Klatka piersiowa 

Klatka piersiowa 

Diagnostyka chorób 

Diagnostyka chorób 

płuc

płuc

 

 

 

 

Rak płuca

Rak płuca

  

  

Nowotwór z komórek błony śluzowej 

Nowotwór z komórek błony śluzowej 

oskrzeli

oskrzeli



Histologicznie:

Histologicznie:

 

 

rak płaskonabłonkowy, 

rak płaskonabłonkowy, 

    

    

rak drobnokomórkowy, gruczolakorak

rak drobnokomórkowy, gruczolakorak



Klinicznie:

Klinicznie:

 niecharakterystyczny obraz 

 niecharakterystyczny obraz 

(kaszel, krwioplucie, utrata masy ciała, 

(kaszel, krwioplucie, utrata masy ciała, 

gorączka, ból, nawracające zapalenie płuc)

gorączka, ból, nawracające zapalenie płuc)



Radiologicznie:

Radiologicznie:

 

 

   

   

objawy bezpośrednie 

objawy bezpośrednie 

(cień guza)

(cień guza)

 

 

   

   

objawy pośrednie 

objawy pośrednie 

(niedodma, wysięk 

(niedodma, wysięk 

opłucnowy, zapalenie płatowe płuc)

opłucnowy, zapalenie płatowe płuc)

 

 

 

 

Rak płuc - postać 

Rak płuc - postać 

wnękowa

wnękowa

90% przypadków raka płuc

90% przypadków raka płuc

 

 

z oskrzela głównego, płatowego lub segmentalnego

z oskrzela głównego, płatowego lub segmentalnego

Objawy radiologiczne:

Objawy radiologiczne:



Cień guza we wnęce

Cień guza we wnęce



Rozedma wentylowa 

Rozedma wentylowa 

(prześwietlenie – w wydechu 

(prześwietlenie – w wydechu 

ruch śródpiersia na stronę zdrową)

ruch śródpiersia na stronę zdrową)



Zapalenie płuc 

Zapalenie płuc 

(zwężenie oskrzela i zaleganie 

(zwężenie oskrzela i zaleganie 

wydzieliny)

wydzieliny)



Odczyn płynowy w jamie opłucnej

Odczyn płynowy w jamie opłucnej



Niedodma 

Niedodma 

(całkowite zamknięcie oskrzela, sąsiednie 

(całkowite zamknięcie oskrzela, sąsiednie 

płaty – zastępcza rozedma)

płaty – zastępcza rozedma)

 

 

 

 

Rak płuc - postać 

Rak płuc - postać 

obwodowa

obwodowa

10% przypadków raka płuc

10% przypadków raka płuc

z małego oskrzela obwodowego

z małego oskrzela obwodowego

Objawy radiologiczne: 

Objawy radiologiczne: 



Cień okrągły, owalny, rzadziej nieregularny

Cień okrągły, owalny, rzadziej nieregularny



Trudna diagnostyka różnicowa rtg 

Trudna diagnostyka różnicowa rtg 

(biopsja 

(biopsja 

przez ścianę klp lub odcinkowa resekcja płuca)

przez ścianę klp lub odcinkowa resekcja płuca)



Guz Pancoasta – 

Guz Pancoasta – 

rak szczytu płuca 

rak szczytu płuca 

   

   

(zacienienie w szczycie płuca, niszczenie 

(zacienienie w szczycie płuca, niszczenie 

przyległych odcinków żeber, zanik mięśni 

przyległych odcinków żeber, zanik mięśni 

ramienia, naciek splotu barkowego – zespół 

ramienia, naciek splotu barkowego – zespół 

Hornera)

Hornera)

 

 

 

 

Rak płuca

Rak płuca



Bronchoskopia – ocena histopatologiczna 

Bronchoskopia – ocena histopatologiczna 



TK – 

TK – 

staging

staging

, ocena rozległości i operacyjności

, ocena rozległości i operacyjności

Kryteria nieoperacyjności guzów płuc:

Kryteria nieoperacyjności guzów płuc:



Naciek < 2 cm od ostrogi tchawicy

Naciek < 2 cm od ostrogi tchawicy



Powiększenie węzłów chłonnych 

Powiększenie węzłów chłonnych 

(wnęk / 

(wnęk / 

śródpiersia)

śródpiersia)



Naciek śródpiersia: tętnicy płucnej, VCS, 

Naciek śródpiersia: tętnicy płucnej, VCS, 

objawy porażenia przepony 

objawy porażenia przepony 

(naciek nerwu 

(naciek nerwu 

przeponowego)

przeponowego)



