1

BANKOWOŚĆ ĆWICZENIA 2 18.11.2012

Banki komercyjne



Banki komercyjne to banki funkcjonuje na bazie prawa handlowego i bankowego na zasadzie

rozrachunku gospodarczego, czyli przychodami ze swojej działalności pokrywają koszty, ich
celem jest maksymalizacja zysku



Są to również instytucje zaufania publicznego, tzn. obracają nie swoimi pieniędzmi

(powierzonymi przez klientów), więc musza minimalizować ryzyko swojej działalności



Prawo handlowe przyznaje im status spółek akcyjnych zaś prawo bankowe specyficzne formy

organizacji i działania

Bankowy Fundusz Gwarancyjny (BFG)

którego misja jest ochrona osób powierzonych swoje środki

pieniężne bankom oraz działanie na rzecz bezpieczeństwa i stabilności systemu bankowego w Polsce3.
Powołany ustawą 14 grudnia 1994 roku o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym w celu
niedopuszczenia do załamania finansowego grupy banków prywatnych oraz utraty zaufania klientów
do systemu bankowego podjęto prace nad stworzeniem systemu gwarantowania depozytów.

Główne zadania BFG:



gwarantowanie depozytów pieniężnych zgromadzonych w bankach w wysokości i zakresie
wskazanych w ustawie



udzielanie zwrotnej pomocy finansowej bankom i zagrożonej wypłacalności

Zgodnie z regulacjami UE kwota depozytów do równowartości w złotych 100 000 € (w 100%).

Nadzór bankowy

ma zapewnić bezpieczeństwo wkładów gromadzonych przez banki i zapewnić

stabilność sektora bankowego. Jest sprawowany przez bank centralny, Ministerstwo Finansów lub
organizację niezależna. Do zadań nadzoru bankowego należy niedopuszczanie do:



naruszenia prawa handlowego i innych przepisów prawnych obowiązujących banki



utraty płynności finansowej przez banki



takiego pogorszenia się rentowności banku, które groziłoby jego likwidacją

Urząd nadzoru bankowego ma prawo kontrolowania działalności banku, a w przypadku naruszenia
prawa bankowego lub niewypełnienia zobowiązana wobec klientów, może zastosować odpowiednie
działanie, aż do zawieszenia lub odwołania kierownictwa banku i postawienie go w stan likwidacji

Zewnętrzne formy ostrożnościowe uzgodnione przez Komitetu Bazylejski są tworzone i egzekwowane
przez system nadzorczy. Obejmują one:



minimum kapitałowe dla banków



Definiowanie składników kapitału



Ważenie ryzyka aktywów



ocenę zarządzania portfelami kredytowymi i rezerw celowych



kontrolę koncentracji (limity ostrożnościowe)



kontrole kredytów powiązanych



kontrolę ryzyka kraju



kontrolę ryzyka rynkowego (rezerwy, standardy)



ocenę kontroli wewnętrznej.

Nadzór bankowy w Polsce

Od 1 stycznia 2008 nadzór sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego, organ wykonawczy to generalny
Inspektorat Nadzoru Bankowego.(decyzje i zadania wykonuje)
Celem nadzoru bankowego w Polsce jest zapewnienie:



bezpieczeństwa środków pieniężnych gromadzonych na rachunkach bankowych



zgodności działalności banków z przepisami ustawy prawo bankowe, ustawy o NBP, ze

statutem i decyzja o wydaniu zezwolenia na utworzenie banku.

2

Zakres podmiotowego oddziaływania nadzoru bankowego na banki prowadzące działalność w Polsce
ma charakter wąski. W efekcie poza zasięgiem nadzoru bankowego w Polsce pozostają parabanki, co
stawiaj jest w uprzywilejowanej pozycji konkurencyjnej.
Nadzór bankowy oddziałuje na polskie banki w następującym zakresie:



licencjonowanie działalności banku (określa warunki uzyskania licencji bankowej oraz
sprawuje kontrolę przepływu własności akcji)



zewnętrzne regulacje ostrożnościowe w Polsce; nadzór dotyczy następujących obszarów:

o

wysokość funduszy własnych

o

współczynnik wypłacalności

o limity koncentracji wierzytelności
o rezerwy ogólne
o rezerwy celowe

(-) Stabilność sektora bankowego w Polsce



stabilny system finansowy w istotny sposób wspiera realizację głównych celów banku
centralnego



utrzymania stabilnego poziomu cen, a przez to tworzenia podstaw do osiągnięcia

długookresowego wzrostu gospodarczego.



