WŁADZA WYKONAWCZA
Art.7- na czele stał król na straży praw, tylko sejm i król miał inicjatywę ustawodawczą.
Wprowadzono władzę dziedziczną w linii saskiej elektora Fryderyka Augusta. Nikt go o zdanie nie pytał więc był trochę zdziwiony. Szlachta była dość przywiązana do linii saskiej. Nikt nie chciał mieć dynastii poniatowskiej. Gdyby Fryderyk August objął władzę to nie miał synów. Konstytucja mówiła że tron jest dziedziczony wg primogenitury(tron dziedziczy najstarszy syn). Dlatego też żeby zabezpieczyć ciągłość, wprowadzono w konstytucji pewne uregulowania, że jeżeli elektor saski nie będzie synów to na tronie zasiadzie jego córka, Maria Nepomocena i męża dobierze jej sejm. Byłaby to jedyna kobieta która zasiadałaby na tronie na zasadzie konstytucji. Gdyby ona nie miała dzieci to wtedy linia Saska wygasa i wtedy należy wybrać nową dynastię panującą w naszym kraju(tron jest dziedziczny przez osoby, elekcyjny przez dynastie).
Jeśli chodzi o konstytucje 3 maja to Fryderyk August na tronie nie zasiadł. Dopiero w Księstwie Warszawskim to się dokona.
Król zasiadał w Straży Praw. Straż Praw to była grupa ministrów zasiadając przy królu, nie był tu organ kolegialny. Król bacznie wysłuchiwał głosu każdego ale nie mogą go przegłosować. Jest 5 ministrów:
Minister pieczęci
Minister pieczęci od spraw zagraniczny
Minister wojny
Minister policji
Minister skarbu
Powoływał tych ministrów i odwoływał, król. Powoływał ministrów z dotychczasowych urzędników ministerialnych (ministrów było 16, 8 w Koroni i 8 na Liwie, potem było ich 14 bo zlikwidowano urząd hetmana polnego). Każdy zabiegał o względy króla. Prócz 5 ministrów mamy również Prymasa(Michał Poniatowski) jako głowa kościołą i przewodniczący komisji edukacji narodowej. Bez prawa głosu było 2 sekretarzy, marszałek sejmu(kontakt między sejmem a strażą praw), pełnoletni następca tronu. Każda decyzja króla wymagała kontrasygnaty ministra(konstytucja nie mówiła że musi to być właściwy minister). Dopiero kontrasygnata powodowała że akt wchodził w życie, ściągała ona odpowiedzialność króla za odpowiedzialność tego aktu(król przez się nic nie czyni, osoba króla była święta i nietykalna).
KOMISJE WIELKIE RZĄDOWE
Były 4 takie komisje:
Edukacji
Policji
Wojska
Skarbu
Były to organy kolegialne złożone z 14-15 konsyliarzy. Na czele komisji stali ministrowie ale nie byli to ministrowie którzy wchodzili w skład straży praw. Skład komisji skarbu i policji był trochę większy. W skład tych komisji wchodzili po 6 plenipotentów(razem 12). Byli to przedstawiciele miast wybierani na zgromadzeniach wydziałowych(wydział to jednostka podziału administracyjnego z grupą miast z miastem wydziałowym na czele). W skali kraju wybrano ich 24(w miastach królewskich). Pozostałych 12 wybierano do asesorii Koronnej i Litewskiej czyli najwyższego sądu dla miast królewskich. Plenipotenci byli członkami rządu w związku z tym na posiedzeniach sejmu reprezentowali rząd i zasiadali w ławach rządowych ale nie byli posłami więc nie mogli głosować.
Najniższej w hierarchii władzy wykonawczej województwa były komisje porządkowe cywilno-wojskowe. W ich skład wchodzili wybrani z miast i szlachta wybrana na sejmikach.
MINISTROWIE I ODPOWIEDZIALNOŚĆ
Ponosili odpowiedzialność
Polityczną- ponosi przed królem oraz przed parlamentem(to jest węższe pojęcie niż odpowiedzialność polityczna); dochodzi kiedy linia polityki ministra jest niezgodna z linia polityki króla lub parlamentu. Król nie musi pracować z ministrem który nie wykonuje jego polityki. Odpowiedzialność parlamentarna polega na uchwalaniu wotum nieufności przegłosowane 2/3 głosów w głosowaniu tajnym, izb połączonych. Po uchwaleniu wotum, minister jest odwołany i król mianuje na to miejsce nowego.
konstytucyjną(prawna)- jest to odpowiedzialność za przestępstwa popełnione w związku z pełnionym urzędem. Przestępstwa mogą mieć charakter deliktu konstytucyjnego(wydanie aktu niezgodnego z prawem). Ponosiło się przed sądem sejmowym, do odpowiedzialności konstytucyjnej pociągał sejm, zwykłą większością głosów.
WŁADZA SĄDOWNICZA
Utrzymano sądy stanowe. Reforma objęła sądy miejskiej ale na podstawie ustawy o miastach królewskich oraz sądy szlacheckie na podstawie ustawy rządowej 3 maja. W miejsce Trybunału Koronnego którego obradował pół roku w Piotrkowie i pól roku w Lublinie, po tym wprowadziła dwa sądy. Sądy niższe natomiast były sądami stałymi. W związku w tym zlikwidowano sądy ziemski, grodzki i w to miejsce powołano sąd ziemiański.
EGZAMIN:
Zakres:
księstwo warszawskie- ustroj i sadownictwo!! Wprowadzenie kodeksu napelona i odstepstwa jakie były wynikające z uwarunkowan polskich
królestwo polskie- w dobie kongresowej(ustroj: sejm, krol, wladza wykonawcza, zmiany w sadownictiwe); zmiany ustrojowe po powstaniu listopadowym i w okresie nocy Paskiewiczowskiej(1832-1856).
Reformy Wielopolskiego- aspekt tylko i wylacznie ustrojowy
Represje polityczne po powstaniu styczniowym
Rosyjski model sądownictwa wprowadzony w 1876r.
PRAWO
Ustawy Hipoteczne(1818, 1825)
Kodeks cywilny królestwa polskiego ze szczegonym uwzgeldnieniem prawa małżeńskiego
Ukaz carski z 1836 r.
Normalny termin 7 czerwca - 9.00
Historia prawa polskiego wyk.12 2010-05-11
Strona 3 z 3