TEORETYCZNE PODSTAWY
PRACY SOCJALNEJ

1917 r

Pojęcie pracy socjalnej



Praca socjalna - to profesjonalne działanie i

tworzenie, profesjonalny serwis bazujący na

wiedzy teoretycznej wykorzystujący wiedzę

i zdolności do nawiązywania relacji, więzi i

sieci z jednostką, grupą, środowiskiem dla

uzyskania przez nie osobistej satysfakcji i

niezależności.



Zdaniem H. Radlińskiej polega na

„wydobywaniu i pomnażaniu sił ludzkich, na

ich usprawnianiu i organizacji wspólnego

działania dla dobra ludzi”.

Pojęcie pracy socjalnej



Urządzenia i przedsięwzięcie, które
powinny pomóc ludziom w ich
integracji z społeczeństwem, aby
prowadzili w nim takie życie, które
odpowiada ludzkiej godności

-Słownik pracy socjalnej

Pojęcie pracy socjalnej



Ustawa o pomocy społecznej z 28

listopada 1990 r. (art.8, pkt 5).

„Działalność zawodowa skierowana na

pomoc osobom i rodzinom we

wzmocnieniu lub odzyskiwaniu

zdolności do funkcjonowania w

społeczeństwie oraz na tworzenie

warunków sprzyjających temu celowi”

Praca socjalna to zawód

- unaukowiona opieka

Praca socjalna to działanie

profesjonalne

- wymaga nie tylko dobrych chęci,

ale i przygotowania

merytorycznego

PRACA SOCJALNA

UCZESTNICTWO W KULTURZE

(Praca kulturalno-oświatowa)

WYCHOWANIE ( Praca socjalno-wychowawcza)

PSYCHOTERAPIA

(Praca psychosocjalna)

PRACA
OPIEKUŃCZA

Formy pracy socjalnej



1. pomoc doraźna (ratownictwo)



2. opieka



3. pomoc



4. kompensacja społeczna

Typy badań w pracy socjalnej



1.Badania w pracy socjalnej



2.Badania nad pracą socjalną



3.Badania dla pracy socjalnej

Założenia i zasady pracy socjalnej

1.

Założenia ontologiczne

o

Wiara w postęp moralny

o

Uznanie, że człowiek jest aktywnym
podmiotem kształtującym losy swoje
i otoczenia społecznego

o

Przeświadczenie, że jednostka jest
przez całe życie podatna na wpływy
środowiska społecznego

Założenia i zasady pracy socjalnej

2.

Założenia epistemologiczne

o

Poznanie jednostki i środowiska
społecznego musi opierać się na
doświadczeniu

o

Możliwe jest tworzenie norm i
wzorców sytuacji społecznych.

Założenia i zasady praktyczne

1.

Przedmiotem oddziaływania socjalnego jest

nie tylko pojedyncza osoba, ale także

warunki, jakie kształtują jej sytuację oraz

środowisko społeczne

2.

Pracę socjalną prowadzi się z osobami w

różnym wieku

3.

W środowisku społecznym trzeba szukać

wzmacniających podopiecznego więzi

społecznych, poznawać autorytety

grupowe, kulturę środowiskową i normy

grupowe

Założenia i zasady praktyczne

4.

Dobro jednostki musi być zespolone z
dobrem wspólnym –
PRIMUM NON NOCERE

5.

Każda interwencja socjalna winna być
aktem twórczym

6.

W pracy socjalnej należy łączyć
działania profesjonalistów i
nieprofesjonalistów

Założenia i zasady praktyczne

7.

Diagnoza w pracy socjalnej jest
elementem terapii

8.

Praca socjalna nie powinna się
odwoływać do przymusu jako środka
oddziaływania.DOBROWOLNOŚĆ

SYLWETKA PRACOWNIKA
SOCJALNEGO



„Pracownikiem socjalnym może być osoba,

która ma odpowiednie kwalifikacje

zawodowe, tzn. ukończyła szkołę

pracowników socjalnych lub studia wyższe o

kierunku: praca socjalna, polityka

społeczna, resocjalizacja, socjologia,

pedagogika, psychologia lub inne pokrewne

(…) pracownikiem socjalnym może być

również osoba z wyższym wykształceniem o

kierunku niewymienionym, powyżej, jeśli

ukończyła specjalizację z zakresu pomocy

społecznej (…)”.

W praktycznej działalności zawodowej pracownik
socjalny powinien przyczyniać się do realizacji
przynajmniej jednego z następujących

szczegółowych celów pracy socjalnej:

1.

Zapewnienia podstawowych warunków

życia tym, którzy są ich pozbawieni – cel

ratowniczy;

2.

Zaspokajanie potrzeb, które nie mogą być

realizowane samodzielnie w ramach innych

instytucji – cel kompensacyjny;

3.

