PRZEPISY KULINARNE
Oznaczenia w tekście:
- k - smak kwaśny
- g - smak gorzki
- s ł - smak słodki
-o - smak ostry
-sn- smak słony
ZUPY
Zupa śniadaniowa
g - do ok. 1,5 1 wrzącej wody dodać:
g - szczyptę kurkumy,
s ł - 2 łyŜki kaszy jaglanej,
o - 3 łyŜki płatków owsianych,
o - imbiru na końcu łyŜeczki,
sn - sól do smaku,
gotować około 30 min, a potem dodać:
k - łyŜeczkę soku z cytryny lub utarte jabłko
g - wrzącą woda, jeśli trzeba uzupełnić ilość zupy,
g - 5 orzechów włoskich pokrojonych (dowolnie),
s ł - łyŜeczka rodzynek (dowolnie),
gotować około 10 min, a potem dodać:
s ł - masło i miód do smaku
gotować 1 min
Zupę moŜna przygotować poprzedniego dnia wieczorem Oprócz
wymienionych kasz moŜna stosować zamiennie kaszę kukurydzia-
ną ( s ł ) , płatki pszenne ( k ) i jęczmienne ( o ) .
3
Zupę moŜna równieŜ uzupełnić mlekiem (zamiast wrzątku), a
dolewamy je w momencie słodzenia
Rosół wołowo - drobiowy
( z u p a na 2 dni dla 4 osób)
g - 4 1 wrzącej wody, dodać:
g - 1/3 łyŜeczki tymianku i/lub szczyptę kurkumy,
s ł - 1/3 łyŜeczki kminku,
s ł - 1/2 kg wołowiny lub cielęciny z kością (np. gicz),
gotować 1,5 godz. a potem dodać:
s ł - 4-5 średnich przekrojonych marchewek,
s ł - duŜą pietruszkę (przekrojoną wzdłuŜ),
o - 2 duŜe całe cebule lub por i kawałek selera,
o - 3 pokrojone ząbki czosnku,
o - 1 / 2 łyŜeczki imbiru,
o - pieprz cayenne na czubku noŜa,
sn - łyŜeczkę wegety, soli do smaku,
k - 1/2 kurczaka
k - szczyptę bazylii, mały pęczek zielonej pietruszki, kilka liści
selera i kopru związanych w pęczek,
Gotować około 1 godz.
Wyjąć mięso i jarzyny, uzupełnić zupę wrzątkiem ( g ) , dodać
szczyptę majeranku ( g ) , szczyptę kminku ( s ł ) , dopieprzyć do smaku
pieprzem białym i czarnym ( o ) , ewentualnie dosolić ( s n ) . MoŜna
podawać z makaronem, lanymi kluskami, ziemniakami, kaszą ku-
skus, kaszą kukurydzianą. Mięso uŜyć do farszu naleśnikowego.
Jeśli chcemy, aby rosół był silnie rozgrzewający, gotujemy go
tylko na wołowinie, cielęcinie lub baraninie.
Zupa pomidorowa
g - do wrzącej wody ( 2-3 1), dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - 1/2 łyŜeczki kminku,
4
sł - kości wołowe lub cielęce (wg uznania) lub łyŜeczkę masła,
gotować 1,5 godz., potem dodać:
sł - 3 średnie pokrojone marchwie,
sł - duŜą pokrojoną pietruszkę,
o - 3 duŜe cebule drobno pokrojone,
o - 3 ząbki czosnku rozgniecione,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru,
o - na czubku noŜa pieprzu cayenne,
sn - łyŜeczkę wegety (wg uznania),
sn - sól do smaku,
gotować do miękkości około 1 godz.
wyjąć kości, dodać
k - 1/21 soku pomidorowego (przygotowanego własnoręcznie),
k - szczyptę bazylii,
g - wrzątek, gdy trzeba uzupełnić ilość zupy,
g - szczyptę majeranku,
sł - lane kluski.
Gdy zupę gotujemy bez kości, dodajemy łyŜeczkę masła ( s ł ) , pieprz
( o ) i sól ( s n ) do smaku. Latem moŜna dodać zielonej pietruszki ( k ) .
Lane kluski
s ł - jajo,
o - imbir (szczypta),
sn - łyŜka wody,
k - łyŜka kopiasta mąki,
g - odrobina kurkumy,
wyrobić ciasto i kłaść na wrzątek.
Barszcz ukraiński
g - do 2-3 1 wrzącej wody dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
sł - wołowinę lub cielęcinę z kością (wg uznania) lub łyŜeczkę masła,
5
s ł - szczyptę kminku,
gotować około 1,5 godz., a potem dodać:
sł - drobno pokrojoną marchew,
sł - drobno pokrojoną pietruszkę,
sł - 2-3 drobno pokrojone średnie buraczki,
sł - 1/2 kg pokrojonych ziemniaków,
o - 2 drobno pokrojone cebule,
o - 3 zgniecione ząbki czosnku,
o - ćwiartka małej drobno pokrojonej główki kapusty białej lub
włoskiej,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru,
o - na czubku noŜa pieprzu cayenne,
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
sn - filiŜankę namoczonej fasoli (tylko wiosną lub latem),
k - szczyptę bazylii, (latem równieŜ zielone części roślin),
gotować około 1 godz. (do miękkości),
k - podprawić wodą z mąką pszenną (2 łyŜki),
k - dosmakować sokiem z cytryny,
g - szczyptą majeranku,
g - wyjąć kość, uzupełnić wrzątkiem, dodać
sł - łyŜeczkę masła (gdy zupa bez kości),
o - pieprz i sól ( s n ) do smaku.
Zupa fasolowa
fasolę namoczyć poprzedniego dnia wieczorem, wodę odlać,
g - wrząca woda (2-3 1), dodać:
g - szczyptę tymianku i 1/3 łyŜeczki kurkumy,
s ł - wołowinę lub cielęcinę z kością,
sł - 1/2 łyŜeczki kminku,
gotować około 1,5 godz., a potem dodać:
sł - 3 drobno pokrojone marchewki,
sł - drobno pokrojoną pietruszkę,
sł - 5-6 pokrojonych ziemniaków,
6
o - 3 pokrojone cebule,
o - 3 rozgniecione ząbki czosnku,
o - 1 / 2 łyŜeczki imbiru i 1/2 łyŜeczki cząbru,
o - na czubku noŜa pieprzu cayenne,
sn - namoczoną fasolę,
sn - sól do smaku i 1/2 łyŜeczki wegety,
k - szczyptę bazylii, garść pietruszki lub innej zieleniny,
g - majeranku do smaku,
gotować do miękkości,
g - wyjąć mięso, uzupełnić zupę wrzącą wodą, dodać:
s ł - łyŜeczkę masła,
o - dosmakować pieprzem białym i czarnym, dosolić.
Zamiast ziemniaków moŜna na końcu, po wrzącej wodzie ( g ) ,
dodać łazanki domowe ( s ł ) , zacierki lub dowolny makaron ( s ł ) .
Krupnik
g - do 2-3 1 wrzącej wody dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
sł - 1/2 łyŜeczki kminku,
o - mięso indyka z kością (skrzydło, udko itp.),
o - kaszę jęczmienną (5-6 łyŜek),
o - liść laurowy, ziele angielskie (4 ziarna),
o - 1 / 2 łyŜeczki imbiru,
gotować około 1,5 godz., a potem dodać:
o - 2 drobno pokrojone cebule lub 2 pory,
o -1/4 główki kapusty włoskiej drobno i pokrojoną kalarepę
latem,
sn - łyŜeczkę wegety, soli do smaku,
k - szczyptę bazylii,
k - garść zielonej pietruszki lub innej pokrojonej zieleniny,
g - szczyptę majeranku,
g - wrzącą wodę do uzupełnienia ilości zupy,
s ł - 3-4 drobno pokrojone marchewki,
sł - duŜą pokrojoną pietruszkę,
7
s ł - 2-3 pokrojone ziemniaki,
gotować około 1/2 godz. (do miękkości jarzyn), dosmakować:
pieprzem ( o ) , solą ( s n ) , zieloną pietruszką ( k ) .
Zupa cebulowa
g - do 2-3 1 wrzącej wody lub wywaru z warzyw dodać:
g - szczyptę kurkumy,
s ł - 60-70 dag pokrojonej cebuli podduszonej na sporej łyŜce masła,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru,
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
gotować do miękkości (około 0,5 godz.),
zmiksować, dodać:
k - szczyptę bazylii,
k - 1-2 łyŜeczki soku z cytryny lub kieliszek białego wina.
g - wrzątek do uzupełnienia ilości zupy,
g - szczyptę majeranku,
s ł - szczyptę kminku,
s
o - pieprz i sól do smaku ( s n ) ,
Podawać z grzankami lub czystą.
Grochówka
sn - do 2-3 1 zimnej wody dodać:
k - kawałek kurczaka,
k - szczyptę bazylii,
zagotować, dodać:
g - szczyptę tymianku, 1/3 łyŜeczki kurkumy,
sł - 1/2 kg łuskanego grochu,
gotować około 1 godz., a potem dodać:
s ł - 2 drobno pokrojone marchewki,
8
s ł - pokrojoną pietruszkę,
s ł - 2-3 pokrojone ziemniaki,
o - 2 pokrojone cebule,
o - 2 rozgniecione ząbki czosnku,
o - kawałek rozdrobnionego selera lub garść drobno pokrojo-
nej kapusty,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne,
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku ,
gotować do miękkości, a potem dodać:
k - garść siekanej zieleniny lub łyŜkę soku z cytryny lub 2-3
łyŜki soku z kiszonych ogórków,
g - szczyptę majeranku,
g - wrzącą wodę do uzupełnienia ilości zupy,
sł - łyŜeczkę masła,
dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Zupa neapolitańska
sn - do około 2 1 wrzącego, czystego rosołu dodać:
k - garść drobno pokrojonego, zielonego kopru,
g - szczyptę tymianku,
sł - ugotowany makaron,
s ł - 1/2 szklanki słodkiej śmietany,
dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) ,
zagotować.
Kapuśniak ze słodkiej kapusty
g - do 2-3 1 wrzącej wody dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - kość wołową lub inną,
sł - 1/2 łyŜeczki kminku,
9
gotować około 1,5 godz., a potem dodać:
sł - 2 marchewki pokrojone w plasterki,
s ł - pokrojoną w plasterki pietruszkę,
s ł - 4-5 średnich pokrojonych w kostkę ziemniaków,
o - 2 pokrojone cebule,
o - rozgnieciony ząbek czosnku,
o - 1/4 średniej główki białej, drobno pokrojonej kapusty,
o - liść laurowy, 3-4 ziarna ziela angielskiego, szczyptę pieprzu
cayenne,
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
k - szczyptę bazylii,
gotować do miękkości,
k - zaprawić mąką pszenną rozmieszaną w zimnej wodzie,
k - dosmakować cytryną (zupa powinna być łagodna),
jeśli potrzeba dodać majeranku ( g ) , kminku ( s ł ) , pieprzu ( o ) i
.soli ( s n ) .
Zacierka
g - do około 2 1 wrzącej wody dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
sł - około 60 dag pokrojonych ziemniaków dobrze rozgotowu-
jących się,
s ł - szczyptę kminku,
o - 3 pokrojone drobno cebule,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne,
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
gotować do miękkości, a potem dodać:
k - szczyptę bazylii,
k - zacierki,
gotować 0,5 godziny, potem dodać:
g - szczyptę majeranku,
10
sł - łyŜkę masła,
o - pieprz i sól ( s n ) do smaku.
Zacierki : do miski wsypać 4-5 łyŜek mąki pszennej, wlewać
zimną wodę i zagniatać ręką jak najtwardsze ciasto, skubać za-
cierki i obtaczać je w mące, aby się zaokrągliły.
Zupa z botwiny (młode buraczki z liśćmi)
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - kość wołową,
gotować około 1 godz., a potem dodać:
s ł - 3 pokrojone marchewki,
s ł - pokrojoną pietruszkę,
o - 2 pokrojone cebule,
o - 3 posiekane ząbki czosnku,
o - l / 2 łyŜeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne,
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
k - garść posiekanej zielonej pietruszki i koperku,
k - około 0,5 kg pokrojonej botwinki,
gotować około 40 min,
k - podprawić mąką pszenną (1-2 łyŜki) rozmieszaną w zimnej wodzie,
k - dosmakować cytryną (1-2 łyŜeczki),
g - uzupełnić zupę wrzątkiem, dodać:
g - szczyptę majeranku (moŜe być świeŜy),
s ł - łyŜkę masła, gdy zupa była gotowana bez kości.
Do zupy podaje się ziemniaki smaŜone z kminkiem.
Zupa pieczarkowa
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
11
sł - wołowinę lub cielęcinę z kością,
gotować około 1 godz., a potem dodać:
s ł - 3 całe marchewki,
s ł - całą duŜą pietruszkę,
gotować do miękkości,
wyjąć mięso i jarzyny (moŜna je zuŜyć do sałatki), dodać:
s ł - 60 dag pokrojonych pieczarek,
o - 4 pokrojone drobno cebule,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne,
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
gotować około 45 min,
zmiksować, dodać:
k - szczyptę bazylii,
k - 1/2 łyŜeczki soku z cytryny, garść zielonej pietruszki,
g - uzupełnić zupę wrzątkiem, dodać
g - szczyptę majeranku,
(moŜna podprawić 1/2 szklanki śmietany ( s ł ) , dosmakować pie-
przem ( o ) i solą ( s n ) ) .
Podawać z makaronem lub lanymi kluskami.