Naciek ściany klatki piersiowej

Naciek ściany klatki piersiowej



Przerzuty odległe (kości)

Przerzuty odległe (kości)

 

 

 

 

Rak płuc - przerzuty

Rak płuc - przerzuty

Drogą chłonną i krwionośną

Drogą chłonną i krwionośną

Bliskie:

Bliskie:

 

 



Węzły chłonne wnęk – policykliczne cienie

Węzły chłonne wnęk – policykliczne cienie



Węzły chłonne przytchawicze – 

Węzły chłonne przytchawicze – 

poszerzenie cienia śródpiersia, zesp. żyły 

poszerzenie cienia śródpiersia, zesp. żyły 

głównej górnej, porażenie nerwu 

głównej górnej, porażenie nerwu 

przeponowego

przeponowego

Odległe:

Odległe:



Mózg

Mózg



Kości

Kości



Nadnercza 

Nadnercza 

 

 

 

 

Przerzuty nowotworowe do 

Przerzuty nowotworowe do 

płuc

płuc



Drogą krwionośną lub chłonną

Drogą krwionośną lub chłonną



Rak nerki, sutka, kości, tarczycy

Rak nerki, sutka, kości, tarczycy



Badania obrazowe: 

Badania obrazowe: 

rtg klp, TK

rtg klp, TK

 

 

(małe 

(małe 

zmiany, za sercem, kopułami przepony, 

zmiany, za sercem, kopułami przepony, 

podopłucnowo)

podopłucnowo)

Objawy radiologiczne:

Objawy radiologiczne:



liczne cienie okrągłe w obu płucach, 

liczne cienie okrągłe w obu płucach, 

głównie środkowe i dolne płaty, ostre 

głównie środkowe i dolne płaty, ostre 

obrysy, różna wielkość

obrysy, różna wielkość



Rzadziej 1 okrągły cień obwodowo

Rzadziej 1 okrągły cień obwodowo



Lymphangitis carcinomatosa: rozsiew 

Lymphangitis carcinomatosa: rozsiew 

chłonny 

chłonny 

(rak sutka, żołądka)

(rak sutka, żołądka)

 

 

 

 

Pylice  płuc

Pylice  płuc



Długotrwałe wdychanie pyłów organicznych 

Długotrwałe wdychanie pyłów organicznych 

lub nieorganicznych 

lub nieorganicznych 

(krzem, węgiel, azbest, 

(krzem, węgiel, azbest, 

talk)

talk)



Najczęstsza jest pylica krzemowa

Najczęstsza jest pylica krzemowa



Odkładanie pyłu w zrębie płuc i węzłach 

Odkładanie pyłu w zrębie płuc i węzłach 

chłonnych 

chłonnych 

→

→

 produkcja kolagenu 

 produkcja kolagenu 

→

→

guzki 

guzki 

krzemicze + zwłóknienie śródmiąższowe

krzemicze + zwłóknienie śródmiąższowe



Klinicznie:

Klinicznie:

 przewlekły nieżyt oskrzeli, 

 przewlekły nieżyt oskrzeli, 

duszność, niewydolność PK 

duszność, niewydolność PK 

(objawy z 

(objawy z 

opóźnieniem)

opóźnieniem)



Rozpoznanie:

Rozpoznanie:

 wywiad + obraz radiologiczny

 wywiad + obraz radiologiczny

 

 

 

 

Pylice

Pylice

   

   

Rtg – dynamika zmian:

Rtg – dynamika zmian:

 

 



Wzmożenie rysunku okołooskrzelowego, obraz 

Wzmożenie rysunku okołooskrzelowego, obraz 

siateczki 

siateczki 

(zajęcie naczyń chłonnych)

(zajęcie naczyń chłonnych)



Drobne guzki (2-3mm) symetrycznie w polach 

Drobne guzki (2-3mm) symetrycznie w polach 

środkowych i dolnych obu płuc 

środkowych i dolnych obu płuc 

(niewidoczne pod 

(niewidoczne pod 

skopią)

skopią)



Powiększenie węzłów chłonnych, zwapnienia 

Powiększenie węzłów chłonnych, zwapnienia 

(objaw „skorupki jajka”)

(objaw „skorupki jajka”)



Guzy pylicze – mocno wysycone, zbite cienie 

Guzy pylicze – mocno wysycone, zbite cienie 

(możliwy wewnętrzny rozpad - obraz jamy)

(możliwy wewnętrzny rozpad - obraz jamy)



Wtórnie:

Wtórnie:

 rozedma, rozstrzenia oskrzeli, zrosty 

 rozedma, rozstrzenia oskrzeli, zrosty 

opłucnej, objawy niewydolności PK – serce płucne

opłucnej, objawy niewydolności PK – serce płucne

 

