background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

 

 

 
 
 

MINISTERSTWO EDUKACJI 

NARODOWEJ 

 

 

 

 

Czesław Nowak 

 

 

 

 

UŜytkowanie i obsługiwanie maszyn i urządzeń  
812[01].Z1.02 

 

 
 
 
 
 

Poradnik dla nauczyciela 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy 
Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Recenzenci: 
mgr inŜ. Robert Wanic 
mgr inŜ. Andrzej Pasiut 
 
 
Opracowanie redakcyjne: 
mgr Janusz Górny 
 
 
 
Konsultacja: 
mgr inŜ. Marek Olsza 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Poradnik  stanowi  obudowę  dydaktyczną  programu  jednostki  modułowej  812[01].Z1.02. 
„UŜytkowanie  i  obsługiwanie  maszyn  i  urządzeń”,  zawartego  w  modułowym  programie 
nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej. 
 
 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 

Wydawca 

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

SPIS TREŚCI 

 
1.

 

Wprowadzenie   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

       

2.

 

Wymagania wstępne 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

       

3.

 

Cele kształcenia  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

       

4.

 

Przykładowe scenariusze zajęć   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

       7 

5.

 

Ćwiczenia   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     11 

5.1. Podstawowe pojęcia z zakresu eksploatacji obiektów technicznych  

 

     11 

5.1.1. Ćwiczenia   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     11 

5. 2. Fizyko-chemiczne podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń   

 

 

     13 

 

 

5.2.1. Ćwiczenia   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     13 

5.3. Stosowanie materiałów eksploatacyjnych  

 

 

 

 

 

 

 

     15 

 

 

5.3.1. Ćwiczenia   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     15 

 

5.4. Zasady uŜytkowania i obsługiwania maszyn i urządzeń 

 

 

 

 

     17 

 

 

5.4.1. Ćwiczenia   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     17 

 

5.5. Proces technologiczny remontu maszyn. Weryfikacja części maszyn  

i metody regeneracji  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     19 

 

 

5.5.1. Ćwiczenia   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     19 

6.

 

Ewaluacja osiągnięć ucznia   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     21 

7.

 

Literatura   

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

     33 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

1.

 

WPROWADZENIE  

 

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu 

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń do obróbki 
plastycznej. 

W poradniku zamieszczono: 

 

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć juŜ ukształtowane, 
aby bez problemów mógł korzystać z Poradnika,  

 

cele  kształcenia,  wykaz  umiejętności,  jakie  uczeń  ukształtuje  podczas  pracy 
z Poradnikiem, 

 

przykładowe scenariusze zajęć, 

 

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania

 

–uczenia się oraz środkami dydaktycznymi, 

 

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego, 

 

literaturę uzupełniającą. 
Wskazane  jest,  aby  zajęcia  dydaktyczne  były  prowadzone  róŜnymi  metodami  ze 

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania. 

Formy  organizacyjne  pracy  uczniów  mogą  być  zróŜnicowane,  począwszy  od 

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej. 

Jako  pomoc  w  realizacji  jednostki  modułowej  dla  uczniów  przeznaczony  jest  Poradnik 

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z Poradnika 
do nich adresowanego. 

Materiał  nauczania  (w  Poradniku  dla  ucznia)  podzielony  jest  na  rozdziały,  które 

zawierają  podrozdziały.  Podczas  realizacji  poszczególnych  rozdziałów  wskazanym  jest 
zwrócenie uwagi na następujące elementy: 

 

materiał 

nauczania–w 

miarę 

moŜliwości 

uczniowie 

powinni 

przeanalizować 

samodzielnie.  Obserwuje  się  niedocenianie  przez  nauczycieli  niezwykle  waŜnej 
umiejętności,  jaką  uczniowie  powinni  bezwzględnie  posiadać  –  czytanie  tekstu 
technicznego ze zrozumieniem, 

 

pytania  sprawdzające  mają  wykazać,  na  ile  uczeń  opanował  materiał  teoretyczny  i  czy 
jest  przygotowany  do  wykonania  ćwiczeń.  W zaleŜności  od  tematu  moŜna  zalecić 
uczniom  samodzielne  odpowiedzenie  na  pytania  lub  wspólne  z  całą  grupą  uczniów,  
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza, 
poniewaŜ  nauczyciel  sterując  dyskusją  moŜe  uaktywniać  wszystkich  uczniów  oraz  
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości, 

 

dominującą  rolę  w  kształtowaniu  umiejętności  oraz  opanowaniu  materiału  spełniają 
ć

wiczenia.  W  trakcie  wykonywania  ćwiczeń  uczeń  powinien  zweryfikować  wiedzę 

teoretyczną  oraz  opanować  nowe  umiejętności.  Przedstawiono  dosyć  obszerną 
propozycję  ćwiczeń  wraz  ze  wskazówkami  o  sposobie  ich  przeprowadzenia, 
uwzględniając  róŜne  moŜliwości  ich  realizacji  w  szkole.  Nauczyciel  decyduje,  które  
z  zaproponowanych  ćwiczeń  jest    w  stanie  zrealizować  przy  określonym  zapleczu 
techno

  dydaktycznym  szkoły.  Prowadzący  moŜe  równieŜ  zrealizować  ćwiczenia,  które 

sam opracował, 

 

sprawdzian  postępów  stanowi  podsumowanie  rozdziału,  zadaniem  uczniów  jest 
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając 
zamieszczone  w  nim  stwierdzenia  potwierdzić  lub  zaprzeczyć  opanowanie  określonego 
zakresu materiału. JeŜeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień 
wrócić,  sprawdzając  czy  braki  w  opanowaniu  materiału  są  wynikiem  niezrozumienia  