Zupa z zielonego groszku lub kukurydzy
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - kość wołową lub cielęcą,
gotować około 1,5 godz., a potem dodać:
sł - 3 pokrojone marchewki i 4 pokrojone ziemniaki,
sł - pokrojoną pietruszkę,
o - mały kawałek posiekanego selera,
o - 2 posiekane cebule,
o - 2 posiekane ząbki czosnku,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne,
12
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
gotować około 30 min, a potem dodać:
k - garść siekanej zielonej pietruszki lub innej zieleniny,
g - uzupełnić ilość zupy wrzącą wodą, dodać:
g - szczyptę majeranku,
sł - puszkę groszku lub kukurydzy wraz z zalewą,
s ł - zagęścić mąką kukurydzianą (około 2 łyŜki) rozmieszaną
w zimnej wodzie, dodać:
sł - łyŜkę masła, gdy zupa jest bez kości,
s ł - szczyptę kminku,
dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Zupa z porów miksowana
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - szczyptę kminku,
s ł - 0,8 do 1 kg pokrojonych ziemniaków,
o - około 60 dag pokrojonych porów (moŜna je poddusić na
maśle, wtedy zupa jest smaczniejsza),
o - 1 / 2 łyŜeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne,
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
gotować do miękkości,
zmiksować, dodać:
k - szczyptę bazylii lub zieloną, siekaną pietruszkę lub łyŜecz-
kę soku z cytryny,
g - uzupełnić wrzątkiem do potrzebnej ilości, dodać:
sł - łyŜkę masła (jeśli nie było jeszcze dodane),
o - dosmakować pieprzem i solą ( s n ) .
Zupę podawać czystą lub z grzankami.
13
Zupa jarzynowa złocista miksowana
g - do wrzątku (około 2-3 1) dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - 7 średnich pokrojonych marchewek,
s ł - 4 duŜe pokrojone ziemniaki,
s ł - pokrojoną pietruszkę,
o - 3 pokrojone cebule,
o - 1 / 2 łyŜeczki imbiru,
o - pieprz cayenne,
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
gotować do miękkości, zmiksować, dodać:
k - pęczek siekanej pietruszki lub innej zieleniny,
k - łyŜeczkę soku z cytryny,
g - uzupełnić zupę wrzątkiem.
Zupę moŜna podawać czystą lub z grzankami.
Zupa selerowa miksowana_
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - 2 średnie pokrojone marchewki,
sł - 1/2 kg pokrojonych ziemniaków,
o - duŜy pokrojony seler,
o - pokrojoną cebulę,
o - 2 posiekane ząbki czosnku,
o - 1 / 2 łyŜeczki imbiru,
o - pieprz cayenne,
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
gotować do smaku około 1 godz.,
zmiksować, dodać:
k - szczyptę bazylii,
k - 1/2 łyŜeczki soku z cytryny lub 2 łyŜki siekanej zielonej
pietruszki,
14
g - uzupełnić zupę wrzątkiem (jeśli trzeba), dodać:
g - szczyptę majeranku,
sł - łyŜkę masła, szczyptę kminku,
o - dosmakować pieprzem i solą ( s n ) .
Podawać z grzankami lub bez.
Zupa wiosenna z zieleniny
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
s ł - kości (wołowe lub cielęce),
gotować około 1 godz., a potem dodać:
s ł - około 60 dag pokrojonych ziemniaków,
o - duŜy pęczek pokrojonej młodej cebuli ze szczypiorem,
o - 2 ząbki posiekanego czosnku,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu,
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
k - po garści posiekanych, młodych liści kalarepy, selera, pie-
truszki i kopru,
gotować do miękkości około 40 min,
g - w razie potrzeby uzupełnić zupę wrzątkiem, dodać:
g - szczyptę majeranku lub kurkumy,
sł - łyŜkę masła, jeśli zupa jest bez kości,
sł - szczyptę kminku,
o - dosmakować pieprzem i solą ( s n ) .
Zupa jarzynowa
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku,
s ł - kość (wołową lub cielęcą),
gotować około 1 godz., a potem dodać:
15
sł - pęczek pokrojonej marchewki,
s ł - 1/2 kg młodych ziemniaków,
s ł - szklankę młodego groszku,
o - 1 / 2 główki pokrojonej młodej kapusty lub/i 2 pokrojone
kalarepy,
o - pęczek młodej cebuli,
o - 1 / 2 łyŜeczki imbiru,
o - pieprz,
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
k - posiekaną zieleninę (liście kalarepy, selera, pietruszki),
gotować około 30 min,
g - uzupełnić zupę wrzątkiem do potrzebnej ilości i dodać:
g - szczyptę majeranku
Zupę moŜna przyrządzać bez ziemniaków, wtedy zagęsz-
czamy ją lanymi kluskami lub makaronem, dodając je jako
ostatnie. MoŜna ją równieŜ zagęścić kaszą manną, dodaną ra-
zem z zieleniną.
Zupa szczawiowa
30-40 dag szczawiu ugotować w małej ilości wody i zmikso-
wać,
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać:
g - szczyptę tymianku, 1/3 łyŜeczki kurkumy,
s ł - kość, najlepiej wołową,
gotować około 1 godz., a potem dodać:
s ł - 3-4 przekrojone marchewki,
s ł - pietruszkę przekrojoną wzdłuŜ,
o - 2 całe cebule,
o - kawałek selera,
o - 1 / 2 łyŜeczki imbiru,
o - pieprze,
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
16
gotować do miękkości,
wyjąć kość, a jarzyny uŜyć do sałatki,
k - dolewać stopniowo zmiksowany szczaw, próbując, aby zupa
nie była za kwaśna,
g - uzupełnić wrzątkiem do potrzebnej ilości, dodać:
s ł - wg uznania 1/2 szklanki słodkiej śmietany lub 1/2 łyŜki
masła,
o - dosmakować pieprzem i solą ( s n ) .
Podawać z jajkiem ugotowanym na twardo lub ziemniakami.
ś
urek
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać
g - szczyptę tymianku,
g - około 20 dag wędzonego boczku (niekoniecznie),
s ł - wołowinę z kością,
gotować około 1 godz., a potem dodać:
s ł - 4 całe marchewki,
s ł - całą pietruszkę,
o - 2 duŜe cebule w całości,
o - 3 przeciśnięte przez praskę ząbki czosnku,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru,
o - pieprze,
sn - sól do smaku,
sn - łyŜeczkę wegety,
gotować około 1 godz.,
wyjąć jarzyny i mięso,
k - wlać Ŝurek, (ilość zaleŜy od upodobań, ale zupa nie powin-
na być zbyt kwaśna), dodać
g - wrzątku, jeśli trzeba uzupełnić ilość zupy,
g - około łyŜeczki majeranku,
s ł - 1/2 łyŜeczki kminku,
s ł - 1/2 szklanki słodkiej śmietany (wg uznania),
dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
17
Podajemy z ziemniakami, jajkiem na twardo, pokrojoną kie-
łbasą (ugotowaną oddzielnie), pokrojonym boczkiem z zupy.
Jarzyny uŜywamy do sałatki.
Zupa jesienna
g - do około 2-3 1 wrzątku dodać
g - szczyptę tymianku i 1/3 łyŜeczki kurkumy,
s ł - kość,
gotować około 1 godz., a potem dodać
sł - 3 pokrojone marchewki.
s ł - pokrojoną pietruszkę,
sł - około 1/2 kg pokrojonych ziemniaków,
o - 1 / 2 główki pokrojonej kapusty włoskiej,
o - 2 posiekane cebule,
o - 2 posiekane ząbki czosnku,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru,
o - pieprze,
s n - szklankę świeŜej, łuskanej fasoli,
sn - łyŜeczkę wegety,
sn - sól do smaku,
k - duŜy sparzony i pokrojony pomidor,
k - garść siekanej zielonej pietruszki,
gotować do miękkości,
k - zaprawić łyŜką mąki pszennej rozmieszanej w zimnej wo-
dzie, dodać:
g - wrzątku do uzupełnienia ilości zupy,
g - szczyptę majeranku (mogą być świeŜe listki) i kurkumy,
sł - łyŜkę masła, gdy zupa była gotowana bez kości,
sł - (moŜna dodać słodkiej śmietany),
dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Barszcz czysty
Przygotowanie wywaru z buraków:
g - do około 2 1 wrzątku dodać
18
g - szczyptę tymianku, 1/3 łyŜeczki kurkumy
s ł - 1 kg utartych na grubej tarce buraków,
s ł - łyŜeczkę kminku,
o - 1/3 łyŜeczki imbiru
sn - łyŜeczkę soli,
gotować około 10 min,
odstawiamy na 1-2 godz.
Przygotowanie wywaru mięsno-jarzynowego:
g - do około 2 1 wrzątku dodać
g - szczyptę kurkumy,
s ł - około 60 dag wołowiny z kością,
s ł - 1/2 łyŜeczki kminku,
gotować około 1 godz., potem dodać
s ł - 2 przekrojone wzdłuŜ marchewki,
s ł - duŜą przekrojoną wzdłuŜ pietruszkę,
o - mały kawałek selera,
o - 2-3 całe cebule i 4 ząbki czosnku,
o - l / 2 łyŜeczki imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne, listek laurowy, 5 ziaren ziela
angielskiego,
gotować około 1 godz.
Do duŜego garnka przecedzić wywar z buraków i dolać prze-
cedzony wywar mięsno-jarzynowy, dodać
o - pieprz do smaku,
sn - sól do smaku,
k - około łyŜki soku z cytryny,
g - 1/2 szklanki czerwonego wytrawnego wina,
sł - około szklanki wywaru z gotowania suszonych grzybów
(wg uznania),
sł - dosmakować miodem (w razie potrzeby),
jeśli trzeba - dopieprzyć (o) i dosolić ( s n ) .
Barszcz ten moŜna podawać do uszek wigilijnych, drob-
nych pieroŜków z mięsem, kołdunów albo czysty do popija-
nia.
1 9
Grochówka z lanymi kluskami - letnia
sn - do około 2-3 1 zimnej wody dodawać:
sn - kość wieprzową lub z kurczaka,
k - szczyptę bazylii,
g - szczyptę tymianku i 1/3 łyŜeczki kurkumy,
s ł - szczyptę kminku,
gotować 1 godz., a następnie dodać:
s ł - około 40 dag łuskanego grochu,
gotować około 1 godz.,
wyjąć kość i zupę zmiksować, dodać
s ł - 2 pokrojone w plasterki marchewki,
o - 2 pokrojone kalarepy,
o - l / 4 główki młodej kapusty,
o - pęczek pokrojonej cebuli,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru, szczypta pieprzu cayenne,
sn - sól do smaku,
sn - 1/2 łyŜeczki wegety,
k - 2 garści siekanej zieleniny (pietruszka, seler, koper, liście
kalarepy),
gotować do miękkości (około 30 min),
g - uzupełnić ilość zupy wrzątkiem,
s ł - wlać lane kluski z dwóch jaj, dodać:
s ł - łyŜeczkę masła,
dosmakować w razie potrzeby pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
20
DANIA J A R S K I E
Ziemniaki z wody
g - do około 1/2 1 wrzącej wody dodać:
g - szczyptę kurkumy,
s ł - 1/2 łyŜeczki kminku,
s ł - 1 kg obranych ziemniaków,
s ł - 1/2 łyŜeczki masła,
o - pokrojoną cebulę,
o - 2 ząbki czosnku,
sn - łyŜeczkę soli,
gotować pod przykryciem do miękkości (wody powinno zo-
stać niewiele),
ziemniaki podusić z wszystkimi dodatkami, z którymi się gotowały.
Młode ziemniaki gotować w łupinach. Po ostudzeniu i obraniu
podgrzewać je na patelni na maśle lub oliwie, przyprawiając kmin-
kiem, pieprzem, solą, zieleniną, kurkumą i świeŜym majerankiem.
Naleśniki
(przepis na 6 s z t u k )
k - do 1,5 szklanki mąki pszennej dodać
g - szczyptę kurkumy,
sł - jajo,
o - 1/4 łyŜeczki imbiru,
o - szczyptę startej gałki muszkatołowej,
sn - szczyptę soli,
sn - 1 i 2/3 szklanki wody,
wszystko energicznie ubić łyŜką drewnianą w połowie porcji
wody, a gdy ciasto będzie gładkie, wlać resztę wody.
Jeśli naleśniki będą z nadzieniem słodkim, to razem z jajkiem
dodać łyŜeczkę miodu płynnego (nie dodawać wówczas gałki
muszkatołowej).
21
Ciasto wylewać na patelnię z odrobiną rozgrzanego oleju i
smaŜyć z obu stron.
Nadzienie mięsno - warzywne
Gotowane, zmielone mięso i wszystkie warzywa z zupy lub
rosołu wyłoŜyć na patelnię z rozgrzanym tłuszczem (1 łyŜka) i
mieszając podsmaŜać. Przyprawić na ostro kminkiem, pieprzami,
1/2 łyŜeczki imbiru, 1/2 łyŜeczki wegety, solą do smaku, szczyptą
bazylii i majeranku. Czas podsmaŜania około 10 minut.
Nadzienie ze słodkiej kapusty
( n a podwójną porcję ciasta naleśnikowego)
Główkę kapusty (około 1 kg) pokrojoną na ćwiartki włoŜyć do
wrzącej wody i gotować do pierwszej miękkości, odcedzić (ale nie
odciskać), ostudzić i zmielić (nie pozbywamy się nadmiaru wody!).