Minimalizowanie negatywnego wpływu

tych czynników, które nie mogą być

zmniejszone lub usunięte – cel protekcyjny;

cele pracy socjalnej

4. Osiągnięcie bardziej satysfakcjonującego

poziomu i jakości życia poprzez
wspomaganie w rozwiązywaniu problemów,
w pokonywaniu trudności – cel promocyjny;

5. Wzmacnianie zdolności grup i społeczności

lokalnych do samodzielnego rozwoju i
rozwiązywanie własnych problemów;

6. Efektywne organizowanie zróżnicowanych

form pomocy, oraz zarządzania nimi;

Pracownicy socjalni



to najbardziej i najczęściej stykająca
się z ludnością grupa zawodowa, obok
pracowników ochrony zdrowia. Jego
główne zadania to: diagnoza, czyli
rozpoznanie środowiska, planowanie.
Pracownik socjalny musi
współpracować z instytucjami.
Występuje on w roli doradcy,
mediatora.

Zawód pracownika socjalnego
- funkcje



Diagnostyczna



Planistyczna



Terapeutyczna



Edukacyjna



Administracyjna



Organizacyjna



Koordynatorska



Usługowo – opiekuńcza

Zawód pracownika socjalnego
- funkcje



Decyzyjna



Kontrolna



Doradczo - informacyjna

Osobowość



stanowi rezultat uczenia się i rozwoju.
Jako zespół stałych właściwości i
procesów psychicznych, zostaje
ukształtowana w toku procesów
psychicznych, zostaje ukształtowana
w toku procesu nauczania i
doświadczenia uzyskiwanego podczas
pracy zawodowej.

Osobowość zawodowa



to zespół cech człowieka uformowany
w toku kształcenia zawodowego i
rozwijających się w czasie pracy
zawodowej, który zapewnia mu
aktywny kontakt z materialnym i
społecznym środowiskiem pracy,
przyczyniającym się do jego
twórczych przeobrażeń.

Funkcjonalne cechy osobowości
pracownika socjalnego



– to cechy związane z wykonywaniem
zadań socjalnych na zajmowanym
stanowisku służbowym.

Funkcjonalne cechy osobowości
pracownika socjalnego



- wrażliwość na ludzkie problemy



- opiekuńczość, troskliwość i życzliwość



- postawa „empatii”



- postawa niesienia pomocy, przynoszenia

ulgi i pocieszenia, stwarzanie poczucia

oparcia psychicznego w sytuacjach

krańcowych



- bezstronność i poszanowanie godności

każdego człowieka, okazanie mu

szacunku



- bezinteresowność i uczciwość

Cechy instrumentalne



(sprawnościowe, pomocnicze,
służebne) – to cechy zorientowane na
możliwie najlepsze spełnienie
obowiązków zawodowych pracownika
socjalnego.

Cechy instrumentalne



- zdolności organizatorskie



- zaradność



- kultura osobista i takt



- pogoda ducha i poczucie humoru



- zaradność



- spolegliwość

Cechy instrumentalne



- obowiązkowość, systematyczność



- rzeczowość, prawomocność



- odpowiedzialność osobista za słowa i
czyny



- wytrwałość w doprowadzeniu prowadzonej
sprawy do pozytywnego rezultatu



- zdecydowanie i konsekwencja w zdziałaniu

Głównymi składnikami osobowości
zawodowej są:



- wiedza zawodowa (ogólnozawodowa
i specjalistyczna)



- umiejętności



- sprawności



- przyzwyczajenia



- talenty zawodowe, postawa
społeczno-zawodowa

Umiejętności funkcjonalne

- Bezinteresowność i uczciwość;
- Poszanowanie godności drugiego
człowieka;
- Postawa niesienia pomocy;
- Zdolność do samokontroli;
- Krytyczna ocena swojego postępowania;
- Komunikatywność;
- Empatia;
- Obiektywizm.

Umiejętności instrumentalne

- Obowiązkowość;
- Wewnętrzna dyscyplinę;
- Zdecydowanie i konsekwentność;
- Prawdomówność;
- Odpowiedzialność;
- Kulturę osobistą i takt;
- Dyskrecje;
- Zdolności organizatorskie.



Adekwatnie do realizowanych zadań każdy

pracownik socjalny powinien opanować

następujące umiejętności:

I. Umiejętności metodyczne.

II. Umiejętności społeczne.

III. Umiejętności stosowania prawa.

IV. Umiejętności wskazywania właściwych

instytucji, w których kompetencji leżą

problemy związane z pomocą społeczną.

V. Umiejętności menedżerskie.

VI. Umiejętności podejmowania decyzji i

szybkiej interwencji socjalnej.

VII. Umiejętności stosowania wiedzy

naukowej w praktyce.

VIII. Umiejętności wykorzystania zdobyczy

techniki podczas wykonywania pracy

socjalnej.

SŁUżBY SPOŁECZNE



Wszystkie instytucje i organizacje
działające na polu polityki społecznej
w ścisłym tego słowa znaczeniu, wiec
bez służby zdrowia, szkół i innych
instytucji oświatowych i
wychowawczych, instytucji
sportowych i rekreacyjnych.

- Jan Rosner

Typologia służb społecznych



Pomoc społeczna



Służba zdrowia



Wymiar sprawiedliwości



Edukacja i wychowanie



Zatrudnienie



Pomoc rodzinie i jednostce w
sytuacjach kryzysowych