Aby  powstał  rynek,  muszą  być  dwie  strony:  popytowa  i  podażowa.  Musi  być  także  specjalizacja  pracy. 
Potrzebne jest także coś, żeby płacić, a także swoboda podejmowania decyzji. 
 
Gospodarka  barterowa  polegała  na  wymianie  towaru  za  towar.  Nie  zawsze  słowo  „wymiana”  jest  tożsame  z 
rynkiem. 
 
W gospodarkach centralnie planowanych występuje specjalizacja, ale często nie rozwija się rynek. Specjalizacja 
jest więc warunkiem koniecznym do powstania rynku, ale nie wystarczającym. 
 

PROCESY GOSPODAROWANIA 
 
 

POZARYNKOWA SFERA REGULACJI 
 

REALNA SFERA GOSPODAROWANIA 

 

RYNEK 
 

Procesy gospodarowania = wszystko to, co dzieje się w gospodarce. 
 
Realna sfera gospodarowania jest związana z czynnościami materialno-rzeczowymi (w tym są też usługi). 
 
W skład pozarynkowej sfery regulacji wchodzą informacje, obieg informacji, które wpływają na podejmowanie 
decyzji. Te informacje mogą być tworzone przez obiekty, organy gospodarcze i pozagospodarcze. Regulatorzy 
tworzą i przesyłają pewne informacje i motywują lub demotywują do podejmowania decyzji w sferze realnej. 
 
Na  procesy  rynkowe,  poza  podmiotami  tworzącymi  popyt i  podaż,  mają  wpływ  podmioty  odpowiedzialne za 
proces regulacyjny. 
 
Na rynku dochodzi do konfliktów między stroną popytową a stroną podażową (maksymalizacja użyteczności vs 
maksymalizacja zysków). 
 
Wyróżniamy struktury rynku według klasyfikacji podmiotowej i przedmiotowej. 
 

liczba dostawców  

wiele małych 

kilka średnich 

„jeden” duży 

liczba odbiorców ↓ 

wiele małych 

polipol 

oligopol 

monopol 

kilka średnich 

oligopson 

oligopol bilateralny 

monopol ograniczony 

„jeden” duży 

monopson 

monopson ograniczony 

monopol bilateralny  

 
Polipol = konkurencja doskonała lub monopolistyczna. 
Bilateralny = dwustronny 
 
Punktem wyjścia w określeniu strategii rynkowej danego przedsiębiorstwa jest określenie, w jakiej strukturze to 
przedsiębiorstwo będzie działać.