Rynek usług ubezpieczeniowych

Różne definicje rynku

Rynek w znaczeniu dosłownym

miejsce spotkań kupujących i sprzedających

Rynek w znaczeniu przenośnym

–

zespół wszystkich kupujących i

sprzedających, których decyzje

wzajemnie na siebie oddziałują,

kształtując podaż i popyt oraz

wpływają na poziom cen

(źródło: Mała

encyklopedie ekonomiczna)

Definicja

rynku

ubezpieczeniowego

Jest to zespół wszystkich kupujących

-konsumentów ochrony ubezpieczeniowej

(strona popytowa)

i sprzedających

ubezpieczenia – ubezpieczycieli

ubezpieczenia – ubezpieczycieli (strona

(strona

podażowa

), których wzajemne zachowania

kształtują popyt i podaż oraz wywierają

wpływ na wysokość cen (składek

ubezpieczeniowych) [

źródło:

T. Sangowski red.,

Ubezpieczenia gospodarcze, Warszawa 2001

]

Cechy produktów

ubezpieczeniowych:



charakter niematerialny



brak możliwości oceny

organoleptycznej



brak możliwości magazynowania



brak rynku wtórnego

Działalność

ubezpieczeniowa

W świetle obowiązujących przepisów

prawnych przez działalność

ubezpieczeniową rozumie się wykonywanie

czynności ubezpieczeniowych związanych z

oferowaniem i udzielaniem ochrony na

wypadek ryzyka wystąpienia skutków

zdarzeń losowych [

por. Ustawa z dnia 22 maja 2003

r. o działalności ubezpieczeniowej, tekst jednolity (Dz. U. z

2010 r, nr 11, poz. 66)].

Przez działalność

reasekuracyjną rozumie się

wykonywanie czynności związanych z

przyjmowaniem ryzyka cedowanego

przez zakład ubezpieczeń, który w ten

sposób zarządza ryzykiem

ubezpieczeniowym.

Reasekuracja jest to „ubezpieczenie”

ubezpieczycieli.

Zakres działalności

Zakłady ubezpieczeń oraz zakłady

reasekuracji nie mogą wykonywać innej

działalności poza działalnością

ubezpieczeniową (reasekuracyjną) i

bezpośrednio z nią związaną, czyli

działalnością inwestycyjną (lokacyjną).

[

por. Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o działalności

ubezpieczeniowej, tekst jednolity (Dz. U. z 2010 r, nr 11,

poz. 66).

Stronę podażową rynku

stanowią zakłady ubezpieczeń, które

można usystematyzować następująco:

Według podziału ustawowego:



prowadzące ubezpieczenia na życie -

dział I



prowadzące ubezpieczenia majątkowe

i pozostałe osobowe – dział II

c.d.

Pod względem form organizacyjno-

prawnych:



spółki akcyjne



towarzystwa ubezpieczeń

wzajemnych (TUW)

Z uwagi na przynależność sektorową:



prywatne



publiczne

c.d.

Według źródeł pochodzenia kapitału



spółki z kapitałem krajowym



spółki z kapitałem zagranicznym

Według siedziby:



krajowe



zagraniczne z siedzibą na terenie

państwa-członka EU;



zagraniczne z siedzibą na terenie

państwa nie będącego członkiem EU

Stan liczebny ubezpieczycieli

krajowych (X 2011 r.)

Zakłady działające w formie spółki akcyjnej

– 53,

w tym:

w dziale I - 27

w dziale II – 26

Zakłady działające w formie

owarzystwa

ubezpieczeń wzajemnych

w dziale I - 2

w dziale II – 6

Zakłady ubezpieczeń pośrednich (reasekuracji)

Polskie Towarzystwo Reasekuracji S.A.

zakres: działalność ubezpieczeniowa pośrednia w

zakresie wszystkich grup i rodzajów ubezpieczeń

majątkowych i osobowych

Razem 61 ubezpieczycieli + 1 reasekurator czysty

Krajowe zakłady w formie spółki

akcyjnej

Dział I - ubezpieczenia na życie

AEGON TU na Życie S.A.

TU ALLIANZ Życie Polska S.A.

ASPECTA Życie TU S.A.

AMPLICO AIG-LIFE S.A.

BENEFIA Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie S.A.