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

przez  ucznia  tego  zagadnienia,  czy  niewłaściwej  postawy  ucznia  w  trakcie  nauczania. 
W tym  miejscu  jest  szczególnie  waŜna  rola  nauczyciela,  gdyŜ  od  postawy  nauczyciela, 
sposobu  prowadzenia  zajęć  zaleŜy  między  innymi  zainteresowanie  ucznia.  Uczeń 
niezainteresowany  materiałem  nauczania,  wykonywaniem  ćwiczeń  nie  nabędzie  w pełni 
umiejętności  załoŜonych  w  jednostce  modułowej.  NaleŜy  rozbudzić  wśród  uczniów  tak 
zwaną „ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania 
rozdziału moŜe stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności 
ucznia  z  tego  zakresu.  Nauczyciel  realizując  jednostkę  modułową  powinien  zwracać 
uwagę  na  predyspozycje  ucznia,  ocenić,  czy  uczeń  ma  większe  uzdolnienia  manualne, 
czy moŜe lepiej radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych, 

 

testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawierają zadania z zakresu 
jednostki  modułowej  i  naleŜy  je  wykorzystać  do  oceny  uczniów,  a  wyniki  osiągnięte 
przez  uczniów  powinny  stanowić  podstawę  do  oceny  pracy  własnej  nauczyciela 
realizującego  tę  jednostkę  modułową.  KaŜdemu  zadaniu  testu  przypisano  określoną 
liczbę  moŜliwych  do  uzyskania  punktów  (0  lub  1  punkt).  Ocena  końcowa  uzaleŜniona 
jest  od  ilości  uzyskanych  punktów.  Nauczyciel  moŜe  zastosować  test  według  własnego 
projektu  oraz  zaproponować  własną  skalę  ocen.  NaleŜy  pamiętać,  Ŝeby  tak 
przeprowadzić  proces  oceniania  ucznia,  aby  umoŜliwić  mu  jak  najpełniejsze  wykazanie 
swoich umiejętności.  

 

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to: 

 

pokaz, 

 

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne), 

 

projektów, 

 

przewodniego tekstu. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   

Schemat układu jednostek modułowych  

 

812[01].Z1 

Eksploatacja maszyn i urządzeń do 

obróbki plastycznej 

812[01].Z1.01 

Dobieranie maszyn i urządzeń przemysłowych  

oraz transportowych 

812[02].Z1.02 

UŜytkowanie i obsługiwanie maszyn i urządzeń 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

2.

 

WYMAGANIA WSTĘPNE 

 

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

korzystać z róŜnych źródeł informacji, 

 

selekcjonować, porządkować i przechowywać informacje, 

 

rozróŜniać materiały konstrukcyjne i narzędziowe, 

 

rozróŜnić techniki wytwarzania części maszyn, 

 

rozróŜniać maszyny i urządzenia przemysłowe, 

 

posługiwać się dokumentacją techniczną,  

 

rozpoznawać podstawowe elementy maszyn i urządzeń, 

 

dokonywać oceny stanu technicznego uŜytkowanych maszyn i urządzeń, 

 

stosować  przepisy  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy,  ochrony  środowiska  i  ochrony 
przeciwpoŜarowej. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

3.  CELE KSZTAŁCENIA 

 

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć: 

 

wyjaśnić podstawowe pojęcia związane z eksploatacją maszyn i urządzeń, 

 

rozróŜnić 

zjawiska 

fizykochemiczne 

towarzyszące 

procesom 

destrukcyjnym 

w eksploatacji maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, 

 

rozróŜnić podstawowe rodzaje materiałów eksploatacyjnych, 

 

dobrać materiały smarowe do elementów maszyn i urządzeń, zgodnie z DTR, 

 

rozróŜnić  układy  smarowania  maszyn  i  urządzeń  wykorzystywanych  w  procesach 
obróbki plastycznej, 

 

określić sposoby ochrony przed korozją, 

 

dobrać środki ochrony przed korozją, 

 

określić warunki techniczne uŜytkowania maszyn i urządzeń, 

 

uŜytkować maszyny i urządzenia zgodnie z przeznaczeniem, 

 

scharakteryzować podstawowe operacje i czynności montaŜowe, 

 

dobrać narzędzia i przyrządy do wykonywania montaŜu, demontaŜu, 

 

wykonać montaŜ typowych części maszyn, 

 

wykonać demontaŜ typowych części maszyn, 

 

scharakteryzować  rodzaje  obsługi  i  wykazać  ich  wpływ  na  prawidłową  pracę  maszyn 
i urządzeń, 

 

rozpoznać stan techniczny uŜytkowanych maszyn i urządzeń, 

 

określić  zakres  przeglądu  i  naprawy  maszyn  i  urządzeń  na  podstawie  Dokumentacji 
Techniczno-Ruchowej, 

 

wykonać  czynności  związane  z  konserwacją  maszyny  (czyszczenie,  smarowanie, 
sprawdzanie stanu technicznego), zgodnie z Dokumentacją Techniczno-Ruchową, 

 

dobrać narzędzia i przyrządy do wykonywania naprawy, 

 

wykonać drobne naprawy, wymianę części, regulację zespołów i całego urządzenia, 

 

przeprowadzić próby po naprawie, 

 

zastosować  przepisy  bhp,  dozoru  technicznego,  ochrony  ppoŜ.  i  ochrony  środowiska 
podczas wykonywania pracy, 

 

skorzystać 

dokumentacji 

technicznej, 

Dokumentacji 

Techniczno-Ruchowej, 

dokumentacji warsztatowej, norm, Poradników. 