stabilność systemu finansowego jest rozumiana jako stan, w którym system finansowy pełni
swoje funkcje w sposób ciągły i efektywnym

(-) Sytuacja polskiego sektora bankowego w 2008 i 2009 roku pozostawała stabilna, jednak widoczny
był znaczny wzrost ryzyka wynikającego z ogromnych zaburzeń na globalnych rynkach finansowych,
prowadzących do ograniczenia płynności i wzrostu kosztu pozyskania pieniądza na rynku, silnego
osłabienia złotego oraz gwałtownego pogorszenia perspektyw wzrostu gospodarczego. Wpłynęło to na
pogorszenie sytuacji finansowej części kredytobiorców i doprowadziło do znacznego spadku zysków
banków. Dalszy rozwój tych zjawisk oraz ich skutki stawiają duże wyzwania przed sektorem
bankowym. W 2009 roku i 2010 roku nadzór nad sektorem bankowym stanął w obliczu konieczności
zapewnienia stabilności systemu w obliczu efektów kryzysu na rynkach finansowych. Pomimo silnego
pogorszenia wyników finansowych sytuacja sektora bankowego pozostała stabilna.

Bank jako specyficzne przedsiębiorstwo



bank jest specyficzną formą przedsiębiorstwa gdyż od tradycyjnych przedsiębiorstw rożni się

w sferze formalnoprawnej funkcjami pełnionymi w gospodarce, zasadami księgowości i
sprawozdawczości bankowej



specyfikacja banku wynika z podstawowego założenia, przyjętego w stosunku do banków w

XIX wieku; bankom nadaję się przywileje, ale również wprowadza się ograniczenia



bank jest uprawniony do wykonywania czynności bankowych, podlegających nadzorowi.

Swoją działalność prowadzi na podstawie licencji, która może być odebrana w przypadku nie
przestrzegania przepisów prawa



działalność bankowa reguluje głównie Prawo bankowe. Istotne znaczenie w reglamentowaniu

działalności banków mają zarzadzania i zalecenia nadzoru bankowego, które nie dotyczą
innych przedsiębiorstw



podobnie jak przedsiębiorstwa, banki ponoszą koszty, ale i osiągają przychody i zyski

Struktura zarządzania bankiem jest złożona. Podstawowe decyzje są podejmowane przez
instytucje trzech typów:



walne zgromadzenie akcjonariuszy



radę nadzorczą banku



Zarząd

3

Zarządzanie bankiem

mianowanie i

sprawozdania nagrody

odwoływanie członków

NAGRODY

AUDYT

Kontrola

mianowanie i

odwołanie

członków

zarządzanie

mianowanie i

odwołanie

członków

Walne zgromadzenie akcjonariuszy



w jego skład wchodzą właściciele banku i tylko oni maja prawo głosu



najważniejsze zadania:

o

rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania z działalności spółki za ubiegły rok

o

podział zysku za ubiegły rok

o

udzielenie członkom organów kierowniczych (zarządu i rady nadzorczej) absolutorium
z wykonywania przez nich obowiązków

o wszystkie zmiany statut banku
o emisja nowych akcji
o

wybór rady nadzorczej

Rada nadzorcza banku



rada nadzorcza sprawuje stały nadzór nad działalnością we wszystkich dziedzinach jej
działalności



najważniejsza zadania

o

stała kontrola pracy banku, w tym kontrola sprawozdań finansowych i innych
dokumentów

o

mianowanie i odwoływanie członków zarządu

Zarząd

o

kieruje bieżącą działalnością banku

o podejmuje wszystkie istotne decyzje kadrowe
o

ustala wysokość oprocentowania depozytów, zasady oprocentowania kredytów i wysokość
prowizji bankowych

(-) Centrala i sieć terenowa banku



banki można podzielić na centrale i sieć placówek terenowych (siec bankowa, siec placówek)



centralna jest podzielona na depozyty i inne komórki organizacyjne, które pełnią funkcje
zarządcze np.

WALNE ZGROMADZENIE AKCJONARIUSZY

RADA NADZORCZA

ZARZĄD

CENTRALA I SIEĆ PLACÓWEK TERENOWYCH

4

Polityka kadrowa



podobnie jak tradycyjne przedsiębiorstwo banki zatrudniają pracowników i prowadza
tradycyjna politykę kadrową.

