1
Swoboda przepływu
towarów
Swobodny przepływ towarów jest
obecnie oparty na założeniu, iż każdy
towar legalnie wyprodukowany lub
wprowadzony do obrotu zgodnie z
formalnościami przywozowymi w
jednym z państw członkowskich
powinien mieć zagwarantowaną
swobodną cyrkulację na całym
Jednolitym Rynku.
2
Podwyższenie ceł na
chemikalia w imporcie z
Niemiec do Holandii
Kiedy importer sprowadził do Francji włókno
syntetyczne, zatajając fakt, iż pochodzi ono z Libanu i
Syrii, francuskie władze celne nałożyły karę pomimo iż
zostało ono uprzednio odprawione i oclone w Belgii,
wskazując iż wymaga ono uzyskania miejscowej licencji
importowej.
Jednakże od momentu wprowadzenia do obrotu w
jednym z państw członkowskich, towar może swobodnie
cyrkulować na obszarze wszystkich pozostałych i musi
być przez nie traktowany jako mający wspólnotowe
pochodzenie. Wyklucza to m.in. nakładanie obowiązku
uzyskania tego rodzaju licencji (Donckerwolcke 41/76).
3
Definicja towaru
Już samo doprecyzowanie nie określonej w
Traktacie definicji towaru, która przesądza o
zakresie przedmiotowym swobodnego
przepływu napotykało na poważne trudności.
W podstawowym brzmieniu będą to
niewątpliwie wszelkie dające się wyrazić w
pieniądzu rzeczy ruchome, które mogą być
przedmiotem legalnych transakcji handlowych,
praw rzeczowych lub obligacyjnych i
ewentualnie posiadają wartość użytkową.
4
Definicja towaru
Jednak taka ogólna definicja wymagała
konkretyzacji ad casum, dzięki czemu
Trybunał uznał, iż np. gaz i energię
elektryczną', a także m.in. pszczoły
trudno byłoby wykluczyć z tej swobody.
Z drugiej strony, wykluczono natomiast
m.in. narkotyki, a także dokumenty
oraz środki płatnicze, chyba że zostały
wycofane całkowicie z obiegu
.
5
Orzeczenia ETS
ETS zakwestionował włoskie przepisy
nakładające podatek na wywóz dzieł sztuki
także do innych państw członkowskich.
Odrzucił argument, iż jako posiadające
wyłącznie wartość artystyczną a nie
komercyjną, nie mogą być one w ogóle uznane
za towary w rozumieniu Traktatu i nie
podlegają zakazowi nakładania ceł. Nie
przeszkadzało to jednak Włochom w żądaniu
podania wartości celnej i zarabianiu na nich
(Komisja v. Włochy 7/68).
6
Swoboda przepływu
towarów
Swobodny przepływ towarów
nabrał pełnego charakteru wraz z
likwidacją granic wewnętrznych
Wspólnoty.
Rozporządzenia 4060/89 (OJ L
89.390.18) oraz 3912/92 (OJ L
92.395.6) wraz z późniejszymi
zmianami
7
Zakaz stosowania ceł
Cła są obciążeniami nakładanymi na towar w
konsekwencji przekraczania przez niego granicy
zarówno w eksporcie jak i w imporcie, których
ustalenie istnienia w konkretnym wypadku z reguły nie
nastręcza trudności. Wprowadzenie unii celnej
pozbawiło państwa ostatecznie możliwości stosowania
tego instrumentu w stosunkach z innymi państwami
członkowskimi, łącznie z tzw. cłami o charakterze
fiskalnym, co wynika z art. 23 w zw. z art. 25 TWE.
Wszelkie próby nakładania przez państwo ceł w
obrocie wewnątrzwspólnotowym skazane są na
porażkę bez względu na to, jaką nadano by im nazwę.
8
Zakaz stosowania opłat
o skutku równoważnym
do cel
TWE zabrania wprowadzania opłat o skutku
równoważnym do ceł, a więc wszelkich innych
obciążeń jednostronnie nakładanych przez
państwa w związku z przekroczeniem granicy,
nawet jeżeli ich pobór nie następuje na samej
granicy. Mimo że nie można ich zakwalifikować
jako cła, są zakazane, jeżeli wywołuj ą w zakresie
swobodnego przepływu towarów skutki do niego
zbliżone. Dotyczy to szczególnie wpływu na cenę
danego produktu oraz zniekształcenia
konkurencji z rodzimymi producentami.
9
Zamiast cła
Komisja wystąpiła przeciwko Danii w
związku z systemem opodatkowania
alkoholu, który preferencyjnie traktował
tzw. sznaps (okowitę) w stosunku do innych
mocnych trunków, takich jak: wódka, gin,
koniak, rum, whisky. Zróżnicowanie
formalnie opierało się wyłącznie na składzie
i metodzie wytwarzania, a nie pochodzeniu,
dzięki czemu importowany sznaps również
korzystał z niższego opodatkowania.