 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ 
 

Scenariusz zajęć 1 

 

Osoba prowadząca    

 

 

……………………………………………………………. 

Modułowy program nauczania:  

Operator  maszyn  i  urządzeń  do  obróbki  plastycznej 
812[01] 

Moduł:  

Eksploatacja  maszyn  i  urządzeń  w  procesie  obróbki 
plastycznej 812[01].Z1 

Jednostka modułowa:  

UŜytkowanie 

obsługiwanie 

maszyn 

urządzeń 

812[01].Z1.02 

Temat:  Tarcie i jego rodzaje. 

Cel ogólny:  RozróŜnić  zjawiska  fizykochemiczne  towarzyszące  procesom  destrukcyjnym  

w eksploatacji maszyn i urządzeń. 

 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

zdefiniować pojęcie tarcia, 

 

scharakteryzować róŜne rodzaje tarcia, 

 

sklasyfikować rodzaje tarcia, 

 

określić rolę tarcia w procesie zuŜywania się elementów maszyn i urządzeń. 

 

Metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego. 

 
Środki dydaktyczne: 

 

przybory do rysowania, 

 

formularz z pytaniami prowadzącymi, 

 

Poradnik dla ucznia, 

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

grupowa, 

 

indywidualna. 

 
Czas: 2 godziny dydaktyczne. 
 
Przebieg zajęć: 
FAZA WSTĘPNA 
1.

 

Czynności organizacyjno-przygotowawcze: 

 

przypomnienie  wiadomości  z  ostatnich  zajęć  z  zakresu  podstawowych  pojęć 
dotyczących eksploatacji obiektów technicznych, 

 

podanie tematu i celów zajęć. 

2.

 

Omówienie zasad pracy uczniów w grupach: 

 

podział uczniów na 2

3 osobowe zespoły, 

 

rozdanie materiałów do zajęć, 

 

omówienie kryteriów oceniania. 

3.

 

Praca w grupach. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

FAZA I – INFORMACJA 

 

Co to jest eksploatacja? 

 

Jakie działania wyróŜniamy w procesie eksploatacyjnym? 

 

Co nazywamy tarciem? 

 

Jak moŜemy podzielić tarcie? 

 

Jaki wpływ ma tarcie na eksploatację maszyn i urządzeń? 

 

Co  stanowi  podstawową  przyczynę  niszczenia  części  maszyn  i  ich  właściwości 
uŜytkowych? 

 
FAZA II – PLANOWANIE 

 

Jakie rodzaje tarcia występują w urządzeniach mechanicznych? 

 

Jaki jest podział tarcia ze względu na rodzaj styku współpracujących elementów? 

 

Jaki jest podział tarcia ze względu na rodzaj ruchu? 

 

Jaki jest podział tarcia ze względu na cechy ruchu? 

 

Zaproponuj sposób opracowania schematu. 

 
FAZA III – USTALENIA 

 

Ustal, rodzaje tarcia uwzględniając towarzyszące mu procesy. 

 

Ustal, na czym polega tarcie ślizgowe. 

 

Ustal, formę graficzną schematu podziału tarcia. 

 

Ustal, sposób prezentacji ćwiczenia. 

 
FAZA IV – REALIZACJA 

 

Dokonaj podziału tarcia ze względu na rodzaj styku, ruchu i cech ruchu. 

 

Przedstaw schemat podziału tarcia. 

 

Prezentacja prac. 

 
FAZA V – WERYFIKACJA 

 

Sprawdź, czy dokonany podział tarcia jest prawidłowy. 

 

Sprawdź poprawność wzoru na siłę tarcia. 

 
FAZA VI – ANALIZA 

 

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności? 

 

Czy ćwiczenie zostało wykonane poprawnie? 

 

Jakie ewentualnie naleŜy nanieść poprawki? 

 
Zakończenie zajęć 

W  podsumowaniu  zajęć  uczniowie  formułują  wnioski  dotyczące  podziału  tarcia  i  jego 

skutków w eksploatowaniu urządzeń mechanicznych. 
 
Praca domowa 

Nauczyciel zadaje pracę domową na temat: Na czym polega zmniejszenie skutków tarcia 

w urządzeniach mechanicznych? – zapisz w formie wniosków z zajęć. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

prezentacja prac, 

 

samoocena. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

Scenariusz zajęć 2 

 

Osoba prowadząca    

 

 

………………………………………………………… 

Modułowy program nauczania:  

Operator  maszyn  i  urządzeń  do  obróbki  plastycznej 
812[01] 

Moduł: 

Eksploatacja  maszyn  i  urządzeń  w  procesie  obróbki 
plastycznej 812[01].Z1 

Jednostka modułowa:  

UŜytkowanie 

obsługiwanie 

maszyn 

urządzeń 

812[01].Z1.02 

Temat:  Systemy smarowania. 

Cel ogólny:  RozróŜnić układy smarowania maszyn i urządzeń. 
 
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć: 

 

określić podstawowe elementy układu smarowania, 

 

określić systemy smarowania, 

 

scharakteryzować system centralnego smarowania olejem, 

 

scharakteryzować system smarowania smarem stałym, 

 

sporządzić schematy systemów smarowania. 

 
Metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego. 

