plik

PODSTAWOWE POJĘCIA EKONOMII

LITERATURA

A. Koźlak –„Ekonomika transportu. Teoria i praktyka

gospodarcza” – UG 2010

E. Mendyk E. , Ekonomika transportu, Wyższa Szkoła

Logistyki, Poznań 2009

Literatura uzupełniająca
W. Rydzkowski, K. Wojewódzka –Król (red.) Transport, PWN,

Warszawa 2007
Zaliczenie:
Wykład : Egzamin pisemny
Ćwiczenia: Aktywność, sprawdziany, projekt, kolokwium

końcowe.
Sprawdziany z wykładów ???

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

OJĘCIA PODSTAWOWE

Ekonomika transportu

w ujęciu mikroekonomicznym

Funkcjonowanie przedsiębiorstw świadczących

usługi transportowe

Zachowania usługobiorców

transportu

Ekonomika transportu

w ujęciu makroekonomicznym

Relacja miedzy transportem

a jego otoczeniem

Zagadnienia polityki

transportowej

Integracja polityki

transportowej z systemem

transportowym U E

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

ODSTAWOWE POJĘCIA DOTYCZĄCE TRANSPORTU

Definicja transportu ( I. Tarski) w znaczeniu czynnościowym:

„… transport oznacza proces technologiczny wszelkiego

przenoszenia na odległość, czyli przemieszczania osób,

przedmiotów lub energii”

Definicja zawiera więc:
Świadczenie usług zarobkowo przez przedsiębiorstwa

transportowe

Przemieszczanie ładunków i osób jako czynność pomocniczą



transport własny przedsiębiorstw nietransportowych



motoryzacja indywidualna

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

ODSTAWOWE POJĘCIA DOTYCZĄCE TRANSPORTU

Definicja transportu ( M. Madeyski) w znaczeniu podmiotowym to

proces przemieszczania przez podmiot do tego powołany:

„… transport to technicznie, organizacyjnie i ekonomicznie,

wydzielone z innych czynności, celowe przemieszczanie wszelkich

ładunków i osób ”

Ekonomika transportu zajmuje się jego ujęciem podmiotowym

Reasumując:
Transport = działalność człowieka, której celem jest

przemieszczanie osób , ładunków, mediów.

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

ODSTAWOWE POJĘCIA DOTYCZĄCE TRANSPORTU

transport

komunikacja

łączność

Komunikacja - porozumiewanie się ludzi między sobą, czyli

wszelkie formy łączności



listy, telegramy, internet



rozmowy: telefon, radio, internet



przesyłanie paczek

Połączenia, których cechą jest trwałość



powiązanie drogami komunikacyjnymi



regularne przewozy osób i ładunków wg rozkładów jazdy

Łączność jest formą komunikacji i obejmuje przepływ informacji,

przekazy pieniężne, paczek

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

LASYFIKACJA TRANSPORTU

PIONOWA

Transport

lądowy

samochodowy

kolejowy

wodny

morski

żegluga morska

powietrzny

lotniczy

kosmiczny

urociągow

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

LASYFIKACJA POZIOMA

Podział ze względu na przedmiot przewozu



transport osób



transport ładunków

Podział ze względów organizacyjno –f unkcjonalnych



transport regularny



transport nieregularny

Podział ze względu na organizację przewozu



transport bezpośredni



transport pośredni



łamany, multimodalny , intermodalny, kombinowany

Kryterium geograficzne
krajowy



wewnątrz zakładowy, miejski podmiejski



aglomeracyjny, międzyregionalny

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

LASYFIKACJA POZIOMA



międzywojewódzki, międzyregionalny

międzynarodowy



kontynentalny



międzykontynentalny

Podział ze względu na formę własności



państwowy



spółdzielczy



komunalny



prywatny

Omówione klasyfikacje nie znalazły zastosowania w klasyfikacji

działalności gospodarczej Unii Europejskiej (NACE) ani polskiej

klasyfikacji gospodarczej (PKD)



transport lądowy, rurociągowy (dział 60 )



transport wodny(dział 61 )…itd.

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

Miejsce ekonomiki transportu w naukach ekonomicznych (model

dwustronnych wzajemnych powiązań)

Ekonomia formułuje prawa dla ekonomiki
transportu, a ta dostarcza ekonomii
praktycznych szczegółów.

