PSYCHOLOGIA

PROWADZĄCY :DR JANUSZ GRASZA

Temat :

Stres , stresowe zaburzenie pourazowe.

Wykonał:

Dominik Sługocki

Co to jest stres ?

Stres



Jest

aktywną

reakcją

organizmu na stawiane mu
wymagania i pojawiające się
zagrożenia , czyli stresory
(Hans Selye).

co to są stresory

Są to wewnętrzne lub zewnętrzne

zdarzenia lub bodźce , które wywołują
stres.

Zaliczamy do nich :



stresory fizyczne : (hałas , gorąco , zimno
, urazy fizyczne , itp.)



stresory psychiczne : (obawa , pośpiech ,
brak czasu , utrata kontroli , itp.)



stresory społeczne : (konflikt , izolacja ,
strata bliskich osób , mobbing)

Kwestionariusz (SRRS)

Social Readjustment Rating Scale

kwestionariusz stresujących wydażeń

Zdarzenie

Liczba punktów określająca

obciążenie

Śmierć współmałżonka

100

Rozwód

73

Ślub

50

Utrata pracy

47

Pogodzenie się ze

współmałżonkiem

45

Reorganizacja przedsiębiorstwa

39

Zmiana pracy

36

Zmiana godzin lub warunków

pracy

20

Urlop

13

Święta

12

Reakcja człowieka na stres

Człowiek

w

zależności

od

jego

doświadczeń , cech wrodzonych , czy
aktualnego nastroju różnie reaguje na
stresory . Stres jest reakcja na stresory ,
będącą wynikiem subiektywnej oceny
sytuacji.

Nawet sama reakcja na stres może stać

się

stresorem

(np.:

stwierdzenie

własnego niepokoju i koncentracja na
nim potęguje go)

Reakcja człowieka na stres

będą:



Reakcje racjonalne

Powstrzymując się świadomie od

natychmiastowego

wpadania

w

spiralę stresu poprzez racjonalną
analizę sytuacji wpływamy na siłę
przeżywanych emocji oraz – w
konsekwencji – sprawność naszego
działania.

Reakcja człowieka na stres

będą:



Reakcja racjonalna cd.

Krotko mówiąc: gdy dociera do nas

bodziec, który potencjalnie może
okazać się zagrażający, należy w
sposób zamierzony wykorzystać
swoją inteligencję i zdolność
właściwej oceny, zastopować proces
osądu i dążyć o racjonalnej oceny
sytuacji - zastąpić reakcję „olaboga,
olaboga” reakcją „tylko spokojnie,
co to dla mnie oznacza”.

Reakcja człowieka na stres będą



Reakcje emocjonalne

Jeśli

na

poziomie

poznawczym

zapadnie decyzja, że bodziec jest
zagrażający to pojawia się reakcja
na poziomie emocjonalnym. Objawia
się ona ogólnym pobudzeniem
emocjonalnym

a

także

takimi

emocjami jak lęk, strach, agresja,
zniecierpliwienie, gniew, irytacja.



Reakcja emocjonalna cd.

Poczucie winy i/lub wstydu może

wystąpić, gdy mamy poczucie, że
nie radzimy sobie z trudną sytuacją.
Pozytywne emocje – wtedy, gdy
przewidujemy sukces (szczególnie,
gdy mamy osobiste, dobre
doświadczenia z przeszłości, gdy
udało nam się pokonać trudności).

Trzy typy reakcji na stres:



Dystres jest reakcją organizmu na
zagrożenie, utrudnienie lub niemożność
realizacji ważnych celów i zadań
człowieka, pojawia się w momencie
zadziałania bodźca, czyli stresora.



Eustres to stres pozytywnie mobilizujący
do działania.



Neustres to bodziec dla danej osoby
neutralny w działaniu, chociaż dla innych
bywa on eustresowy lub dystresowy

Fazy stresu Wg Selye'go



Faza alarmowa. Początkowa,
alarmowa reakcja zaskoczenia i
niepokoju z powodu niedoświadczenia
i konfrontacji z nową sytuacja.
Wyróżniamy w niej dwie subfazy:

Stadium szoku.
Stadium przeciwdziałania szokowi.