 
Środki dydaktyczne: 

 

przybory do rysowania, 

 

arkusz do ćwiczeń, 

 

Poradnik dla ucznia, 

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 
Formy organizacyjne pracy uczniów: 

 

grupowa, 

 

indywidualna. 

 
Czas: 2 godziny dydaktyczne. 
 
Przebieg zajęć: 
FAZA WSTĘPNA 
1.

 

Czynności organizacyjno

przygotowawcze: 

 

przypomnienie wiadomości z ostatnich zajęć z zakresu rodzajów smarowania, 

 

podanie tematu i celów zajęć. 

2.

 

Omówienie zasad pracy uczniów w zespołach: 

 

podział uczniów na 2

3 osobowe zespoły, 

 

rozdanie materiałów do zajęć, 

 

omówienie kryteriów oceniania. 

3.

 

Praca w grupach. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

10

FAZA I – INFORMACJA 

 

Co to jest smarowanie? 

 

Na czym polega smarowanie hydrostatyczne? 

 

Na czym polega smarowanie hydrodynamiczne? 

 

Jakie mamy rodzaje smarowania? 

 

Jaką rolę spełnia smarowanie w eksploatacji urządzeń mechanicznych? 

 
FAZA II – PLANOWANIE 

 

Jakie są główne systemy centralnego smarowania olejem? 

 

Jak moŜna podzielić system smarowania olejem: okresowy i ciągły? 

 

Jakie są główne systemy smarowania smarem stałym? 

 

Jak moŜna podzielić system smarowania smarem stałym: indywidualny i centralny? 

 

Zaproponuj sposób opracowania schematów. 

 
FAZA III – USTALENIA 

 

Ustal, rodzaje systemów centralnego smarowania olejem. 

 

Ustal, rodzaje systemów smarowania smarem stałym. 

 

Ustal, formę graficzną schematów. 

 

Ustal, sposób prezentacji ćwiczenia. 

 
FAZA IV – REALIZACJA 

 

Dokonaj podziału systemu centralnego smarowania olejem. 

 

Dokonaj podziału systemu smarowania smarem stałym. 

 

Przedstaw schematy obu systemów. 

 

Prezentacja prac. 

 
FAZA V – WERYFIKACJA 

 

Sprawdź, czy opracowane schematy są prawidłowe. 

 
FAZA VI – ANALIZA 

 

Która część ćwiczenia sprawiła Ci najwięcej trudności? 

 

Czy ćwiczenie zostało wykonane poprawnie? 

 

Jakie ewentualnie naleŜy nanieść poprawki? 

 
Zakończenie zajęć 

W podsumowaniu zajęć uczniowie formułują wnioski dotyczące schematów smarowania 

olejem i smarem stałym. 
 
Praca domowa 

Nauczyciel  zadaje  pracę  domową  na  temat:  Na  czym  polega  rola  smarowania 

w eksploatacji urządzeń mechanicznych? – zapisz w formie wniosków z zajęć. 
 
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach: 

 

prezentacja prac, 

 

samoocena. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

11

5.  ĆWICZENIA 

 

5.1. 

Podstawowe  pojęcia  z  zakresu  eksploatacji  obiektów 
technicznych 

 

5.1.1.   Ćwiczenia

 

 

Ćwiczenie 1 
 

Na  podstawie  dokumentacji  warunków  odbioru  technicznego  (WOT)  maszyny 

lub urządzenia określ, które z podstawowych niespełnionych wymagań eksploatacyjnych były 
przyczyną remontu. 
 
 

Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  jego  wykonania,  a  uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału 
4.1.1. Materiał nauczania.  
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

dokładnie przeanalizować dokumentację (WOT), 

2)

 

ustalić procesy naprawcze, 

3)

 

podporządkować je wymaganiom eksploatacyjnym, 

4)

 

określić,  jakich  wymagań  eksploatacyjnych  nie  spełniała  maszyna  lub  urządzenie  przed 
remontem, 

5)

 

wypełnić arkusz ćwiczeń, 

6)

 

dokonać prezentacji opracowania. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

 

komplet dokumentacji warunków odbioru technicznego (WOT), 

 

arkusz papieru formatu A4, 

 

formularz z pytaniami prowadzącymi, 

 

arkusz do ćwiczeń, 

 

Poradnik dla ucznia. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Na  podstawie  wylosowanej  Dokumentacji  Techniczno-Ruchowej  (DTR)  maszyny 

lub urządzenia, określ jej wymagania eksploatacyjne. 
 
 

Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  jego  wykonania,  a  uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału 
4.1.1. Materiał nauczania. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

12

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

dokładnie przeanalizować wylosowaną dokumentację, 

2)

 

wyselekcjonować procesy dotyczące eksploatacji, 

3)

 

wypisać procesy eksploatacyjne maszyny, 

4)

 

wypełnić arkusz do ćwiczeń, 

5)

 

dokonać prezentacji opracowania. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

 

komplet dokumentacji (DTR), 

 

arkusz papieru formatu A4,  

 

formularz z pytaniami prowadzącymi, 

 

arkusz do ćwiczeń, 

 

Poradnik dla ucznia. 

 

 

 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

13

5.2.

 

Fizyko-chemiczne podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń 

 

5.2.1. Ćwiczenia 
 

Ćwiczenie 1 
 

Na podstawie otrzymanej instrukcji smarowania (maszyny, urządzenia lub mechanizmu) 

określ, jakie zastosowano gatunki oleju (smaru) oraz sposoby smarowania i ilości oleju. 
 
