2012-04-22

1

Prawo cywilne

Współwłasność

Istota

• Własność jednej rzeczy przysługuje

niepodzielnie kilku osobom

– Jedność przedmiotu
– Wielość podmiotów
– Niepodzielność

• Własność podzielona

– W czasie
– Według treści

Wspólność mas majątkowych

i mienie

• Konstrukcyjnie zbliżona do

współwłasności

• Przedmiot: rzeczy i prawa
• Wspólność mienia

– Masa spadkowa
– Majątek wspólny małżonków

• Wspólność związana ze stosunkiem

podstawowym

2012-04-22

2

Rodzaje współwłasności

• Łączna

– Masy majątkowe
– Bez oznaczania wysokości udziałów
– Wynika z określonego stosunku prawnego

• Na częściach ułamkowych

– Samoistny stosunek prawnorzeczowy
– Udział oznaczony ułamkiem idealnym
– Udziałem można rozporządzać

Źródła współwłasności

• Dziedziczenie
• Czynność prawna
• Orzeczenie sądowe
• Przepis ustawy

– Nieuchomość wspólna (lokale)
– Niektóre cmentarze wyznaniowe

Udział we współwłasności

• Jedno prawo = suma udziałów
• Udział w niepodzielnym prawie
• Ułamek idealny
• Można rozporządzać bez zgody innych

współwłaścicieli

• Wielkość udziałów ma znaczenie

– Decyzje dotyczące rzeczy
– Pożytki i przychody

2012-04-22

3

Uprawnienia i obowiąązki

współwłaścicieli

• Współposiadanie
• Współkorzystanie
• Ponoszenie ciężarów
• Modele regulacji

– Ustawowy
– Umowny
– sądowy

Zarząd rzeczą wspólną

• Zarząd: dokonywanie czynności

faktycznych i prawnych dotyczących
rzeczy

• Czynności zachowawcze
• Zarząd ustawowy

– Zwykły zarząd
– Czynności przekraczające zakres

zwykłego zarządu

Zarząd II

• Zarząd umowny

– Decyduje wola współwłaścicieli
– Możliwość wyznaczenia zarządcy

• Zarząd sądowy

– Zarządca wyznaczany przez sąd
– Na wniosek współwłaściciela
– Zarządca pod kontrolą sądu i

współwłaścicieli

2012-04-22

4

Współposiadanie i

współkorzystanie z rzeczy

• Prawo współwłaściciela
• W zakresie do pogodzenia z prawami

pozostałych

• Umownie

– Podział w czasie
– Według pożytków
– W przestrzeni (quoad usum)
– Bezpośrednie i pośrednie korzystanie

Model sądowy/Korzyści i

ciężary

• Sąd może określić sposób korzystania z

rzeczy wspólnej

• Korzyści i ciężary

– Pożytki proporcjonalnie do wielkości

udziałów

– Ciężary proporcjonalnie do wielkości

udziałów

Zniesienie współwłasności

• Współwłasność nie jest stanem

preferowanym przez ustawodawcę

• Roszczenie

– Przysługuje każdemu współwłaścicielowi
– Można wyłączyć na czas określony

• Tryby

– Sądowy
– Umowny

2012-04-22

5

Sposoby zniesienia

współwłasności

• Podział fizyczny

– Tylko niektóre rzeczy
– W wyniku podziału powstają nowe rzeczy

• Przyznanie rzeczy na własność

współwłaścicielowi + spłata pozostałych

• Podział cywilny (sprzedaż)
• Szczególne przepisy o gospodarstwach

rolnych.