ODMA I KRWIAK JAKO 

NASTEPSTWO OBRAZEN 

KL.PIERRSIOWEJ W WYNIKU 

DOZNANEGO URAZU.

- MARTYNA ZUBA 
- KATARZYNA ZIECINA

 

 

Schemat obrażeń klatki piersiowej:
1.

Obrażenia zamknięte

a)

Złamania żeber pojedyncze

b)

Złamania żeber mnogie (cepowata klatka 
piersiowa) 

c)

Obrażenia narządów wewnętrznych

2.    Obrażenia otwarte
a)

Rany klatki piersiowej

b)

Rany płuca

c)

Rany serca

I.

Krwiak opłucnej

II.

Odma: otwarta

                        zamknięta
                        zastawkowa
 III. Tamponada serca

 

 

Następstwem urazów zarówno ostrych 
jak i tępych klatki piersiowej może być 
stłuczenie, pęknięcie lub rozerwanie 
śródpiersia. Wskutek urazu tępego 
dotyczącego wielu żeber a zwłaszcza 
mostka i obojczyków może powstać 
krwiak w sródpiersiu o różnym 
nasileniu. Uszkodzeniu ulegają 
najczęściej naczynia żylne, które nie są 
tak oporne jak tętnice.

 

 

Zbierająca się w większej ilości krew 

uciska osierdzie i nerwy śródpiersia. 

Krwiak częściej występuje w 

sródpiersiu górnym

 

 

W jamie klatki piersiowej może się 

nagromadzić kilka litrów krwi. Objawy 

zależą od rozległości krwawienia i 

współistniejących uszkodzeń. W razie 

nagromadzenia w opłucnej ponad 500 

cm3 krwi może dojść do wstrząsu i 

fizycznych objawów płynu w klatce 

piersiowej.

 

 

Rozpoznanie można ustalić badaniem 

RTG, które wykazuje obustronne 

poszerzenie sródpiersia. W różnicowaniu 

należy brać pod uwagę tętniak, guz lub 

też poszerzenie worka osierdziowego. 

Mniejsze krwiaki mogą dawać objawy 

wolno narastającego ucisku.

 

 

Jeśli zdjęcie wykazuje obecność płynu w 

jamie opłucnej należy nakłuć igłą 

opłucną. Jeśli utrzymuje się znaczny 

krwotok lub nawraca po nakłuciu klatki 

piersiowej, lub jeśli płuco nie rozpręża 

się konieczna jest operacja polegająca 

na otwarciu klatki piersiowej i 

zaopatrzeniu krwawiącego naczynia. 

Uporczywe krwawienie do jamy 

opłucnowej ma zwykle źródło w 

naczyniach ściany klatki piersiowej 

(tętnie międzyżebrowe lub tętnica 

piersiowa wewnętrzna, tętnice przepony 

i sródpiersia) lub w dużych naczyniach 

wnęki płuca. 

 

 

ODMA OPŁUCNOWA

Pneumothorax – polega na 

obecności powietrza w jamie 

opłucnej, czyli w przestrzeni 

ograniczonej z jednej strony 

opłucną płucną a z drugiej 

strony opłucną ścienną. 

 

 

Podział odmy urazowej ze względu na 

ukształtowanie połączenia jamy 

opłucnej z atmosferą: 

a) Odma zamknięta oznacza obecność 

pewnej ilości powietrza w opłucnej bez 

możliwości swobodnego przechodzenia 

tego powietrza do atmosfery i z 

powrotem. Powietrze to wtargnęło w 

czasie urazu, a nastepnie rana tworzaca 

wrota wejscia powietrza zamknela się 

przerywajac dalszy przeplyw powietrza. 

Odma zamknieta jest najlagodniejsza 

postacia odmy. 

 

 

ODMA OTWARTA polega na stalej 

lacznosci jamy oplucnej z atmosfera 

przy kazdym ruchu oddechowym 

powietrze wplywa i wyplywa z oplucnej.

 

 

ODMA ZASTAWKOWA jest wynikiem 

jednokierunkowej mozliwosci wlotu 

powietrza do oplucnej. Rana powlok lub 

czesciej pekniecie tk.oplucnej tworzy 

zastawke, przez która powietrze 

wplywa do oplucnej a nie może się 

cofnac. Cisnienie w oplucnej wzrasta.

 

 

Odma otwarta

Ziejaca rana klatki piersiowej 

umozliwia wchodzenie i 

wychodzenie powietrze z oplucnej 

przy kazdym oddechu. Rane taka 

nazywamy zasysajaca a powstala 

odme otwarta. W razie otwarcia 

jednej z jam oplucnej ulega 

przerwaniu nie tylko oddychanie 

plucem z ranionej strony lecz także 

ulega znacznemu uposledzeniu 

oddychanie drugiego pluca. Dzieje 

się tak wskutek trzepotania 

srodpiersia i oddechu opacznego.