Jednostka podejmuje wysiłki obronne.

Fazy stresu Wg Selye'go

cd:



Faza przystosowania (odporności). Organizm
uczy się skutecznie i bez nadmiernych zaburzeń
radzić sobie ze stresorem. Jeśli organizm
poradzi sobie z trudną sytuacją wszystko wraca
do normy. W innym wypadku następuje trzecia
faza.



Faza wyczerpania. Stałe pobudzenie całego
organizmu (przewlekły stres) prowadzi do
wyczerpania zasobów odpornościowych, co
może prowadzić do chorób
psychosomatycznych. W szczególnych
wypadkach prowadzi nawet do śmierci

Sprawność człowieka w stresie

Sprawność naszego działania (poziom

behawioralny) będzie rożną, a jej
jakość zależy od tego, jak silne
emocje nami targają. Sprawność
wykonania

zależy

od

poziomu

pobudzenia,

co

określają

w

psychologii

prawa

Yerkesa-

Dodsona. Przy niewielkim wzroście
pobudzenia

emocjonalnego

będziemy działali sprawniej, a przy
bardzo dużym wzroście pobudzenia
– poziom naszej sprawności istotnie
spadnie.

Sprawność człowieka w stresie

Prawdopodobnie każdy z nas

doświadczył dezorganizacji swojego
działania pod wpływem stresu – gdy w
czasie egzaminu ani jedno sensowne
słowo nie przychodzi nam do głowy, a
w czasie prezentacji zamiast bronić
swoich racji, mamy ochotę się
rozpłakać lub, gdy zamiast spokojnie
rozmawiać ze stróżem prawa,
krzyczymy na niego.

Zaburzenie stresowe pourazowe

– PTSD

(posttraumatic stress disorder)

Czynnikami

zapoczątkowującymi

stresowe

zaburzenia pourazowe mogą być bardzo różne.

Mogą to być:



przeżycia traumatyczne np.:

walka, wojna, atak terrorystyczny, brutalna

przemoc, gwałt, a także w tej grupie znajdują
się osoby będące uczestnikami wypadków
komunikacyjnych .

 

Przeżycie traumatyczne

Trauma inaczej uraz psychiczny - ostry, nagły

uraz (szok), który może spowodować
zaburzenia psychiczne i somatyczne

Często na skutek intensywnej emocji lub urazu

czaszkowego, wywołanego wypadkiem lub
jednorazową katastrofą (trzęsienie ziemi,
pożar, itd.), człowiek przejawia mniej lub
bardziej trwałe objawy zaburzeń psychicznych
(syndrom pourazowy). Najważniejsze z nich to
drażliwość, łatwe uleganie zmęczeniu, astenia,
amnezja, regres do któregoś ze stadiów okresu
dziecięcego, czasem ucieczka w chorobę i
alkoholizm

Objawami Zespół stresu pourazowego

mogą być:



przeżywanie na nowo urazowej sytuacji w
natrętnych wspomnieniach i koszmarach
sennych



poczucie odrętwienia i przytępienia
uczuciowego



odizolowanie od innych ludzi



brak reakcji na otoczenie



niezdolność do przeżywania przyjemności

Objawami Zespół stresu pourazowego

mogą być:



unikanie działań i sytuacji, które
mogłyby przypomnieć przebyty uraz



stan

nadmiernego

pobudzenia

wegetatywnego

z

nadmierną

czujnością

i

wzmożoną

reaktywnością na bodźce oraz
bezsennością



Lęk i depresja



myśli samobójcze

przeżywanie na nowo stresowej

(urazowej) sytuacji

Poczucie

winy

Rozładowani

e Poczucia

winy

Sytuacja

trudna

Lęk

Radzenie sobie ze stresem



Krótkotrwałe

działanie

stresu :

Odreagowanie , odwrócenie uwagi ,

kontrolowanie swoich myśli ,
konstruktywna

rozmowa

ze

samym sobą , dawanie sobie
powodów

do

zadowolenia

,

relaksacja , zwolnienie tępa

Radzenie sobie ze stresem



Długotrwałe działanie stresu:

Odrzucenie roli ofiary , zmiana

nastawienia

,

zmiana

zachowania , wsparcie społeczne ,
zarządzanie czasem , styl życia ,
planowanie

zagospodarowania

zasobów w bliskiej przyszłości.