Vienna Insurance Group

BZ WBK - Aviva Towarzystwo Ubezpieczeń na

Życie S.A.

TU na Życie CARDIF Polska S.A.

TU na Życie COMPENSA S.A

TUŻiR

CONCORDIA CAPITAL S.A.

Dział I - c.d.

10.

10. STU na Życie ERGO HESTIA S.A.

STU na Życie ERGO HESTIA S.A.

11.

11. TU na Życie EUROPA S.A.

TU na Życie EUROPA S.A.

12.

12. GENERALI ŻYCIE TU S.A.

GENERALI ŻYCIE TU S.A.

13.

13. GERLING POLSKA TU na Życie S.A.

GERLING POLSKA TU na Życie S.A.

14.

14. TU INTER-ŻYCIE Polska S.A.

TU INTER-ŻYCIE Polska S.A.

15. ING

15. ING TU na Życie Polska S.A.

TU na Życie Polska S.A.

16.

MetLife TU na Życie S.A.

17.

MYLIFE Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie

S.A. (poprzednio Link 4 Life)

Dział I - c.d.

24. SKANDIA ŻYCIE TU S.A.

25. TU na Życie Spółdzielczych Kas

Oszczędnościowo-Kredytowych

S.A.

26. UNIQA TU na Życie S.A.

27. TUnŻ WARTA S.A.

Zakłady działające w formie

TUW



w dziale I:



MACIF Życie TUW

oraz TUW REJENT LIFE



W dziale II:



Concordia Polska TUW ,



TUW CUPRUM ,



Pocztowe TUW



TUW TUW ,



TUW TUZ



TUW SKOK, ,

TUW-y na świecie



Ameryka Północna (32%),



Europa (26%),



Asia + Oceania (21%).

Największym rynkiem są Stany

Zjednoczone z ok. 30% udziałem w całej

sferze ubezpieczeń wzajemnych.

Podobnie sytuacja wygląda w Japonii,

Francji, Niemczech i Holandii, gdzie ok

1/3 ubezpieczeń stanowią

ubezpieczenia wzajemne.

Definicja TUW

Ubezpieczenia wzajemne to najstarsza forma

ubezpieczeń, sięgająca średniowiecza,

która wyprzedzała powstanie

komercyjnych spółek ubezpieczeniowych.

TUW jest to zrzeszenie osób, które mają

wspólny cel – zaspokojenie potrzeb

członków w zakresie ochrony

ubezpieczeniowej i wspólny interes, aby

czynić to jak najtaniej.

Idea wzajemności



Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych

ubezpiecza swoich członków na zasadzie

wzajemności.



Idea wzajemności w praktyce polega na tym,
że TUW działa w interesie członków, którzy
jednocześnie stają się jego właścicielami.



Każdy ubezpieczony w TUW jest
jednocześnie członkiem Towarzystwa i ma
prawo udziału i głosu w walnym
zgromadzeniu.

Zagraniczne zakłady ubezpieczeń z

siedzibą na terenie państwa-członka

mogą wykonywać czynności

ubezpieczeniowe w Polsce poprzez

oddział lub prowadzić działalność

transgranicznie, po dokonaniu

notyfikacji, czyli zgłoszenia w KNF

W Polsce notyfikowanych jest około

600

zagranicznych zakładów

ubezpieczeń.

Zagraniczne zakłady ubezpieczeń mające

siedzibę poza EU

na terenie Polski mogą działać za

pośrednictwem

głównego oddziału

zagranicznego zakładu ubezpieczeń (ZZU);

Otwarcie głównego oddziału ZZU poprzedzone

jest wydaniem zezwolenia na prowadzenie

działalności ubezpieczeniowej.

Upadłość centrali oznacza automatycznie

upadłość oddziału,

KNF nie sprawuje nadzoru nad oddziałami

głównymi.

Koncentracja rynku

Zjawisko koncentracji rynku

występuje wtedy, gdy

kilka firm posiada duży udział w sprzedaży
danego produktu.

Jako miernik koncentracji rynku ubezpieczeniowego

stosuje się następujące wskaźniki:



HHI,



CR5,



CR3,



CR1

Wskaźnik HHI -
Herfindahla-Hirschmana

liczony jest jako suma kwadratów udziału w

rynku. Im wyższa wartość wskaźnika, tym

większa koncentracja rynku.