Na patelni rozgrzać 2 łyŜki oleju z łyŜką masła i lekko podsmaŜyć 2
posiekane cebule ( s ł ) . Dodać zmieloną kapustę ( o ) , delikatnie sma-
Ŝ
yć stale mieszając i dodając jednocześnie przyprawy - 1/2 łyŜeczki
imbiru ( o ) , pieprz czarny i cayenne ( o ) , 1/2 łyŜeczki wegety i sól do
smaku ( s n ) , szczyptę bazylii ( k ) , 1/2 łyŜeczki cytryny ( k ) , szczyptę
tymianku i kurkumy ( g ) , łyŜeczkę kminku ( s ł ) . Całość podsmaŜać
około 30 minut, aby odparować nadmiar wody i by kapusta była do-
statecznie miękka. Nadzienie powinno być zdecydowane w smaku.
Słodkie nadzienie z twarogu
Około 30 dag tłustego twarogu ( k ) posypać szczyptą kurkumy
( g ) , rozetrzeć ze słodką śmietaną i Ŝółtkiem ( s ł ) , osłodzić miodem
do smaku ( s ł ) , dodać 1/4 łyŜeczki imbiru ( o ) i szczyptę soli ( s n ) .
Naleśniki moŜna równieŜ smarować domowymi dŜemami i kon-
fiturami, nutellą oraz polewać słodkimi sosami.
22
SmaŜone banany
2 bardzo dojrzałe banany, pokroić na ćwiartki, panierować w
(mące - jajku - mące) i smaŜyć na średnio rozgrzanym tłuszczu
(olej z masłem). SmaŜąc posypywać cynamonem i imbirem. W
razie potrzeby polać roztopionym miodem.
Kluski serowe
k - 1/2 kg tłustego twarogu rozetrzeć widelcem w salaterce i
dodawać:
k - 3-4 łyŜki mąki pszennej,
g - 1/3 łyŜeczki kurkumy,
s ł - 3 Ŝółtka,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru,
sn - szczyptę soli,
wymieszać wszystko dokładnie łyŜką, dodać:
k - odrobinę pszennej mąki,
g - odrobinę kurkumy,
s ł - pianę z białek,
dokładnie wymieszać i kłaść łyŜką na osolony wrzątek,
gotować 2-3 minuty.
Podawać polane masłem, roztopionym miodem i posypane cy-
namonem.
Omlet z pieczarkami
s ł - 20 dag pokrojonych w plasterki pieczarek smaŜyć około 15
minut na łyŜce rozgrzanego na patelni oleju lub łyŜeczce masła,
dodawać (w trakcie smaŜenia mieszając):
s ł - szczyptę kminku,
o - pieprzu do smaku,
o - mały zgnieciony ząbek czosnku,
sn - sól do smaku,
23
k - łyŜeczkę posiekanej pietruszki,
k - szczyptę tymianku.
Przygotowanie omletu:
s ł - 2 jaja lekko roztrzepać widelcem, dodać
o - biały pieprz do smaku,
sn - 2 łyŜki wody,
sn - sól do smaku,
Delikatnie roztrzepać widelcem i wylać na patelnię z rozgrza-
nym masłem, smaŜąc podnosić brzegi łopatką, aby jaja spływały
na dno patelni.
Omlet zsunąć na talerz, na połowę nałoŜyć pieczarki i złoŜyć.
Omlet moŜna podawać z podsmaŜoną z dodatkiem przypraw,
wędliną lub zielonym groszkiem albo kukurydzą. Do tego poda-
wać keczup własnej roboty.
Placki ziemniaczane
sł - do 1 kg ziemniaków startych na drobnej tarce dodać mieszając:
sł - płaską łyŜkę mąki kukurydzianej,
s ł - 2-3 jaja,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru,
o - startą średnią cebulę,
o - duŜy starty ząbek czosnku,
o - pieprz czarny do smaku,
sn - sól do smaku,
k - 1 łyŜka mąki pszennej,
g - szczyptę kurkumy,
dokładnie wymieszać i smaŜyć na oleju.
MoŜna podawać z kwaśnym mlekiem, kwaśną śmietaną lub
Ŝ
ywym jogurtem.
Krokiety z kaszy jęczmiennej
s ł - do 3 szklanek ugotowanej kaszy jęczmiennej dodać:
s ł - około 25 dag gotowanego, mielonego mięsa (lub/i wędliny
np. szynki, bekonu),
24
s ł - zmielone jarzyny z zupy (marchewkę, pietruszkę, kawałek
selera, cebulę, por),
sł - jajo,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru, pieprz czarny, kolendry na czubku łyŜeczki,
całość wymieszać, dodać:
sn - sól i odrobinę wegety do smaku,
k - szczyptę bazylii,
g - szczyptę majeranku.
Formować niewielkie kotlety, panierować w jajku i bułce lub
tylko w bułce, smaŜyć na niezbyt gorącym oleju.
MoŜna podawać z keczupem.
Risotto
Około 0,5 kg posiekanych resztek pieczonych i gotowanych
mięs z dodatkiem bekonu lub szynki podsmaŜyć na patelni na łyŜ-
ce oleju,
lekko podsmaŜyć na oleju 4 duŜe cebule i 3 ząbki czosnku,
sł - 1,5 szklanki ryŜu umyć i osuszyć na ściereczce,
wrzucić do rondla z rozgrzanym olejem (około 3 łyŜki),
podsmaŜać na ostrym ogniu około 15 min, stale mieszając,
ryŜ zdjąć z ognia,
s ł - do podsmaŜonego mięsa, cebuli i groszku z puszki wraz z
zalewą dodać:
o - podsmaŜony na oleju ryŜ,
o - łyŜeczkę imbiru,
o - szczyptę pieprzu cayenne i pieprzu czarnego do smaku, 1/2
łyŜeczki kolendry,
sn - łyŜeczkę wegety i sól do smaku,
wszystko dokładnie wymieszać, dodać:
k - szczyptę bazylii i garść zielonej pietruszki,
g - 1/4 łyŜeczki kurkumy,
g - 2,5 szklanki wrzątku,
s ł - łyŜkę masła,
wymieszać, zagotować i włoŜyć do piekarnika na 1 godzinę (w
temp. 1500C).
25
DANIA MIĘSNE I MIĘSNO - JARZYNOWE
Zaprawa do mięs
Do filiŜanki wsypać łyŜeczkę mąki ziemniaczanej ( s ł ) , 1/2 ły-
Ŝ
eczki imbiru ( o ) , łyŜeczkę sosu sojowego ( s n ) lub 1/2 łyŜeczki
wegety ( s n ) dolać 3-4 łyŜki wody ( s n ) i wymieszać.
Zaprawy tej uŜywać do kotletów, rumsztyków, brizoli, sznycli
z wszystkich rodzajów mięs oraz do mięs na gulasze, a takŜe du-
szeniny. PowyŜsza ilość zaprawy wystarcza na około 1/2 kg mię-
sa. Zaprawa powinna zostać wchłonięta przez mięso.
Mięsa krojone, przewidziane do smaŜenia lub obsmaŜania, so-
limy juŜ na patelni!
Kotlety schabowe panierowane
sn - kotlety schabowe bez kości rozbić lekko tłuczkiem,
przygotować zaprawę i zanurzyć w niej mięso, pozostawiając
na około 20 min,
roztrzepać jajo ze szczyptą pieprzu cayenne,
kotlety lekko popieprzyć ( o ) , posolić ( s n ) , skropić paroma kro-
plami cytryny ( k ) i posypać szczyptą kurkumy ( g ) ,
panierować w jajku i bułce lub w (mące - jajku - mące),
smaŜyć w oleju na średnim ogniu po około 10 min z kaŜdej
strony.
śeberka z kapustą
sn - 1 kg wieprzowych Ŝeberek pokrojonych na bardzo małe
kawałki,
zaprawa z łyŜeczki mąki ziemniaczanej, łyŜeczki imbiru, łyŜki
sosu sojowego lub łyŜeczki wegety, 2-3 łyŜek wody,
mięso wymieszać z zaprawą i odstawić na 30 min,
2 6
w duŜym rondlu zagotować 3 szklanki wody, i dodać
g - szczyptę tymianku i 1/2 łyŜeczki kurkumy,
sł - łyŜeczkę kminku,
sł - 3 duŜe posiekane cebule zeszklone na łyŜce oleju,
o - 1/2 liścia laurowego, 4 ziarna ziela angielskiego, 1/4 ły-
Ŝ
eczki mielonej kolendry, szczyptę pieprzu cayenne,
na patelni w małej ilości tłuszczu obsmaŜyć Ŝeberka,
włoŜyć do rondla z wodą i przyprawami i dodać:
sn - łyŜeczkę soli i wymieszać,
dusić Ŝeberka pod przykryciem około 1,5 godz. i dodać
k - szczyptę bazylii, łyŜkę soku z cytryny,
g - dolać wrzątku, aby Ŝeberka były prawie zanurzone w sosie,
dodać:
sł - 1/2 łyŜeczki kminku,
o - włoŜyć do Ŝeberek małą posiekaną główkę młodej kapusty
lub 1/2 główki starej obgotowanej, całość wymieszać i jeszcze
gotować do miękkości (około 1/2 godz.),
o - popieprzyć i posolić ( s n ) do smaku.
Podawać z ziemniakami z wody lub z pieczywem.
ś
eberka na ostro
sn - 1 kg Ŝeberek wieprzowych pokroić na małe kawałki i zalać
zaprawą (patrz wyŜej),
odstawić na 30 min,
sł - pokroić w pół plasterki 3 średnie marchewki, obsmaŜyć na
patelni przez około 2 min w 1/2 szklanki gorącego oleju, przeło-
Ŝ
yć łyŜką cedzakową do rondla osaczając z tłuszczu,
sł - 3 duŜe pokrojone cebule obsmaŜyć na tym samym oleju
(podobnie jak marchewkę) i przełoŜyć do rondla (duszona na tłusz-
czu cebula przechodzi do smaku słodkiego),
sł - wsypać łyŜeczkę kminku,
o - 1/4 pokrojonego selera obsmaŜyć i równieŜ włoŜyć do ron-
dla, całość wymieszać,
do jarzyn dodać:
27
o - 1 łyŜeczkę mielonej kolendry, 1/3 łyŜeczki pieprzu cayen-
ne, pieprz czarny,
sn - na tłuszczu pozostałym po jarzynach obsmaŜyć Ŝeberka i
przełoŜyć do rondla z jarzynami,
sn - dolać 2 szklanki zimnej wody i wsypać sól do smaku (1-2
łyŜeczki), przykryć i włoŜyć do piekarnika, .
dusić do miękkości, po czym dodać:
k - szczyptę bazylii i łyŜeczkę cytryny, wymieszać i dodać:
g - na czubku noŜa kurkumy lub szczyptę tymianku i majeranku,
s ł - szczyptę kminku,
o - sprawdzić smak (Ŝeberka powinny być bardzo pikantne), w
razie potrzeby dodać imbiru, pieprzu cayenne lub chili, ostrej pa-
pryki.
sn - dosmakować solą i dusić jeszcze 10 min.
ś
eberka naleŜy dusić w piekarniku w temperaturze około 1400C
przez 2 godz.
Podawać z makaronem i gotowanym kalafiorem lub z ziemnia-
kami z wody i korniszonami.
ś
eberka duszone na słodko
sn - 1 kg Ŝeberek wieprzowych pokroić na jak najmniejsze ka-
wałki,
przygotować zaprawę - łyŜeczka kopiasta mąki ziemniaczanej,
łyŜeczka imbiru, 3-4 łyŜki czystej wódki, łyŜka sosu sojowego,
wymieszać Ŝeberka z zaprawą i odstawić na 1 godz.,
rozgrzać na patelni 3 łyŜki oleju i obsmaŜyć Ŝeberka,
przełoŜyć do rondla,
sn - posolić do smaku (około łyŜeczki soli) i dodać (wg uzna-
nia) 1/2 łyŜeczki wegety,
sn - dolać 1/2 1 zimnej wody i wymieszać, dodać:
k - łyŜkę soku z cytryny i szczyptę bazylii,
g - szczyptę kurkumy i tymianku,
s ł - 1/2 łyŜeczki kminku i kopiastą łyŜeczkę miodu,
28
o - 2 łyŜeczki przyprawy pięć smaków, 1/4 łyŜeczki pieprzu
cayenne i pieprzu czarnego, wymieszać,
dusić w piekarniku pod przykryciem w temp. 1400C przez 2 godz.
ś
eberka powinny być bardzo pikantne. Podawać z białym pie-
czywem, oliwkami i sosem śliwkowym lub z ziemniakami i fasol-
ką szparagową.
Schab pieczony
sn - 1,5 kg schabu bez kości stłuc mocno tłuczkiem i natrzeć
kolejno:
sn - łyŜeczką soli z 1/2 łyŜeczki wegety,
g - 1/2 łyŜeczki bazylii i łyŜeczką soku z cytryny,
g - 1/2 łyŜeczki majeranku i odrobiną kurkumy,
s ł - łyŜką oliwy,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru, posypać pieprzem czarnym i cayenne,
odstawić na 1 godz., po czym schab zasznurować, umieścić w
rondlu i piec bez przykrycia w maksymalnie nagrzanym piekarni-
ku około 20 min, następnie
sł - obsypać mięso łyŜeczką kminku,
o - dodać 2 pokrojone cebule,
rondel przykryć pokrywką, zmniejszyć ogień do około 1200C i
piec przez 1,5 godz.,
mięso wyjąć z rondla i pokroić w plastry (trzymać w cieple),
sn - do rondla wlać 1/2 1 zimnej wody, zagotować, dosolić do
smaku, dodać:
k - 1/2 łyŜeczki soku z cytryny,
g - szczyptę tymianku i kurkumy,
sł - łyŜkę masła,
sł - sos zagęścić mąką ziemniaczaną (1-2 łyŜki mąki w 1/3
szklanki zimnej wody),
jeśli trzeba, dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Mięso jest bardzo uniwersalne, moŜna je podawać do ziemnia-
ków i kasz ze wszystkimi gotowanymi i duszonymi jarzynami oraz
sałatkami.
