Opieka nad dzieckiem z
chorobami układu
oddechowego
Pielęgniarstwo
pediatryczne
Opieka nad dzieckiem z
chorobami układu
oddechowego
Pielęgniarstwo
pediatryczne
Odrębności anatomiczne i
fizjologiczne układu
oddechowego u dzieci 1/2
zła tolerancja niedrożności nosa: przewody nosowe wąskie – obrzęk
błony śluzowej – niedrożność nosa
migdałki rozwój od 2-go półrocza, intensywny 4-5 r.ż; powiększenie –
zaburzenia połykania
zwiększona podatność na infekcje ucha: krótka, szeroka, położona
poziomo trąbka Eustachiusza (łączy ucho z gardłem)
krtań kształt lejkowaty, później walcowaty, chrząstki delikatne, wiotkie
tchawica; krótka, chrząstki wiotkie, podatne na ucisk
oskrzela; chrząstki wiotkie, światło wąskie, wydzielina zwęża
błona śluzowa obficie ukrwiona, łatwo ulega obrzęknięciu, wrażliwa na
wysychanie i zanieczyszczenie
Odrębności anatomiczne i
fizjologiczne układu
oddechowego u dzieci 2/2
pęcherzyki płucne; światło małe, grube przegrody, mało włókien sprężystych
(skłonność do niedodmy i rozedmy), do 5-7 roku życia tworzenie nowych
pęcherzyków i powiększenie istniejących
klatka piersiowa; kształt beczkowaty, przekrój poprzeczny kulisty (utrudnione
unoszenie żeber, żebra wiotkie, mięśnie oddechowe słabe, tor oddychania
brzuszny (przepona); wraz z wiekiem klatka piersiowa przybiera kształt
ściętego stożka, żebra ustawione bardziej skośnie, wzrasta siła mięsni ,tor
oddychania piersiowy
oddechy noworodek 35-45; 1r.ż. 30-35, 10r,ż 25
kaszel – odruch obronny u dzieci słabszy, szybciej wyczerpuje
odkrztuszanie; dzieci do 7 r.ż. nie odkrztuszają (głównie niemowlęta nie
odkrztuszają wydzieliny z dróg oddechowych; połykają, a gdy dużo wymiotują )
Jednostki chorobowe
Zakażenie górnych dróg oddechowych
Infectio tractus
respiratorii
Nieżyt nosa
Rhinitis
Zapalenie gardła
Pharyngitis
Zapalenie migdałków
Angina, Tonsillitis
Zapalenie krtani
Laryngitis
Zapalenie oskrzeli
Bronchitis
Zapalenie płuc
Pneumonia
Dychawica oskrzelowa
Asthma bronchiale
Mukowiscydoza
Mucoviscidosis
Zapalenie ucha środkowego
Otitis media
Przyczyny i czynniki ryzyka
chorób układu oddechowego
Przyczyny: zakażenia bakteryjne, wirusowe, grzybicze
Czynniki ryzyka:
okresu płodowego
okresu noworodkowego
okresu dzieciństwa: przebyte choroby układu oddechowego,
przewlekłe choroby
czynniki środowiskowe – np.dym tytoniowy
czynniki rodzinne – alergie, astma, gruźlica lub mukowiscydoza
Objawy chorobowe ze strony
układu oddechowego
obrzęk błony śluzowej; zmniejszona drożność „sapka”
wydzielina śluzowa, śluzowo-ropna
utrudniony oddech ( wdech, wydech)
ból gardła, kłucie, drapanie, pieczenie(zap. gardła)
chrząkanie, chrypka (zap.krtani)
trudności w ssaniu i połykaniu
węzły chłonne szyi i podszczękowe bolesne, migdały powiększone
kaszel suchy, męczący
kaszel szczekający (krtań)
kaszel wilgotny
Objawy ogólnoustrojowe w
chorobach układu oddechowego
gorączka,
bóle głowy
utrata łaknienia
bóle brzucha – nudności, wymioty, wzdęcia, biegunka, zaparcia
niepokój dziecka
bladość z sinicą wokół ust
ogólne złe samopoczucie z pogorszeniem stanu ogólnego
Duszność
Zaburzenia oddychania mogą przebiegać w postaci:
1. zaburzeń częstości oddechów (przyspieszony, zwolniony)
2. zaburzeń rytmu oddychania (nieregularny, bezdechy)
3. użycia dodatkowych mięsni oddechowych
Objawy duszności
przyspieszony oddech o 20-40/min do normy wiekowej
utrudniony oddech: głośny wdech, wydłużony wydech
oddech stękający, wysiłek oddechowy, poruszanie skrzydełkami nosa,
wciąganie ściany klatki piersiowej podczas wdechu (przestrzeni
nadobojczykowych, nadmostkowej, międzyżebrowych)
bladość i sinica skóry
niewydolność oddechowa - przyspieszone tętno:
–
do 200 u niemowląt
–
do 180 dzieci starsze
wiotkość lub niepokój
obniżenie ciepłoty ciała
Diagnostyka i leczenie
Badania i testy:
RTG klatki piersiowej
Badania funkcji płuc
Posiewy z błon śluzowych
Pulsoksymetria
Leczenie
Antybiotyki i/lub leki p/wirusowe
Leki mukolityczne i wykrztuśne
Leki rozszerzające oskrzela
Leki p/zapalne i p/alergiczne
Diagnozy pielęgniarskie
Nieskuteczne oczyszczanie dróg oddechowych