Przychody banku



większość zysków banku jest osiągana dzięki temu, że koszt pozyskania przez niego pieniędzy
jest znacznie mniejszy niż przychody z dokonywanych dzięki tym pieniądzom inwestycji



ważnym źródłem zysków banku są prowizje, czyli opłaty pobierane za czynności bankowe



w dużym uproszczeniu działalność banków można podzielić na kilka podstawowych dziedzin,
w stosunku do których używany jest termin „operacje bankowe”

Operacje bankowe dzielą się na:



operacje z klientami (m.in. operacje depozytowe i kredytowe)



operacje skarbowe (m.in. operacje związane z papierami wartościowymi i lokaty
międzybankowe)



inne typy operacji (m.in. operacje pośredniczące)

Inny podział operacji bankowych wyróżnia:



operacje należące do tzw. portfela bankowego (głownie operacje depozytowe i kredytowe)



operacje należące do tzw. portfela handlowego (operacje papierami wartościowymi obcymi,
lokaty międzybankowe znaczna część operacji pośredniczących)

Czynności bankowe

Czynności bankowe sensu stricto

Czynności bankowe sensu largo

- przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych
na żądanie lub z nadejściem oznaczonego
terminu oraz prowadzenie rachunków tych
wkładów
- prowadzenie innych rachunków bankowych
- udzielanie kredytów
- udzielanie i potwierdzanie gwarancji
bankowych oraz otwieranie i prowadzenie
akredytyw
- emitowanie bankowych papierów
wartościowych
- przeprowadzanie bankowych rozliczeń
pieniężnych
- wydawanie instrumentu pieniądza
elektronicznego
- wykonywanie czynności przewidzianych
wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach

- udzielanie pożyczek pieniężnych
- operacje czekowe i wekslowe oraz operacje,
które przedmiotem są warranty
- wydawanie kart płatniczych oraz
wykonywanie operacji przy ich użyciu
- terminowe operacje finansowe
- nabywanie i zbywanie wierzytelności
pieniężnych
- przechowywanie przedmiotów i papierów
wartościowych oraz udostępnianie skrytek
sejfowych
- prowadzenie skupu i sprzedaży wartości
dewizowych
- udzielanie i potwierdzanie poręczeń
- wykonywanie czynności zleconych ,
związanych z emisja papierów wartościowych
- pośrednictwo w dokonywaniu przekazów
pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie
dewizowym

Produkty bankowe

Podstawowy podział wyróżnia:



produkty kredytowe



produkty depozytowe



produkty parabankowe



produkty rozliczeniowe



gwarancje bankowe



inne produkty bankowe (np. skup i sprzedaż walut obcych, wynajmowanie skrytek bankowych)

Produkty bankowe można podzielić na aktywne (dochodowe), pasywne (nie przynoszące dochodu) i
pośredniczące.

5

Bilans banku

Banki są zobowiązane do opracowania kilku bilansów, znacznie różniących się między sobą (np. dla
nadzoru bankowego, dla władz skarbowych, dla GUS i na własny użytek).

Pasywa banku komercyjnego

Aktywa banku komercyjnego

Gotówka w kasie

Środki w NBP

Należności od sektora niefinansowego

Należności od sektora budżetowego

Papiery wartościowe dłużne

Udziały i akcje

Inne papiery wartościowe

Polityka aktywów i pasywów



Polityka aktywów i pasywów polega na takim kształtowaniu ….
..…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….



Bank stara się tanio pozyskać pieniądze i zainwestować je w sposób najbardziej dochodowy,
pamiętając jednak cały czas o trzecim czynniku – ryzyku

Marketing bankowy



rosnąca konkurencja na rynku usług bankowych sprawia, że każdy nowoczesny bank musi
prowadzić marketing, a jego najważniejszym elementem jest opracowanie i wcielenie w życie
strategii produktu bankowego



marketing to jednak znacznie więcej, to także przygotowanie całościowej strategii działań
bankowych mających na celu stworzenie odpowiedniego obrazu banku, zapewnienie bankowi
zaufania i pozyskanie klientów

P

A

S

Y

W

A

K W

A Ł

P A

I S

T N
A Y

Ł

K

A O

P B

I C
T Y

A
Ł

 Kapitał akcyjny
 Kapitały zapasowe i rezerwowe
 Niepodzielny zysk za ubiegłe lata
 Zysk z roku bieżącego
 Rezerwy celowe

 Depozyty klientów
 Zobowiązania wobec NBP i sektora

budżetowego

 Lokaty międzybankowe bierne
 Papiery wartościowe dłużne banku
 Inne pasywa

A

K

T

Y

W

A

GOTÓWKA

ŚRODKI TRWAŁE

KREDYTY

PAPIERY WARTOŚCIOWE

LOKATY MIĘDZYBAKOWE CZYNNE

INNE AKTYWA

6



marketing oparty na kompleksowym ujęciu wszystkich czynników mających wpływ na
osiągniecie zamierzonego celu w postaci oddziaływania na docelowy rynek lub jego segmenty
nosi nazwę marketingu mix.

