SWOBODNY PRZEPŁYW TOWARÓW ORAZ WSPÓLNA POLITYKA UNII EUROPEJSKIEJ

a)funkcjonowanie unii celnej
b)wspolna polit.panstwowa a zasady GATT/WTO
c)zasady wspolnej polityki handlowej
d)instrumenty ochrony przed importem
e)wspolna polityka eksportowa UE

A. Funkcjonowanie unii celnej

Możemy wyróżnić następujące założenia, dotyczące swobodnego przepływu towarów:

Utworzenie unii celnej:

- zakaz ceł oraz opłat o jednakowym skutku

przyjęcie Wspólnej Taryfy Celnej

• Jedną z podstaw europejskiej integracji gospodarczej stała się unia celna. Polega ona na zniesieniu granic celnych pomiędzy państwami członkowskimi i na wprowadzaniu wspólnej, zewnętrznej taryfy celnej, a także na zastąpieniu ustawodawstw narodowych wspólnotową regulacją celną i wspólną polityką handlowa w stosunku do państw trzecich.

• Celem unii jest zatem zapewnienie przepływu towarów wewnątrz Wspólnoty w taki sposób, by zostały zlikwidowane wszelkie przeszkody, tak faktycznie, jak i prawne (ustawowe i administracyjne) w jakikolwiek sposób tę swobodę ograniczające.

• Przez pojęcie cła tradycyjnie rozumie się opłatę, jaką państwo nakłada na towar importowany z innego państwa w celu ochrony własnego rynku. Państwa mogą obciążać towar w sposób mniej lub bardziej ukryty, dlatego Ojcowie Założyciele

• Wspólnoty wprowadzili pojęcie opłat o jednakowym skutku.

• Realizacja unii celnej we Wspólnocie Europejskiej

• Traktat o WE stanowi, że „Wspólnota będzie oparta na unii celnej, która będzie obejmowała całą wymianę towarowa i która będzie obejmowała zakaz nakładania między państwami członkowskimi ceł przywozowych i wywozowych oraz opłat o podobnych skutkach, a także wprowadzenie wspólnej taryfy celnej w stosunkach z państwami trzecimi” Cła importowe i opłaty wywołujące podobny skutek miały być znoszone według ściśle określonego harmonogramu.

Skutki unii celnej

Krótkookresowe skutki:

• Kreacja handlu

• Przesunięcie handlu

• ekspansji handlu

• Unia celna jest szczególnym rodzajem wolnego handlu, ograniczonego do państw członkowskich, oraz protekcjonizmu w stosunku do pozostałych krajów. Wywołuje ona skutki zarówno korzystne jak i niekorzystne. Utworzenie unii okaże się uzasadnione, jeśli pierwsze przeważą nad drugimi.

B. Wspólna polityka państwowa a zasady GATT/WTO

Wspólna polityka handlowa jest wspólną polityką Wspólnoty Europejskiej

Wspólna polityka handlowa opiera się na jednolitych zasadach, przede wszystkim w zakresie:

• zmian taryf celnych

• zawierania układów celnych i handlowych

• instrumentów liberalizacji

• polityki eksportowej

• środków ochronnych w handlu, podejmowanych w przypadku dumpingu i subsydiów

GATT - Układ Ogólny w sprawie Ceł i Handlu

• utworzony 1 stycznia 1948 r.

• tymczasowa umowa wielostronna

• istniał jako quasi-organizacja do końca 1994 r.

• “UKŁADAJĄCE SIĘ STRONY” - swoista instytucja

• “układające się strony - indywidualne państwa

• celem było podejmowanie działań zmierzających do liberalizacji handlu międzynarodowego poprzez obniżanie ceł i znoszenie innych przeszkód handlowych oraz wyeliminowanie dyskryminacji w tym handlu

• głównym narzędziem liberalizacji były wielostronne negocjacje handlowe tzw. RUNDY

• odbyło się 8 rund negocjacyjnych

• rozszerzał się zakres podmiotowy, przedmiotowy negocjacji i ilość uczestników

Kluczowymi zasady GATT :

1) Zasada niedyskryminacji i równości traktowania

2) zasada wzajemności ustępstw i korzyści

3)zasada możliwości interwencji handlowej

Struktura GATT

1. Sekretariat

2. Konferencja Przedstawicieli Stron

3. Rady, składające się z przedstawicieli wszystkich stron GATT

4. Komitety ad hoc i grupy robocze

WTO – informacje podstawowe

• Data powstania: 1 stycznia 1995 r.