Nieefektywne (nieskuteczne) oddychanie lub niewydolny proces
oddychania
Brak tolerancji (nietolerancja)wysiłku
Zaburzone (nieprawidłowe) odżywienie organizmu
Podwyższona temperatura ciała lub ryzyko niestabilnej temperatury ciała
Ryzyko odwodnienia
Ostry lub przewlekły ból
Zaburzenia percepcji zmysłowej - słuchu
Ryzyko zakażenia,
Ryzyko nieprawidłowego rozwoju
Niepokój, zmęczenie i zaburzenia snu
Postawa promująca zdrowie: Zapobieganie napadom astmy
Niedostateczna wiedza, nieprawidłowa opieka rodzicielska
Diagnoza pielęgniarska I
Nieskuteczne oczyszczanie dróg oddechowych
Przyczyny: zakażenie, wydzielina , zmniejszona niedrożność
Cechy charakterystyczne:
Osłabiony odruch kaszlowy
Ciągły, nieefektywny kaszel z wydzieliną lub bez
Brak zdolności odkrztuszania wydzieliny
Oddychanie wymagające wysiłku
Zmęczenie,osłabienie, bezsenność
Cel opieki: Dziecko osiągnie lepszą możliwość oczyszczania dróg
oddechowych.
Diagnoza pielęgniarska I- plan
1/3
Ocena obecności i charakteru kaszlu (suchy, wilgotny) i
jego typu (napadowy, męczący), bólu podczas kaszlu.
Ocena zdolności odkrztuszania wydzieliny
Ocena stanu skóry (sinica, bladość, pocenie)
Ocena oddechu i wysiłku oddechowego
Ocena zachowania dziecka:zmęczenie, osłabienie
Diagnoza pielęgniarska I- plan
2/3
Jeżeli występuje suchy męczący kaszel należy:
Zapewnić chłodny i wilgotny mikroklimat
Wykonać inhalacje nawilżające drogi oddechowe
Podawać płyny do picia
Zapewnić komfortową pozycję w łóżku
Zapewnić luźną naturalną bieliznę
Zapewnić maksymalny spokój
Diagnoza pielęgniarska I- plan
3/3
Jeżeli występuje wilgotny kaszel należy:
Zapewnić chłodny i wilgotny mikroklimat
Podawać płyny do picia
Wykonać płukanie noska i pobudzać do wydmuchiwania
Wykonać inhalacje rozrzedzające wydzielinę z lekami
mukolitycznymi
Układanie dziecka w pozycjach drenażowych
Pobudzanie do kaszlu i odkrztuszania
Pomoc w odkrztuszaniu wydzieliny z przestrzeganiem
zasad higieny
Zapewnić dziecku odpoczynek
Diagnoza pielęgniarska II
Nieefektywne (utrudnione) oddychanie lub
niewydolny proces oddychania
Przyczyny: zakażenie, proces zapalny, zmniejszona drożność
(obturacja), zaburzenia wymiany gazowej
Cechy charakterystyczne:
Duszność
Sinica
Niepokój ruchowy, zmęczenie
Cel (e) opieki:
Dziecko osiągnie lepszą efektywność oddychania.
Dziecko ma zapewnioną prawidłowe utlenowanie.
Diagnoza pielęgniarska II-
plan
Ocena oddychania (liczba, rytm, wysiłek oddechowy, ruchy klatki
piersiowej)
Ocena wyglądu skóry (bladość, sinica)
Zapewnienie dziecku wygodnych pozycji w łóżku ułatwiających
oddychanie, aktywność, sen
Zmiana pozycji dziecka poprawiających rozprężenie i wentylację płuc
Zapewnienie wskazanego mikroklimatu
Ubranie dziecka w luźną, naturalną bieliznę
Prowadzenie ćwiczeń pogłębiających oddech,
Monitorowanie wysycenia krwi tlenem (saturacja)
Podawanie tlenu dziecku wg zlecenia
Ograniczanie aktywności dziecka
Podanie leków wg zlecenia - rozszerzających oskrzela, przeciw zapalnych
Diagnoza pielęgniarska III
Brak tolerancji (nietolerancja) wysiłku
Przyczyny: trudności w oddychaniu, zmęczenie
Cechy charakterystyczne:
Długo utrzymująca się duszność (napad astmy)
Wyczerpanie dziecka,
Niezdolność dziecka do samodzielnego zaspokajania
potrzeb
Cel opieki: Dziecko będzie lepiej tolerować wysiłek fizyczny
Diagnoza pielęgniarska III -
plan
Ocena obecności zmęczenia i osłabienia
Zaplanowanie i zapewnienie odpoczynku
Unikanie wykonywania zabiegów pielęgnacyjnych w
czasie napadu
Zorganizowanie czasu wolnego dziecku zgodnie z
możliwościami dziecka
Wyjaśnienie potrzeby oszczędzania energii i unikania
zmęczenia
Przygotowanie dziecka do profilaktyki napadów astmy i
łagodzenia przebiegu napadu
Diagnoza pielęgniarska IV
Zaburzone (nieprawidłowe) odżywienie organizmu
Przyczyny: przewlekła choroba
Cechy charakterystyczne:
Brak łaknienia, nudności, wymioty
Duszność, zmęczenie
Trudności (niezdolność ) w przyjmowaniu pokarmów
Utrata masy ciała, zaburzenia rozwoju
Cel opieki: Dziecko otrzymuje odpowiednią ilość płynów i
będzie prawidłowo odżywione.