Dla rynku całkowicie zmonopolizowanego

wskaźnik HHI wynosi 1. Rynki dla których

wartość HHI jest mniejsza od 0,1 uważa

się za potencjalnie konkurencyjne.

Kiedy wartość współczynnika HHI jest

wyższa od 0,2 rynek uważa się za

potencjalnie nie konkurencyjny.

Współczynnik koncentracji
CR1

informuje o procentowym udziale w rynku

jednego, największego ubezpieczyciela,

CR3- informuje o procentowym udziale w rynku

kolejno trzech największych ubezpieczycieli,

CR5 - informuje o procentowym udziale w

rynku kolejno pięciu największych

ubezpieczycieli.

Jeżeli CR1 wynosi więcej niż 90 uważa się, że

dany rynek jest całkowicie zmonopolizowany.

Jeżeli CR4 jest mniejszy od 40 uważa się, że

rynek jest konkurencyjny

Dane za 2009 rok

Dział I

Dział II

CR3

CR5

HHI

CR3

CR5

HHI

50,3

64,8

0,140

56,2

67,8

0,170

Cr- 1 w dziale I (PZU Życie S.A.) po III kw. 2009 r.

wynosił 32,5 ( z roku na rok udział ten maleje).
Cr-1 w dziale II (PZU S.A.) – 38% też maleje. Jest

to PZU SA.

Największe rynki

ubezpieczeniowe w Europie



Wielka Brytania – 221 mld euro, 21% zakładów, 19%

zatrudnionych



Francja – 175 mld, 9% zakładów, 15% zatrudnionych



Niemcy – 158 mld, 12% zakładów, 23 % zatrudnionych



Włochy - 110



Holandia 49



Hiszpania - 48,7



Belgia - 33,8



Szwajcaria - 31,6



Szwecja - 22,3



Dania - 16,7

Udział składki w PKB

(

wskaźnik penetracji ubezpieczeń



WB – 12,45



Szwajcaria 11,19



Belgia 11,15



Francja 10,21



Holandia 9,79



Finlandia 9,18



Portugalia 9,07



Irlandia 8,56



Dania 8



Szwecja 7,82



średnio Europa 7,78



Polska 3,8

Przeciętne wydatki na ubezpieczenia w

przeliczeniu na 1 mieszkańca

(

wskaźnik gęstości ubezpieczeń w

euro

)



Szwajcaria 5,6 tys euro



WB – 4,6



Irlandia – 4,2



Belgia 3,98



Dania – 3,87



Holandia 3,74



Francja 3,57



Finlandia – 3,38



Norwegia 3,3



Szwecja 3,0



Średnio w europie 1,514



Polska 245 euro

Cechy charakterystyczne

światowego rynku

ubezpieczeniowego



nierównomierny rozwój



nasycenie rynków wysoko rozwiniętych i ekspansja firm

z tych krajów na rynki słabo rozwinięte[1]



koncentracja i konsolidacja firm ubezpieczeniowych



zaostrzająca się walka konkurencyjna



dynamiczny rozwój ubezpieczeń życiowych



Sekurytyzacja ryzyka ubezpieczeniowego na rynki

kapitałowe



umiędzynarodowienie działalności ubezpieczeniowej



zawieranie sojuszy bankowo-ubezpieczeniowych



[1] Chodzi tutaj o zbiór składek z poza kraju siedziby

firmy, niektórzy ubezpieczyciele generują tam ponad

80% składek.

Cechy charakterystyczne

rynku

polskiego



Składki ubezpieczeniowe Polaków to niespełna 4%

PKB, podczas gdy w USA, Japonii UE15 jest to 14%

PKB.



Blisko 60% stanowi dział I, ale dużą rolę odgrywają tu

ubezpieczenia grupowe, zawierane przez zakłady

pracy ( na niskie sumy ubezpieczeniowe) a także

sprzedawane we współpracy z bankami, średnio na

osobę składka stanowi 600 zł



Sumy ubezpieczeniowe Polaków w ubezpieczeniach

życiowych to średnio około 12 tys. zł



Dominacja polis komunikacyjnych, w tym OC,

relatywnie niski przypis składek na wypadek klęsk

żywiołowych.