Można wyróżnić podstawowe segmenty marketingu bankowego:



segmentacja działań marketingowych

W odniesieniu do większości produktów promocja jest mało skuteczna, jeśli adresujemy ja do
ogółu ludności. Dlatego tez specjalności ds. marketingu prowadzą politykę działań
marketingowych stosownie do założenia celu. Skład segmentów rynku zależy od konkretnego
zadania postawionego przed nimi.



program marketingowy

Wstępem do opracowania dobrej strategii marketingowej jest przeprowadzenie odpowiednich
badań. Badanie jest przede wszystkim zapotrzebowanie klientów na produkty bankowe, te
istniejące i te, które mógłby wprowadzić.
Na podstawie przeprowadzonych badan tworzony jest program marketingowy, który jest stale
uzupełniany i przekształcony.
Istotnym elementem programu marketingowego jest wprowadzenie i wykorzystanie nowych
produktów. Podstawowym celem programu marketingowego jest przystosowanie banku do
wymagań i potrzeb obecnych i przyszłych klientów. W ramach takiego programu opracowuje
się nie tylko strategię promocji produktów przynoszących największe korzyści finansowe
bankowi, ale także i produktów, które wiążą z bankiem dobrych klientów lub przynoszą im
inne korzyści.



wizerunek banku

Tworzenie odpowiedniego wizerunku banku jest dokonywane przy użyciu szerokiego
wachlarza środków, m.in. przez reklamę prasową, radiowa i telewizyjną, ulotki reklamowe, itp.
Niektórzy uważają, że większe znaczeni ma parareklama, czyli doprowadzenie rożnymi
środkami do ukazywania się korzystnych artykułów, audycji telewizyjnych, itp. O banku.
Innym działaniem jest działalność dobroczynna (subwencjonowanie wydawnictw). Sponsoring
bankowy jest znacznie skuteczniejszy niż sponsoring innych przedsiębiorstw.
Wpływ na wizerunek banku ma sam wystrój lokali bankowych, sposób zachowania się
personelu, wprowadzenie przez bank produktów uważanych za najbardziej nowoczesne (np.
home banking)
Ostatecznym rezultatem tych działań jest wypracowanie obrazu banku solidnego,
wypłacalnego, a także nowoczesnego – takiemu bankowi znacznie łatwiej jest pozyskać
zarówno depozyty, jak klientów na kredyty.

Istota i struktura koncepcji marketingu

Misja

struktura

zakres

działania

Proces w wąskim

znaczeniu

CELE BANKU

Strategie marketingowe

Orientacja na ofertę, osoby

(uniwersalna, specjalistyczna
paleta produktów)

Orientacja grupy

klientów

Orientacja
geograficzna

Zarządzanie instrumentami z zakresu polityki zbytu (marketing mix)

7

Strategie marketingowe



strategie marketingowe stanowią połączenie celów marketingowych z zespołem narzędzi
marketingowych (marketing mix)



zasadnicze można wyróżnić 3 strategie marketingu bankowego

o ukierunkowana na geograficzne rynki zbytu

- działanie na rynku lokalnym
- działanie na rynku regionalnym
- działanie na rynku ponadregionalnym/krajowym
- działanie na rynku europejskim/międzynarodowym

o

ukierunkowaną na klienta
- niezróżnicowana strategia obsługi klienta (obsługa wszystkich klientów na rynku)
- zróżnicowana strategia obsługi klienta (uwzględnienie potrzeb i preferencji)
poszczególnych grup docelowych
- skoncentrowana strategia obsługi klienta (koncentracja na wybranej grupie)

o

ukierunkowaną na produkt

Instrumenty marketingu bankowego

MARKETING MIX

Dystrybucja

Promocja

Cena

Produkt

- oferta
- jakośd
- funkcje
- usługi
dodatkowe

- metody kształtowania cen
- stopy procentowe
- prowizje i opłaty bankowe
- usługi dodatkowe

- popieranie reklamy
- sprzedaż osobista
- reklama
- public relations
- sponsoring

- lokalizacje
- kanały dystrybucji
- nowoczesne formy sprzedaży