Slajd 1

CELE KSZTAŁCENIA

Opracował:

dr inż. Karol

Ochwat



taksonomia celów

kształcenia



kategorie celów kształcenia



poziomy celów kształcenia



sieć celów kształcenia



cele wychowawcze

Cel zajęć

Zapoznanie szkolonych z taksonomią i
znaczeniem celów kształcenia.

W wyniku zrealizowania zajęć szkolony potrafi:
- omówić

taksonomię celów kształcenia,

- wymienić poziomy i kategorie celów

kształcenia,

- wykonać sieć celów i treści kształcenia,

- formułować cele poznawcze, kształceniowe

i wychowawcze.

W wyniku zrealizowania zajęć szkolony potrafi:
- omówić

taksonomię celów kształcenia,

- wymienić poziomy i kategorie celów

kształcenia,

- wykonać sieć celów i treści kształcenia,

- formułować cele poznawcze, kształceniowe

i wychowawcze.

Pytania kontrolne

Charakterystyka absolwenta

kursu określa:

wiadomości, umiejętności i

zachowania umożliwiające

bezpieczne kierowanie pojazdem

B cele kształcenia

C formy kształcenia

2. Charakterystyka absolwenta kursu jest:

A tylko częścią programu szkolenia kandydatów na

kierowców

B nieodłączną częścią każdego programu nauczania

C konieczna do realizacji celu nauczania zawartego w

pro-

gramie kształcenia

3. Absolwent kursu powinien dawać dowód
znajomości i dobrego zrozumienia:

A zasad użytkowania pojazdu, przewozu osób i

ładunków z

uwzględnieniem ochrony środowiska

B zadań i kryteriów oceny obowiązujących na

egzaminie

państwowym

C zagrożeń związanych z niedoświadczeniem innych

uczestników ruchu drogowego

CELE KSZTAŁCENIA

(definicja)



to ogólna wizja

pożądanych właściwości

umysłowych i umiejętności,



to, do czego się dąży

, co się powinno

osiągnąć w procesie nauczania i uczenia

się.

(wg W. Niemierko i K.
Kruszewski)

Cele dydaktyczne

Są to cele:

poznawczy

– kiedy zmierza się do

powiększenia wiedzy ucznia, i

kształceniowy

–

kiedy doskonali się jego umiejętności, oraz cel

wychowawczy

– kiedy wpływa się na osobowość

wychowanka.



I. Ogólne cele przedmiotowe

- sformułowane w

części wstępnej programu.



Cele poznawcze

- z zakresu wiedzy np. o

przepisach ruchu drogowego.



Cele kształceniowe

- cele z zakresu

umiejętności obejmujących sprawne

rozwiązywanie zadań oraz umiejętność

prowadzenia pojazdu .

Cele wychowawcze



Cele wychowawcze

- dotyczą rozwijania oso-

bowości, świadomości i postaw wobec innych

uczestników ruchu drogowego.



II. Szczegółowe cele przedmiotowe

– ustala

się dla każdej lekcji; muszą one być

sformułowane precyzyjnie, tj. dokładnie, jasno

i ściśle.

Szczegółowe cele lekcji

ustala sam

nauczyciel, kierując się celami ogólnymi i

materiałem nauczania podanym w programie.

TAKSONOMIA CELÓW

KSZTAŁCENIA

(wg W. Niemierko)

POZIOM

KATEGORIA

WIADOMOŚCI

A. Zapamiętanie

wiadomości

B. Zrozumienie wiadomości

UMIEJĘTNOŚCI

C. Stosowanie wiadomości

sytuacjach typowych

D. Stosowanie wiadomości

sytuacjach problemowych

Opis kategorii celów

kształcenia

Zapamiętanie wiadomości

– oznacza

gotowość ucznia do przypominania

sobie pewnych terminów, faktów,

praw, teorii

i zasad działania.

Poziom I.

Zapamiętanie wiadomości



Wiadomości mogą dotyczyć

terminologii,

faktów, praw i teorii naukowych, konwencji

klasyfikacji, kryteriów oceny, zasad działania,

procedur i algo-rytmów, metodologii badań.



Wiadomości są zapamiętane

, gdy uczeń jest w

sta-nie odszukać je w pamięci, sprawdzić

kompletność i ewentualnie uzupełnić,

przedstawić w formie ustnej lub pisemnej albo

też wykorzystać w praktycznym działaniu.

Zapamiętanie wiadomości

(cd)



Na szczególną uwagę zasługują wiadomości

doty-czące sposobów działania, tj.

rozpoznawania sytu-acji, formułowania planu

działania, modyfikacji działania stosownie do

okoliczności, oceny wyników działania.



Uczeń powinien nam powiedzieć lub pokazać,

"jak to zrobić", ale niekoniecznie musi umieć

wykonać daną czynność. Tego rodzaju

wiadomości praktyczne rzadko są zawarte w

podręcznikach. Zdobywa się je przez przekaz

ustny i przez obserwację czyjegoś lub

własnego działania.