10
Zamiast cła
W praktyce stanowił on dominującą część
produkcji i spożycia alkoholu w Danii, co władzom
krajowym pozwalało powoływać się dodatkowo na
argument wymagających poszanowania tradycji
narodowych, które miały uzasadniać preferencję.
ETS starał się uwzględnić szczególny charakter
tego trunku i nawyki krajowych konsumentów, ale
nie mógł pominąć faktu, iż w każdym z tych
przypadków przedmiotem był alkohol służący do
spożycia i zaspokajający określone potrzeby.
11
Zamiast cła
Dlatego mimo braku formalnego
zróżnicowania ze względu na
pochodzenie państwowe, rozwiązanie
to zakwestionowano jako tworzące
preferencje podatkowe dominującej
części wytwarzanego w Danii alkoholu
i nakładające podwyższoną stawkę na
większość alkoholu importowanego
(Komis/a v. Dania 171/78).
12
Trzy typy barier
Bariery fizyczne
Bariery techniczne
Bariery fiskalne
Kontrole graniczne oraz
zróżnicowane dokumenty
wymagane przy przekraczaniu
towaru przez granicę między
państwami członkowskimi
Zróżnicowane systemy krajowe
(normy, specyfikacje techniczne)
jeśli chodzi o wymogi jakości,
bezpieczeństwa, składu,
znakowania wyrobu
Związane z odmienną
wysokością, strukturą stawek i
sposobem poboru podatków
pośrednich
13
Usuwanie barier
technicznych w handlu
Usuwanie odbywa się poprzez
harmonizację techniczną na szczeblu
wspólnotowym w formie:
Starego podejścia – przyjmowanie
dyrektyw sektorowych szczegółowo
określających wymogi techniczne
towarów,
Nowe podejście – określenie w
dyrektywach przez WE tylko zasadniczych
wymogów dotyczących bezpieczeństwa
wyrobu, dla konsumenta i użytkownika,
dyrektywy zawieraja tylko ogólne
odniesienia do norm.
Zasada wzajemnego
uznawania
orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości z
1979 r. w sprawie likieru Cassis de Dijon
Towar legalnie wyprodukowany i
wprowadzony do obrotu w jednym
państwie Unii powinien być
zaakceptowany i dopuszczony na rynki
pozostałych państw członkowskich UE,
nawet jeśli został on wytworzony
zgodnie z przepisami technicznymi,
które różnią się od wymagań zawartych
w istniejących przepisach krajowych
tych państw
15
tam, gdzie nie ma wymogów określonych na
szczeblu Wspólnoty, państwa członkowskie maja
swobodę wprowadzenia regulacji krajowych,
Bariery w handlu, które wynikają z różnic w
legislacji krajowej, mogą być zaakceptowane
tylko wtedy, gdy regulacje te:
Są niezbędne do wypełnienia obowiązkowych
wymogów, np. w zakresie ochrony zdrowia,
bezpieczeństwa
Służą legalnemu celowi, uzasadniającemu
naruszenie zasady swobodnego przepływu
towarów,
Są proporcjonalne do celu, jaki ma być za ich
pomocą osiągnięty
16
Stare podejście do
harmonizacji technicznej
Dyrektywy sektorowe miały szczegółowy
i techniczny charakter, w celu określenia
wymogów dla każdego produktu,
Postęp powolny (decyzja jednomyślna
Rady),
Dezaktualizacja związana z postępem
technicznym,
Podejście to utrzymano w stosunku do
wyrobów, dla których określenie
minimalnych wymogów na szczeblu WE
uznano za konieczne ze względu na
bezpieczeństwo ludzi, zwierząt i roślin
17
Stare podejście do
harmonizacji technicznej
Dyrektywy
obowiązują
Pojazdy,
Farmaceutyki,
Produkty
żywnościowe,
Kosmetyki
Wyroby
chemiczne, w tym
detergenty,
Żywność i pasze
od 2002 r.
18
Nowe podejście do
harmonizacji technicznej –
od 1985 r.
Harmonizacja prawa jest ograniczona
tylko do zasadniczych wymogów
(odnośnie ochrony zdrowia,
bezpieczeństwa, ochrony środowiska
naturalnego i konsumenta), jakie
powinny spełniać wyroby
przemysłowe wprowadzane na rynek
WE, aby mogły być przedmiotem
swobodnego obrotu
19
Dyrektywy nowego
podejścia lub globalnego
podejścia
Dyrektywy nowego
podejścia,
wprowadzające CE
Zabawki, wyroby
budowlane,
implanty
medyczne, windy,
sprzęt ciśnieniowy,
sprzęt radiowy i
terminale
telekomunikacyjne
Dyrektywy bazujące
na zasadach
globalnego podejścia
przewidujące
oznaczenie CE:
Wymogi wydajności
energetycznej dla
lodówek i zamrażarek,
przenośny sprzęt
ciśnieniowy, sprzęt
dotyczący emisji
hałasu