2 9
k - garść mieszanej, posiekanej zieleniny i wlać 1-2 łyŜeczki
soku z cytryny,
całość dusić do miękkości mięsa,
g - w razie potrzeby dolać wrzątku i dodać szczyptę majeranku,
sł - zagęścić mąką ziemniaczaną rozmieszaną w zimnej wodzie,
dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Podawać z ryŜem lub makaronem i dodatkowo z kalafiorem,
brokułami lub fasolką szparagową.
Sos potrawkowy (beszamelowy) do kurczaka z rosołu
s ł - na rozgrzany tłuszcz (olej lub masło) wsypać 2-3 łyŜki mąki
pszennej, zrobić jasną zasmaŜkę, odstawić i przestudzić,
sł - szklankę śmietany zmieszać ze szklanką zimnej wody, wlać
do przestudzonej zasmaŜki, dokładnie wymieszać i podgrzewać
na gazie,
o - dodać szczyptę imbiru, pieprzu białego i czarnego, a gdy
zacznie gęstnieć:
sn - dolewać zimnej wody w ilości potrzebnej do uzyskania
odpowiedniej konsystencji, dosmakować solą i wegetą, a następ-
nie dodać mieszając
k - sok z cytryny do smaku (ok. 2 łyŜeczek),
g - szczyptę kurkumy i tymianku,
s ł - wlać 2 Ŝółtka roztrzepane z 4 łyŜkami wody, ale juŜ nie
gotować,
sł - ewentualnie dosmakować odrobiną miodu.
Sos potrawkowy podawać do kurczaka lub indyka z rosołu, do
tego ziemniaki lub ryŜ, jarzyny duszone, np. marchewkę lub groszek.
Sos beszamelowy zielony
Sos potrawkowy zrobiony jak wyŜej, jedynie zamiast cytryny
dodać garść zieleniny (liście koperku, pietruszki, selera, pora i
czosnku) i gotować ok. 5 min.
3 0
Smakuje do makaronów i mięs z rosołu lub pieczeniowych.
Podawać z gotowaną fasolką szparagową, kalafiorem, broku-
łami, brukselką lub kapustą gotowaną z wody.
Piersi z kurczaka ( z szałwią i wódką)
6 filetów z kurczaka delikatnie stłuc, zalać zaprawą (łyŜeczka
mąki ziemniaczanej, 1/2 łyŜeczki imbiru, 4 łyŜki czystej wódki,
łyŜeczka wegety) i odstawić na 30 min,
k - filety smaŜyć na ostrym ogniu na 2 łyŜkach oleju po 2 min z
kaŜdej strony, po czym zmniejszyć ogień,
g - posypać 2 łyŜeczkami szałwii
s ł - dodać łyŜkę masła,
o - pieprzu czarnego i cayenne, polać 2 łyŜkami wódki,
sn - posolić do smaku, przykryć i dusić ok. 15 min.
Podawać z ziemniakami z wody i jarzyną według uznania.
Piersi z kurczaka z ananasem
( n a 6 osób)
1/2 kg mięsa pokroić w kostkę 1,5 x 1,5 cm, zalać zaprawą
(łyŜeczka mąki ziemniaczanej, 1/2 łyŜeczki imbiru, łyŜeczka we-
gety i 1/4 szklanka zimnej wody), wymieszać i odstawić na 30
min,
k - mięso obsmaŜyć w dwóch porcjach na gorącym oleju (ok.
1/2 szklanki), przekładać bez tłuszczu do rondla,
g - dodać szczyptę kurkumy,
s ł - dodać 2 puszki krojonych w kostkę ananasów z zalewą,
o - na pozostałym tłuszczu obsmaŜyć ok. 1/2 kg porów (tylko
białe części) pokrojonych w piórka, przełoŜyć bez tłuszczu do
mięsa, wymieszać i dusić na słabym ogniu ok. 10 min,
o - dosmakować pieprzem białym, czarnym i cayenne (potra-
wa powinna być bardzo ostra),
sn - dosmakować solą mieszając,
3 1
k - cytryną (potrawa powinna być winno-słodka),
g - dodać szczyptę tymianku, dolać wrzącej wody, by sos był
równo z mięsem,
s ł - dosmakować odrobiną miodu, ostroŜnie zagęścić mąką
ziemniaczaną rozpuszczoną w zimnej wodzie, dosmakować pie-
przem ( o ) i solą ( s n ) .
Potrawę podawać z białym pieczywem lub ryŜem.
Kurczak panierowany
Z części kurczaka ( k ) (mogą być same skrzydełka) ugoto-
wanych w rosole i ostudzonych, usunąć duŜe kości, formo-
wać lekko tłuczkiem, posypać kurkumą ( g ) , kminkiem ( s ł ) ,
pieprzem cayenne i czarnym ( o ) , solą i wegetą ( s n ) do smaku,
panierować w jajku i bułce lub mące pszennej, smaŜyć na lekko
rozgrzanym oleju.
Kurczak tak przyrządzony jest smaczny na ciepło i zimno, po-
lecany zwłaszcza na wycieczki.
Kurczak pieczony ( t r a d y c y j n y )
k - 6-8 szt. małych udek lub pokrojonego na porcje kurczaka
natrzeć:
g - kurkumą, łyŜeczką majeranku,
s ł - łyŜką oliwy, łyŜeczką kminku,
0 - 1/2 łyŜeczki imbiru, szczyptą pieprzu cayenne i czarnym,
oraz wg uznania 4 ząbkami roztartego czosnku,
sn - łyŜeczką wegety i solą do smaku, pozostawić na 30 min,
potem mięso piec przez 20 min w odkrytym rondlu w nagrza-
nym do maksimum piekarniku, następnie zmniejszyć ogień do
minimum (140-1500C) i nakryć rondel, po czym piec jeszcze
przez 50 min.
Podawać z ziemniakami z wody lub frytkami i jarzynami du-
szonymi lub gotowanymi.
3 2
Kurczak pieczony w cebuli
k - 6-8 szt. małych udek lub pokrojonego na porcje kurczaka
natrzeć:
g - kurkumą, łyŜeczką majeranku,
sł - łyŜką oliwy,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru, szczyptą pieprzu cayenne i czarnego,
sn - łyŜeczką wegety i solą do smaku, pozostawić na 30 min,
mięso piec przez 20 min w odkrytym rondlu w nagrzanym do
maksimum piekarniku, następnie zmniejszyć ogień do minimum i
obłoŜyć pokrojoną w półplasterki cebulą i czosnkiem (4 duŜe ce-
bule i 4 ząbki czosnku), posypać pieprzem i solą, przykryć i piec
przez 50 min w temperaturze minimalnej (140-150C).
Podawać z białym pieczywem lub ziemniakami z wody.
Kaczka nadziewana pieczona
k - z tuszki odciąć szyję i skrzydełka i natrzeć wewnątrz i zewnątrz:
g - kurkumą,
s ł - łyŜeczką oliwy,
o - pieprzem czarnym i cayenne, a tylko wewnątrz szczyptą
startej gałki muszkatołowej,
sn - solą do smaku;
nadzienie:
k - zmielić 10 dag wątróbek i tyle samo Ŝołądków drobiowych,
dodać mieszając zmieloną namoczoną bułkę,
g - szczyptę kurkumy i majeranku,
sł - 2 ubite jajka, 1 łyŜkę roztopionego masła,
o - 1/4 łyŜeczki imbiru, szczyptę gałki muszkatołowej, pieprzu
cayenne i czarnego do smaku,
sn - sól do smaku,
k - łyŜkę drobno pokrojonej zielonej pietruszki (nadzienie po-
winno być rzadkie),
zaszyć otwór szyjny, kaczkę wypełnić nadzieniem, zaszyć, wło-
3 3
Ŝ
yć do rondla i piec bez przykrycia przez 30 min w nagrzanym do
maksimum piekarniku (kaczka powinna być lekko zrumieniona),
potem przykryć rondel i piec jeszcze przez około 2 godz. w pie-
karniku o temperaturze 140-150C.
Kurczak nadziewany pieczony
Kurczaka przyrządzić tak jak kaczkę, jednakŜe naleŜy go moc-
no natrzeć imbirem i pieprzem cayenne { p a t r z przepis w y Ŝ e j ) , a
czas pieczenia skrócić do 1,5 godz.
Indyk nadziewany pieczony
Przyrządzić tak jak kaczkę (patrz przepis w y Ŝ e j ) . Zwiększyć jedynie
ilość nadzienia i do nacierania nie uŜywać imbiru, lecz pieprzu czarnego.
Czas pieczenia jest uzaleŜniony od jego wagi, średnio 2,5-3 godz.
Ryba smaŜona (filety)
( d o t y c z y to wszystkich ry b z karpiem w ł ą c z n i e )
sn - około 1/2 kg ryby, kaŜdy kawałek:
k - pokropić sokiem z cytryny,
g - posypać kurkumą i odrobiną tymianku,
s ł - pokropić olejem,
o - posypać imbirem, pieprzem czarnym i cayenne,
sn - posolić do smaku, odstawić na 1 godz., smaŜyć na oleju
uprzednio panierując lub nie.
Podawać z ziemniakami z wody lub frytkami i marchewką du-
szoną lub/i z chrzanem.
Ryba duszona w jarzynach
( d o t y c z y to wszystkich ry b z karpiem w ł ą c z n i e )
sn - około 1/2 kg ryby, kaŜdy kawałek:
3 4
k - pokropić sokiem z cytryny,
g - posypać kurkumą i odrobiną tymianku,
s ł - pokropić olejem,
o - posypać imbirem, pieprzem czarnym i cayenne,
sn - posolić do smaku, odstawić na 1 godz.,
następnie podsmaŜać na rozgrzanym oleju (6 łyŜek) przez 2-3
min i przekładać bez tłuszczu do rondla, dodać:
s ł - duŜą marchewkę pokrojoną w półplasterki,
s ł - 2 cebule pokrojone w półplasterki,
o - mały kawałek pokrojonej drobno kapusty, dosmakować 1/2
łyŜeczką imbiru, pieprzem białym, czarnym i cayenne,
sn - dodać 1/2 szklanki zimnej wody, 1/2 łyŜeczki wegety, soli
do smaku, zamieszać i dusić około 10-15 min,
k - dodać soku pomidorowego do smaku (ok. 1/2 szklanki),
szczyptę bazylii,
g - szczyptę kurkumy i tymianku, dusić jeszcze ok. 5-10 min,
W razie potrzeby zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w
zimnej wodzie.
Potrawa powinna być pikantna.
Podawać do ziemniaków z wody lub pieczywa.
3 5
JARZYNY DO OBIADU
Marchewka duszona
g - do szklanki wrzątku ze szczyptą tymianku wrzucić:
s ł - 1 kg marchewki pokrojonej w kostkę, dodać 1/2 łyŜeczki
masła, 1/2 łyŜeczki miodu,
o - szczyptę pieprzu białego i imbiru, (wg uznania dodać małą,
drobno pokrojoną cebulę), gotować 15 min,
sn - posolić do smaku i dodać mieszając:
k - łyŜkę soku z cytryny,
g - szczyptę kurkumy, ewentualnie uzupełnić wrzącą wodą i
gotować do miękkości,
s ł - delikatnie zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w zim-
nej wodzie, zagotować i dodać 1/2 łyŜeczki masła.
Jarzyny duszone (marchewka z groszkiem i k a l a r e p ą )
g - do 1/21 wrzątku dodać szczyptę tymianku,
s ł - 1/2 kg pokrojonej w kostkę marchewki, łyŜeczkę masła,
o - 3 kalarepy pokrojone w kostkę, 1/2 łyŜeczki imbiru, szczyptę
pieprzu białego, gotować 15 min i dodać:
sn - sól do smaku,
k - łyŜkę cytryny,
g - szczyptę kurkumy i w razie potrzeby uzupełnić wrzątkiem,
s ł -1 lub 2 szklanki groszku zielonego, gotować do miękkości (ok.
15 min), dodać 1/2 łyŜeczki masła i ewentualnie miodu do smaku,
zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w zimnej wodzie.
Jarzyny moŜemy przygotować w róŜnych wariantach (np. mar-
chewka z groszkiem, marchewka z kalarepą lub sama kalarepa).
Sałatka z buraczków
sł - 1 kg ugotowanych buraczków zetrzeć na grubej tarce,
dodać łyŜeczkę kminku, łyŜkę oleju,
1 - 2 łyŜeczki miodu, wymieszać i dodać:
3 6
o - średnią pokrojoną drobno cebulę i szczyptę pieprzu białego,
sn - sól do smaku, zamieszać i dodać
k - sok z 1/2 cytryny lub ocet winny do smaku,
g - szczyptę tymianku.
Sałatka powinna mieć zdecydowany smak słodko-winny,
a w razie potrzeby dosmakować wszystkimi smakami ( s ł - o -
s n - k ) .
Buraczki - ćwikła
s ł - 1 kg ugotowanych buraczków zetrzeć na bardzo drobnej
tarce, dodać mieszając łyŜeczkę miodu,
o - słoik ostrego chrzanu (0,2 1), szczyptę białego pieprzu,
sn - sól do smaku,
k - sok z cytryny w razie potrzeby.
