Politechnika Wrocławska 

Laboratorium Chemii Fizycznej (I-30) 

Pomiary SEM ogniw (zad. 1-2) 

18 

 
 

I n s t r u k c j a   s z a f k o w a  

  
 

Przed  przystąpieniem  do  wykonania  ćwiczenia  należy  sprawdzić  czy  wyposażenie 
stanowiska jest zgodne z rewersem szafkowym (ewentualne braki zgłosić laborantce). 
Pobrać  u  laborantki  przyrządy  i  sprzęt  pomocniczy  wyszczególnione  w  rewersie. 
Wpisać się do rewersu (data, nazwisko i imię, grupa, zespół) i podpisać rewers.  

 

Zadanie 1 – Ogniwo Daniella 

Czynności wstępne i pomiary ogniwa Daniella 

1.  Oczyścić  powierzchnie  elektrod  Cu  i  Zn,  do  każdej  elektrody  użyć  oddzielnego 

skrawka papieru ściernego. 

2.  Zmontować w statywie tekstolitowym ogniwo Daniella. W tym celu wstawić zlewki 

w otwory statywu, wlać do nich roztwory CuSO

4 

(do prawego) i ZnSO

4

 (do lewego). 

Do roztworów zanurzyć elektrody Cu (do CuSO

4

) oraz Zn (do ZnSO

4

) i umocować je 

w  odpowiednich  gniazdach  (a  i  c  –  patrz  rys.  7.8  w  podręczniku).  Zlewki  połączyć 
kluczem elektrolitycznym.  

3.  Wyprowadzenia „+” i „–” w tekstolitowym statywie połączyć z odpowiednimi zaci-

skami miernika (miliwoltomierza cyfrowego). 

4.  Włączyć miernik, ustawić właściwy zakres pomiarowy i zmierzyć kilkakrotnie SEM 

ogniwa (patrz instrukcja obsługi miliwoltomierza cyfrowego), zanotować wyniki. 

5.  Sporządzić  ogniwo  o  schemacie:  Hg,Hg

2

Cl

2

|  nasyc.  KCl||CuSO

4

  m  =  0,05  |Cu. 

Powstanie ono przez: 

•  wyjęcie klucza elektrolitycznego, 

•  wyjęcie elektrody Zn z gniazda a, 

•   wstawienie  półogniwa  kalomelowego  do  roztworu  CuSO

4

  i  przyłączenie 

końcówki jego przewodu do zacisku w gnieździe b.  

Zmierzyć kilkakrotnie SEM tego ogniwa, zanotować wyniki. 

6.  Sporządzić ogniwo o schemacie: Hg,Hg

2

Cl

2

| nasyc. KCl||ZnSO

4

 m = 0,05 |Zn. Na-

leży w tym celu: 

•  do prawego otworu w statywie wstawić w miejsce roztworu CuSO

4

 zlewkę z 

roztworem ZnSO

4

,  

•  w  gnieździe  c  wymienić  elektrodę  miedzianą  na  cynkową,  pozostawiając 

gnieździe  b  półogniw  kalomelowe  (przed  zanurzeniem  do  roztwory  ZnSO

4

 

opłukać i osuszyć).  

Zmierzyć kilkakrotnie SEM tego ogniwa, zanotować wyniki. 

7.  Po zakończonych pomiarach zdemontować ogniwa. Roztwory, jeśli nie uległy zanie-

czyszczeniu,  zlać  do  butelek  (w  przeciwnym  razie  wylać  do  pojemnika  na  zlewki). 
Elektrody i końcówki klucza elektrolitycznego dokładnie opłukać woda destylowaną i 
osuszyć bibułą. Zlewki dokładnie umyć i wysuszyć w strumieniu ciepłego powietrza. 

Zadanie 2 – Ogniwa stężeniowe i iloczyn rozpuszczalności  

a) Wyznaczenie zakresu stosowalności wzoru Nernsta do ogniw stężeniowych 

8.  Sporządzić 8 roztworów AgNO

3 

 o stężeniach od 10

–2

 do 10

–7

 M (w takich rozcień-

czenia można przyjąć, że c[mol·dm

–3

] = m[mol·kg

–1

]), tak aby pokryć równomiernie 

cały zakres stężeń. 

9.  Sporządzić ogniwo stężeniowe o schemacie Ag|AgNO

3

 c = x|| AgNO

3

 c = 0,01M|Ag 

przez  wstawienie  do  otworów  tekstolitowego  statywu  dwóch  zlewek  z  roztworem 
AgNO

3

  o  stężeniu  0,01  M,  umieszczeniu  w  nich  elektrod  srebrowych  i  połączeniu 

kluczem elektrolitycznym. Elektrody Ag (oczyszczone) przyłączyć do gniazd a i c. 

10. Zmierzyć kilkakrotnie SEM tego ogniwa i zanotować wyniki. 
11.  W lewym półogniwie wymieniać roztwory AgNO

3

 na coraz o bardziej rozcieńczone 

i  mierzyć  w  identyczny  sposób  SEM  powstałych  ogniw  stężeniowych  (pamiętać  o 
opłukiwaniu i osuszaniu każdorazowo klucza elektrolitycznego i lewej elektrody). 

12. Po zakończeniu pomiarów, pozostawić prawe półogniwo, a opróżnić zlewkę w pół-

ogniwie lewym i przystąpić do wyznaczenia iloczynu rozpuszczalności soli srebra. 

b) Wyznaczenie iloczynu rozpuszczalności soli srebrowej 

13. Sporządzić dwa roztwory nasycone Ag

ν

+

X:  

•  pierwszy przez zmieszanie 20 cm

3

 0,01 M roztworu AgNO

3

 z 25 cm

3

 otrzymanego 

odczynnika strącającego (roztwór soli Me

ν

+

X strącającej osad Ag

ν

+

X), 

•  drugi, przez zmieszanie 20 cm

3 

roztworu AgNO

3 

z 30 cm

3 

odczynnika strącającego. 

14. Sporządzić ogniwo stężeniowe, w którym lewym półogniwem byłaby elektroda Ag 

zanurzona  w  pierwszym  roztworze,  a  prawym,  półogniwo  AgNO

3

  c = 0,01M|Ag,  z 

poprzedniego  doświadczenia.  Spiąć  ogniwo  kluczem  i  zmierzyć  trzykrotnie  jego 
SEM (obliczyć wartość średnią).   

15. W ten sam sposób postąpić z drugim roztworem. Wartości SEM zanotować w od-

powiednich rubrykach sprawozdania. 

Zakończenie eksperymentu 

16. Po  zakończeniu  pomiarów  wyłączyć  miernik,  rozmontować  ogniwa.  Elektrody  i 

końcówki klucz elektrolitycznego dokładne umyć i osuszyć bibułą.  

17. Umyć i osuszyć szkło używane w ćwiczeniu. Roztwory zlać do pojemnika na zlewki 

soli nieorganicznych (nie do zlewu!). Uporządkować stanowisko. 

18. Zwrócić  butelki  z  nie  zużytym  roztworem,  oraz  elektrody  i  pobrany  sprzęt  do  dy-

żurki.  

19. Zdać zawartość szafki laborantce i uzyskać jej podpis na sprawozdaniu. 
20. Przedstawić wyniki pomiarów prowadzącemu ćwiczenia i uzyskać jego akceptację.   

 

 

Uwaga: 

      Wszystkie  zużyte  roztwory  należy  gromadzić  w  specjalnym  plastikowym  pojemniku  na 
zlewki nieorganiczne, ustawionym obok zlewu. Nie wolno pod żadnym pozorem wylewać do 
kanalizacji.