Opis kategorii celów kształcenia

(cd)

Zrozumienie wiadomości

- oznacza,

że uczeń potrafi je przedstawić w

innej formie niż je zapamiętał –

uporządkować, streścić, powiązać z

innymi wiadomościami wg podanych

wzorów.

Poziom I.

Zrozumienie wiadomości



Kategoria ta obejmuje elementarny

poziom zrozumienia wiadomości,

pozwalający na operowanie

wiadomością w zakresie uznanym za

niezbędny na danym szczeblu

nauczania przedmiotu.

Zrozumienie wiadomości

(cd)



Główne rodzaje wymaganych operacji:



Tłumaczenie

, polegające na przedstawieniu

wiadomości "swoimi słowami" lub w innej

formie, niż były podane (słownej,

symbolicznej, graficznej, ruchowej)



Interpretacja

, polegająca na syntetycznym

ujęciu (streszczeniu) danych wiadomości

i porównaniu ich z innymi wiadomościami.



Ekstrapolacja

, polegająca na "przedłużeniu"

opisu zjawiska lub ciągu wydarzeń na inne

sytuacje, równoległe lub przyszłe.

Zrozumienie wiadomości

(cd)



Informacja, która ulega przetworzeniu w

czyn-nościach z kategorii rozumienia

wiadomości, może być pamiętana przez

ucznia lub dostarczona mu na poczekaniu.



Informacja o sposobie dokonywania przetwa-

rzania musi być jednak w głównej części

zapamiętana, gdyż inaczej przedłużałoby się

ono ponad miarę.



W tym sensie zrozumienie opiera się na

zapamiętaniu a taksonomia jest hierarchiczna

w zakresie dwu najniższych kategorii.

Poziom II.

Opis kategorii celów kształcenia

(cd)

Stosowanie wiadomości w sytuacjach

typowych

– oznacza opanowanie przez ucznia

umiejętności praktycznego

posługiwania się wiadomościami wg

wcześniej podanych wzorów.

Stosowanie wiadomości w

sytuacjach typowych



Zastosowanie wiadomości jest to

osiągnięcie wyniku o bezpośrednim lub

potencjalnym znaczeniu praktycznym,

oparte na prawid-łowym zrozumieniu

sytuacji, dostępnych danych, zasad i

procedur działania oraz rodzaju

oczekiwanego rozwiązania.



Skuteczność czynności wyraża się tu traf-

nością i dokładnością wyniku.

Stosowanie wiadomości w

sytuacjach typowych (cd)



Sytuacja, w której czynność jest wykonywana,

nie powinna odbiegać od sytuacji, w jakiej

czynność była ćwiczona.

Także wzór czynności

opanowany w toku ćwiczeń nie powinien

ulegać zbyt daleko idącym modyfikacjom.



Nie znaczy to jednak, że zastosowanie

wiadomości może ograniczać się do

odtwarzania wzoru z pamięci. Czynności

całkowicie nawykowe należą do najniższej

kategorii celów nauczania – zapamiętania

wiadomości.

Poziom II.

Opis kategorii celów kształcenia

(cd)

Stosowanie wiadomości w sytuacjach

problemowych

– oznacza to

opanowanie przez ucznia umiejętności

formułowania problemów,

dokonywania analizy zjawisk i syntezy

nowych zjawisk oraz formułowania

planu działania.

Przykłady – skrzyżowania.

Stosowanie wiadomości w

sytuacjach problemowych (cd)



To najwyższa kategoria celów nauczania

obejmuje złożone procesy umysłowe

służące znalezieniu potrzebnego

rozwiązania

w sytuacji zasadniczo nowej

dla ucznia.



W tej kategorii są wykorzystywane

wiadomości z różnych dziedzin, a

powiązanie jest zawsze w pewnym stopniu

twórcze.

Stosowanie wiadomości w

sytuacjach problemowych (cd)



Główne rodzaje czynności:



Analiza

polegająca na wyróżnieniu elementów

i związków między elementami jakiegoś stanu

rzeczy oraz na odtworzeniu struktury tej całości.



Synteza

, polegająca na zbudowaniu modelu

przeanalizowanej całości, ujęciu jej właściwości w

oryginalnie ustrukturowanej wypowiedzi lub

zaprojektowaniu systemu szczegółowych działań.



Ocena

, polegająca na wartościowaniu stanu

rzeczy

i wyniku działań przez porównanie ich z

odpowiednimi modelami oraz przez odwołanie

się do właściwych kryteriów teoretycznych.

Stosowanie wiadomości w

sytuacjach problemowych (cd)



W złożonej czynności zastosowania

wiadomości w sytuacjach

problemowych mieści się jedna lub

więcej czynności zastosowania

wiadomości w sytuacji typowej.