• (15 kwietnia 1994 r. w Marakeszu sygnowany Akt Końcowy Rundy Urugwajskiej a wraz z nim Umowa z Marakeszu o Ustanowieniu WTO)

• Siedziba: Genewa, Szwajcaria

• Liczba członków: 151 (stan na 30 września 2007 r.)

Struktura WTO

1. Konferencja Ministerialna

2. Rada Generalna

3. Komitety

4. Sekretariat na czele z Dyrektorem Generalnym

Funkcje WTO

• administrowanie porozumieniami handlowymi zawieranymi w ramach organizacji

• rozwiązywanie sporów dotyczących stosunków handlowych miedzy członkami organizacji

• stanowienie forum negocjacji dotyczących wielostronnych stosunków handlowych między członkami organizacji

• monitorowanie polityki handlowej w poszczególnych państwach członkowskich

• współpraca z innymi organizacjami międzynarodowymi oraz udzielanie pomocy technicznej państwom członkowskim zaliczanym do krajów rozwijających się.

C. Zasady wspólnej polityki handlowej

Wspólna Polityka Handlowa (WPH) -

reguluje stosunki gospodarcze miedzy Unią

Europejską a państwami trzecimi.

Celem wspólnej polityki handlowej jest harmonijny rozwój handlu światowego
i usuwanie restrykcji w handlu poprzez oddziaływanie na:
- rozmiary,
-kierunki,
-strukturę obrotów handlowych Wspólnoty z zagranicą.

Wspólna Polityka Handlowa opiera się na jednolitych zasadach (art.133 TWE)
w odniesieniu do:
• zmian stawek celnych,
• zawierania umów celnych i handlowych,
• ujednolicenia środków liberalizacyjnych,
• polityki eksportowej,
• środków ochronnych podejmowanych w przypadku dumpingu i subsydiów.

Zakres Wspólnej Polityki Handlowej

- obrót dobrami,
- obrót usługami,
- handlowe aspekty własności intelektualnej

Wspólna Polityka Handlowa
- przekazanie narodowych kompetencji,
- realizowana przez Komisję Europejską z upoważnienia Rady Europejskiej

Etapy rozwoju Wspólnej Polityki Handlowej
- unia celna -wspólna taryfa celna od lipca 1968 roku,
- wspólna polityka handlowa od 01.01.1970 roku,
- jednolity rynek europejski od 01.01.1993 – swobodny przepływ towarów

Preferencje w handlu
 
- unia celna
-strefa wolnego handlu
-jednostronne preferencje handlowe
- klauzula najwyższego uprzywilejowania
-umowy dyskryminacyjne

D. Instrumenty ochrony przed importem

Jednym z najbardziej istotnych, a zarazem najbardziej powszechnie stosowanych środków ograniczających import są cła. CŁO-jest opłata nakładaną na towary przewożone przez granicę celna państwa. Powinno ono wpływać na podniesienie ceny towaru, aczkolwiek znane są przypadki, gdy jego skutki są ograniczane przez zmniejszenie marż i prowizji uczestników transakcji handlowych. Są to jednak przypadki wyjątkowe. Istotą cła jest więc oddziaływanie ekonomiczne na zachowanie się podmiotów gospodarczych.

Cła

Zwg na kierunek geograficzny obrotu;

• a) importowe,

• b) eksportowe,

• c) tranzytowe.

Cła

Zwg na znaczenie gospodarcze;

• prohibicyjne,

• ochronne,

• preferencyjne,

• wychowawcze,

• bojowe,

• retorsyjne,

• fiskalne,

• antydumpingowe.

Podstawą przy ustaleniu cła jest obowiązująca w danym kraju TARYFA CELNA.

• stawki ad valorem (od wartości),

• stawki ad spetiem (specyficzne)

• inne to;

• stawki mieszane,

• stawki alternatywne.