Ekonomika transportu przekazuje ogólne
prawa ekonomiczne, uwzględniając
specyfikę transportu, do ekonomik
gałęziowych, skąd otrzymuje się szczegóły
praktyczne, na podstawie których można
ustalić pewne prawidłowości występujące
w całej branży

Ekonomia

Ekonomika transportu

Ekonomiki gałęziowe

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

IEJSCE BADAŃ TRANSPORTOWYCH W NAUKACH EKONOMICZNYCH

Ekonomiki gałęziowe wyodrębnione z ekonomiki transportu

Ekonomika transportu

Transportu

samochodowego

Transportu

kolejowego

transportu

lotniczego

Transportu

morskiego

Transportu

śródlądowego

Komunikacji

miejskiej

Ekonomiki

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

RAWA EKONOMICZNE W TRANSPORCIE

Pięć praw ekonomicznych według Saxa



Prawo intensywności transportu – tempo rozwoju transportu powinno być

zgodne z intensywnością rozwoju wszystkich działów gospodarki



prawo integracji transportu – rozdrobniony popyt na usługi transportowe

zostaje zintegrowany w określonej, rozsądnie ograniczonej liczbie inwestycji

transportowych - racjonalizacja nakładów inwestycyjnych w transporcie

i lepsze wykorzystanie inwestycji już funkcjonujących



Prawo kierunkowości transportu – transport dokonywany jest po drodze o

najniższych kosztach transportu, czyli po drodze najkorzystniejszej

ekonomicznie, a nie po drodze najkrótszej geometrycznie



Prawo kosztów transportu – korzystne jest rozszerzenie rozmiarów

przewozu, aż do pełnego wykorzystania zdolności przewozowej danych

obiektów i środków transportu ( mniejszy koszt jednostkowy)



Prawo cen transportu – koszty jednostkowe przewozu zależą od cen

zastosowanych za te usługi (odwrotnie niż w innych działach gospodarki,

gdzie ceny dóbr i usług zależą od kosztów ich produkcji)

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

AKRES BADAŃ EKONOMIKI TRANSPORTU

Ekonomika transportu nawiązuje i opiera się na makroekonomii,

mikroekonomii oraz relacjach miedzy transportem a rozwojem

gospodarczym
Zakres inwestycji transportowych wpływa na sytuację

przedsiębiorstw jaki na rozwój gospodarczy kraju.

Rozwój transportu

granty z budżetu UE

pożyczki Banku światowego

pożyczki Europejskiego Banku

Inwestycyjnego

stymulacja

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

AKRES BADAŃ EKONOMIKI TRANSPORTU

Ekonomika transportu bada wpływ transportu na



rozmieszczenie podmiotów gospodarczych



rozwój sieci osadniczej

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

AKRES BADAŃ EKONOMIKI TRANSPORTU

Zakres przedmiotowy ekonomiki transportu



gałęzie transportu



występujące formy własności transportu



wyposażenie transportowe kraju

Zakres podmiotowy ekonomiki transportu



przedsiębiorstwa świadczące zarobkowo usługi transportowe



podmioty eksploatujące środki transportu na użytek własny



usługobiorcy transportu



organa administracji państwowej

Zakres problemowy ekonomiki transportu



wpływ transportu na zagospodarowanie przestrzenne, wzrost

gospodarczy, środowisko



analiza kosztów utrzymania i eksploatacji infrastruktury

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

ETODOLOGIA EKONOMIKI TRANSPORTU

Alokacja ogólnych zasad ekonomii w transporcie



Popyt, podaż, zyskowność rentowność, opłacalność transportu

a bilans płatniczy kraju

Tworzenie specyficznych narzędzi pomiaru



Tonokilometry, pasażerokilometry



Wzbogacanie ogólnych form rachunku ekonomicznego

np. natężenie ruchu przy budowie autostrad

Tworzenie rozbudowanego zestawu wskaźników analizy

ekonomicznej



Wskaźnik wykorzystania zdolności ładunkowej



Wskaźnik rozproszenia przewozów w czasie

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

ETODOLOGIA EKONOMIKI TRANSPORTU

Stosowanie specyficznych dla transportu metod

ewidencjonowania



Obserwacja natężenia ruchu



Rejestracja miejsc i przyczyn wypadku

Konstruowanie specyficznych dla transportu metod analizy



Uwzględnia czas transportu, odległość przewozu, dostępność, ceny

paliw

Budowanie specyficznych dla transportu modeli analizy



Uwzględnia wpływ inwestycji strukturalnych i taborowych, zmiany

strukturalne i organizacyjne, zmiany systemu finansowania

i podatkowego, ocena konkurencyjności

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

ODZIAŁ BADAŃ TRANSPORTOWYCH MIEDZY DZIEDZINY NAUKI

Dyscypliny nauki zajmujące się transportem

ekonomika transportu

geografia transportu

historia transportu

prawo transportowe

TRANSPORT JAKO PRZEDMIOT BADAN EKONOMICZNYCH

ODZIAŁ BADAŃ TRANSPORTOWYCH MIEDZY DZIEDZINY NAUKI

Poza dyscyplinami mającymi „transport” w nazwie wiele innych

ma wpływ na jego rozwój:



logistyka



geografia transportu



historia transportu



prawo transportowe



technika



informatyka



statystyka



ekologia

Document Outline