Diagnoza pielęgniarska IV - plan
Ocena łaknienia
Ocena możliwości dziecka w przyjmowaniu pokarmów
Stwarzanie atmosfery do spożywania pokarmów
Podanie dziecku pokarmów tolerowanych i zalecanych
Pokarmy podawać częściej w mniejszych ilościach
Pomaganie dziecku w spożywaniu pokarmów
Kontrola ilości i rodzaju przyjmowanych pokarmów
Kontrola masy ciała i ocena przebiegu rozwoju dziecka
Diagnoza pielęgniarska V
Podwyższona temperatura ciała lub ryzyko niestabilnej
temperatury ciała
Przyczyny: zakażenie, proces zapalny
Cechy charakterystyczne:
Podwyższenie temperatury – uczucie zimna, gorąca (wypieki),
pocenie się,
Cel opieki: Dziecko osiągnie temperaturę ciała mieszczącą się w
granicach normy.
Diagnoza pielęgniarska V - plan
Ocena temperatury ciała dziecka – objawów
subiektywnych i obiektywnych
Jeżeli dziecko gorączkuje należy:
Podawać płyny do picia
Ubrać dziecko w lekką, luźną i przewiewną bieliznę
Zapewnić należny (chłodny, wilgotny mikrokolimat
Zastosować okłady ochładzające
Podanie leków obniżających temperaturę wg zlecenia
Monitorowanie temperatury ciała
Diagnoza pielęgniarska VI
Ryzyko odwodnienia
Przyczyny: nadmierna utrata płynów, zmniejszone
przyjmowanie płynów
Cechy charakterystyczne:
Nadmierna potliwość,
Utrata płynów drogą układu oddechowego i innymi drogami
Brak pragnienia
Trudności w przyjmowaniu płynów
Cel opieki: Dziecko otrzymuje odpowiednią ilość płynów i nie
doświadczy odwodnienia
Diagnoza pielęgniarska VI - plan
Ocena pragnienia i trudności w przyjmowaniu płynów
Ocena wydalanego moczu i utraty płynów innymi drogami
Ocena stanu skóry i błon śluzowych
Podawanie płynów (lubianych i zdrowych) do picia
różnymi metodami
Kontrola płynów podawanych dożylnie wg zleceń
Diagnoza pielęgniarska VII
Ryzyko zakażenia lub wtórnego zakażenia
Przyczyny: przewlekła choroba układu oddechowego
Cechy charakterystyczne:
Zmiany zapalne w układzie oddechowym
Zaleganie wydzieliny w drogach oddechowych
Zwiększona wrażliwość na czynniki środowiskowe
Stosowanie leków steroidowych
Cel opieki: U dziecka nie wystąpi zakażenie lub wtórne
zakażenie
Diagnoza pielęgniarska VII - plan
Ocena dziecka pod kątem zmian w zakresie oddychania
(oddech, kaszel, wydzielina, odkrztuszanie)
Stosowanie zabiegów antyseptycznych
Przestrzeganie obowiązujących procedur w zakresie
zapobiegania zakażeniom
Izolowanie dziecka od źródeł zakażenia( chore dzieci)
Podawanie antybiotyków wg zlecenia
Edukacja terapeutyczna rodziców i dziecka
Diagnoza pielęgniarska - XII
Postawa promująca zdrowie – zapobieganie napadom astmy
Przyczyny: potrzeba informacji na temat sposobów zapobiegania
napadom i postępowania w napadzie
Cechy charakterystyczne:
Rodzina i dziecko wyrażają potrzebę wiedzy na temat:
kontroli nad przebiegiem choroby
skutków czynników środowiskowych
zachowań wpływających na stan zdrowia
Cel opieki: Rodzice i dziecko otrzymują wiedzę na temat astmy
Diagnoza pielęgniarska – XII -
plan
Ocena wiedzy na temat wiedzy na temat przyczyn,
objawów i leczenia astmy
Ocena sytuacji rodzinnej pod kątem występowania alergii
Ocena czynników ryzyka wywołujących napad astmy
Edukacja terapeutyczna na temat:
profilaktyki zakażeń układu oddechowego
unikania czynników ryzyka w profilaktyce napadów
objawów początku napadu astmy i postępowania
przygotowania środowiska domowego
leczenia i prowadzenia samokontroli u dziecka
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