Radzenie sobie ze stresem



Jedna strategią radzenia sobie ze
stresem jest zarządzanie sobą w
czasie

Żeby cieszyć się życiem , nie potrzeba

nam wymyślać ekstrawagancji musimy
jedynie zyskać kontrole nad czasem i
zrozumieć , że większość rzeczy nie
stanowi aż tak poważnego problemu ,
jak mogłoby się nam wydawać.

leczenia stresowego zaburzenia

pourazowego

leczenia stresowego zaburzenia pourazowego

nie jest tak dobrze ustalone jak w
wypadku innych zaburzeń psychicznych
np. depresji czy schizofrenii. Istnieją
ośrodki terapii, w których pomoc opiera się
na interwencjach psychospołecznych i
psychoterapii, a leczenie farmakologiczne
uważa za ostateczność. Inni specjaliści
uważają leczenie lekami jako co najmniej
tak samo ważne jak pomoc terapeutyczna,
psychoedukacyjna, prawna i socjalna

Jedną z metod leczenia

stresowego zaburzenia

pourazowego (przeżycia

traumatycznego) jest :

Debriefing : to metoda która pozwala w

dość szybki sposób zredukować efekty
stresu pourazowego u osób, które były
świadkami sytuacji traumatycznej. Jego
szczególne

założenia

pozwalają

na

usuwanie negatywnych skutków traumy i
wsparcie

osób

bez

konieczności

prowadzenia

długoterminowej

psychoterapii.

Debriefing

Metodę radzenia sobie z traumą

wprowadził dr. Jeffrey T. Mitchell,
klinicysta i  były strażak, paramedyk,
który

w

oparciu

o

własne

doświadczenia i wiedzę, stworzył
sposób na to, jak pomagać w sensie
psychologicznym

uczestnikom

katastrof i wypadków, oraz służbom
pracującym przy usuwaniu skutków
tych wydarzeń

Debriefing rodzaje:



debriefing

grupowy,

prowadzony

dla

grupy

osób

bezpośrednio

lub

pośrednio

uczestniczących

w

zdarzeniu

traumatycznym. Ze względu na
dynamikę procesu grupowego, a
także na czas trwania sesji
debriefingowej grupa powinna
liczyć nie więcej niż 10 osób.

Debriefing rodzaje:



debriefing

indywidualny –

prowadzony

po

zdarzeniach

krytycznych, w których uczestniczyła
jedna osoba, albo też jako dodatkowy
rodzaj pomocy dla osób, które nie
brały udziału w sesji grupowej (np. dla
przełożonych lub innych osób, które
nie brały bezpośredniego udziału w
zdarzeniu).

Sesja debriefiengu

W sesji debriefiengu, która trwa zwykle

około 3 godzin, może wziąć udział około
10 osób. Sesja rozpoczyna się fazą
wprowadzenia,

która

ma

zapoznać

uczestników z celem spotkania (przy
podkreśleniu, że nie jest to psychoterapia,
lecz psychoedukacja). Następnie każdy z
uczestników

wydarzenia

krytycznego

opisuje swoje przeżycia z nim związane.

Sesja debriefiengu

Kiedy każdy opisze własnymi słowami

to, co się stało, uczestników
zachęca się by opisali swoje myśli,
które towarzyszyły wydarzeniu oraz
te, które obecnie im towarzyszą.
Kolejnym krokiem jest opis emocji
(dzięki temu uczestnicy stopniowo
oswajają się z wydarzeniem i swoimi
przeżyciami i uczą się oddzielać
rzeczywiste

fakty

od

swoich

wyobrażeń oraz emocji.

bibliografia



Lis-Turlejska M.: Stres traumatyczny.
Wydawnictwo Żak, Warszawa 2002



Wikipedia



www.psychika.eu



Zimbardo, P.G., Ruch, F.L. (1996). Psychologia
i życie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe
PWN.



Heszen-Niejodek, I., Ratajczak, Z. (red.)
(2000). Człowiek w sytuacji stresu. Problemy
teoretyczne i metodologiczne. Katowice:
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego