TEORIA ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA

Wykład 1

ORGANIZACJA I ZASADY ORGANIZACJI

Organizacja- różne znaczenia , całość założona z osób

Organizacja- grupa ludzi, którzy współpracują ze sobą w sposób uporządkowany i skoordynowany aby osiągnąć pewien zestaw celów.

Właściwości organizacji (cechy):

- celowość- istnienie celu ogólnego, któremu podporządkowane są działania części

- złożoność - organizacja składa się z wielu różnych części

- odrębność - cele i struktura są wyodrębnione z otoczenia lecz jednocześnie z tym otoczeniem powiązane

3 zasadnicze znaczenia terminu „organizacja”

- rzeczowe - (instytucjonalne) -całość złożona z ludzi wyposażonych w środki rzeczowe (aparaturę), których łączą określone więzi. Konkretne instytucje.

- atrybutowe - (strukturalne) - jako cecha rzeczy złożonych, określająca sposób ich wewnętrznego organizowania

- czynnościowe - jako rodzaj działania zorganizowanego, ukierunkowanego na realizację określonych celów - czynność organizowania np. zorganizowanie wyjazdu, sympozjum naukowego.

Efekt działania zorganizowanego - efekt organizacyjny - efekt synergiczny - efekt „2+2=5”. Zjawisko synergii polega na tym, że współdziałające elementy dają wypadkowy wynik pod jakimż względem większy niż prosta sama skutków wywołanych przez każdy czynnik z osobna.

Przyczyny: osiągnięcie wprawy, zwiększenie ciągłości pracy, koncentracja i harmonizacja sił i środków, wzajemne oddziaływanie motywacyjne, wykorzystanie bardziej wydajnych narzędzi.

1.ORGANIZACJE OSIĄGAJĄ CELE - organizacje przezwyciężają granice naszych możliwości jako jednostek, umożliwiają nam realizację celów, których osiągnięcie bez nich byłoby trudniejsze lub nawet niemożliwe.

2. ORGANIZACJE PRZECHOWUJĄ WIEDZĘ - organizacje gromadzą i chronią przeważającą część wiedzy zebranej i zarejestrowanej przez naszą cywilizację.

3. ORGANIZACJE TWORZĄ KARIERY- organizacje zapewniają swoim pracownikom źródło utrzymania a nawet umożliwiają im osobiste zadowolenie i samorealizację.

POSTRZEGANIE ORGANIZACJI JAKO SYSTEMU

SYSTEMOWOŚĆ oznacza rozpatrywanie dowolnego problemu, jego elementów, właściwości i relacji w zależnościach wewnętrznych i w powiązaniu z otoczeniem.

SYSTEM to organizacja, czyli obiekt, którego sposób wewnętrznego uporządkowania polega ba tym, że szczególne części współ przyczyniają się do powodzenia całością, a więc do osiągania celów całości (zestaw wzajemnie powiązanych elementów funkcjonujący jako całość).

Każdy system społeczno - gospodarczy można opisać za pomocą 7 podstawowych elementów:

- celów

- wejść

- wyjść

- procesów

- zasobów ludzkich

- wyposażenia rzeczowego

- otoczenia

WŁAŚCIWOŚCI SYSTEMU:

- celowość- stanowiąca kryterium optymalizacji podejmowanych decyzji

- złożoność - wynika z dużej liczby podsystemów

- struktura - wyznacza porządek organizacyjny, usprawnia przebieg procesów

- hierarchia - oznacza , że istnieje podsystem o dominującej roli w działalności systemu jako całość wzrost znaczenia takiego podsystemu prowadzi do centralizacji władzy natomiast zwiększenie autonomii pozostałych podsystemów oznacza decentralizację

- homeostaza - zdolność do utrzymywania wewnętrznej równowagi

- samoregulacja - zdolność do samodzielnego poszukiwania najlepszego stopnia zorganizowania

- adaptacyjność - przystosowanie się do otoczenia

- otwartość - powiązanie z otoczeniem

- synergia

ZASADY ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA:

- zasada podziału pracy - to podstawa efektywności ekonomicznej organizacji (racjonalność w organizacji)

- zasada koncentracji pracy - ( zcalania) kolejny etap procesu pracy, określający czynności grupowane, wskazuje potrzebę gromadzenia i łączenia wyspecjalizowanych w realizacji tego samego zadania wykonawców

- zasada harmonizacji pracy - sił i środków, efekt pracy K. Adamieckiego - prawo harmonii - harmonia działań oznacza że czynniki pracy będą lepsze im lepiej będą dobrane i ze sobą skoordynowane, uczestniczące w niej elementy (ludzie, środki działania)

ZASADY ORGANIZACJI:

- zasada efektywności ekonomicznej - informuje o tym, że realizując cel organizacji należy racjonalnie gospodarować zasobami. Działania są efektywne ekonomicznie, wówczas, gdy relacja osiągniętych wyników do poniesionych kosztów jest większa od jedności. Oznacza to, że osiągnięte efekty są pod jakimś względem większe niż poniesione nakłady.

- zasada optymalnej produkcji - (umiaru, optymalnego wyniku działania)- wskazuje, że dla każdego organu (człowieka lub maszyny) istnieje ściśle określona granica wydajności, przy której koszt na jednostkę produkcji jest niższy.

- zasada kompleksowości - zaleca określenie zakresu i wielkości organizacji tak, aby wszystkie jej elementy stanowiły zwarta całość, co umożliwi jednoczesne rozwiązywanie problemów dot. całości organizacji

- zasada systematyczności - mówi o tym , że działalność organizacyjna polega na planowym i długotrwałym rozwiązywaniu problemów organizacyjnych przy jednoczesnym ograniczaniu podejmowania działań improwizowanych. Nie stosowanie tej zasady w organizacjach jest przyczyną bałaganu organizacyjnego.

- zasada ciągłości - informuje o potrzebie ciągłości w prowadzeniu organizacji i realizowaniu jej zadań

- zasada indywidualizacji - zleca traktowanie problemów, jakie pojawiają się w organizacjach jako odrębne charakteryzujące się niepowtarzalnością. Takie podejście do zagadnień organizacyjnych chroni przed schematyzmem w działaniu organizacji, przed popadaniem w rutynę a ta może wpłynąć negatywnie na motywację pracowników i powodować wzrost kosztów.

- zasada jedności działania - polega na tworzeniu warunków, które sprzyjają powiązaniu celu działania pracowników z formalnymi celami organizacji jako całości

- zasada dyscypliny - obejmuje jednocześnie punktualność, posłuszeństwo wobec przełożonych, pilność, pracowitość oraz postępowanie zgodnie z przepisami, umowami, regulaminami i zwyczajami

- zasada porządku (ładu materialnego) - polega na przestrzennym i logicznym uporządkowaniu rzeczy ”odpowiednie miejsce dla każdej rzeczy i każda rzecz na swoim miejscu”

- zasada rytmiczności pracy - informuje o tym, że najwydajniejszy jest ciągły i równomierny przebieg pracy. Praca na zasadzie doraźnych akcji i zrywów prowadzi do wyczerpania fizycznego i psychicznego a to powoduje obniżenie wydajności. Praca spokojna i konsekwentna w stałym rytmie, z zachowaniem przerw na odpoczynek jest najbardziej wydajna

- zasada intensywności pracy - zwraca uwagę, że natężenie wykonywanych w danym czasie i miejscu czynności powinno być średnie lub nieco wyższe od średniego. Jeżeli intensywność pracy będzie nieodpowiednia to wydajność pracy będzie mniejsza od oczekiwanej. I tak: przy pracy nadmiernie intensywnej nastąpi szybkie zmęczenie organizmu lub przeciążenie maszyny a to może spowodować przerwanie produkcji lub obniżenie jakości : przy zbyt niskiej intensywności pracy potencjał wytwórczy nie będzie w pełni wykorzystany i może dojść do niewykonania terminowych zamówień

- zasada równoległości (jednoczesności) - nakazuje możliwie jednoczesne realizowanie kilku działań w celu zaoszczędzenia czasu i środków (robiąc jedno- robić wiele)

- zasada odpowiedniego miejsca - wskazuje, że warunkiem sprawności działania jest wykonywanie go w specjalnie przygotowanych miejscu, czyli najlepiej przystosowanym do realizacji tegoż działania i odpowiednio wyposażonym

- zasada odpowiednich środków - informuje, że jeżeli dany cel można zrealizować przy wykorzystaniu różnych środków to za najodpowiedniejszy sposób realizacji celu należy uznać ten, który pozwala osiągnąć ten cel przy najmniejszych nakładach

- zasada odpowiedniego sposobu - zaleca wybór najprostszego sposobu działania, który pozwala najszybciej osiągnąć cel

- zasada odpowiedniego momentu - zwraca uwage ,że efekt końcowy działania często zależy od wyboru chwili, w której podejmujemy działanie

WALORY SPRAWNEGO DZIAŁANIA:

- skuteczność - określa, w jakim stopniu działanie zbliża nas do osiągnięcia ustanowionego celu.

- korzystność - nadwyżka wyniku użytecznego nad kosztami działania

- ekonomiczność - relacja wyników do poniesionych nakładów

- energiczność- to wydatkowanie dostatecznej ilości energii (zaradność)

- prostota - może być odnoszona do działania lub rzeczy. Prostym nazywamy każdy system złożony, który posiada względnie niewielką ilość elementów. Przeciwieństwem prostoty jest zawiłość i skomplikowanie

- cenność wyniku użytecznego - suma cenności osiągniętego w jakimś stopniu celu działania oraz skutków ubocznych ocenianych pozytywnie

- czystość - polega na braku w działaniu cech ujemnych, czyli niezgodnych z celem głównym lub celami pośrednimi

- cenność kosztów działania - suma cenności przewidzianych nakładów finansowych ale nie tylko oraz skutków ubocznych ocenianych negatywnie

- dokładność - polega na wykonywaniu rzeczy ściśle wg wzoru

- niezawodność - prawdopodobieństwem spełnienia przez przedmiot stawianych mu wymagań

- udatność - oznacza, że rzeczy lub działania uwzględniają nie tylko cel główny ale i cele pośrednie, które go wspomagają

---