Wdrażanie demokracji 

w powojennych 

Niemczech

czyli

Skutki nazistowskiej 

propagandy

 

 

Podział na strefy okupacyjne



Po II Wojnie Światowej Niemcy 
podzielono na 4 strefy okupacyjne:



Aliancka: (Niemcy Zachodnie)



Anglia



Stany Zjednoczone



Francja



Radziecka (Niemcy Wschodnie - granica 
na rzece Łaba)

 

 

Biała Lista



Stworzona przez Aliantów lista osób 
będących przeciwnikami nazizmu i 
zwolennikami demokracji



Zawierała nazwiska TYLKO 1500 
osób.



Między innymi K. Adenauer znalazł się na 
owej liście.

 

 

Demokracja?



Alianci w swojej strefie okupacyjnej 

prowadzili politykę 4-ch „D”: 

denazyfikacja, demilitaryzacja, 

decentralizacja i demokratyzacja



Helmut Schmidt (późniejszy Kanclerz 

Niemiec RFN) pytał: „co znaczy 

demokracja?”, ponieważ nie znał 

tego słowa.

 

 

Wyniki badań opinii publicznej w 

1948r.



57% (a wśród byłych członków partii 
65%) ankietowanych wyrażało 
pogląd, że narodowy socjalizm był 
dobrą ideą tylko źle zrealizowaną…



Narodowy socjalizm był negowany 
przez 65% ludzi z wykształceniem 
uniwersyteckim

 

 

Wyniki badań opinii publicznej w 

1950r.



Co dziesiąty obywatel RFN uważał 
Hitlera za jednego z 
najwybitniejszych Niemców, 
szczególnie zasłużonych dla kraju



Przed Hitlerem plasował się 
Bismarck. Za Hitlerem Fryderyk 
Wielki.

 

 

Wyniki badań opinii publicznej w 

1952r.



37% miało dobre mniemanie o Göringu



24% miało dobre mniemanie o Hitlerze



15% uważało Goebbelsa za zasłużonego 

dla kraju



3% pozytywnie wyrażało się o Himmlerze



21% uważało, że za klęskę III Rzeszy 

odpowiadają zamachowcy, którzy chcieli 

zabić Hitlera. Gdyby nie oni, Hitler na 

pewno wygrałby wojnę.

 

 

Badania nad polityką



W 1947r. Przeprowadzone badanie wykazało że 

aż 70% młodych ludzi wykazuje brak 

zainteresowania polityką. Było to spowodowane 

tym, że propaganda nazistowska najmocniej 

uderzała właśnie w tę część społeczeństwa. 

Panowała powszechna apatia i niechęć



43% optowało za systemem wielopartyjnym, 

40% było za rządami jednej partii. Z tego wśród 

studentów jedynie 64% opowiadało się za 

demokracją



Tylko 30% Amerykanów w 1949r. uważało, że 

Niemcy potrafią rządzić samodzielnie w 

demokratyczny sposób.

 

 

Próba odbudowania silnej władzy 

centralnej



W 1947r. 10% głosów do Landtagu w 

Getynberdze zdobyła Partia Niemieckiej 

Rzeszy, która zaraz po wyborach 

zorganizowała młodzieżówkę pod nazwą 

Wikingowie.



Został wniesiony sprzeciw wobec rejestracji 

Wikingów (mały sukces wczesnej niemieckiej 

demokracji)



Różni działacze związkowi oraz niektórzy 

profesorowie mówili o tym że Niemcy 

potrzebują silnej władzy tylko „z odrobiną 

demokracji”

 

 

Podsumowanie



Wyniki przedstawionych badań pokazują 

jednoznacznie jak silna i skuteczna była 

propaganda w III Rzeszy.



Zakorzenione u młodzieży hasła i sposób 

prowadzenia polityki oraz przeżycia 

wojenne niezwykle utrudniały odbudowanie 

Niemiec jako państwa demokratycznego. 

Niemcy musieli nauczyć się polityki.



Odbudowa państwa niemieckiego nie 

udałaby się gdyby nie pomoc i wsparcie 

Aliantów.

 

 

Bibliografia



K. Jagiełło, Po zmierzchu bogów, 
Warszawa, 2005.