Zarządzanie i Organizacja

LITERATURA

Obowiązkowa:



R. Griffin, Podstawy zarządzania

organizacjami, PWN Warszawa 1996



A. K. Koźmiński, Zarządzanie od

podstaw, PWN Warszawa 2008



B. Kowrygo, H. Górska-Warsewicz,

M. Świątkowska, Podstawy organizacji i

zarządzania przedsiębiorstwem,

Wydawnictwo SGGW, Warszawa 2008

LITERATURA

Zalecana:



T. Mendel, Teoretyczne podstawy nauki o

organizacji i zarządzaniu, WSzMiZ Leszno 2001



A. K. Koźmiński, W. Piotrowski (red.), Zarządzanie.

Teoria i praktyka, PWN Warszawa 1996



J. Stoner i inni, Kierowanie, Warszawa 1996



W. Zimniewicz, Podstawy zarządzania, Poznań

1995.



W. Kieżun, Sprawne zarządzanie organizacją, SGH

Warszawa 1997



Różne pozycje takich autorów jak:

J. Zieleniewski, Z. Martyniak,

Z. Mikołajczyk, K. Krzakiewicz i inni.

LITERATURA

Czasopisma:



Przegląd Organizacji.



Zarządzanie na świecie.



Bisnessmen Magazine.



Nowe Życie Gospodarcze.



Gazeta Bankowa i inne.

Organizacja – to zespół ludzi, którzy współpracują ze
sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany, aby
osiągnąć pewien zestaw celów.
Zarządzanie – to zestaw działań ( planowanie,
organizowanie, koordynowanie, motywowanie,
kontrolowanie) skierowanych na zasoby organizacji
(ludzkie, finansowe, rzeczowe, informacyjne) i
wykonywanych przez menedżerów z zamiarem
osiągnięcia celów organizacji w sposób sprawny i
skuteczny.
Menedżer – osoba, której podstawowym zadaniem jest
realizacja procesu zarządzania.
Skuteczny – działający powodzeniem, osiągający cel
Sprawny – wykorzystujący zasoby mądrze, bez
marnotrawstwa
Planowanie – wytyczenie celów i określenie sposobów
realizacji
Organizowanie – powodowanie by członkowie
organizacji współpracowali w interesie organizacji
Kontrolowanie – ocena działań w realizacji celów
organizacji

Organizacja

Całość, której części współprzyczyniają się

do jej powodzenia, a całość do

powodzenia części,

Trzy znaczenia pojęcia organizacji:

rzeczone,

czynnościowe,

atrybutowe,

Główne postacie sprawnego działania:

skuteczność,

korzystność,

ekonomiczność.

Organizacja



ad. a. miarą stopień zbliżenia się do stanu

przyjętego za cel



ad. b.

różnica

między wartością rezultatu

(wyniku użytecznego działania – W), a

poniesionym nakładami (kosztami działania

– K)

W <



ad, c, Stosunek wyniku użytecznego do

kosztów

Wysiłki zmierzające do zwiększenia tej relacji to

ekonomizacja







„

Klasyka w Ameryce”

F.W.

Taylor

(ojciec naukowej organizacji)

dzieło

„Zarządzanie warsztatem wytwórczym

”

1903



zapoczątkował badania nad czasem pracy,

(chronometraż) w celu ustalenia wzorców

wykonania każdej pracy,



propagował zasadę dokładnego opisania

każdego zadania wykonywanego przez

robotnika,



zastosował akordowy system

wynagradzania,



propagował specjalizację (system

funkcjonalny),



zalecał dobór najbardziej wydajnych

pracowników

Wysoka wydajność

robotnika wg F. W. Taylora

to:



doskonalenie jego nawyków

operacyjnych,



daleko posunięty podział pracy w

brygadzie,



dostosowanie rytmu pracy do

wymagań procesu technologicznego,



stworzenie warunków sprzyjających

wydajnej pracy,



system bodźców materialnych i

dyscyplinarnych.

Naukowe zarządzenie

wg F.W. Taylora



Naukowo opracowany każdy element

pracy na każdym stanowisku.



Naukowy dobór pracowników, szkolenie

do wykonywania konkretnej pracy.



Nadzór nad pracownikami i stosowaniem

przez nich naukowych metod pracy.



0ddzielić planowanie pracy od jej

wykonania.



Stosowanie zasad naukowego

zarządzania powodowało duży wzrost

wydajności pracy przy niskich kosztach.

H. Le Chatelier (fizykochemik,

metaloznawca)

Propagator idei Taylora w Europie

Sformułował regułę przekory „reguła

przekory Le Chateliera – Brauna"

Sformułował tzw. cykl organizacyjny



określenie celu



analiza środków i metod, które prowadzą

do osiągnięcia celu



przygotowanie środków



realizacja działań



kontrola, porównanie wyniku z celem.