Buraczki na ciepło
1 kg ugotowanych buraczków zetrzeć na bardzo drobnej tarce,
s ł - w rondlu rozgrzać 2 łyŜki oleju z łyŜeczką masła i dodając
2 łyŜki pszennej mąki zrobić jasną zasmaŜkę,
s ł - dodać starte buraki, podsmaŜać stale mieszając, dosmako-
wać miodem (ok. łyŜeczki),
o - szczyptą imbiru i pieprzu białego,
sn - solą do smaku,
k - sokiem z cytryny do smaku (ok. 1-2 łyŜki), podsmaŜać mie-
szając na słabym ogniu około 10-15 min
Kapusta kiszona duszona z pieczarkami
k - do 1/2 kg dobrze ukiszonej (kwaśnej) nieodciśniętej kapusty,
g - dodać 1/2 1 wrzątku, szczyptę tymianku i 1/3 łyŜeczki kur-
kumy, gotować
3 7
s ł - 3 średnie pokrojone cebule zeszklić na 4 łyŜkach oleju,
przełoŜyć do kapusty, dodać 1/2 łyŜeczki kminku, 2 ziarenka ja-
łowca,
s ł - dodać mieszając 30 dag pokrojonych w plasterki młodych
pieczarek,
s ł - 5 średnich marchewek starych na grubej tarce wymieszać i
dodać
o - 1/3 łyŜeczki imbiru, 4 ziarenka ziela angielskiego, listek
laurowy, pieprz cayenne i czarny do smaku,
sn - sól do smaku,
zamieszać i dusić pod przykryciem do miękkości ok. 1 godz.
Surówka z k a p u s t y słodkiej i marchewki
s ł - duŜą marchewkę zetrzeć na grubej tarce i dodać mieszając:
o - 1/4 średniej główki drobno pokrojonej kapusty, drobno po-
krojoną cebulę, pieprz biały i czarny do smaku,
s n - sól do smaku, dokładnie wymieszać i dodać
k - sok z cytryny do smaku i ewentualnie pęczek drobno pokro-
jonej zielonej pietruszki,
g - szczyptę tymianku,
s ł - łyŜkę majonezu, 1/3 łyŜeczki kminku, dokładnie wy-
mieszać.
Sałatka z kalafiora
o - do duŜego, rozdrobnionego na cząstki, ugotowanego na
chrupko kalafiora, dodać pieprz biały, 2 ząbki roztartego czosnku,
dokładnie wymieszać,
sn - dodać mieszając sól do smaku,
k - sok z cytryny do smaku (potrawa powinna być lekko
winna),
g - szczyptę kurkumy,
s ł - 1-2 łyŜeczki rzadkiego miodu i łyŜkę majonezu.
3 8
W razie potrzeby dosmakować wszystkimi smakami (ko-
lejno o - s n - k - g - s ł ) .
Kapusta duszona z pomidorami
g - 1/21 wrzątku ze szczyptą tymianku,
s ł - 3 duŜe cebule pokrojone w kostkę zeszklić na oleju (3-4
łyŜki), przełoŜyć z tłuszczem do wrzątku, dodać 1/2 łyŜeczki kmin-
ku,
o - średnią główkę pokrojonej kapusty, 3-4 ząbki czosnku, 4
ziarnka ziela angielskiego, 1/2 listka laurowego, 1/2 łyŜeczki im-
biru, pieprz biały i cayenne do smaku, wymieszać i dodać:
sn - sól do smaku, gotować 20 min,
k - dodać mocno dojrzałe, sparzone, obrane i pokrojone 3-4
pomidory, gotować do miękkości, moŜna zgęścić posypując i mie-
szając 1-2 łyŜkami mąki pszennej,
g - dodać szczyptę kurkumy,
s ł - 1/2 łyŜeczki kminku,
ewentualnie dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Patisony duszone
s ł - 3 małe patisony (ok. 1 kg) pokroić w drobną kostkę (w
razie potrzeby wykroić gniazda nasienne), obsmaŜyć w 1/2 szklanki
bardzo gorącego oleju przez 2-3 min, przełoŜyć bez tłuszczu do
rondla,
s ł - na tym samym tłuszczu obsmaŜyć 3 duŜe pokrojone cebule
i przełoŜyć bez tłuszczu do rondla,
o - dodać 1/2 łyŜeczki imbiru, pieprz biały i cayenne do smaku,
sn - dodać 1/2 szklanki zimnej wody i sól do smaku, gotować,
k - 4 bardzo dojrzałe, sparzone, obrane i pokrojone pomidory
podsmaŜyć na łyŜce oleju, przełoŜyć do rondla,
g - dodać szczyptę kurkumy i tymianku, dusić pod przykry-
ciem do miękkości (ok. 15 min),
3 9
s ł - zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w wodzie, do-
smakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) (potrawa powinna być pi-
kantna).
Do duszenia moŜna dodać jedną lub dwie czerwone, pokrojone
i podsmaŜone na oleju papryki (sł).
Papryka słodka duszona ( l e c z o )
Paprykę przyrządzić podobnie jak patisony ( p a t r z przepis w y
Ŝ
e j ) . Zamiast patisonów wziąć paprykę ( s ł ) w dowolnej ilości.
MoŜna takŜe łączyć paprykę z patisonami.
Podobnie moŜna przyrządzić bakłaŜany, cukinię i kabaczki.
Sałatka z czerwonej kapusty
g - pokroić średnią czerwoną kapustę, wrzucić na wrzątek, go-
tować 2-3 min, odcedzić, ostudzić i przełoŜyć do salaterki,
s ł - dodać łyŜkę oleju, łyŜkę miodu, łyŜeczkę kminku, zamieszać,
o - dodać duŜą drobno pokrojoną cebulę, odrobinę pieprzu czar-
nego i białego, zamieszać,
sn - dodać mieszając sól do smaku,
k - sok z 1/2 cytryny lub ocet winny do smaku,
g - szczyptę tymianku.
Gdy sałatka wymaga ponownego doprawienia, uŜyć wszyst-
kich smaków (kolejno s ł - o - s n - k ) .
Kapusta czerwona duszona
g - do 1/21 wrzątku ze szczyptą tymianku włoŜyć średnią, drob-
no pokrojoną czerwoną kapustę, gotując dodawać:
s ł - łyŜeczkę masła, łyŜeczkę miodu,
o - duŜą pokrojoną cebulę, 4 goździki, 4 ziela angielskie, szczyp-
tę pieprzu,
4 0
sn - sól do smaku, zamieszać i dusić 15 min, dodać mieszając:
k - sok z cytryny do smaku (ok. 3 łyŜek),
g - szczyptę kurkumy, dusić do miękkości ok. 10 min,
s ł - delikatnie zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w zim-
nej wodzie, dodać łyŜeczkę masła i ewentualnie dosmakować
wszystkimi smakami (kolejno s ł - o - s n - k ) .
Jarzyny duszone
Jarzyny dobierać i kroić wg uznania, obsmaŜać zawsze kaŜdy
rodzaj warzywa osobno w kolejności smaków w mocno rozgrza-
nym oleju przez 2-3 min, przekładać osaczone z tłuszczu do ron-
dla, a więc np.
s ł - 2 średnie pokrojone marchewki,
o - duŜą pokrojoną cebulę,
o - pokrojoną 1/4 główki kapusty, dodać:
pieprz biały i czarny do smaku, 1/4 łyŜeczki imbiru,
sn - dolać 1/2 szklanki zimnej wody, dodać sól do smaku,
dusić, dodać:
k - szczyptę bazylii, sok z cytryny do smaku lub duŜy dojrzały,
sparzony, obrany i pokrojony pomidor,
g - szczyptę kurkumy i tymianku, dusić ok. 10 min,
s ł - delikatnie zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w zim-
nej wodzie.
Jarzynka ta jest dobrym dodatkiem do kolacji.
Jarzyny smaŜone
Jarzyny dobrać według uznania i zetrzeć na grubej tarce, a ka-
pustę drobno posiekać, obsmaŜać zawsze kaŜdy rodzaj warzywa
osobno w kolejności smaków w mocno rozgrzanym oleju przez 2-
3 min, przekładać osączone z tłuszczu do rondla, a więc np.
s ł - duŜą startą marchewkę,
o - 2 duŜe pokrojone w piórka pory (tylko jasne części), dodać
mieszając:
4 1
o - szczyptę imbiru i pieprzu,
sn - sól do smaku,
k - 1/2 łyŜeczki cytryny,
g - szczyptę kurkumy i tymianku, podsmaŜać przez chwilę.
Jarzyny przyrządzone w ten sposób smakują do chleba z wę-
dliną, do przyprawiania makaronów oraz jako nadzienie do rolad
mięsnych, głównie drobiowych i wieprzowych.
Sałatka z fasolki szparagowej konserwowej
sn - zalewę z puszki fasolki zlać do zupy, a fasolkę przełoŜyć
do salaterki, dodawać mieszając:
k - łyŜkę cytryny,
g - szczyptę tymianku,
s ł - łyŜeczkę miodu,
o - średnią drobno pokrojoną cebulę, szczyptę białego pieprzu,
sn - sól do smaku.
Groszek konserwowy na ciepło
s ł - puszkę groszku wraz z zalewą wlać do rondelka, podgrze-
wać, dodać 1/2 łyŜeczki masła,
o - szczyptę pieprzu białego,
sn - szczyptę soli,
k - łyŜeczkę cytryny,
g - szczyptę kurkumy,
s ł - delikatnie zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w zim-
nej wodzie, gotować 1-2 min
4 2
SAŁATKI KOLACYJNE
Sałatka jarzynowa z papryką marynowaną i kukurydzą
s ł - do 3-4 ugotowanych w zupie i pokrojonych marchewek i 1
pietruszki dodać:
o - kawałek ugotowanego, pokrojonego selera, duŜą, drobno
pokrojoną cebulę, pieprz biały, czarny i ziołowy do smaku, wy-
mieszać, dodawać mieszając:
sn - sól do smaku,
k - 3 marynowane pokrojone czerwone słodkie papryki,
g - szczyptę tymianku,
s ł - puszkę kukurydzy bez zalewy, 2 łyŜki majonezu, wymie-
szać i ewentualnie dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Sałatka jarzynowa z pomidorami
s ł - 3-4 ugotowane w zupie i pokrojone marchewki i 1 pietrusz-
kę, 2 jajka ugotowane na twardo i pokrojone, dodać:
o - 2 średnie drobno pokrojone cebule, pieprz biały, czarny i
ziołowy do smaku, wymieszać, dodawać mieszając:
sn - sól do smaku,
k - 2 duŜe, dojrzałe, sparzone, obrane i pokrojone pomidory,
g - szczyptę kurkumy i tymianku,
s ł - ok. 2 łyŜek majonezu,
wymieszać i ewentualnie dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Sałatka z cykorii, papryki i rzodkwi
s ł - 2 słodkie czerwone papryki pokroić w paski, dodać:
o - 15 dag białej rzodkwi pokrojonej w cienkie słupki, czarny i
biały pieprz do smaku, mieszając dodawać:
sn - sól do smaku,
4 3
k - sok z cytryny do smaku,
g - 2 cykorie pokrojone w cienkie paski (bez gorzkiego środ-
ka), szczyptę kurkumy,
s ł - 2 łyŜki majonezu,
wymieszać, dosmakować pieprzem ( o ) , solą ( s n ) i cytryną ( k ) .
Sałatka z rzodkiewką
s ł - 3 jajka ugotowane na twardo i pokrojone, dodać:
o - 2 duŜe drobno pokrojone cebule, ząbek roztartego czosnku,
2 pęczki pokrojonych rzodkiewek, pieprz biały i czarny do sma-
ku, wymieszać, dodawać mieszając:
sn - sól do smaku,
k - garść drobno pokrojonej zielonej pietruszki i duŜy, dojrzały,
sparzony, obrany i pokrojony pomidor,
g - szczyptę tymianku,
s ł - 1-2 łyŜki majonezu,
wymieszać, dosmakować pieprzem ( o ) , solą (sn).
Sałatka z rzeŜuchą i zieloną sałatą
o - 2 pęczki pokrojonych i duŜa garść pokrojonej rzeŜuchy, zą-
bek roztartego czosnku, pieprz biały i czarny do smaku, wymie-
szać i dodać mieszając:
sn - sól do smaku,
k - sok z cytryny do smaku (ok. 1/2 łyŜeczki),
g - główkę rozdrobnionej sałaty, szczyptę tymianku,
s ł - łyŜkę majonezu,
wymieszać, dosmakować pieprzem ( o ) , solą ( s n ) .
Sałatka z pomidorami i sałatą
s ł - 4 jajka ugotowane na twardo i pokrojone, dodać mieszając:
o - garść pokrojonego szczypiorku lub drobno pokrojoną cebu-
44
lę, ząbek roztartego czosnku, pieprz czarny, biały i ziołowy
do smaku,
sn - sól do smaku,
k - 2 dojrzałe, sparzone, obrane i pokrojone pomidory,
g - główkę rozdrobnionej sałaty i szczyptę kurkumy,
s ł - 1-2 łyŜki majonezu,
wymieszać, dosmakować pieprzem ( o ) , solą ( s n ) .
Sałatka z groszkiem
s ł - 3 jajka ugotowane na twardo i pokrojone, puszka zielonego
groszku bez zalewy, dodać mieszając:
o - pęczek pokrojonej rzodkiewki, garść posiekanego szczy-
pioru lub pokrojoną cebulę, ząbek roztartego czosnku, pieprz czar-
ny i biały do smaku,
sn - sól do smaku,
k - garść zielonej, siekanej pietruszki, sok z cytryny do smaku,
g - parę rozdrobnionych liści sałaty, szczyptę kurkumy,
s ł - 1-2 łyŜki majonezu,
wymieszać, dosmakować pieprzem ( o ) , solą ( s n ) .