 

 

 

Grzybniak kropidlakowy 

Grzybniak kropidlakowy 

aspergilloma

aspergilloma

Rozwój grzybni

Rozwój grzybni

 w wygojonej jamie gruźliczej, 

 w wygojonej jamie gruźliczej, 

w rozstrzeniach oskrzeli,  w przebytym ropniu,  

w rozstrzeniach oskrzeli,  w przebytym ropniu,  

w jamie nowotworowej

w jamie nowotworowej



Klinicznie:

Klinicznie:

  krwioplucia o różnym nasileniu 

  krwioplucia o różnym nasileniu 

(proteolityczne działanie grzybni)

(proteolityczne działanie grzybni)



Radiologicznie:

Radiologicznie:

 

 



owalne lub okrągłe zacienienie z rąbkiem 

owalne lub okrągłe zacienienie z rąbkiem 

powietrza między ścianą jamy a grzybnią 

powietrza między ścianą jamy a grzybnią 



1-12cm średnicy 

1-12cm średnicy 



zwykle I-II segm. płata górnego, rzadziej 

zwykle I-II segm. płata górnego, rzadziej 

segment szczytowy dolnego płata; 

segment szczytowy dolnego płata; 



grzybniak ruchomy w jamie

grzybniak ruchomy w jamie

 

 

 

 

Rozedma płuc 

Rozedma płuc 

Rozdęcie pęcherzyków płucnych, zanik 

Rozdęcie pęcherzyków płucnych, zanik 

przegród, redukcja łożyska naczyniowego

przegród, redukcja łożyska naczyniowego



Rozedma w mechanizmie zaporowym:

Rozedma w mechanizmie zaporowym:

           

           

       w przewlekłym nieżycie oskrzeli, 

       w przewlekłym nieżycie oskrzeli, 

astmie, śródmiąższowym zapaleniu płuc; 

astmie, śródmiąższowym zapaleniu płuc; 

obustronna

obustronna



Rozedma zastępcza:

Rozedma zastępcza:

 resekcja, marskość, 

 resekcja, marskość, 

niedodma; może dotyczyć 1 płuca lub płata

niedodma; może dotyczyć 1 płuca lub płata



Rozedma pęcherzowa:

Rozedma pęcherzowa:

 duże, cienkościenne 

 duże, cienkościenne 

pęcherze położone podopłucnowo 

pęcherze położone podopłucnowo 

→

→

 odma

 odma



Diagnostyka obrazowa:

Diagnostyka obrazowa:

 rtg klp, HRCT

 rtg klp, HRCT

 

 

 

 

Rozedma

Rozedma

Objawy radiologiczne:

Objawy radiologiczne:



Wdechowe ustawienie klatki piersiowej

Wdechowe ustawienie klatki piersiowej



Poziomy przebieg żeber

Poziomy przebieg żeber



Szerokie międzyżebrza

Szerokie międzyżebrza



Przepona nisko ustawiona, płaskie kopuły

Przepona nisko ustawiona, płaskie kopuły



Szerokie kąty przeponowo-żebrowe

Szerokie kąty przeponowo-żebrowe



Nadmierna przejrzystość pól płucnych

Nadmierna przejrzystość pól płucnych



Redukcja rysunku naczyniowego

Redukcja rysunku naczyniowego



Szerokie gałęzie tętnicy płucnej 

Szerokie gałęzie tętnicy płucnej 

(amputacja)

(amputacja)



Szeroka przestrzeń zamostkowa (zdj. 

Szeroka przestrzeń zamostkowa (zdj. 

boczne)

boczne)

 

 

 

 

Zatorowość płucna

Zatorowość płucna



Materiał zatorowy:

Materiał zatorowy:

 skrzeplina, tłuszcz, 

 skrzeplina, tłuszcz, 

powietrze

powietrze

Zakrzepowe zapalenie żył kończyn dolnych         

Zakrzepowe zapalenie żył kończyn dolnych         

     i miednicy, skrzepliny w sercu 

     i miednicy, skrzepliny w sercu 

(niewydolność krążenia, wady serca, 

(niewydolność krążenia, wady serca, 

zaburzenia rytmu), długotrwałe 

zaburzenia rytmu), długotrwałe 

unieruchomienie, nadkrzepliwość

unieruchomienie, nadkrzepliwość



Klinicznie:

Klinicznie:

 duszność, ból, kaszel, krwioplucie, 

 duszność, ból, kaszel, krwioplucie, 

gorączka

gorączka



Badania obrazowe:

Badania obrazowe:

 rtg klp, scyntygrafia 

 rtg klp, scyntygrafia 

perfuzyjna płuc (mikrosfery albuminy I, Tc), 

perfuzyjna płuc (mikrosfery albuminy I, Tc), 

arteriografia tętnicy płucnej, 

arteriografia tętnicy płucnej, 

spiralna TK

spiralna TK

 

 

 

 

Zatorowość płucna

Zatorowość płucna



Rtg klp:

Rtg klp:

 zawał płuca – obwodowe ognisko 

 zawał płuca – obwodowe ognisko 

zagęszczeń pęcherzykowych (50% nie 

zagęszczeń pęcherzykowych (50% nie 

dochodzi do zawału – tętnice oskrzelowe); 

dochodzi do zawału – tętnice oskrzelowe); 

wysięk opłucnowy, wyższe ustawienie kopuły 

wysięk opłucnowy, wyższe ustawienie kopuły 

przepony, płytki niedodmy; poszerzenie pnia 

przepony, płytki niedodmy; poszerzenie pnia 

tętnicy płucnej i jego gałęzi (porównanie z 

tętnicy płucnej i jego gałęzi (porównanie z 

wcześniejszym zdjęciem rtg)

wcześniejszym zdjęciem rtg)



Scyntygrafia:

Scyntygrafia:

 brak radioaktywności na 

 brak radioaktywności na 

ograniczonym obszarze płuca; wysoka 

ograniczonym obszarze płuca; wysoka 

czułość metody

czułość metody



Angiografia, TK:

Angiografia, TK:

 bezpośrednie uwidocznienie 

 bezpośrednie uwidocznienie 

zatoru, jego lokalizacji (ew. embolektomia); 

zatoru, jego lokalizacji (ew. embolektomia); 

wysoka swoistość

wysoka swoistość

 

 

 

 

Zapalenie opłucnej

Zapalenie opłucnej



Etiologia:

Etiologia:

 gruźlica, zakażenia nieswoiste, 

 gruźlica, zakażenia nieswoiste, 

nowotwór płuc lub opłucnej, uraz, zawał, 

nowotwór płuc lub opłucnej, uraz, zawał, 

ropień podprzeponowy 

ropień podprzeponowy 

Suche

Suche

 

 

(włóknikowe)

(włóknikowe)

 : rtg – bez objawów; 

 : rtg – bez objawów; 

skopia -ograniczona ruchomość 

skopia -ograniczona ruchomość 

przepony (ból)

przepony (ból)

Wysiękowe 

Wysiękowe 

(surowicze, ropne, krwotoczne)

(surowicze, ropne, krwotoczne)

 – 

 – 

         

         

na zdjęciu przeglądowym:

na zdjęciu przeglądowym:



Ocena ilości płynu

Ocena ilości płynu



Umiejscowienia

Umiejscowienia



Wolny/otorbiony 

Wolny/otorbiony 



Nie można określić charakteru płynu

Nie można określić charakteru płynu

 

 

 

 

Zapalenie opłucnej

Zapalenie opłucnej

Rtg:

Rtg:



Zacienienie kąta przeponowo-żebrowego

Zacienienie kąta przeponowo-żebrowego



Zacienienie dolnych pól płucnych bardziej 

Zacienienie dolnych pól płucnych bardziej 

intensywne u podstawy (linia Ellis 

intensywne u podstawy (linia Ellis 

-Damoiseau)

-Damoiseau)



Duża ilość płynu – przesunięcie śródpiersia 

Duża ilość płynu – przesunięcie śródpiersia 

na stronę zdrową, obniżenie przepony, 

na stronę zdrową, obniżenie przepony, 

szerokie międzyżebrza

szerokie międzyżebrza



Mała ilość płynu – zdjęcie chorego w pozycji 

Mała ilość płynu – zdjęcie chorego w pozycji 

leżącej na boku poziomym promieniem 

leżącej na boku poziomym promieniem 

(płyn układa się wzdłuż bocznej ściany klp)

(płyn układa się wzdłuż bocznej ściany klp)

 

 

 

 

