Introduction to EU law – 

sources of law

Jerzy Jendrośka

1

Acquis communautaire - 

concept

• common legal asset  - the entire 

body of EU law built up over the life 
of the Communities and now Union  
and  the established practice of its  
application, together with the 
customary rules, principles and 
political objectives laying down 
foundations of the Union

Jerzy Jendrośka

2

Acquis communautaire 

-pojęcie

• Całokształt dorobku prawnego 

UE czyli prawo UE  wraz z 
ukształtowanym sposobem jego 
rozumienia i stosowania, a także 
polityki, zwyczaje i wartości 
tkwiące u podstaw 
funkcjonowania UE 

Uniwersytet Opolski, WPiA

3

Acquis communautaire - 

features

• Effect of conferral of competence by 

Member States

• Binding upon

– Member States
– EU institutions
– Private persons

• Does have

– Primacy over Member States law
– Direct effect

Jerzy Jendrośka

4

Acquis communautaire - fundamentalne 

cechy porządku prawnego UE

• Jest efektem przekazania kompetencji 

przez państwa członkowskie

• Wiąże

– państwa członkowskie
– instytucje 
– podmioty prywatne

• Ma pierwszeństwo wobec prawa krajowego
• Wywiera skutek bezpośredni (na zasadach 

w nim określonych)

Uniwersytet Opolski, WPiA

5

Jerzy Jendrośka

6

Acquis communautaire - 

elements

• Principles
• Primary law
• International agreements
• Secondary law
• CJEU judgments

Acquis communautaire - 

elementy

• Zasady prawa
• Prawo pierwotne
• Umowy międzynarodowe
• Prawo wtórne (pochodne)
• Orzeczenia TSUE

Uniwersytet Opolski, WPiA

7

Primary law - concept

• System of norms having 

constitutional nature determining 
fundamental principles as well as the 
way and methods of functioning of 
the Union and its institutions, 
including competences to adopt 
secondary law,  and fundamental 
rights of citizens of the Union

• Primary law is subject to lex posterior 

rule

 

Jerzy Jendrośka

8

Prawo pierwotne - pojęcie

• System norm o charakterze 

konstytucyjnym - określających 
podstawowe zasady oraz sposób i 
tryb działania samej Unii i jej 
organów, w tym kompetencje do 
tworzenia prawa wtórnego, a także 
prawa podstawowe obywateli Unii

• Obowiązuje zasada lex posterior

Uniwersytet Opolski, WPiA

9

Primary law – sources of law

• Treaties with protocols and declarations

– Lisbon Treaty
– Treaty on  the European Union (TEU)
– Treaty on the Functioning of the European 

Union (TFEU)

• Accession treaties
• Decisions of the European Council on 

amendments to Treaties

• Charter of Fundamental Rights

Jerzy Jendrośka

10

Prawo pierwotne – źródła 

prawa

• Traktaty wraz z protokołami i załącznikami

– Traktat z Lizbony
– Traktat o Unii Europejskiej (TUE)
– Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE)

• Traktaty akcesyjne

• Decyzje  Rady Europejskiej o zmianie traktatów

• Karta Praw Podstawowych wraz z 

wyjaśnieniami

Uniwersytet Opolski, WPiA

11

Accession Treaties 

• Set the conditions of admission of new 

Member States and adjustments to the 
Treaties on which the Union is founded, 
which such admission entails (art.49 
TEU)

• In practice include

– Departures from

• Rights
• Obligations

– Transitional periods

Jerzy Jendrośka

12

Traktaty akcesyjne

• Określają warunki przyjęcia nowych 

państw do Unii i wynikające z tego 
przyjęcia dostosowania w Traktatach 
stanowiących podstawę Unii (art.49 
TUE)

• Zawierają

– Odstępstwa

• od obowiązków
• od przywilejów

– Okresy przejściowe

Uniwersytet Opolski, WPiA

13

International agreements

• International agreements between 

EU and

–  third parties 
– international organizations

• Concept of mixed agreements

Jerzy Jendrośka

14

Umowy międzynarodowe

• Zawierane przez UE z jednym lub z 

większą liczbą państw trzecich lub 
organizacji międzynarodowych,

• Koncepcja tzw. umów mieszanych 

(mixed agreements)

Uniwersytet Opolski, WPiA

15

Secondary law - concept

• Law adopted by EU institions
• Within

– Their competences
– Appropriate procedures

• On the basis of authorisation 

provided in the Treaties 

Jerzy Jendrośka

16

Prawo wtórne (pochodne) - 

pojęcie

• Prawo tworzone  przez instytucje UE
• w ramach

– swoich kompetencji
– odpowiednich procedur 

• na podstawie upoważnienia 

przyznanego w prawie pierwotnym

Uniwersytet Opolski, WPiA

17

Jerzy Jendrośka

18

Secondary law – forms (art 288 TFEU)

• Binding

– Regulations
– Directives
– Decisions

• Non-binding

– Recommendations 
– Opinions. 