 

Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  jego  wykonania,  a  uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału 
4.2.1. Materiał nauczania. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

dokładnie przeanalizować instrukcję smarowania, 

2)

 

wynotować zastosowane gatunki oleju (smaru), 

3)

 

zapisać ilości oleju jakie trzeba uŜyć, 

4)

 

zanotować sposoby smarowania, 

5)

 

wpisać uzyskane dane w arkusz ćwiczeń, 

6)

 

dokonać prezentacji opracowania. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

 

instrukcja smarowania, 

 

arkusz papieru formatu A4, 

 

formularz z pytaniami prowadzącymi, 

 

arkusz do ćwiczeń, 

 

Poradnik dla ucznia. 

 
Ćwiczenie 2 

Na  podstawie  oględzin  uszkodzonego  urządzenia  określ  rodzaj  uszkodzenia,  podaj 

przyczynę powstania uszkodzenia i sposób jego usunięcia. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  jego  wykonania,  a  uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału 
4.2.1. Materiał nauczania. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

dokonać oględzin urządzenia, 

2)

 

określić rodzaj uszkodzenia, 

3)

 

określić przyczynę powstania uszkodzenia, 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

14

4)

 

ustalić sposób jego usunięcia, 

5)

 

wypełnić arkusz do ćwiczeń, 

6)

 

dokonać prezentacji opracowania. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

metoda tekstu przewodniego. 
 
Ś

rodki dydaktyczne: 

 

uszkodzone urządzenie, 

 

arkusz papieru formatu A4, 

 

arkusz do ćwiczeń, 

 

Poradnik dla ucznia. 

 
 
 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

15

5.3.   Stosowanie materiałów eksploatacyjnych

 

 
5.3.1.   Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 
 

Na  podstawie  Dokumentacji  Techniczno-Ruchowej  dobierz  potrzebne  materiały 

eksploatacyjne. 
 

Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  jego  wykonania,  a  uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału 
4.3.1. Materiał nauczania. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

dokonać  dokładnej  analizy  dokumentacji  pod  kątem  występowania  materiałów 
eksploatacyjnych, 

2)

 

wypisać potrzebne materiały eksploatacyjne, 

3)

 

uszeregować je według waŜności spełniania zadań, 

4)

 

dokonać oznaczenia tych materiałów, 

5)

 

wypełnić arkusz do ćwiczeń, 

6)

 

dokonać prezentacji opracowania. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

komplet dokumentacji DTR, 

 

arkusz papieru formatu A4, 

 

formularz z pytaniami prowadzącymi, 

 

arkusz do ćwiczeń, 

 

Poradnik dla ucznia, 

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela, 

 

wskazana moŜliwość dostępu do komputera i Internetu. 

 
Ćwiczenie 2 
 

Na  podstawie  wylosowanych  oznaczeń  materiałów  eksploatacyjnych  dokonaj 

rozpoznania i przeznaczenia tych materiałów.   

 
Wskazówki do realizacji 

 

Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  jego  wykonania,  a  uczniowie  powinni  przeczytać  odpowiedni  fragment  rozdziału 
4.3.1. Materiał nauczania. 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

16

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

zapoznać się z wylosowanymi oznaczeniami, 

2)

 

zapisać jakie to materiały,  

3)

 

opisać jakie będą spełniać zadania, 

4)

 

wypełnić arkusz do ćwiczeń, 

5)

 

dokonać prezentacji opracowania. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

wydruk wylosowanych oznaczeń, 

 

arkusz papieru formatu A4,  

 

formularz z pytaniami prowadzącymi, 

 

arkusz do ćwiczeń, 

 

katalogi z materiałami eksploatacyjnymi, 

 

Poradnik dla ucznia, 

 

wskazana moŜliwość dostępu do komputera i Internetu. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

17

5.4.

 

Zasady uŜytkowania i obsługiwania maszyn i urządzeń 

 

5.4.1.

 

Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Wykonaj  przegląd  techniczny  (obsługę  okresową)  młota  matrycowego.  Zapisz 

w punktach  przebieg  prac  wykonywanych  podczas  przeglądu  technicznego  (obsługi 
okresowej) młota matrycowego. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób jego wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeprowadzić analizę instrukcji (tekstu przewodniego), 

2)

 

zorganizować stanowisko pracy, 

3)

 

zapisać  kolejne  zabiegi  wykonywane  podczas  przeglądu  technicznego  (obsługi 
okresowej) młota, 

4)

 

wykonać  przegląd  techniczny  (obsługę  okresową)  młota  przygotowanego  do  przeglądu, 
zgodnie z zaleceniami tekstu przewodniego,  

5)

 

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia, 

6)

 

zaprezentować wykonane ćwiczenie. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

metoda tekstu przewodniego, 

 

ć

wiczenie. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

instrukcja do wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania (tekst przewodni), 

 

młot matrycowy, 

 

dokumentacja przygotowana do przeglądu technicznego młota, 

 

komplet narzędzi kontrolno-pomiarowych, 

 

Poradnik dla ucznia, 

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 
Ćwiczenie 2 

Uzupełnij  druk:  „Karta  naprawy  maszyny”  dla  młota  spręŜarkowego.  Brakujące  dane 

wypisz z załączonej Dokumentacji Techniczno-Ruchowej młota. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób jego wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 
 
Uczeń powinien: 

1)

 

przeanalizować instrukcję (tekst przewodni) oraz materiał nauczania (pkt. 4.4.1.), 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

18

2)

 

zorganizować stanowisko pracy, 

3)

 

przeanalizować treści zapisane w ,,Karcie naprawy maszyny”, 

4)

 

przeanalizować dokumentację techniczno-ruchową młota spręŜarkowego, 

5)

 

wypełnić druk: Karta naprawy maszyny (zgodnie z załączoną instrukcją), 

6)

 

dokonać oceny poprawności wykonanego ćwiczenia, 

7)

 

zaprezentować efekty swojej pracy. 