Zapalenie opłucnej

Zapalenie opłucnej



Płyn otorbiony w zrostach opłucnej: pleuritis 

Płyn otorbiony w zrostach opłucnej: pleuritis 

interlobaris, costalis, diaphragmatica, 

interlobaris, costalis, diaphragmatica, 

mediastinalis. Rozpoznanie: zdj. PA i boczne

mediastinalis. Rozpoznanie: zdj. PA i boczne



Zrosty opłucnej: zacienienie kąta 

Zrosty opłucnej: zacienienie kąta 

przeponowo-żebrowego, cienie 

przeponowo-żebrowego, cienie 

namiotowate nad przeponą, arkadowate 

namiotowate nad przeponą, arkadowate 

cienie wzdłuż II żebra, pogrubienie szczelin 

cienie wzdłuż II żebra, pogrubienie szczelin 

międzypłatowych

międzypłatowych



Fibrothorax: zejście ropniaka opłucnej; płuco 

Fibrothorax: zejście ropniaka opłucnej; płuco 

o zmniejszonej objętości otoczone 

o zmniejszonej objętości otoczone 

płaszczem zrostów

płaszczem zrostów



Pleuritis calcarea: złogi soli wapnia w 

Pleuritis calcarea: złogi soli wapnia w 

płaszczyznowatych zrostach opłucnej

płaszczyznowatych zrostach opłucnej

 

 

 

 

Odma opłucnowa

Odma opłucnowa



Nagromadzenie powietrza między opłucną 

Nagromadzenie powietrza między opłucną 

ścienną i trzewną

ścienną i trzewną



Zewnętrzna lub wewnętrzna

Zewnętrzna lub wewnętrzna



Samoistna lub urazowa (jatrogenna)

Samoistna lub urazowa (jatrogenna)



Rtg: obwodowa część klatki piersiowej 

Rtg: obwodowa część klatki piersiowej 

pozbawiona rysunku naczyniowego 

pozbawiona rysunku naczyniowego 



Odma pod ciśnieniem – zapadnięte całe 

Odma pod ciśnieniem – zapadnięte całe 

płuco (twór przywnękowo), śródpiersie 

płuco (twór przywnękowo), śródpiersie 

przesunięte na stronę zdrową

przesunięte na stronę zdrową



Może towarzyszyć poziom płynu. Zrosty 

Może towarzyszyć poziom płynu. Zrosty 

przytrzymujące płuco 

przytrzymujące płuco 

→

→

 kilka komór 

 kilka komór 

odmowych 

odmowych 

 

 

 

 

Nowotwory opłucnej

Nowotwory opłucnej



Pierwotny: śródbłoniak opłucnej 

Pierwotny: śródbłoniak opłucnej 

(mesothelioma pleurae) występuje 

(mesothelioma pleurae) występuje 

dość rzadko

dość rzadko



Wtórne: przerzuty nowotworowe, 

Wtórne: przerzuty nowotworowe, 

znacznie częstsze

znacznie częstsze



Obu postaciom towarzyszy odczyn 

Obu postaciom towarzyszy odczyn 

wysiękowy opłucnej

wysiękowy opłucnej



Podstawowa metoda diagnostyczna – 

Podstawowa metoda diagnostyczna – 

TK, różnicowanie zmiany 

TK, różnicowanie zmiany 

płucne/opłucnowe

płucne/opłucnowe

 

 

 

 

Urazy klatki piersiowej

Urazy klatki piersiowej



Złamania żeber

Złamania żeber



Płyn w opłucnej (krew, po stronie lewej może 

Płyn w opłucnej (krew, po stronie lewej może 

być chłonka – różnicowanie w TK)

być chłonka – różnicowanie w TK)



Odma opłucnej (prężna odma zastawkowa!)

Odma opłucnej (prężna odma zastawkowa!)



Stłuczenie płuca: 4 godz po urazie, ogniska 

Stłuczenie płuca: 4 godz po urazie, ogniska 

zagęszczeń pęcherzykowych, ustępują po 6-8 

zagęszczeń pęcherzykowych, ustępują po 6-8 

dniach

dniach



Krwiak płuca: gładkościenne owalne 

Krwiak płuca: gładkościenne owalne 

zacienienie, przy łączności z oskrzelem – jama 

zacienienie, przy łączności z oskrzelem – jama 

z poziomem płynu, narasta kilka dni po urazie

z poziomem płynu, narasta kilka dni po urazie



Uraz tchawicy i oskrzeli: odma śródpiersiowa i 

Uraz tchawicy i oskrzeli: odma śródpiersiowa i 

podskórna, niedodma płuca

podskórna, niedodma płuca

 

 

 

 

Urazy klatki piersiowej

Urazy klatki piersiowej

Badania radiologiczne:

Badania radiologiczne:



Zdjęcie przeglądowe, 

Zdjęcie przeglądowe, 

prześwietlenie

prześwietlenie



TK

TK



Badanie naczyniowe (podejrzenie 

Badanie naczyniowe (podejrzenie 

uszkodzenia dużych naczyń)

uszkodzenia dużych naczyń)



USG (diagnostyka i nakłucie płynu 

USG (diagnostyka i nakłucie płynu 

w opłucnej, osierdziu)

w opłucnej, osierdziu)