Mięśnie brzucha

 

 

• część tułowia ograniczona od góry łukami żebrowymi, wierzchołkami
   obu dolnych żeber oraz brzegiem dolnym 12 żebra, 
   od dołu grzebieniami kości biodrowych, bruzdą pachwinową i górnym
   brzegiem spojenia kości łonowych

• zewnętrzne granice nie pokrywają się z wewnętrznymi

• właściwa mięśniówka przednio-bocznej ściany tułowia dzieli się na 
   trzy warstwy

 

 

Boczne i przednie mięśnie brzucha

 

 

• m. skośny brzucha zewnętrzny (obliquus abdominis externus)
  - płaski, czworokątny, szeroki
  - z przodu znacznie szerszy niż z tyłu
  - położony w części przedniej i bocznej brzucha
  - między 5 żebrem a kością miedniczną
  - rozpoczyna się 8 wiązkami na powierzchni zewnętrznej 5 - 12
    żebra
  - 5 górnych zębów wchodzi między wiązki m. zębatego przedniego
  - włókna przebiegają skośnie do przodu i ku dołowi

 

 

- kończy się: górna, największa część jako rozcięgno, które przebiega
    do przodu od m. prostego brzucha i wchodzi w skład przedniej 
    blaszki pochewki m. prostego brzucha 
- włókna ścięgniste krzyżują się z włóknami m. z przeciwnej strony
    i wytwarzają kresę białą
- dolne pęczki mięśniowe przechodzą w więzadło pachwinowe
- włókna mięśniowe rozpoczynające się najbardziej z tyłu kończą się
  na wardze zewnętrznej grzebienia kości biodrowej

 

 

• m. skośny brzucha zewnętrzny jest najbardziej powierzchownym 
   - mięśniem brzucha

• kąt mięśniowy odpowiadający tzw. punktowi Mc Burneya

• czynność
  - jednostronnie zgina kręgosłup i klatkę piersiową w stronę boczną
    i obraca tułów w stronę przeciwną
  - obustronnie zgina kręgosłup do przodu i pociąga klatkę piersiową
    ku dołowi
  - mięsień wydechowy
  - jeżeli klatka piersiowa ustalona to dźwiga miednicę

 

 

• m. skośny brzucha wewnętrzny (m. obliquus abdominis internus)
   - płaski, czworokątny
   - z przodu znacznie dłuższy niż z tyłu
   - włókna są skierowane odwrotnie niż poprzedniego,
      od okolicy lędźwiowo-biodrowej do tylnych żeber
   - położony jest bezpośrednio pod m. skośnym zewnętrznym

 

 

- rozpoczyna się na powierzchni tylnej blaszek powięzi lędźwiowo
  grzbietowej, na kresie pośredniej grzebienia kości biodrowej
  i na bocznych 2/3 częściach więzadła pachwinowego
- kończy się: włókna tylne na  brzegach dolnych 10-12 żebra
- górne włókna głównej masy mięśniowej przyczepiają się do
  10 - 8 chrząstki żebrowej
- włókna nie przyczepiające się do żeber przechodzą w płaskie,
  szerokie rozcięgno które w górnych 2/3 częściach dzieli się na
  dwie blaszki, tworzą one pochewkę m. prostego brzucha,
  w dolnej trzeciej części wszystkie włókna przechodzą do przodu
  od m. prostego
- z włóknami m. poprzecznego brzucha wytwarza 
  m. dźwigacz jądra u mężczyzn, a u kobiet dochodzi do więzadła
  obłego macicy

 

 

• czynność
  - obustronnie: zgina tułów do przodu, pociąga klatkę piersiową
    ku dołowi (wydech)
  - jednostronnie: obraca tułów w te sama stronę

 

 

• m. poprzeczny brzucha (m. transversus abdominis)
  - poprzeczny kierunek włókien
  - położony pod poprzednim
  - szeroki, płaski, poprzeczny pas, ścięgnisty u obu końców
  - rozciąga się od kręgosłupa do kresy białej
  - rozpoczyna się: sześcioma zębami na powierzchni wewnętrznej
    7 - 12 chrząstki żebrowej, wzdłuż linii połączenia obu blaszek 
    powięzi lędźwiowo-grzbietowej, od wargi wewnętrznej grzebienia
    kości biodrowej, od bocznej trzeciej części więzadła pachwinowego
  - kończy się: włókna biegną do linii półksiężycowatej, przechodzą
    w rozcięgno i biorą udział w wytwarzaniu pochewki m. prostego
   (w 2/3 górnych do tyłu od m. prostego, w 1/3 dolnej do przodu)
   i kresy białej

 

 

 - powierzchnia zewnętrzna przykryta przez mm. Skośne
 - powierzchnia wewnętrzna jest wysłana powięzią poprzeczną
   brzucha, która oddziela mięsień od otrzewnej

 

 

• czynność
  - zbliża żebra do płaszczyzny pośrodkowej
  - zwęża klatkę piersiową (wydech)
    sznurowanie ścian brzucha, główny mięsień biorący udział
    w wytwarzaniu tłoczni brzusznej

 

 