Sałatka z groszku konserwowego
s ł - puszka zielonego groszku bez zalewy, dodać mieszając:
o - duŜą drobno pokrojoną cebulę, pieprz czarny i biały do smaku,
sn - sól do smaku,
k - średni kiszony ogórek starty na średniej tarce,
g - szczyptę kurkumy i tymianku,
sł - łyŜkę majonezu, wymieszać, dosmakować pieprzem ( o ) , solą ( s n ) .
Sałatka (pasta) z jajek
s ł - 5 jajek ugotowane na twardo i drobno pokrojone, dodać
mieszając:
45
o - 2 drobno pokrojone cebule, pieprz ziołowy, biały i czarny
do smaku, łyŜkę musztardy,
sn - sól do smaku,
k - większy kiszony ogórek starty na drobnej tarce,
g - szczyptę kurkumy,
s ł - 1-2 łyŜki majonezu,
wymieszać, dosmakować pieprzem ( o ) , solą ( s n ) .
Pasta powinna być pikantna w smaku.
Sałatka jarzynowa (tradycyjna)
Jarzyny gotować umyte i nieobrane, wkładać do wrzątku ko-
lejno: 6 duŜych marchewek, 2 duŜe pietruszki, średni seler, ziem-
niaki (50 dag gotować osobno), ugotowane obrać, drobno pokroić
i dodawać mieszając:
s ł - łyŜkę oleju sałatkowego, 3 jajka ugotowane na twardo i
pokrojone,
o - 2 średnie drobno pokrojone cebule, 1-2 łyŜki musztardy
delikatesowej, pieprz ziołowy, czarny i biały do smaku,
sn - sól do smaku,
k - łyŜkę soku z kiszonych ogórków lub garść posiekanej zielo-
nej pietruszki,
g - szczyptę kurkumy,
s ł - słoik majonezu (ok. 0,3 1),
wymieszać i dosmakować pieprzem ( o ) , musztardą ( o ) , solą ( s n ) .
Sałatka powinna być dobrze przyprawiona - najlepsza jest po
kilku godzinach.
Sałatka z tuńczyka lub sardynki ( z k o n s e r w y )
sn - rybę z puszki wraz zalewą rozdrobnić widelcem, dodać
mieszając:
k - parę kropli soku z cytryny lub 1 łyŜeczkę musztardy,
g - szczyptę kurkumy,
46
s ł - 2 jajka ugotowane na twardo i pokrojone, łyŜkę majonezu,
o - duŜą drobno pokrojoną cebulę, pieprz czarny i biały do sma-
ku, łyŜeczkę musztardy,
sn - sól do smaku, wymieszać.
Sałatka powinna być dobrze przyprawiona.
Sałatka (pasta) z wędzonej makreli
sn - duŜą makrelę obrać ze skóry i ości, zmielić, dodać mieszając
k - parę kropli cytryny lub 1 łyŜeczkę musztardy,
g - szczyptę kurkumy i tymianku,
s ł - łyŜkę majonezu,
o - duŜą, drobno pokrojoną cebulę, pieprz ziołowy, biały i czarny
do smaku,
sn - sól do smaku, wymieszać.
Pasta powinna być pikantna. Jest smaczniejsza po dodaniu ka-
wałka wędzonego halibuta.
4 7
POTRAWY KOLĄCYJNE
Kiełbasa po węgiersku_
s ł - 3 duŜe pokrojone cebule zeszklić na dwóch łyŜkach oleju,
przełoŜyć do rondla i dodać 1/2 łyŜeczki kminku,
o - 1 / 2 łyŜeczki imbiru, szczyptę pieprzu cayenne, 1/4 łyŜeczki
zmielonej kolendry, 2 ząbki roztartego czosnku, wymieszać,
sn - 60 dag pokrojonej w półplasterki kiełbasy śląskiej pod-
smaŜyć na łyŜce oleju, przełoŜyć do rondla, dodać 1/2 szklanki
zimnej wody, szczyptę wegety i sól do smaku, dusić ok. 20 min,
dodać:
sn - puszkę fasolki szparagowej wraz z zalewą,
k - ok. szklanki soku pomidorowego,
g - 1/3 łyŜeczki kurkumy i tymianku, dusić jeszcze 10 min,
s ł - delikatnie zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w zim-
nej wodzie, dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Potrawa powinna być ostra, smakuje z białym pieczywem.
Sos z kukurydzą ( d o makaronu)
s ł - puszkę kukurydzy bez zalewy podsmaŜyć na łyŜce oleju,
przełoŜyć do rondla z zalewą i dodać:
s ł - 2 duŜe pokrojone cebule zeszklone na 2 łyŜkach oleju,
o - 3 ząbki roztartego czosnku, 1/2 łyŜeczki imbiru, szczyptę
pieprzu cayenne i czarnego, 1/3 łyŜeczki zmielonej kolendry,
sn -1 kiełbasę śląską pokrojoną w półplasterki i 20 dag bekonu
pokrojonego w słupki, podsmaŜonych na łyŜce oleju,
sn - szklankę zimnej wody, 1/2 łyŜeczki wegety, sól do smaku,
zamieszać, dusić i dodawać:
k - łyŜeczkę soku z cytryny, szczyptę bazylii i garść zielonej
pietruszki,
g - szczyptę tymianku i kurkumy, ewentualnie uzupełnić wrzą-
cą wodą, dusić około 15 min,
48
s ł - delikatnie zagęścić mąką ziemniaczaną rozpuszczoną w zim-
nej wodzie.
Potrawa powinna być pikantna.
Pizza
Przyrządzić ciasto:
k - 40 dag mąki pszennej,
g - 1/4 łyŜeczki kurkumy,
s ł - 7 łyŜek oleju,
o - 1/2 łyŜeczki imbiru,
sn - szczyptę soli,
k - 5 dag droŜdŜy rozpuszczonych w 2 łyŜkach letniej wody,
Dolewając letniej wody wyrobić ciasto jak na pierogi, rozwa-
łkować i przełoŜyć na blachę posmarowaną tłuszczem, pozosta-
wić przykryte w cieple do wyrośnięcia przez ok. 30 min, następ-
nie posmarować olejem i układać na nim:
k - plastry z 4 dojrzałych, sparzonych, obranych pomidorów,
g - posypać delikatnie tymiankiem,
s ł - rozłoŜyć 1/2 kg pokrojonych w plastry, podsmaŜonych,
doprawionych pieprzem i solą pieczarek,
s ł - 3 duŜe pokrojone w półplastry i zeszklone cebule,
o - posypać imbirem, pieprzem czarnym, cayenne, oregano,
sn - posolić,
sn - połoŜyć 30 dag pokrojonej i podsmaŜonej wędliny (parów-
ka, szynka lub bekon),
k - posypać startym ostrym Ŝółtym serem (20 dag), bazylią,
g - majerankiem,
Piec w średnio nagrzanym piekarniku (ok. 1700C) przez ok. 1 godz.
Sos tatarski
( d o zimnych mięs i ryb w galarecie)
s ł - do 2 Ŝółtek z jajek ugotowanych na twardo i pokrojonych
oraz 1 Ŝółtka surowego dodać
49
o - 2 łyŜeczki musztardy,
sn - szczyptę soli,
k - łyŜeczkę soku z cytryny,
g - 1/4 łyŜeczki kurkumy,'
s ł - 1/2 l oleju słonecznikowego lub sojowego wlewać cienką
struŜką nieustannie miksując, następnie zaparzamy 1/2 szklanką
wrzątku w dalszym ciągu miksując, dodajemy mieszając:
s ł - pokrojone białka jajek,
o - pieprz biały, czarny i cayenne do smaku, średnią, drobną
pokrojoną cebulę,
sn - sól do smaku,
k - pokrojone w kostkę marynowane pieczarki (0,3 1) i korni-
szony (0,3 1),
g - szczyptę kurkumy i tymianku,
sł - w razie potrzeby dodać majonezu,
o - dosmakować pieprzem ( o ) i solą ( s n ) .
Sos powinien być pikantny.
Golonka w galarecie
g - do wrzątku ze szczyptą tymianku dodać:
s ł - łyŜeczkę kminku,
o - łyŜeczkę imbiru,
sn - tylną golonkę, łyŜeczkę soli,
k - 1/3 łyŜeczki bazylii,
g - 1/4 łyŜeczki kurkumy,
gotować 3 godz., po czym dodać:
s ł - 3 całe marchewki i pietruszkę,
o - 1/2 selera, 4 całe ząbki czosnku, na czubku noŜa pieprzu
cayenne, 5 ziarenek ziela angielskiego i liść laurowy,
sn - łyŜeczkę wegety i ok. 1/2 łyŜeczki soli,
k - pęczek zieleniny,
g - szczyptę majeranku,
Gotować jeszcze ok. 1,5 godz., (rosołu po ugotowaniu powin-
no być ok. 2 1),
5 0
golonkę ostroŜnie wyjąć, odjąć kość i golonkę ułoŜyć w ma-
łym, ciasnym naczyniu, by stygnąc przyjęła jego formę, mocno
schłodzić,
w rosole rozpuścić odpowiednią ilość namoczonej Ŝelatyny ( s ł ) ,
dosmakować pieprzem ( o ) , solą ( s n ) , wlać
k - ok. szklanki białego wina, dodać
g - szczyptę tymianku, w razie potrzeby uzupełnić wrzątkiem,
s ł - dla sklarowania rosołu dodać dwa ubite białka, zamieszać i
doprowadzić do wrzenia, po 30 min rosół przecedzić przez szmat-
kę,
zimną golonkę przekroić wzdłuŜ na pół i pokroić w plastry,
ułoŜyć na półmisku wraz z ugotowaną jarzyną pokrojoną w drob-
ną kostkę, a następnie zalać stygnącą galaretą.
Podawać z sosem tatarskim.
Pasztet domowy
g - do ok. 3 1 wrzątku ze szczyptą tymianku dodać:
s ł - 50 dag mięsa wołowego (bez kości), 1/2 łyŜeczki kminku,
o - 5 duŜych cebul, łyŜeczkę imbiru, 5 ziaren ziela angielskiego
i liść laurowy,
sn - 50 dag wieprzowiny bez kości oraz 1 kg surowego boczku,
gotować na słabym ogniu ok. 4 godz. nie uzupełniając wody, a
następnie dodać:
sn - 50 dag wątroby i 50 dag wątróbki drobiowej ( k ) , gotować
jeszcze ok. 1 godz., (mięso powinno być rozgotowane, a rosołu
niewiele),
mięso ostudzić, a w rosole namoczyć 2 czerstwe bułki, zmielić
wszystko dwu- lub trzykrotnie i dodawać mieszając:
g - 1/4 łyŜeczki kurkumy, łyŜeczkę majeranku,
s ł - 4 Ŝółtka i ubitą pianę z białek,
o - 2 łyŜeczki imbiru, 1/2 startej gałki muszkatołowej, 1/3 ły-
Ŝ
eczki pieprzu cayenne, łyŜeczkę zmielonej kolendry, pieprz czarny
i ziołowy do smaku (pasztet powinien być pikantny),
sn - łyŜeczkę wegety i sól do smaku,
51
k - łyŜeczkę bazylii i łyŜkę soku z cytryny,
dokładnie wymieszać, w razie potrzeby doprawić.
Piec pod przykryciem w rondlu wysmarowanym tłuszczem i
posypanym tartą bułką w temperaturze ok. 180C w czasie 2 godz.
Smalec z przyprawami
sn - drobno pokrojoną słoninę (1 kg) wytapiać na słabym ogniu,
gdy skwarki będą chrupiące i koloru słomkowego, dodawać:
k - 2 płaskie łyŜki bazylii,
g - łyŜkę tymianku, 2 łyŜki majeranku, 1/4 łyŜeczki kurkumy,
s ł - 1/2 łyŜeczki kminku,
o - 2 łyŜeczki imbiru, łyŜeczkę pieprzu cayenne, łyŜeczkę pie-
przu czarnego.
Studzić mieszając, przelać do słoików, gdy przyprawy nie będą
opadały na dno i razem ze skwarkami będą stanowiły zawiesinę.
5 2
CIASTA
Babka czekoladowa
s ł - 5 całych jajek ubić z 1,5 szklanki cukru i cukrem wanilio-
wym, dodawać mieszając drewnianą łyŜką,
o - łyŜeczkę imbiru,
sn - szczyptę soli,
k - szklankę mąki tortowej wymieszanej z płaską łyŜeczką prosz-
ku do pieczenia,
g -1,5 łyŜki ciemnego kakao,
s ł - 1/2 szklanki mąki ziemniaczanej oraz kostkę roztopionego
gorącego masła,
dokładnie wyrobić,
przelać do foremki wysmarowanej tłuszczem i posypanej tartą
bułką,
piec ok. 70 min w temp. 1700C,
Po ostudzeniu polać polewą czekoladową i posypać pokrojo-
nymi orzechami włoskimi.
Babka Ŝółta
s ł - 6 całych jajek ubić na parze lub płytce na palniku z 2 szklan-
kami cukru i cukrem waniliowym, schłodzić i dodawać delikatnie
mieszając łyŜką drewnianą:
o - łyŜeczkę imbiru, 2 łyŜki spirytusu,
sn - szczyptę soli,
k - 6 łyŜek mąki tortowej zmieszanej z łyŜeczką proszku do
pieczenia,
g - 1/3 łyŜeczki kurkumy,
s ł - 6 łyŜek oleju słonecznikowego, 2 szklanki mąki ziemnia-
czanej,
dokładnie wymieszać i dodać:
s ł - kostkę roztopionego gorącego masła,
53
delikatnie i dokładnie wymieszać, przelać do duŜej foremki na
babkę, posmarowanej masłem i posypanej tartą bułką,
piec ok. 1 godz. w temp. 170C
Po ostudzeniu moŜna polać polewą czekoladową i posypać
pokrojonymi orzechami włoskimi.