 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

metoda tekstu przewodniego. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

druk dokumentu: Karta naprawy maszyny, 

 

Dokumentacja Techniczno-Ruchowa młota spręŜarkowego, 

 

instrukcja do wykonania ćwiczenia (tekst przewodni), 

 

Poradnik dla ucznia, 

 

literatura z rozdziału 7 Poradnika dla nauczyciela. 

 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

19

5.5.

 

Proces  technologiczny  remontu  maszyn.  Weryfikacja  części 
maszyn i metody regeneracji 

 

5.5.1.

 

Ćwiczenia 

 
Ćwiczenie 1 

Zapisz,  w  punktach,  treść  kolejnych  operacji  procesu  technologicznego  remontu 

kapitalnego  prasy  mimośrodowej.  Wykonaj  operację  demontaŜu  mechanizmu  napędowego 
tej prasy na części składowe, przeprowadź weryfikację zdemontowanych części oraz wykonaj 
naprawę napędu. 
 

Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób  jego  wykonania,  z  uwzględnieniem  przepisów  bezpieczeństwa  i  higieny  pracy, 
a uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału 4.5.1. Materiał nauczania. 
 
 

Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)  zapoznać się z instrukcją bhp na stanowisku demontaŜu, 
2)  zorganizować stanowisko pracy, 
3)  zapoznać się z materiałem nauczania, 
4)  ustalić i zapisać kolejne operacje naprawy mechanizmu napędowego, 
5)  ustalić kolejność czynności podczas demontaŜu mechanizmu napędowego, 
6)  dokonać demontaŜu mechanizmu napędowego na części składowe, 
7)  dokonać weryfikacji części mechanizmu, 
8)  dokonać naprawy mechanizmu, 
9)  dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia. 
10)  zaprezentować efekty swojej pracy, 
 
 

Zalecane metody nauczania–uczenia się: 

 

ć

wiczenie, 

 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

papier formatu A4 z zapisanym poleceniem do zadania,  

 

przyrządy pomiarowe, 

 

stół montaŜowy, 

 

prasa mimośrodowa, 

 

części zamienne mechanizmu napędowego, 

 

ś

rodki czyszczące, 

 

komplet narzędzi do demontaŜu i montaŜu, 

 

Poradnik dla ucznia. 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

20

Ćwiczenie 2 

Wykonaj  regenerację  uszkodzonego  połączenia  wpustowego  dla  załączonego  zespołu. 

Uzupełnij druk „Karta technologiczna regeneracji”. 

 
Wskazówki do realizacji 
Przed  przystąpieniem  do  realizacji  ćwiczenia  nauczyciel  powinien  omówić  zakres 

i sposób jego wykonania, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. 

 
Sposób wykonania ćwiczenia 

 
 

Uczeń powinien: 

1)

 

zapoznać się z instrukcjami bhp na stanowiskach obróbkowych, 

2)

 

przeanalizować treść zadania, 

3)

 

zorganizować stanowisko pracy, 

4)

 

zapoznać się z materiałem nauczania, 

5)

 

dokonać regeneracji rowka wpustowego na wale, 

6)

 

dokonać oceny poprawności wykonania ćwiczenia, 

7)

 

zaprezentować efekty swojej pracy. 

 

Zalecane metody nauczania

uczenia się: 

 

ć

wiczenie, 

 

pokaz z objaśnieniem, 

 

dyskusja dydaktyczna. 

 

Ś

rodki dydaktyczne: 

 

dokumentacja przygotowana przez nauczyciela, 

 

zespół z połączeniem wpustowym, 

 

przyrządy pomiarowe, 

 

spawarka, 

 

frezarka, 

 

tokarka, 

 

Poradnik dla ucznia. 

 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

21

6.

 

EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA 

 

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego 

 
Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej
  „UŜytkowanie  i  obsługiwanie 
maszyn i urządzeń” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania 1, 2, 3, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 13, 15, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

zadania 4, 11, 12, 14, 16, 17 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 

Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Klucz  odpowiedzi:  1.  c,  2.  a,  3  b,  4.  c,  5.  a,  6  b,  7.  b,  8.  b,  9.  a,  10.  c,  11.  b
12. 
b, 13. a, 14. a, 15. a, 16. c, 17. c, 18. c, 19. d, 20. a. 

 

Plan testu 
 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny 
(mierzone umiejętności ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Określić zakres procesu technologicznego naprawy 

Określić definicję obiektu technicznego 

Zdefiniować, pojęcie obsługiwania 

Określić procesy zarządzania 

PP 

Wskazać miejsce występowania tarcia  
w urządzeniach mechanicznych 

Objaśnić, które elementy maszyny podlegają 
weryfikacji 

Określić cykl remontowy dla młotów  
i kuźniarek 

Opisać sposób smarowania indywidualnego 

Określić zakres struktury cyklu remontowego 

10 

Wskazać maksymalny procentowy koszt remontu 
kapitalnego 

11 

Określić przeznaczenie oleju maszynowego 
o symbolu 16 

PP 

12 

Określić, kiedy następuje ubytek materiału podczas 
zuŜywania ustabilizowanego 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

22

13  Wskazać cel stosowanie oleju hartowniczego 

14 

Określić przyczyny powstawania procesu korozji 
elektrochemicznej 

PP 

15  Wyjaśnić pojęcie regeneracji 

16  Określić zakres warunków odbioru technicznego 

PP 

17 

Określić granicę temperatury pracy smaru 
maszynowego o symbolu 2 

PP 

18  Objaśnić zakres codziennej obsługi maszyn 

19  Rozpoznać okres zuŜywania umiarkowanego 

20  Określić przeznaczenie smarownic 

 
Przebieg testowania 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem,  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów i kart odpowiedzi. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Po  upływie  połowy  czasu  trwania  testu  i  5  minut  przed  jego  zakończeniem  przypomnij 
uczniom o zbliŜającym się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.  