 

 

Ziejaca rane klatki piersiowej trzeba 

natychmiast zamknac duzym 

opatrunkiem przymocowanym 

przylepcem bądź bandazem. 

Nawazelinowana gaza polozona na rane 

ulatwia uszczelnienie. Jeśli stan 

chorego na to pozwoli rane zamyka się 

operacyjnie. Po zamknieciu klatki 

piersiowej odsysa się powietrze przez 

pozostawiony cewnik.

 

 

Odma zamknieta

Zamknieta odma oplucnowa 

spowodowana jest 

uchodzeniem do oplucnej 

powietrza z pluc lub drzewa 

tchawiczo-oskrzelowego. Jest 

to skutkiem przenikajacych 

ran klatki piersiowej lub 

urazu tepego. 

 

 

Klasyczne pojecie odmy zamknietej 

oznacza ze sciany jamy oplucnej sa 

szczelne a ilosc powietrza w oplucnej jest 

stala. W praktyce tak nie jest i zazwyczaj 

pewna mala szczelina przepuszczajaca 

powietrze istnieje. Jest ona tak mala ze 

nie powoduje oddechu paradoksalnego 

lub trzepotania srodpiersia i jest trudna 

do wykrycia. Szczelina taka prawie 

zawsze zamyka się samoistnie.

 

 

ROZPOZNANIE

1. Brak szmeru oddechowego nad 

polem plucnym jednej strony.

2.Odglos opukowy bebenkowy.
3.Wzmozone drzenie glosowe.
4.Objawy radiologiczne:

a) Brak rys. tkanki plucnej na 

obwodzie pola plucnego

b) spadniecie pluca,  widoczna linia 

granicy pluca

c) Przesuniecie srodpiersia ku stronie 

zdrowej.

 

 

ODMA ZASTAWKOWA

Jest zaburzeniem 

zagrazajacym bezposrednio 

zyciu rana klatki piersiowej 

lub pluca stanowi w tym 

przypadku zastawke, przez 

którą powietrze przy kazdym 

wdechu jest zasysane do jamy 

oplucnej jednak nie może się 

cofnac. 

 

 

W nastepstwie tego cisnienie w jamie 

oplucnej wzrasta nadmiernie. Ten rodzaj 

odmy zwany jest także-odma z 

nadcisnieniem. Chory wykonuje 

gwaltowne ruchy oddechowe które 

przyczyniaja się do dalszego 

podwyzszenia cisnienia oplucnej i ucisku 

pluca, które obkurczone i bezpowietrzne 

lezy we wnece. Chory ma uczucie 

duszenia się, jest siny i skarzy się na bol 

w klatce piersiowej. 

Odma zastawkowa zdarza się czesciej niż 

odma otwarta a rzadziej niż odma 

zamknieta.

 

 

ODME ZASTAWKOWA 

CHARAKTERYZUJE:

1. Bol i dusznosc 
2. Ruchy opaczne
3. Dzwieczny wysoki odglos opukowy
4. Zniesienie szmeru oddechowego
5. Rozszerzenie zastoinowe zyl szyjnych
6. Dusznosc, sinica. Wstzas
7. Objawy rentgenowski jak w odmie 

zamknietej bardziej nasilone.

 

 

W odmie zastawkowej dorazna ulge 

przynosi proste wbicie igly do oplucnej.

 

 

POSTEPOWANIE NA MIEJSCU 

ZDARZENIA;

Jeżeli nie jest możliwy natychmiastowy 

przewoz do szpitala a mamy do czynienia 

z odma powodujaca dusznosc, można:

-wkluc do jamy oplucnej dosc gruba igle 

na która zalozono odciety z obu stron 

palec gumowej rekawiczki.

- lepszy sposób polega na przedluzeniu 

wylotu igly rurka gumowa ktorej koniec 

wprowadza się do stojacego na podlodze 

naczynia z woda.

 

 

Stosowanie tego postepowania przez 

kilkanascie minut przed transportem 

pozwala usunac powietrze z jamy 

oplucnej i poprawic stan chorego.

Sposób ten jest tez dobry dla 

ostatecznego usuwania odmy w 

warunkach szpitalnych.

 

 

Odma oplucnowa powinna być usunieta 

w ciagu kilku dni od wypadku. Jeśli z 

powodu przeoczenia lub innych 

przyczyn odma utrzymuje się przez 

dluzszy czas to powstaja zrosty i 

zgrubienia oplucnej plucnej 

uniemozliwiajace rozprezanie pluca. 

Odczyn zapalny oplucnej przyspiesza 

tworzenie się odczynow zlepnych i 

skraca przez to czas przydatny do 

usuniecia odmy.