Reguły przekory:

Jeśli jakaś organizacja

zostanie poddana działaniu

czynników zewnętrznych, to

reaguje ona tak, aby

zmniejszyć wpływ tych

czynników i osiąga nowy

stan równowagi, możliwie

bliski stanu pierwotnego.

H. Fayol

i jego osiągnięcia

dzieło: „Administracja

przemysłowa i ogólna”

Klasyfikacja funkcji

przedsiębiorstwa techniczne,

handlowe, finansowe,

ubezpieczeniowe,

rachunkowościowe i

administracyjne (kierownicze)

Administrowanie wg Fayola to:



przewidywanie,



organizowanie,



koordynowanie,



rozkazodawstwo,



kontrolowanie.

Dorobek kierunku

administracyjnego



Stosunki między ludźmi powinny być

ustalone formalnie (każdy musi znać swoją

pozycję w zespole).



W stosunkach między dwiema osobami

(stanowiskami) powinna dominować więź

liniowa.



W organizacji muszą istnieć także więzi

funkcjonalne i doradcze.



Każde stanowisko musi mieć ściśle

określone zadania, uprawnienia i

odpowiedzialność.



Delegowania uprawnień (władzy formalnej)

jest decentralizacją zarządzania.

Max Weber

niemiecki socjolog,

ekonomista, historyk (1863 –

1920) dzieło: „Gospodarka i

społeczeństwo”

Typy władzy



racjonalna, legalna (na

hierarchii)



tradycyjna (na zwyczajach)



charyzmatyczna (na

całkowitym

oddaniu podwładnych

przywódcy)

Model biurokracji



Wg Webera całość aparatu

administracyjnego,

podlegającego najwyższemu

zwierzchnikowi, składa się z

poszczególnych urzędników,

którzy są mianowani i działają

wg następujących zasad:



są osobiście wolni i podlegają

władzy w zakresie

wyznaczonych przez

bezosobowe, urzędowe

obowiązki



są zorganizowani w system

jasno określonej hierarchii

urzędowej



każde stanowisko urzędowe ma

wyraźnie określoną sferę

kompetencji w sensie prawnym



stanowisko zajmowane jest na

mocy dobrowolnej umowy



podstawą selekcji kandydatów

są kwalifikacje. Są mianowani, a

nieobierani,



urzędnicy otrzymują pensję i

mają przeważnie prawo do

emerytury,



urząd stanowi jedyne albo

zasadnicze zajęcie urzędnika,



urzędnikowi zapewnia się

możność robienia kariery.

Awans zależy od uznania

zwierzchnika



urzędnik pozbawiony jest prawa

własności środków

administrowania i prawa

zawłaszczania stanowisk,



podlega ścisłej i systematycznej

dyscyplinie oraz kontroli w toku

wykonywani a swoich

obowiązków.

Teorie Webera oparte są w dużym

stopniu na doświadczeniu

aparatu administracyjnego

państwa pruskiego.

Typy władzy

organizacyjnej



charyzma,



tradycja,



przymus,



własność ludzi,



własność rzeczy (środków produkcji),



umowa – kontrakt,



autorytet,



uczucie.

Proces decyzyjny: określenie zadania

(wybór), przekazanie podwładnym wraz z

instrukcją wykonania, motywacja,

kontrola warunków i kontrola

kierownicza.

Charyzma



Przywódca charyzmatyczny

oznacza się:



dużą pewnością siebie, nasilonym

motywem dominowania,



wysoką motywacją wywierania

wpływu na innych,



silnym przekonaniem o moralnej

słuszności uznawanych wartości i

podejmowanych działań,



Charyzmę zdobywa się poprzez:



jasno wyrażone motywy

przewodzenia,

Źródła władzy, autorytetu

i przywództwa

Przykłady



Kierownik wydaje polecenie – formalna pozycja

w hierarchii



Pracownicy zwracają o wskazówki –

kompetencje, wiedza



Załoga wybiera przywódcę strajku – osobowość



Młodzieniec spełnia wszystkie życzenia swojej

dziewczyny – uczucie



Ktoś będąc w rozterce udaje się do wróżki –

charyzma

Przywództwo jest oddziaływaniem na

zachowania innych, to rodzaj wpływu, który

wynika z określonych więzi organizacyjnych

lub dobrowolnych.

Władza



... to stosunek społeczny między dwiema

jednostkami lub dwiema grupami społecznymi

polegający na tym, że jedna ze stron może w

sposób trwały i uprawniony zmusić stronę

drugą do określonego postępowania i ma

środki zapewniające kontrolę tego

postępowania



W. państwowa – obejmuje ludzi

zamieszkujących na określonym terytorium

(aparat władzy).



Społecznym podmiotem władzy państwowej

jest naród (w organizacji – załoga).



W. ekonomiczna – zdolność podmiotu władzy

do narzucania swej woli (podmiotami są ludzie

lub organizacje).



Historyczna tendencja ewolucji władzy od

absolutnej do demokratycznej (władza z

innymi a nie nad.).