Placek z kokosem
Biszkopt
s ł - 6 całych jajek ubić na parze lub płytce na palniku z 6 łyŜka-
mi cukru i cukrem waniliowym, schłodzić i dodać 6 łyŜek mąki
ziemniaczanej delikatnie mieszając łyŜką drewnianą, a następnie
dodawać:
o - łyŜeczkę imbiru,
sn - szczyptę soli i łyŜeczkę proszku do pieczenia,
dokładnie wymieszać i wyłoŜyć na blachę pokrytą natłuszczo-
nym papierem,
piec przez 40 min w temp. 150-160C.
Krem
ugotować budyń waniliowy (Dr Oetkera) z sześcioma łyŜkami
cukru i ostudzić,
s ł - utrzeć 1,7 kostki masła dodając po łyŜce budyniu, a potem
dodać ucierając:
o - 4 łyŜki spirytusu,
sn - szczyptę soli,
k - łyŜkę soku z cytryny.
Ciasto rozkroić na dwa placki, na spodnią część wyłoŜyć i
rozsmarować 3/4 kremu, przykryć drugą częścią, przycisnąć,
a następnie na wierzch wyłoŜyć pozostałą część masy i roz-
smarować.
M a s a kokosowa
na duŜej patelni teflonowej rozgrzać 3 kopiaste łyŜki ma-
sła i 4 łyŜki cukru, następnie dodać 20 dag wiórków kokoso-
wych oraz imbiru na czubku noŜa, podsmaŜać, cały czas mie-
szając, aŜ do osiągnięcia złocistego koloru (łatwo się przypa-
54
la), ostudzić i letnią masę wyłoŜyć na kremem posmarowany
biszkopt, wyrównać.
Tort imieninowo-urodzinowy
Biszkopt
s ł -7 jajek ubić na parze lub na płytce na palniku ze szklanką
cukru, ostudzić i dodać delikatnie mieszając łyŜką drewnianą
o - 1 / 2 łyŜeczki imbiru,
sn- szczyptę soli,
k - szklankę mąki pszennej,
g - 1 / 3 łyŜeczki kurkumy
Po dokładnym, delikatnym wyrobieniu przełoŜyć ciasto do tor-
townicy o średnicy 25 cm wysmarowanej tłuszczem i wysypanej
tartą bułką,
piec w temperaturze 160C przez około 50 min,
ostudzić i przekroić na trzy równe krąŜki, które następnie nale-
Ŝ
y dokładnie skropić ponczem.
Poncz
k - do rondelka wlać sok z 2 cytryn, dodać:
g - szczyptę kurkumy,
s ł - 4 łyŜki cukru,
zagotować, ostudzić i dolać
o - 1/2 szklanki rumu (koniaku lub czystej wódki) i zamieszać.
Krem
na parze lub płytce na palniku ubić 2 całe jajka z 15 dag cukru
i ostudzić,
s ł - ucierać 2 kostki masła dodając:
s ł - po łyŜce ubite i ostudzone jajka,
o - 4 łyŜki spirytusu (koniaku lub rumu),
sn - szczyptę soli,
k - łyŜkę soku z cytryny oraz słoik (0,3) dŜemu wiśniowego lub
z czarnej porzeczki (najlepiej własnej roboty).
Masę nałoŜyć na spodnią i środkową część biszkoptu, a resztą
posmarować bok. Wierzch tortu pokryć polewą czekoladową. Bok
55
po posmarowaniu kremem posypać siekanymi orzechami lub ga-
lanterią cukierniczą.
Piernik babci Zosi
s ł - 5 jajek ubić z szklanką cukru, a następnie, dalej ubijając,
dodawać szklankę roztopionego miodu, szklankę oleju słoneczni-
kowego,
o - przyprawę piernikową i łyŜeczkę imbiru, mieszamy łyŜką
drewnianą dodając:
sn - szczyptę soli,
k - 4 szklanki mąki pszennej zmieszanej z łyŜeczką sody oczysz-
czonej i łyŜeczką proszku do pieczenia, szklankę kefiru lub kwa-
ś
nego mleka,
g - łyŜkę kakao oraz 20 dag pokrojonych orzechów włoskich,
s ł - 30 dag pokrojonych suszonych daktyli,
dokładnie wyrobić i przelać na głęboką blachę wyłoŜoną folią,
piec w dobrze nagrzanym piekarniku w temp. 160-170C przez
1 godz.
Ciasto z jabłkami
s ł - 4 jajka ubić z 20 dag cukru, a następnie nadal ubijając
dodać:
s ł - 15 dag roztopionego masła i mieszając łyŜką drewnianą
dodawać:
o - płaską łyŜeczkę imbiru i 1/2 łyŜeczki cynamonu,
sn - szczyptę soli,
k - 20 dag mąki tortowej zmieszanej z 2 płaskimi łyŜeczkami
proszku do pieczenia,
g - 1/3 łyŜeczki kurkumy,
dokładnie wymieszać i wlać ciasto do tortownicy o średnicy 25
cm, posmarowanej masłem i posypanej tartą bułką,
następnie włoŜyć w ciasto soczyste i winne dojrzałe jabłka,
56
obrane i wydrąŜone na przestrzał, układać jedno przy drugim (zu-
Ŝ
ywa się ich najczęściej 7-8 sztuk),
piec około 1,5 godz. w temp. 180C.
Placek z truskawkami
k - 40 dag mąki tortowej wymieszać z:
g - 1/2 łyŜeczki kurkumy i posiekać z:
s ł - 15 dag masła i 3 łyŜkami cukru pudru, wbić 2 jajka, posy-
pać mieszając
o - 2 łyŜeczkami imbiru,
sn - szczyptą soli, dodać:
k - 5 dag droŜdŜy rozpuszczonych w 2 łyŜkach letniej wody lub
kwaśnej śmietany,
zagnieść ciasto,
rozwałkować i wyłoŜyć na blachę pokrytą natłuszczonym pa-
pierem lub folią, odstawić nakryte w ciepłe miejsce na 30 min do
podrośnięcia,
umyć średniej wielkości, bardzo dojrzałe truskawki, odsączyć,
ułoŜyć jedną przy drugiej na cieście, częścią odszypułkową do
spodu,
piec w temp. 170C około 1 godz. pilnując, by spód się nie
przypalił,
wyjęte z piec i jeszcze gorące posypujemy cukrem pudrem.
Placek najbardziej smakuje jeszcze ciepły.
Kulki miodowe rozgrzewające
60 dag miodu (najlepszy rzepakowy) roztopić w rondelku na
małym ogniu,
paczkę (50 dag) płatków owsianych górskich wysypać na bla-
chę i włoŜyć do średnio nagrzanego piekarnika,
suszyć (ok. 15-20 min) często mieszając, tak, by stały się chru-
piące, ale nie przypaliły się,
57
do rondla 2-litrowego wsypać
g - 8-9 łyŜeczek ciemnego kakao, dodać stale mieszając:
s ł - roztopiony miód, 1/3 łyŜeczki cynamonu,
o - l / 4 łyŜeczki imbiru,
gotować 1-2 min, zdjąć z ognia i wsypać wypraŜone płatki,
mieszać tak długo aŜ cały miód osiądzie na nich, po czym:
przekładamy masę na dwa płytkie talerze,
po ostygnięciu, jeszcze letnią masę formujemy w kulki o śred-
nicy około 2 cm.
Kulki są łagodne dla Ŝołądka i jelit i w pełni zastępują słodycze
zarówno dzieciom, jak i dorosłym.
58
HERBATY, KAWA I KAKAO
(herbaty gotujemy w dzbanku szklanym Ŝaroodpornym)
Herbata naturalna (dla wszystkich) I
g - do 1,5 1 wrzątku dodać:
g - 1/2 łyŜeczki tymianku,
s ł - łyŜeczkę lukrecji,
o - imbiru na czubku noŜa,
gotować 2-3 min
Herbata naturalna (dla wszystkich) II
sn - do 1,5 1 zimnej wody dodać
k - torebkę herbaty z owoców leśnych (zawartość torebki
wsypać do wody) i zagotować, dodać:
g - 1/2 łyŜeczki tymianku,
s ł - 1/2 łyŜeczki lukrecji, 1/2 łyŜeczki anyŜu,
o - imbiru na czubku noŜa, gotować 2-3 min
Herbata daktylowa
g - do 1,5 1 wrzątku dodać:
s ł - łyŜkę lukrecji, 5-6 suszonych daktyli,
o - 1/4 łyŜeczki cynamonu, 1/4 łyŜeczki imbiru,
gotować 5 min
Herbata jest dobra na jesienne i zimowe chłody. W razie po-
trzeby moŜna zwiększyć proporcjonalnie ilości poszczególnych
składników.
59
Kawa gotowana
do dzbanuszka wlać odpowiednią ilość wody, zagotować, zmniej-
szyć ogień i wsypać 1-2 łyŜeczki kawy na szklankę, gotować 1-2 min.
Pić osłodzoną miodem.
Kawa gotowana i herbata kilerka niezbędne są po przejedzeniu
się słodyczami, owocami, sokami i serami.
Kakao gotowane
na szklankę wrzątku dodać 1 -2 łyŜeczki kakao,
gotować 2 min
MoŜna pić zabielone mlekiem i słodzone miodem.
6 0
WŁASNE PRZETWORY
Latem i jesienią moŜemy robić przetwory korzystając z dobrze
dojrzałych i słodkich owoców. W naszym klimacie mogą to być
morele, śliwki i gruszki. Z moreli i śliwek przyrządzamy dŜemy, a
z gruszek kompot. Poza tym moŜemy zaprawić trochę warzyw,
aby jesienno-zimowe menu było bardziej urozmaicone, jak rów-
nieŜ dlatego, Ŝe będą zdarzały się dni, w których nie będziemy
mieli czasu przygotować czegoś świeŜego. W kaŜdym przypadku
uŜywamy do sporządzania przetworów wyłącznie miodu natural-
nego, octu winnego oraz przypraw.
JeŜeli dŜem lub kompot z jakichkolwiek owoców jest jadalny
dopiero po dodaniu duŜej ilości cukru, to znaczy, Ŝe uŜyte owoce
nie nadają się na przetwory. Nie oszukujmy swego smaku cukrem.
Przetwory takie, nawet z najwspanialszych owoców, zimą nie będą
nam słuŜyły.
Przetwory warzywne przyrządzamy według własnych ulubio-
nych przepisów pamiętając, aby dodawać zamiast cukru - miodu,
zamiast octu spirytusowego - octu winnego oraz duŜą ilość przy-
praw.
Kiszonek nie robimy zbyt wiele, gdyŜ w nadmiarze nie będą
nam słuŜyły.
DŜem śliwkowy
Około 5 kg słodkich śliwek bez pestek włoŜyć do rondla z gru-
bym dnem, przykryć, a następnie umieścić w piekarniku o tempe-
raturze ok. 1800C, rozparzać przez ok. 1-2 godz., po czym zdjąć
przykrywkę, zamieszać i odparowywać do momentu, gdy owoce
zaczną gęstnieć.
Następnie naczynie wyjąć z piekarnika, postawić na palni-
k u z płytką i dodawać mieszając: ok. 4 łyŜek miodu (sł), ły-
Ŝ
eczkę cynamonu (sł), łyŜeczkę imbiru (o) oraz 1/2 łyŜeczki
s o l i (sól powoduje, Ŝe kaŜdy dŜem staje się łagodniejszy w
s m a k u ) .
61
SmaŜyć jeszcze ok. 1 godz. mieszając łyŜką drewnianą, po czym
przełoŜyć do wypraŜonych w piekarniku słoików i zakręcić wiecz-
kiem przetartym spirytusem. Nie zagotowywać słoików, bo dŜem
jest bardzo trwały.
DŜem śliwkowo-bananowy
Około 2 kg bardzo dojrzałych bananów o brązowej skórce po-
kroić po obraniu, umieścić w naczyniu z przykrywką, następnie roz-
parzać w piekarniku przez 1-2 godz. Banany powinny być całkowi-
cie rozgotowane, moŜna je dodatkowo poddusić lub zmiksować.
Banany dodać do dŜemu śliwkowego, przygotowanego wg
powyŜszego przepisu przed dodaniem miodu i pozostałych skład-
ników, a następnie postępować jak wyŜej.
DŜem morelowy
Przyrządzić tak jak dŜem śliwkowy. Morele powinny być bardzo
dojrzałe i słodkie, w przeciwnym wypadku dŜem będzie niesmaczny.
Kompot z gruszek
Dojrzałe gruszki obrać, przekroić na połówki i usunąć gniazda
nasienne, układać dokładnie w szerokich słoikach, dodać do kaŜ-
dego słoika (0,91): 1/2 łyŜeczki cynamonu, 4 goździki, zalać wrzącą
wodą zakwaszoną cytryną i posłodzoną miodem, zakręcić i goto-
wać w kąpieli wodnej przez 15 min od chwili zawrzenia.
Pomidory w całości
Bardzo dojrzałe, twarde, małe pomidory sparzyć wrzątkiem i
obrać ze skórki, układać dokładnie w szerokich słoikach, dodać
62
do kaŜdego słoika (0,9 1): 1/2 łyŜeczki majeranku, 1/2 łyŜeczki
kminku, 1 plasterek cebuli, listek laurowy, 5 ziarenek ziela angiel-
skiego, zalać wrzącą, osoloną wodą (łyŜka soli na litr wody), za-
kręcić i gotować w kąpieli wodnej 10 min od chwili zawrzenia.
