1

Współczesne 
konflikty zbrojne- 
cechy, przyczyny i 
skutki.

Wykonała:

Emilia Bazak

2

Wraz z upadkiem dwubiegunowego podziału świata spadło 

znaczenie wojskowych uwarunkowań sporów i konfliktów 

zbrojnych, 

wzrosło zaś znaczenie kryteriów takich, 

jak:

• ekonomiczne;

• społeczne;

• etniczno- kulturowe;

• polityczne.

3

Cechy konfliktów zbrojnych po 1990 roku:

 zmniejszanie się liczby konfliktów międzynarodowych na rzecz 
konfliktów wewnętrznych;
 przenoszenie się pola konfliktów z obszaru angażującego państwa 
jako głównego aktora wojen w stronę wojen i konfliktów 
pozapaństwowych, w których są angażowane instytucje państwa;
 rozproszenie geograficzne- następuje zmiana biegunów 
konfliktowych i ich przeniesienia się do rejonów tzw. Trzeciego i 
Drugiego Świata;
 pojawił się nowy wymiar konfliktów zbrojnych, zwany zjawiskiem 
uśpionych antagonizmów;
 wyznaczają kształt stosunków międzynarodowych.

Te zjawiska sprawiają, że patrząc na mapę zagrożeń początku XXI 
wieku, można dojść do wniosku, iż mamy do czynienia z nowym 
wymiarem sporów i konfliktów oraz z nowymi, nieznanymi 
dotychczas ich skutkami. 

4

Klasyfikacja konfliktów zbrojnych według 
kryterium stopnia ich zinternacjonalizowania:

 ogólnosystemowe (globalne, światowe i regionalne);
 międzypaństwowe;
 umiędzynarodowione wewnętrzne;
 wewnętrzne.

Konflikty ogólnosystemowe definitywnie wygasły w połowie lat 70. XX 
wieku, a konflikty międzypaństwowe od połowy lat 90. również 
wykazują tendencję zanikającą. Na stałym poziomie plasują się 
konflikty umiędzynarodowione; liczba konfliktów o charakterze 
wewnętrznym utrzymuje się na poziomie niespadającym poniżej 30. 
Następuje obniżenie się ogólnej tendencji dotyczącej liczby 
umiędzynarodowionych konfliktów zbrojnych.

5

  zdaniem Kaleviego Holstiego współczesne konflikty raczej się 
tlą, niż toczą, okresowo wchodząc w stadium intensyfikacji, by 
następnie ponownie przycichnąć;
 rosnący odsetek cywilnych ofiar konfliktów w stosunku do 
członków oddziałów zbrojnych;
 powodem i celem wojny od 1990 roku w większym stopniu stają 
się społeczeństwa- nie oznacza to jednak, iż zmieniły się tradycyjne 
stawki w wojnie- terytorium i władza.

Współczesne konflikty zbrojne w większości wypadków nie są 
toczone przez państwa, lecz społeczności szukające 
samoidentyfikacji wzdłuż linii wyznaczanych przez czynniki 
etniczne, narodowe i religijne. W takiej rzeczywistości klasyczny 
podział na żołnierzy i cywilów traci na znaczeniu- każdy członek 
społeczności jest realnie lub potencjalnie żołnierzem.

6

Przyczyny konfliktów zbrojnych 1/2:

 powiększająca się liczba państw suwerennych powstałych w 
wyniku rozpadu systemu kolonialnego;
 problemy etniczne, religijne oraz narodowe;
 walka o cenne surowce mineralne;
 walka o dominację;
 osłabienie i erozja państwa;
 partykularne interesy poszczególnych państw, związków 
ekonomicznych oraz ugrupowań militarnych i politycznych; 

7

Przyczyny konfliktów zbrojnych 2/2:

 wszechstronna i dynamiczna współpraca międzynarodowa, tworząca  
płaszczyznę powstawania konfliktów w wyniku współzawodnictwa i 
rywalizacji;
 ambicje polityczne przywódców państw;
 walka o terytoria oraz granice państw na lądzie lub morzu;
 różna interpretacja postanowień zawartych w umowach 
międzynarodowych;
 niejednorodność współczesnego świata.

Żadnej z wymienionych przyczyn nie należy lekceważyć. Wzajemne 

łączenie się problemów prowadzi do lawinowego narastania, a ich 

rozwiązywanie staje się coraz trudniejsze.

W Trzecim Świecie jedną z najważniejszych przyczyn konfliktów 

jest dziedzictwo kolonialne (granice, terytoria). 

8

Ocena wielorakich przyczyn prowadzi do wniosku, iż różnorodne i 
wielopłaszczyznowe stosunki międzynarodowe rodzą sprzeczności i 
spory, co jest zjawiskiem naturalnym. 

Jednak przywódcy państw w określonych okolicznościach nie 
wahają się podjąć decyzji o zastosowaniu siły, łamiąc postanowienia 
pozytywnego prawa międzynarodowego. 

Poszczególne państwa lub grupy państw stosują siłę i groźbę jej 
użycia, mimo iż mają do dyspozycji odpowiednie środki i sposoby 
pokojowego regulowania sporów międzynarodowych.

9

Skutki współczesnych konfliktów zbrojnych:

 straty ludnościowe;
 nasilające się fale uchodźców;
 pogłębiające się niebezpieczeństwo powstawania państw upadłych 
o zrujnowanych strukturach, gdzie władza ogranicza się do 
nieznacznego obszaru kraju;
 zmiana świadomości narodów i ich elit polityczno-wojskowych;
 demoralizacja społeczeństw;
 przeprowadzenie głębokich reform w takich organizacjach jak 
ONZ;
 nadmierne zbrojenia;
 zmiany na mapie świata;
 powołanie do życia sprawnych instytucji, umiejących sprostać 
nowym problemom XXI stulecia.

10

Podczas gdy nowoczesne konflikty międzypaństwowe pozwalają na 

zastosowanie nowoczesnej technologii minimalizującej straty 

wśród ludności

cywilnej, wciąż istnieją konflikty, w ramach których walczące 

strony uderzają

przede wszystkim w cywilów, minimalizując straty w szeregach sił 

zbrojnych 

np. Timor Wschodni.  

11

Bibliografia

.

1.

R. Łoś, J. Regina Zacharski, Współczesne konflikty 
zbrojne, Warszawa 2010.

2.

P. Ostaszewski, Międzynarodowe stosunki 
polityczne. Zarys wykładów, Warszawa 2008.

3.

Międzynarodowe stosunki polityczne, pr. zb. pod 
red. W. Malendowskiego, Cz. Mojsiewicza, Poznań 
1997. 

4.

Spory- konflikty zbrojne- terroryzm. 
Dysfunkcjonalne czynniki współczesnych 
stosunków międzynarodowych, pr. zb. pod red. 
Włodzimierza Malendowskiego, Poznań 2006.

5.

Współczesne stosunki międzynarodowe, pr. zb. pod 
red. M. Gawryckiego, B. Grzelońskiego i inni, 
Warszawa 2008.