Konieczność sprowadzenia sytuacji

problemowej do sytuacji typowych

stanowi o różnicy między kategoriami

D i C taksonomii.

SIEĆ CELÓW KSZTAŁCENIA



Przykład rozwinięcia celów

kształcenia

GŁÓWNE

POŚREDNIE

SZCZEGÓŁOW

SIEĆ TREŚCI KSZTAŁCENIA



Przykład rozwinięcia treści

kształcenia

Przedmiot

Tematy

Zagadnienia

Ważność szczegółowego

sprecyzowania celów



Od sprecyzowania celu lekcji zależny

jest dobór metody i temat lekcji.

Sprecyzowane cele zapobiegają

rozproszeniu, odbieganiu od tematu,

zmuszają do skupienia uwagi na

określonych w celach zagadnieniach

i czynnościach.

Ważność szczegółowego

sprecyzowania celów (cd)



Szczegółowo sformułowane cele lekcji są

jednocześnie podstawą nauczycielskiej

samokontroli

określeniem wyników lekcji

Po jej zakończeniu nauczyciel łatwo może

sobie odpowiedzieć na pytanie, czy

osiągnął zamierzony cel i w jakim stopniu.

Ważność szczegółowego

sprecyzowania celów (cd)



Cele lekcji formułuje nauczyciel dla

siebie

, ale pośrednio informuje o nich

uczniów, dla których uświadomienie

sobie celu pracy lekcyjnej jest równie

ważne, jak dla nauczyciela - sprzyja

koncentracji ich uwagi, powoduje, że

widzą oni pożytek z lekcji i umieją

ocenić jej wyniki.

Cele wychowawcze

Poziom

Kategoria

Działanie

A. Uczestnictwo w

działaniu

B. Podejmowanie działania

Postawy

C. Nastawienie na

działanie

D. System działań

Cele wychowawcze

(cd)

Poziom I.

Działania

. Uczestnictwo w

działaniu

Kat.

Polega na świadomym i uważnym

odbieraniu określonego rodzaju

bodźców oraz wykony-waniu czynności

odpowiadających przyjętej roli, jednak

bez wykazywania inicjatywy.

Wychowanek ani nie unika danego

rodzaju działania, ani też go nie

podejmuje z własnej woli, natomiast

chętnie dostosowuje się do sytuacji.

Cele wychowawcze

Poziom I

Działania

. Podejmowanie

działania

Kat.

Polega na samorzutnym rozpoczynaniu

danego rodzaju działania i

wewnętrznym zaangażowaniu w

wykonywanie danego rodzaju czynności.

Wychowanek nie tylko dostosowuje się

do sytuacji, w jakiej się znalazł, ale i

organizuje ją w pewien sposób. Jest to

jednak postępowanie mało jeszcze

utrwalone.

Cele wychowawcze (cd)

Poziom II

Postawy

. Nastawienie na

działanie

Kat.

Polega na konsekwentnym

wykonywaniu danego rodzaju działania

na skutek trwałej potrzeby wewnętrznej

i dodatniego wartościowania jego

wyników.

Wychowanek jest zwolennikiem tego

dzia-łania i zachęca do niego innych,

poglądom jego brak jednak szerszego

uogólnienia

i pełnej spoistości. .

Cele wychowawcze (cd)

Poziom II.

Postawy

. System działań

Kat.

Polega na regulowaniu określonego typu

dzia-łalności za pomocą harmonijnie

uporządko-wanego zbioru zasad

postępowania, z którymi wychowanek

identyfikuje się do tego stopnia, że

można je uważać za cechy jego osobo-

wości.

Wychowanek nie zawodzi nawet w

bardzo trudnych sytuacjach, a jego

działania odzna-czają się skutecznością

oraz swoistością stylu.

Zakończenie



Czy macie Państwo pytania do treści

zrealizowanych zajęć?



Podsumowanie zajęć.

Pytania

Odpowiedzi

Pytania

Celem egzaminu na prawo jazdy jest:

A porównanie umiejętności osoby egzami-

nowanej do umiejętności egzaminatora,

B wykazanie, że osoba egzaminowana nic

nie potrafi,

C selekcja uczestników według kryteriów

określonych w programie i instrukcji

egzaminowania.

Pytania (cd)

W procesie nauczania wyróżnia

się cele:

A poznawczy (dydaktyczny),

kształcący

i wychowawczy,

B tylko poznawczy,

C tylko wychowawczy.

Pytania (cd)

Cele dydaktyczne mogą być

formułowane na poziomie:

A ogólnym,

B uszczegółowionym,

C średnim.

Odpowiedzi

A B



Temat następnych zajęć:

Zasady kształcenia



Zadanie do pracy

samokształceniowej

Opracować przykładowe cele

kształcenia do przydzielonych

tematów

–

wg załącznika

Document Outline