W szerokim ujęciu do

sprzedawców ubezpieczeń

zalicza się



zakłady ubezpieczeń



agentów ubezpieczeniowych



brokerów ubezpieczeniowych i

reasekuracyjnych

Rola agentów ubezpieczeniowych



Agencji mają umocowania do zawierania

umów ubezpieczeń na rzecz zakładów, z

którymi mają podpisane umowy agencyjne.



Zapewniają kontakt z szerokim gronem

potencjalnych klientów ubezpieczycieli oraz

uświadamianie im potrzeb

ubezpieczeniowych.



Udzielają także fachowych porad wszystkim

poszukującym ochrony ubezpieczeniowej.

Brokerzy ubezpieczeniowi



Brokerzy w szerokim zakresie

zaliczani są także do sprzedawców

ubezpieczeń, chociaż reprezentują

interesy klientów zakładów

ubezpieczeń i działają z ich

polecenia i na ich rzecz.

Nabywcami usług

ubezpieczeniowych mogą być:



gospodarstwa domowe (konsumenci)



przedsiębiorstwa przemysłowe i

gospodarstwa rolne



przedsiębiorstwa usługowe

(handlowe, transportowe)



instytucje finansowe w tym banki



instytucje publiczne (rządowe i

samorządowe).

Miejsce potrzeb

ubezpieczeniowych

W modelu zwanym piramidą potrzeb

Maslova potrzeby ubezpieczeniowe -

to potrzeby szeroko rozumianego

bezpieczeństwa.

Zostały włączone do potrzeb

podstawowych (obok potrzeb

biologicznych i fizjologicznych), których

zaspokojenie rodzi potrzeby wyższego

rzędu.

W większym stopniu z usług

ubezpieczeniowych



korzystają gospodarstwa domowe

bardziej zamożne, a sumy

ubezpieczeniowe opiewają na

większe wartości



Gospodarstwa mniej zamożne

ograniczają swój popyt do

ubezpieczeń mieszkań oraz innych

produktów obowiązkowych

Rolnicy ubezpieczają:



Środki trwałe



Obrotowe



Uprawy



Zwierzęta



Płody rolne

Tylko część ubezpieczycieli oferuje

ubezpieczenia dla rolników z uwagi na duże

rozproszenie terenowe i rozdrobnienie

rolnictwa polskiego

Przedsiębiorstwa produkcyjne

i usługowe



Należą do najbardziej wymagających

klientów ubezpieczycieli ale i

najbardziej przez nie poszukiwanych.



Poszukują kompleksowych

ubezpieczeń od ognia, kradzieży z

włamaniem i rabunku, ubezpieczeń

OC oraz ubezpieczeń pracowniczych

na życie i NNW

Relacje miedzy podmiotami

rynku



Z formalnego punktu widzenia

wszystkie podmioty rynku są

równorzędne, gdyż umowa

ubezpieczeniowa opiera się na

stosunkach cywilno-prawnych.



Działalność ubezpieczeniowa ma

charakter handlowy (prowadzona

jest w celu osiągania zysku).

Podaż i popyt na usługi

ubezpieczeniowe



Podaż ubezpieczeń oznacza

ujawnione przez sprzedawców

zamiary (aspiracje) sprzedaży

produktów ubezpieczeniowych przy

danych cenach.



Popyt wyraża ujawnione przez

nabywców zamiary zakupu

ubezpieczeń przy danych cenach.

Czynniki kształtujące

rozwój rynków

ubezpieczeniowych

Rynki ubezpieczeniowe poszczególnych

krajów rozwijają się pod wpływem

oddziaływania wielu różnych czynników,

które najczęściej dzieli się na:



ekonomiczne,



demograficzne,



społeczne i kulturowe



strukturalne

Wpływ czynników w

świetle badań

empirycznych



Dochody do dyspozycji -pozytywny



Dochody permanentne – pozytywny



Cena ubezpieczeń – negatywny



Przewidywana stopa inflacji –
negatywny



Stopa bezrobocia – negatywny



Urbanizacja - pozytywny

Wpływ czynników
strukturalnych



Rozwój finansowy – pozytywny



Monopolizacja rynku – negatywny



Obecność firm zagranicznych -

niejednoznaczny



Koncentracja rynku – negatywny



Stopień otwarcia rynku – pozytywny



Egzekwowanie prawa własności –

pozytywny



Ryzyko polityczne - negatywny

Document Outline