Prawo wtórne –podstawowe formy 

aktów instytucji (art 288 TFUE)

• Akty wiążące

– rozporządzenia
– dyrektywy
– decyzje

• Akty niewiążące

– zalecenia 
– opinie 

Uniwersytet Opolski, WPiA

19

Jerzy Jendrośka

20

Regulations and directives

• Regulations

– directly applicable
– no domestic legislation allowed (except for 

sanctions and competences)

– European law

• Directives

– require transposition to domestic legislation
– sometimes direct effect
– Framework law

Decisions

• shall be binding in its entirety; a decision 

which  specifies  those  to  whom  it  is 
addressed shall be binding only on them

• decision  which  specifies  addressee:  an 

individual, 

particular 

undertaking, 

Member State

•  decision which does’t specify addressee: 

e.g.  introducing  a  new  policy  area,  such 
as Socrates programme

Jerzy Jendrośka

21

Rozporządzenie

• Instrument ujednolicania prawa w UE
• Rozporządzenie ma zasięg ogólny. Wiąże 

w całości i jest bezpośrednio stosowane we 
wszystkich Państwach Członkowskich

• Nie stanowi obowiązków jeśli nie 

opublikowane (sprawa C-345/06 – rakieta 
tenisowa w samolocie)

• Wg Konstytucji miało mieć nazwę:„ustawa 

europejska”

Uniwersytet Opolski, WPiA

22

Rozporządzenie – charakter 

prawny

• Rozporządzenie prawodawcze
• Rozporządzenie nieprawodawcze

– Delegowane
– Wykonawcze

Uniwersytet Opolski, WPiA

23

Rozporządzenie - cechy

• Adresaci

– wszystkie państwa członkowskie, 
–  jednostki (osoby fizyczne i prawne)

• Nie wymaga transpozycji
• Obowiązuje bezpośrednio

– zakaz przyjmowania przez państwa członkowskie 

wewnętrznych aktów prawnych wprowadzających 
rozporządzenia (zasada wypełnionego pola)

– często same zawierają delegację do wydania przepisów 

krajowych umożliwiających ich stosowanie (wskazanie 
właściwych organów, określenie sankcji za 
nieprzestrzeganie itp.)

Uniwersytet Opolski, WPiA

24

Dyrektywa 

• Dyrektywa wiąże każde Państwo 

Członkowskie, do którego jest kierowana, 
w odniesieniu do rezultatu, który ma być 
osiągnięty, pozostawia jednak organom 
krajowym swobodę wyboru formy 
i środków

• Instrument harmonizacji prawa w UE
•  Wg Konstytucji miała mieć nazwę: 

„ustawa ramowa”

Uniwersytet Opolski, WPiA

25

Dyrektywa - rodzaje

• Charakter prawny

– Dyrektywy prawodawcze
– Dyrektywy nieprawodawcze

• Delegowane
• wykonawcze

• Rola

– Dyrektywa samoistna
– Dyrektywy ramowe i dyrektywy „córki”

Uniwersytet Opolski, WPiA

26

Dyrektywa - cechy

• Wiąże  co do celów, które mają być osiągnięte, 
• Wymaga transpozycji (wydania w określonym 

terminie przepisów krajowych odpowiadających 
ich treści)

• Z założenia nie są bezpośrednio skuteczne (

nie są 

bezpośrednią podstawą praw i obowiązków osób fizycznych 
i prawnych)

, ALE - podmioty prywatne mogą się na 

nie bezpośrednio powoływać i wywodzić z nich 
swoje uprawnienia - jeśli państwo nie 
transponowało odpowiednio dyrektywy (

odnosi się 

to do stosunków podmiot prywatny - państwo, a nie  do 
wzajemnych relacji między podmiotami prywatnymi

Uniwersytet Opolski, WPiA

27

Decyzja

• Decyzja wiąże w całości. 
• Decyzja, która wskazuje adresatów, 

wiąże tylko tych adresatów.

 

Uniwersytet Opolski, WPiA

28

Decyzja - cechy

• Regulują przypadki indywidualne - skierowane 

do konkretnego, określonego adresata 
(państwa członkowskiego, osoby fizycznej lub 
prawnej).  

• Są bezpośrednio skuteczne - zobowiązują lub 

uprawniają adresatów do danego zachowania.

• Wiążą w całości - tzn. że gdy są skierowane do 

państwa określają nie tylko cel, ale mogą 
również wskazywać konkretne środki do jego 
realizacji. 

• Skierowane do podmiotów indywidualnych - 

przypominają decyzje administracyjne

Uniwersytet Opolski, WPiA

29

The duty of publication – Art. 

297 TFUE

-

Regulations and directives which are addressed 
to all Member States, as well as decisions which 
do not specify to whom they are addressed are 
published in the Official Journal of the European 
Union and enter into force on the date specified 
in  them  or,  in  the  absence  thereof,  on  the 
twentieth day following that of their publication

-

Other directives, and decisions which specify to 
whom  they  are  addressed  are  notified  to  those 
to  whom  they  are  addressed  and  take  effect 
upon such notification

Jerzy Jendrośka

30