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  20  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi. 
Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóŜ zaznaczenie odpowiedzi 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 40 minut. 

  

Powodzenia! 

 
Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

23

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 
 

1.

 

Proces technologiczny napraw obejmuje wykonanie 
a)

 

rysunków ofertowych. 

b)

 

rysunków wykonawczych. 

c)

 

czyszczenia i demontaŜu. 

d)

 

fundamentowania maszyny. 

 

2.

 

Obiektem technicznym jest 
a)

 

dowolny wytwór cywilizacji technicznej. 

b)

 

tylko hala produkcyjna. 

c)

 

tylko hala montaŜowa. 

d)

 

tylko budynek administracyjny. 

 

3.

 

Przez pojęcie obsługiwania maszyny i urządzenia naleŜy rozumieć 
a)

 

przeglądy techniczne. 

b)

 

utrzymywanie obiektu w stanie zdatności. 

c)

 

zapobieganie powstawaniu uszkodzeń. 

d)

 

obsługa maszyn w czasie pracy. 

 

4.

 

Zarządzanie obiektem technicznym to procesy 
a)

 

decyzyjne. 

b)

 

planistyczne. 

c)

 

planistyczno-decyzyjne. 

d)

 

utrzymujące obiekt w stanie zdatności. 

 

5.

 

W urządzeniach mechanicznych tarcie występuje 
a)

 

we wszystkich zespołach i mechanizmach ruchowych. 

b)

 

tylko w zespołach. 

c)

 

tylko w mechanizmach. 

d)

 

tylko w częściach wykonujących ruch. 

 

6.

 

Weryfikacji podlegają 
a)

 

tylko wybrane elementy maszyn. 

b)

 

tylko uszkodzone elementy maszyn. 

c)

 

wszystkie elementy maszyn. 

d)

 

tylko elementy przeznaczone do remontu. 

 

7.

 

Dla młotów, kuźniarek i noŜyc przyjmuje się cykl 
a)

 

pięcioremontowy. 

b)

 

sześcioremontowy. 

c)

 

ośmioremontowy. 

d)

 

dziewięcioremontowy. 

 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

24

8.

 

Indywidualny układ smarowania występuje wtedy, gdy 
a)

 

ś

rodek smarny jest dostarczany indywidualnie do urządzenia. 

b)

 

kaŜdy punkt smarowania ma własny zbiornik. 

c)

 

punkt smarowania jest jeden dla maszyny. 

d)

 

kaŜdy pracownik indywidualnie dokonuje smarowania. 

 

9.

 

W zakres cyklu remontowego wchodzi największa ilość 
a)

 

przeglądów technicznych. 

b)

 

remontów kapitalnych. 

c)

 

remontów średnich. 

d)

 

remontów bieŜących. 

 

10.

 

Koszt remontu kapitalnego nie powinien przekroczyć wartości odtworzeniowej maszyny 
w wysokości 
a)

 

65%.  

b)

 

70%.  

c)

 

75%.  

d)

 

80%. 

 

11.

 

 Olej maszynowy o symbolu 16 przeznaczony jest do smarowania 
a)

 

łoŜysk tocznych. 

b)

 

łoŜysk ślizgowych. 

c)

 

przekładni zębatych. 

d)

 

prowadnic. 

 

12.

 

Podczas zuŜywania ustabilizowanego ubytek materiału z powierzchni następuje 
a)

 

w chwili uruchamiania maszyny. 

b)

 

przez cały czas trwania procesu. 

c)

 

w chwili zwiększonego obciąŜenia. 

d)

 

przez narastanie mikropęknięć. 

 

13.

 

Oleje hartownicze mają na celu 
a)

 

chłodzenie elementu z szybkością kilkuset stopni na sekundę. 

b)

 

zgromadzenie duŜej ilości ciepła. 

c)

 

izolowanie  i chłodzenie uzwojenia. 

d)

 

chłodzenie, smarownie  i ochronę przed korozją . 

 

14.

 

Korozja elektrochemiczna jest procesem niszczenia metali pod wpływem 
a)

 

prądu elektrycznego przepływającego za pośrednictwem elektrolitu. 

b)

 

działania gazów toksycznych. 

c)

 

działania środków chemicznych. 

d)

 

zmian warunków atmosferycznych. 

 

15.

 

Regeneracją części maszyn nazywamy 
a)

 

przywracanie ich właściwości uŜytkowych. 

b)

 

wymianę uszkodzonych na nowe. 

c)

 

dobieranie zamienników. 

d)

 

likwidację uszkodzonych. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

25

16.

 

Warunki odbioru technicznego maszyn nie powinny zawierać 
a)

 

wytycznych  dotyczących sprawdzenia wydajności maszyn. 

b)

 

wytycznych dotyczących sprawdzenia dokładności maszyn. 

c)

 

wytycznych dotyczących określania amortyzacji maszyn. 

d)

 

określenia miejsca odbioru maszyn. 