• m. prosty brzucha (m. rectus abdominis)
  - symetrycznie po obu stronach linii pośrodkowej
  - rozpięty między mostkiem a kością łonową
  - szerszy i cieńszy u góry niż u dołu
  - rozpoczyna się: na powierzchni przedniej 5 - 7 chrząstki żebrowej
    i wyrostku mieczykowatym mostka oraz na więzadle żebrowo 
    mieczykowym
   - włókna biegną równolegle ku dołowi, przedzielone poprzecznie
      pasmami ścięgnistymi (smugi ścięgniste) w liczbie 3 lub 4
   - kończy się: na górnej gałęzi kości łonowej i na powierzchni 
     przedniej spojenia łonowego

 

 

• czynność
  - zgina tułów do przodu, opuszcza żebra (wydech)
  - wzmacnia tłocznię brzuszną
  - jest najsilniejszym antagonistą prostownika grzbietu

 

 

• m. stożkowaty (pyramidalis)
  - mały, płaski
  - położony po obu linii pośrodkowej w dolnej, 
    przedniej części brzucha
  - jest to mięsień szczątkowy, bardzo zmienny 
  - rozpoczyna się na ramieniu górnym kości łonowej i na spojeniu
    kości łonowych
  - kończy się w kresie białej
  - mięsień znajduje się w pochewce m. prostego brzucha

• czynność
  - napina smugę białą

 

 

Tylne mięśnie brzucha

 

 

• zaliczamy do nich:
  - mięśnie międzypoprzeczne boczne lędźwi (omówiona)
  - m. czworoboczny lędźwi

 

 

• m. czworoboczny lędźwi (m. quadratus lumborum)
  - spłaszczony, czworoboczny
  - rozpięty między grzebieniem kości biodrowej a dwunastym
    żebrem
  warstwa przednia:
  - rozpoczyna się na wyrostkach poprzecznych 5 - 2 kręgu 
    lędźwiowego 
  - kończy się na brzegu dolnym 12 żebra oraz na tronie 12 kręgu
    piersiowego
  warstwa tylna
  - rozpoczyna się na wardze wewnętrznej kości biodrowej i  więzadle
    biodrowo-lędźwiowym
  - kończy się na wyrostkach poprzecznych 4 - 1 kręgu lędźwiowego
    i na dolnym brzegu 12 żebra

 

 

• czynność
  - kurcząc się jednostronnie zgina tułów do boku
  - oba mięśnie w napięciu spoczynkowym ustalają część
     lędźwiową kręgosłupa
  - skurcz obustronny obniża 12 żebra

 

 

Rozcięgna mięśni brzucha

 

 

• pochewka m. prostego brzucha
  - składa się z dwóch blaszek
  - blaszka przednia pokrywa cała powierzchnię przednią, 
    jest zrośnięta ze smugami ścięgnistymi
  - u góry jest cienka i służy za przyczep dla m. piersiowego większego
  - u dołu grubsza
  - blaszka tylna jest krótsza, kończy się nieco poniżej pępka wklęsłym
    brzegiem - linią półkolistą 

 

 

• kresa biała
  - pasmo łącznotkankowe rozpięte od wyrostka mieczykowatego 
    mostka do spojenia kości łonowych
  - poszerza się od góry do pępka 1-1.5cm do 2-2.5cm
  - włókna ścięgniste przeciwległych stron krzyżują się więc 
     w miejscu skrzyżowania powstają otworki, jeżeli te szczeliny
     poszerzą się pod naporem trzew to powstaje przepuklina kresy
     białej

 

 

• pępek
  - pierścieniowata przerwa w obrębie kresy białej
  - jest to blizna po pępowinie
  - na wysokości 3 - 4 kręgu lędźwiowego
  - pierścień pępkowy (przerwa w warstwie ścięgnistej) jest to 
    miejsce zmniejszonego oporu, w tym miejscu może powstawać
    przepuklina pępkowa (może być wrodzona lub nabyta)

 

 

Powięzie mięśni brzucha

 

 

• powięź powierzchowna brzucha
  - dość gruba
  - do góry łączy się z powięzią m. piersiowego większego, 
    ku środkowi z kresa białą, do dołu ściśle zrasta się z więzadłem
    pachwinowym

 

 

• powięź poprzeczna
  - pokrywa powierzchnie tylną m. poprzecznego brzucha
    i jego przednie rozcięgno
  - znajduje się między nim a otrzewną
  - przez kanał pachwinowy wysyła palcowatą wypustkę, 
    która wytwarza osłonkę pochwową wspólną jądra i powrózka
    nasiennego, u kobiet podobna osłonka obejmuje więzadło obłe
    macicy
  - wejście do powyższej wypustki, które stanowi otwór wewnętrzny
    kanału pachwinowego i znajduje się bezpośrednio pod otrzewną
    nosi nazwę pierścienia pachwinowego podotrzewnowego

 

 

• kanał pachwinowy
  - powyżej części przyśrodkowej więzadła pachwinowego
    ściana brzucha jest skośnie przebita przez kanał pachwinowy
  - kat między więzadłem pachwinowym a osią kanału wynosi
    15 stopni
  - długość kanału 4 - 5 cm
  - powrózek nasienny wypełnia kanał pachwinowy
  - u kobiet przez kanał pachwinowy przechodzi więzadło obłe
    macicy