Władza - Związki między zależnością a władzą



Im większa jest zależność tym większa jest

władza Gęśli ktoś jest od kogoś zależny to ma

nad im władzę).



Zależność wzrasta, kiedy zasób, nad którym

sprawujemy kontrolę jest ważny i rzadki.



Jeśli nieskuteczne jest sięganie indywidualnie po

władzę wówczas zakłada się koalicję, (trwałość

koalicji zależy od zbieżności celów i

współzależności posiadanych zasobów).



Polityka obejmuje działania wynikające ze

sprawowania władzy.



Spojrzenie z punktu widzenia polityki tłumaczy

irracjonalne zachowania się członków organizacji

(np. ukrywają niepowodzenia, zniekształcają

informację itp.).

1. Szkoła klasyczna w

teorii OiZ

Zasada hierarchii – szczeble

zarządzania – piramida

organizacyjna – system liniowy.

Struktura hierarchiczna –

delegowanie uprawnień

(kwalifikacje zawodowe, moralne,

system informacyjny).

Niższe szczeble – decyzje rutynowe

(powtarzalne); wyższe wyjątkowe

oraz koordynacja i kontrola.

Rozpiętość kierowania (efektywność

pracy kierowniczej) R.C. Davis – 10 –

30 osób prac. fiz., 3 – 8 prac.

umysłowych (zależy od warunków,

kwalifikacji zwierzchnika i

podwładnych).

Powiązania między przełożonymi a

podwładnymi



hierarchiczne (liniowe),



funkcjonalne (między stanowiskami

bez więzi



hierarchicznej), sztabowe (kierownik -

sztab).

„

Zasady klasyczne zawsze żywe”

2. Szkoła stosunków

międzyludzkich – Humen

Relations

W dniu 30.07.1923 r. z taśm

montażowych H. Forda o długości 24

km zeszło 7 tys. samochodów.

Ten wyczyn organizacyjny okupiony był

degradacją psychiczną tysięcy

pracowników, wykonujących

powtarzalne monotonne czynności

(alienacja z zespołu).

Stosowanie naukowych zasad

doprowadziło do nagłego spadku

wydajności, wzrosła zachorowalność,

zwiększyła się absencja.

2. Szkoła stosunków

międzyludzkich – Humen

Relations

Badania E.Mayo i F.Roethlisbergera

odkryły człowieka pracującego, jako istotę

społeczną obdarzoną życiem duchowym.

Wydajność pracy – to obok aspektów

techniczno – organizacyjnych również

stosunki między ludźmi w zespołach,

funkcjonowanie grup nieformalnych,

teoria xy Mc Gregora, zaufanie, autorytet,

ergonomia (oświetlenie, temperatura,

czas przerw, wentylacja itp.).

„

Humaniści w przemyśle”

3. Szkoła badań

operacyjnych

Problem optymalnych decyzji – w czasie

II wojny światowej – zespoły

specjalistów z różnych dziedzin –

formułowanie modeli matematycznych,

algorytmów.

Modele matematyczne oraz

komputeryzacja zastosowanie w życiu

gospodarczym – optymalizacja decyzji i

procesów przy wielowariantowości

rozwiązań.

Nazwa szkoły wywodzi się od zespołu

badawczego światowej sławy fizyka

Brytyjskiego P.M. Blacketa (1938 r.) .

Naukowy wkład do tej szkoły wniósł

noblista prof. L. Kantorowicz (Leningrad

1939 r.) „matematyczne metody

organizacji i planowania produkcji”.

Koncentracja uwagi na problemach

ilościowych, niedocenianie aspektów

psychospołecznych, fetyszyzowanie

narzędzi i technik badawczych, brak

wspólnego języka z menedżerami – to

główne wady tej szkoły.

„

Organizacja i matematyka”

4. Szkoła systemów społecznych

Ch. Barnard – organizacja jest systemem,

dynamicznym zbiorem części wzajemnie

współzależnych ze względu na określony cel.

Organizacja to system świadomie

koordynowanego działania dwóch lub więcej osób,

przy czym każda jego część wiąże się z inną

częścią w jakiś charakterystyczny sposób.

Z tych założeń szkoły wynika znaczenie:



komunikacji (droga najkrótsza, informacja

autentyczna),



równowagi (mechanizmy stabilizujące,

homeostaza),



podejmowanie decyzji (rozpoznanie,

projektowanie, wybór).

4. Szkoła systemów

społecznych

Ch. Barnard, H.Simon (Nobel 1978 r.),

J. March – analiza decyzji i procesu

decyzyjnego. Cele zbieżne i rozbieżne w

organizacji powodują obok współpracy

rywalizację.

Pomijanie materialnego aspektu

przedsiębiorstwa, nie uwzględnienie

badania pracy, pomijanie psychologii

indywidualnej wpływającej na proces

komunikowania.

„

Pod znakiem socjologii”

Document Outline