 

 

ODMA PODSKORNA I 

SRODPIERSIOWA

Zlamanie zeber, rany klatki 

piersiowej, urazowe 

rozerwanie tchawicy lub 

duzego oskrzela, odma 

samoistna lub resekcja tkanki 

plucnej prowadza czasem do 

odmy podskornej.

 

 

Odma podskorna oznacza obecnosc 

powietrza w wiotkiej tkance podskornej. 

Odma podskorna jest wynikiem 

wtlaczania powietrza do tkanek przy 

ruchach oddechowych poprzez 

zranienie oplucnej sciennej. Najczesciej 

jest to zranienie o ukladzie wentylowym 

dokonane zlamanym zebrem.

 

 

Z odma podskorna rzadko wystepuje 

jednoczesnie odma oplucnowa. 

Odme podskorna rozpoznajemy czujac 

pod palcami charakterystyczne 

trzeszczenie przesuwanego pod skora 

powietrza.

 

 

ODMA SRODPIERSIOWA

W odroznieniu od odmy 

podskornej odmy 

srodpiersiowej jest 

powaznym zagrozeniem. 

Zwiekszone cisnienie w 

srodpiersiu utrudnia splyw 

krwi żylnej do serca i może 

krytycznie zmniejszyc 

minutowa pojemnosc 

wyrzutowa serca. 

 

 

ROZPOZNANIE:

Podstawowymi obawami sa

-dusznosc i bol za mostkiem
-Sinica
-Napiete i wypelnione żyły szyi
-Tachykardia
-Wstrzas z obnizeniem ciś. Tetniczego
-Na zdjeciu Rtg może być widoczny 
podwojny zarys oplucnej na lewym 
brzegu serca

 

 

RÓŻNICOWANIE:

-tamponada serca 

LECZENIE:

-jeśli wymienione objawy staja się 

grozne należy wykonac odbarczenie 

przez mediastionostomie (czyli naciecie 

srodpiersia). Palcem rozdziela się wotka 

tkanke za mostkiem.

 

 

Odma srodpiersia często towarzyszy 

ciezkim obrazeniom tchawicy, oskrzeli 

lub przelyku.

Wystepuje wtedy krwioplucie i 

niepowstrzymalny kaszel. Po 

odbarczeniu odmy należy podjac dalsze 

badania.

 

 

ODMA CZESCIOWA I 

CALKOWITA (podzial ze 

względu na wielkosc 

odmy)

Ilość powietrza 

przedostającego się do jamy 

opłucnej uwarunkowana jest 

wielkością otworu opłucne-

płucnej lub 

oskrzelu,natomiast 

umiejscowienie zależy 

zarówno od objętości 

powietrza jak i obecności lub 

nieobecności zrostów 

opłucnowych. 

 

 

Jeżeli powietrza jest nie wiele nie ma 

zrostów to komora odmy znajduje się w 

szczycie płuca lub je otacza w postaci 

płaszcza o grubości 1-3cm.

 

 

Jeśli powietrza jest duzo wypelnia ono 

całą powłokę klatki persiowej prowadzac 

do bezpowietrzności płuca, a nawet do 

przemieszczenia śródpiersia w srtonę 

zdrową.

 

 

ODMA WEWNETRZNA I 

ZEWNETRZNA (podział ze 

względu na miejsce 

dostawania się powietrza)

Odma zewnętrzna powietrze 

dostaje się przez ścianę klatki 

piersiowej .

 

 

 

Odma wewnętrzna:

- u ludzi młodych najczęstsza przyczyną 
jest   pęknięcie podopłucnowego pecherza 
rozedmowego, zwykle lecz nie zawsze, w 
następstwie kaszlu lub wysiłku fizycznego.
- U ludzi starszych wysępuje ona 
najczęściej w przebiegu rozedmy płuc i 
przewlekłego zapalenia oskrzeli oraz 
wyleczonej gruzlicy płuc
-W każdym wieku może być powikłaniem 
czynnej grużlicy płuc i zap. Płuc 
szczególnie przebiegających stworzeniem 
się jam

 

 

Należy wyróżnić również czynniki 

jatrogenne

(odma urazowa, zewnetrzna)

-biopsja płuca 

-Znieczulenie splotu barkowego

-Akupunktura

-Postepowanie reanimacyjne

 

 

PIŚMIENNICTWO

1.,,ostre stany i zagrożenia życia w 

chorobach wewnetrznych” MARIA 

KRZEMIŃSKA-PAKUŁA 1986

2. ,,Zarys chirurgii” ROMAN GÓRAL 1987

3.,,Chirurgia” ZDZISŁAW ŁAPIŃSKI 1979

4.,,Dorażna pomoc lekarska” BOGDAN 

KAMIŃSKI 1984

5.,,Anatomia rentgenowska” DENES NAGY 

1961