Takie pomidory nadają się do sałatek, jako samodzielna jarzy-
na, do pizzy oraz jako dodatek do zup i sosów.
63
PRZEPISY POMAGAJĄCE
ROZGRZAĆ I WZMOCNIĆ ORGANIZM
W kaŜdym przypadku zastosowania któregoś z niŜej wymienio-
nych przepisów moŜemy doświadczyć niepoŜądanych skutków ubocz-
nych, np. swędząca pokrzywka na rękach, swędzenie oczu lub ich
przekrwienie. Nie jest to groźne pod warunkiem, Ŝe przerwiemy ku-
rację i wypijemy 1/2 szklanki wody z cytryną lub zjemy kawałek
twarogu. Taka sytuacja moŜe pojawić się na początku zmiany w odŜy-
wianiu, gdy organizm nie moŜe jeszcze przyjąć zbyt duŜej dawki czyn-
nika rozgrzewającego. PoniŜszych przepisów nie stosujemy jedno-
cześnie z przyjmowaniem antybiotyków i leków hormonalnych.
Rosół wołowy
g - do ok. 2-3 1 wrzątku dodać:
g - 1/2 łyŜeczki tymianku i 1/4 łyŜeczki kurkumy,
sł - ok. 80 dag wołowiny z kością, 1/2 łyŜeczki kminku,
gotować ok. 2 godz., dodać:
sł - 3 średnie, wzdłuŜ przekrojone marchewki, 1 przekrojoną
pietruszkę,
o - l duŜą cebulę, 2 ząbki czosnku, 1/2 łyŜeczki imbiru, szczyptę
pieprzu cayenne, 1 listek laurowy, 4 ziela angielskie,
sn - sól do smaku,
gotować do miękkości jarzyn ok. 1 godz.
Rosół podawać z ziemniakami, kaszką kukurydzianą, lanymi
kluskami lub kuskusem. SpoŜywać tylko w przypadku silnego
przemarznięcia i osłabienia.
Rosół barani
Do ok. 2-3 1 wrzącej wody dodać:
g - 1/2 łyŜeczki tymianku, 1/4 łyŜeczki kurkumy, ok. 70 dag
młodej baraniny z kością,
64
sł - 1/2 łyŜeczki kminku,
gotować 2 godz., dodać:
sł - 3 średnie marchewki przekrojone wzdłuŜ, 1 przekrojoną
pietruszkę
o - kawałek selera, 1 cebulę, 3 ząbki rozgniecionego czosnku,
1/2 łyŜeczki imbiru, 4 ziela angielskie, listek laurowy,
sn - sól do smaku,
gotować do miękkości jarzyn ok. 1 godz.
Rosół podawać z ziemniakami, kaszką kukurydzianą, lanymi
kluskami, kuskusem. SpoŜywać tylko w przypadku silnego prze-
marznięcia i osłabienia.
Bulion energetyczny z wołowiny
Do ok. 4 1 wrzącej wody dodać:
g - 1 łyŜeczkę tymianku,
sł - 20 dag kości szpikowej cielęcej lub wołowej z mięsem, 1
Ŝ
ółtko, 1 pokrojoną marchewkę,
gotować 6 godz. pod przykryciem, na bardzo małym ogniu (w
Ŝ
adnym wypadku nie dolewać wody).
Pić trzy razy dziennie po 1 filiŜance przez 3 dni. Bulion naleŜy
przechowywać w lodówce, wzmacnia śledzionę i nerki.
Bulion energetyczny z baraniny
Do ok. 4 litrów wrzącej wody dodać:
g - 1/2 kg młodej baraniny z kością, łyŜeczkę angeliki,
sł - szczyptę kminku,
o - łyŜeczkę imbiru,
gotować 5-6 godz. pod przykryciem na bardzo małym ogniu.
W Ŝadnym wypadku nie dolewać wody.
Pić trzy razy dziennie po 1 filiŜance przez 3 dni. Bulion naleŜy
przechowywać w lodówce, wzmacnia śledzionę i nerki.
65
Baranina duszona
Młode mięso baranie oczyścić z nadmiaru tłuszczu, natrzeć
kurkumą, kminkiem, imbirem, czosnkiem, solą,
włoŜyć do rondla bez przykrycia, piec w maksymalnie nagrza-
nym piekarniku przez ok. 20 min, po czym przykryć, ogień zmniej-
szyć do minimum i dusić w sosie własnym do miękkości.
Podawać niewielkie porcje z gotowanymi jarzynami i ziemnia-
kami. Wzmacnia głównie śledzionę i nerki.
Wołowina duszona w czerwonym winie
Ok. 1 kg mięsa wołowego bez kości pokroić na małe porcje,
włoŜyć do naczynia z 1/21 czerwonego wina, odstawić na 1 dzień
do lodówki, następnie dusić razem do miękkości na małym ogniu
pod przykryciem (ok. 2 godz.), dodawszy uprzednio 1 pokrojoną
w plasterki marchewkę, 1/2 łyŜeczki imbiru, liść laurowy, 3 ziela
angielskie, 1 średnią pokrojoną cebulę i sól do smaku.
Podawać w niewielkich ilościach z bułką lub ziemniakami.
Wzmacnia głównie śledzionę i nerki.
Marchewka duszona
g - do 1 szklanki gotującej wody dodać:
g - szczyptę kurkumy,
sł - 1/2 kg pokrojonej w kostkę marchewki, 1 łyŜeczkę miodu,
1 łyŜeczkę masła,
o - 1 / 4 łyŜeczki imbiru,
sn - sól do smaku,
dusić ok. 20 min pod przykryciem.
Podawać przy osłabieniu Ŝołądka i nerek.
Marchwianka
g - do 2 1 gotującej wody dodać:
sł - 1/2 kg pokrojonej marchewki,
66
gotować do miękkości ok. 1 godz., zmiksować.
Podawać do picia dzieciom i osobom dorosłym przy proble-
mach jelitowych, biegunce, skurczach jelit, stanach nieŜytowych.
Czosnek smaŜony
5 duŜych ząbków czosnku przecisnąć przez praskę na rozgrza-
ną patelnię z 1 łyŜką oliwy z oliwek, popieprzyć i posolić, krótko
podsmaŜyć i przełoŜyć na białe pieczywo posmarowane masłem i
niewielką ilością twarogu. SpoŜywać na śniadanie przez 3 dni.
Jest to skuteczny środek na przeziębienie, grypę i ogólne
wzmocnienie.
Herbata rozgrzewająca „kilerka"
g - do 1,5 szklanki wrzącej wody dodać:
g - kopiatą łyŜeczkę tymianku,
s ł - 2 łyŜeczki lukrecji,
o - l / 2 łyŜeczki imbiru,
gotować 5-10 min na słabym ogniu.
Pić zawsze świeŜą na 30 min przed lub godzinę po posiłku.
Herbata ta jest silnie rozgrzewająca, pomocna przy bólach Ŝo-
łądka, wzdęciach, mdłościach i przeziębieniu.
Nie naleŜy jej pić w czasie przyjmowania antybiotyków
lub leków hormonalnych, a takŜe przy gorącu w organizmie
( o g n i u ) .
Herbata imbirowa
Do 1 szklanki gotującej wody wsypać 1 łyŜeczkę imbiru,
gotować 3 min, pić wolno, małymi łykami. Pomaga przy zasto-
ju wątroby wywołanym stresem, przejedzeniem lub przemarz-
nięciem.
67
Kawa gotowana z imbirem (cynamonem, kardamonem)
Do szklanki gotującej wody wsypać 1 łyŜeczkę kawy natural-
nej, 1/4 łyŜeczki imbiru, pić posłodzoną miodem.
Pomaga przy osłabieniu, przemarznięciu i przejedzeniu słody-
czami.
„Napój Ŝycia" Indian
Do 1 szklanki gotującej się wody wsypać 1 łyŜeczkę kakao,
1/2 laski wanilii oraz 1-4 łyŜeczki pieprzu cayenne, gotować przez
3 min. Zapobiega grypie i kaŜdemu przeziębieniu.
Grog
3/4 bardzo gorącej szklanki czarnej herbaty wlać do garnuszka
z 1 łyŜeczką cytryny, posłodzić łyŜeczką miodu i dodać 1/4 szklanki
rumu lub koniaku.
Pić, gdy jesteśmy przemarznięci i połoŜyć się do łóŜka. Nie
skutkuje, gdy jesteśmy osłabieni i bez energii ( z i m n a wątroba).
Mleko kozie
do szklanki z bardzo gorącym mlekiem dodać 1/2 łyŜeczki masła
(najlepiej klarowane), 1 łyŜeczkę miodu i 1 duŜy roztarty ząbek
czosnku.
Pić przed snem, pomaga przy przeziębieniu i kaszlu.
68
PROPOZYCJE ŚNIADANIOWE, OBIADOWE I
KOLACYJNE
Śniadania
Co moŜemy jeść na śniadanie?
Ś
niadania powinny być urozmaicone i zawsze ciepłe. Wybie-
ramy to, co będzie nam najbardziej słuŜyło i na co mamy ochotę.
Podajemy zupy śniadaniowe, róŜne rodzaje pieczywa, grzanki,
dŜemy (najlepiej własnej roboty), twaróg ze śmietaną i pieprzem,
jajka na miękko, jajka na bekonie, keczup swojej roboty, plasterek
pomidora i rzodkiewki w sezonie, szczypiorek, sałatkę jarzyno-
w ą , grzane wędliny i pasztety. Do wędlin i pasztetów uŜywamy
musztardy.
Starajmy się nie popijać śniadania Ŝadnym napojem. Napoje,
tzn. kawa naturalna, zboŜowa lub herbaty, pijemy tuŜ po przebu-
dzeniu.
Czego nie jemy na śniadanie?
Nie jemy surowych owoców, soków, jogurtów owocowych,
surówek, unikamy mleka i nadmiaru serów.
Obiady
Pamiętajmy:
kurczaków, ryb nie łączymy z makaronem, kwaśnymi zupami,
surówkami, surowymi owocami, kiszonymi ogórkami i kapustą
oraz słodyczami,
Ŝ
adnych mięs nie łączymy z surówkami i zimnymi napojami,
surówki łączymy z ziemniakami i kaszami, ale bez mięs,
fasoli i soi nie łączymy z kiszoną kapustą i ogórkami, s u r ó w k a -
mi, surowymi owocami, kurczakami, rybami i słodyczami,
69
kasze i ryŜ do drugich dań wypiekamy zawsze w piekarniku,
obiady gotujemy na dwa dni, a przechowując je w lodówce
moŜemy być spokojni o ich wartość odŜywczą,
obiady nie muszą być dwudaniowe, jedno danie moŜemy prze-
znaczyć na kolację,
dla małych dzieci waŜniejsza jest gęsta zupa jarzynowa aniŜeli
drugie danie.
Przykłady zestawów obiadowych
Zupa jarzynowa, pieczeń wieprzowa, ziemniaki, sałatka z bu-
raczków, gotowany kalafior.
Zupa fasolowa, naleśniki z farszem mięsno-jarzynowym.
Barszcz ukraiński, pieczeń wołowa, sałatka z fasolki szparago-
wej, marchewka duszona, ziemniaki.
Kapuśniak ze słodkiej kapusty, risotto.
Grochówka, makaron, duszenina mięsno-jarzynowa na ostro.
Zupa pomidorowa, Ŝeberka pikantne, ziemniaki, jarzyny du-
szone (marchewka, kalarepa, groszek).
Zacierka, kasza z ryŜem, piersi kurczaka z papryką.
Zupa jarzynowa na kości. Naleśniki ze słodkim nadzieniem.
Zupa z porów miksowana, makaron, wołowina lub cielęcina
duszona z jarzynami, kalafior gotowany.
Rosół wołowo-drobiowy z makaronem, kurczak w potrawce,
ryŜ lub ziemniaki, marchewka duszona.
Zupa jesienna, placki ziemniaczane.
Krupnik z mięsem, kluski z twarogu.
Zupa wiosenna, kurczak z cebulą, ziemniaki, duszona mar-
chewka.
ś
urek z ziemniakami, jajkiem na twardo i kiełbasą.
Zupa pieczarkowa, klopsiki, ziemniaki, kalafior lub kapusta z
wody.
Zupa złocista miksowana, wołowina z kapustą, ziemniaki.
Zupa cebulowa bez grzanek, schab pieczony, kapusta kiszona /
pieczarkami, tłuczone ziemniaki.
Kurczak pieczony, frytki z piekarnika, duszona marchew, b r u k -
selka z masłem.
70
Kurczak w ananasie z ryŜem.
Kiełbasa z fasolką szparagową, bułka.
Zupa z kukurydzą, pieczeń lub mięso rosołowe z poprzedniego
dnia, sos beszamelowy zielony, makaron, fasolka szparagowa l u b
kalafior.
Zupa neapolitańska, kurczak panierowany, ziemniaki, buracz-
ki zasmaŜane, kalafior.
Zupa grochowa z lanymi kluskami, ryba smaŜona, ziemniaki,
duszona marchewka, chrzan.
Kolacje
Co jemy na kolacje?
SpoŜywamy wszystko poza surowymi owocami i surówkami,
kwaśnymi sałatkami, kwaśnymi zupami, serami, jogurtami owo-
cowymi i słodyczami. Mogą to być łagodne sałatki jarzynowe,
wędliny na ciepło, pasty rybne, jajka, kanapki z wędlinami z do-
datkiem cebuli i pieprzu, wszystkie ciepłe potrawy, pizze, galare-
ty mięsne.
Wieczorem i przed snem unikamy zimnych napojów.