Duże znaczenie dla prawidłowego obliczania stawki celnej ma NOMENKLATURA CELNA. Obecnie (od 1.I.1988 r.) stosowana jest w krajach UE, a także w krajach starających się o członkostwo w tym ugrupowaniu. Nazywana ZHARMONIZOWANĄ (SCALONĄ) NOMENKLATURĄ BRUKSELSKĄ. Zastosowanie jej wymagało wprowadzenia dokumentu o nazwie SAD- jednolitego dokumentu administracyjnego.

Taryfa celna zawiera

• numer kodowy,

• określenie nazw towarów,

• kolumnę stawek celnych autonomicznych,

• kolumnę stawek celnych konwencyjnych,

• dodatkową kolumnę o różnym przeznaczeniu w różnych krajach lub grupach krajów.

ODPRAWA CELNA

• - ostateczna,

• -warunkowa,

• - odroczona lub przekazowa,

• Odrębną instytucją z punktu widzenia postępowania celnego są SKŁADY lub AGENCJE CELNE.

Do środków polityki handlowej zaliczane są:

• KONTYNGENTY CELNE (plafon taryfowy)

• KONTYNGENTY TOWAROWE,

• KONTYNGENTY AUTONOMICZE;

- kontyngenty globalne,

- kontyngenty cząstkowe (geograficzne)

• KONTYNGENTY KONWENCYJNE,

• ILOŚCIOWE KONTYNGENTY,

• KONTYNGENTY WARTOŚCIOWE,

• KONTYNGENTY SZTYWNE,

• KONTYNGENTY ELASTYCZNE.

Kolejnym środkiem polityki handlowej są;
ZAKAZY PRZYWOZU I WYWOZU TOWARÓW;

• Zakazy bezwzględne

• Zakazy warunkowe

• Embargo

W sferze finansowej środki polityki handlowej mogą przybierać formy;

• Ograniczeń dewizowych,

• Jednorazowego obniżania kursu walutowego,

• Odpowiedniej polityki w odniesieniu do kursu walutowego, polityki kredytowej państwa.

E. Wspólna polityka eksportowa UE

• Eksport - wywóz za granice dóbr, które zostały wytworzone w danym kraju.
  Dla krajów należących do Unii Europejskich, eksport dotyczy sprzedaży
  towarów lub usług poza UE.
  eksport towarów-potwierdzony przez urząd celny wyjścia wywóz towarów z
  terytorium Polski poza terytorium Wspólnoty.

• eksport bezpośredni-oznacza, że wywóz towarów poza granice Polski i UE
  dokonany jest bezpośrednio przez eksportera bądź osobę działającą w jego
  imieniu, w związku z czym dokumenty eksportowe wystawione są na eksport.
  eksport pośredni-oznacza, że towary wydawane są zagranicznemu odbiorcy w
  kraju dostawcy a ich wywóz poza granice RP i WE spoczywają już na
  nabywcy bądź osobie działającej w jego imieniu.

• przyczyny eksportu:
  -nadmiar określonych towarów na rodzimym rynku, przy ich jednoczesnym
  braku na rynkach zagranicznych
  -różnice komparatywne kosztów i cen w ujęciu międzynarodowym
  -strategia przedsiębiorstw polegająca na różnicowaniu popytu i szukaniu
  zbytu na rynkach międzynarodowych

• zadaniem subsydiów eksportowych jest pomoc w zwiększeniu sprzedaży za
  granicą przez poprawę konkurencyjności towarów krajowych na rynku
  zagranicznym.
  subsydia eksportowe-jest to świadczenie ze strony Państwa na rzecz
  przedsiębiorstw produkujących i sprzedających swoje towary za granicą.

• subwencje bezpośrednie-polegają na wypłacaniu eksporterom określonej
  premii zależnie od wielkości zrealizowanego eksportu.
  subsydia pośrednie- zostały stworzone po to by, utrudnić ich wykrycie i
  uchronić eksporterów przed neutralizujący działaniami ze strony
  importerów.

• polityka wspierania eksportu:
  -polityka proeksportowa
  -proinnowacyjny rozwój gospodarki
  -znaczenie polityki dewizowej i kursu walutowego
  -finansowe wspieranie działalności eksportowej
  -ubezpieczenia i gwarancje eksportowe
  -dopłaty do oprocentowanych kredytów eksportowych
  -zastosowanie instrumentów promocyjno-informacyjnych