Leki stosowane w 
chorobach dróg 
oddechowych

 

 

Leki wykrztuśne

Są to leki zwiększające i 
upłynniające wydzielinę oskrzeli i 
wzmagające odruch kaszlowy

 

 

Podział ze względu na 

mechanizm działania

:

.LEKI SEKRETOLITYCZNE

– zwiększają wydzielanie śluzu w 

oskrzelach i powodują jego 
upłynnienie  wtórne pobudzenie 

lub nasilenie odruchu kaszlowego

 

 

Zastosowanie:

 stany zapalne dróg oddechowych: 

- z suchym kaszlem z niewielką 

ilością plwociny 

- z silnym kaszlem z gęstą plwociną

 

 

1.Solne leki wykrztuśne

 wydalane przez gruczoły śluzowe 
błony śluzowej drzewa oskrzelowego
 wzmagają ich wydzielanie i 
upłynniają wydzielinę śluzową

- jodek potasowy
- wodorowęglan sodowy
- chlorek amonowy

 

 

2. Gwajakol i olejki eteryczne

wydalane przez płuca
 drażnią błonę śluzową oskrzeli od 

strony ich światła

3. Emetyna, saponiny, kwas 

benzoesowy

drażnią błonę śluzową żołądka 
wzmagaja na drodze odruchowej 

wydzielanie wodnistego śluzu w 

oskrzelach

 

 

. LEKI MUKOLITYCZNE

 upłynniają śluz oskrzelowy i 
zmniejszają jego lepkość

 

 

Zastosowanie:

 w pulmonologii:

- zapalenie oskrzeli
- mukowiscydoza

 w laryngologii:

- zapalenie krtani, ucha środkowego 

i zewnetrznego

 w chirurgii

 

 

1.

Związki sulfhydrylowe:

- mesna
- acetylocysteina
- karbocysteina

 

 

2. Tenzydy (detergenty):

- tyloksapol
- etosulfat sodowy

3.Bromheksyna, ambroksol

4. Dornaza  (deoksyrybonukleaza)

 

 

Solne środki wykrztuśne

JODEK POTASOWY

- bardzo skuteczny lek wykrztuśny

Działanie niepożądane:

- bolesny obrzęk ślinianek
- wyciek z nosa 
- zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- objawy uczuleniowe

 

 

Przeciwskazania:

- nadwrażliwość na jod
- nadczynność tarczycy
- gruźlica
- nie należy mieszać go z innymi 

lekami

Preparat:

- Kalium iodatum

 

 

CHLOREK AMONOWY

Działanie:

- powoduje zakwaszenie organizmu
- wydziela się przez gruczoły śluzowe 

oskrzeli, zwiększa ich wydzielanie i 

upłynnia wydzielinę

- zakwaszenie pobudza ośrodek 

oddechowy

- stosuje się go z innymi lekami 

wykrztuśnymi 

 

 

Działanie niepożądane:

- podany doustnie drażni błonę 

śluzową żołądka

- w większych dawkach działa 

moczopędnie

Preparaty:

- Ammonium chloratum
- Spiritus Ammonii anisatus

 

 

WODOROWĘGLAN SODOWY

Działanie:

- alkalizuje wydzielinę oskrzeli przez 

co ją upłynnia

- silnie alkalizuje sok żołądkowy i mocz
- działanie wykrztuśne wykazują 

również wody mineralne zawierające 

wodorowęglan sodu

 

 

 

Działanie niepożądane:

- przy dłuższym stosowaniu większych 
dawek sprzyja tworzeniu się kamieni 
nerkowych i zakażeniu dróg 
moczowych

Preparaty:

- Natrium bicarbonicum
- wody szczawnickie Józefina i Stefan
- Sal Ems Factitium (Sal Ems Artificiale)

 

 

Środki wykrztuśne drażniące 

błonę śluzową żołądka

KORZEŃ WYMIOTNICY

Działanie:

-

emetyna (alkaloid) zawarta w 

korzeniu silnie drażni błonę śluzową 

żołądka po podaniu doustnym

-

 w małych dawkach wykrztuśne 

- w większych dawkach wymiotne 

 

 

Preparaty:

- Radix ipecacuanhae
- Extractum Ipecacuanhae siccum
- Tictura Ipecacuanhae

 

 

SAPONINY

Działanie:

- podobne do emetyny

Występowanie:

- w wielu roślinach:
korzeń senegi, omanu, lukrecji, 

mydlnicy, pierwiosnka

 

 

BENZOESAN SODOWY

Działanie:

- podany doustnie drażni błonę 

śluzową żołądka  odruchowe 

wzmożenie wydzielania śluzu przez 
gruczoły oskrzelowe

- żółciopędne
- słabe antyseptyczne na drogi 

żółciowe i oddechowe

 

 

Preparat:

- Natrium benzoicum