 

17.

 

Smar  maszynowy  o  symbolu  2  słuŜy  do  smarowania  średnio  obciąŜonych  powierzchni 
ś

lizgowych o temperaturze pracy do 

a)

 

60

o

C. 

b)

 

70

o

C. 

c)

 

80

o

C. 

d)

 

85

o

C. 

 

18.

 

Codzienna obsługa maszyn nie obejmuje sprawdzenia 
a)

 

czystości maszyn. 

b)

 

działania mechanizmów jezdnych. 

c)

 

pomiaru bicia wrzeciona. 

d)

 

stanu osłon ochronnych. 

 
19.

 

 ZuŜycie umiarkowane następuje gdy maszyna 
a)

 

pracuje na wolnych obrotach. 

b)

 

jest racjonalnie wykorzystywana. 

c)

 

wykorzystywana w warunkach sprzyjających. 

d)

 

pracuje w normalnych warunkach. 

 

20.

 

Smarownice są  urządzeniami, które 
a)

 

automatycznie smarują części. 

b)

 

po  ręcznym  napełnieniu  smarem  lub  olejem  samoczynnie  zasilają  nim 
współpracujące części. 

c)

 

samoczynnie pobierają środek smarny. 

d)

 

sygnalizują brak środka smarnego między częściami. 

 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

26

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko ............................................................................... 

UŜytkowanie i obsługiwanie maszyn i urządzeń 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr  

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

 
 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

27

Test 2 

 

Test  dwustopniowy  do  jednostki  modułowej  „UŜytkowanie  i  obsługiwanie 
maszyn i urządzeń” 

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których: 

−−−−

 

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 11, 14, 16, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

zadania 8, 10, 12, 13, 15 są z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt 

 
Za kaŜdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak 

uczeń otrzymuje 0 punktów. 
 

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące 
oceny szkolne: 

−−−−

 

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 11 zadań z poziomu podstawowego, 

−−−−

 

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego, 

−−−−

 

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego. 

 

Klucz odpowiedzi: 1.  c,  2. b,  3  a, 4.  b, 5.  c,  6 b,  7. d,  8.  b, 9.  d, 10. d,  11.  d
12. 
b, 13. d, 14. c, 15. b, 16. b, 17. b, 18. c, 19. b, 20. d. 

 

Plan testu 
 

Nr 

zad. 

Cel operacyjny 
(mierzone umiejętności ucznia) 

Kategoria 

celu 

Poziom 

wymagań 

Poprawna 

odpowiedź 

Wskazać, od czego zaleŜy trwałość elementów 
maszyny 

Zdefiniować pojęcie uŜytkowania 

Zdefiniować, czym jest eksploatacja 

Zdefiniować, kiedy występuje tarcie płynne 

Zdefiniować, kiedy występuje tarcie suche 

Określić koszty remontu bieŜącego 

Określić cykl remontowy dla pras 

Określić sposób smarowania w systemie 
centralnym 

PP 

Określić największy zakres prac dla 
wymienionych napraw 

10  Określić zastosowanie olejów niskokrzepnących 

PP 

11  Opisać najlepsze warunki smarowania 

12 

Określić przyczyny powstawania korozji 
chemicznej 

PP 

13  Określić pochodzenie oleju mineralnego 

PP 

14 

Opisać, co podlega weryfikacji w czasie 
demontaŜu 

15  Określić zastosowanie oleju maszynowego 26 

PP 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

28

16 

Wskazać temperaturę pracy smaru 
maszynowego 1 

17 

Dobrać dokument, w którym zapisywane są 
wyniki badań po remoncie kapitalnym  

18 

Określić miejsce, które obejmuje korozja 
równomierna  

19 

Wskazać pierwszą operację w procesie 
technologicznym remontu 

20 

Zdefiniować podstawowy proces w systemie 
eksploatacji 

Przebieg testowania 

Instrukcja dla nauczyciela 

1.

 

Ustal  z  uczniami  termin  przeprowadzenia  sprawdzianu  z  wyprzedzeniem,  co  najmniej 
jednotygodniowym. 

2.

 

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego. 

3.

 

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania. 

4.

 

Przygotuj odpowiednią liczbę testów i kart odpowiedzi. 

5.

 

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań. 

6.

 

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia. 

7.

 

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij. 

8.

 

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test. 

9.

 

Po  upływie  połowy  czasu  trwania  testu  i  5  minut  przed  jego  zakończeniem  przypomnij 
uczniom o zbliŜającym się czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.  

 

Instrukcja dla ucznia 

1.

 

Przeczytaj uwaŜnie instrukcję. 

2.

 

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi. 

3.

 

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych. 

4.

 

Test  zawiera  20  zadań.  Do  kaŜdego  zadania  dołączone  są  4  moŜliwości  odpowiedzi. 
Tylko jedna jest prawidłowa. 

5.

 

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce 
znak X. W przypadku pomyłki naleŜy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie 
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową. 

6.

 

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania. 

7.

 

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, odłóŜ zaznaczenie odpowiedzi 
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. 

8.

 

Na rozwiązanie testu masz 40 minut. 

  

Powodzenia! 

 
Materiały dla ucznia: 

−−−−

 

instrukcja, 

−−−−

 

zestaw zadań testowych, 

−−−−

 

karta odpowiedzi. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

29

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH 

 
1.

 

Trwałość  elementów  maszyny  zaleŜy  przede  wszystkim  od  tego  czy  między 
współpracującymi powierzchniami występuje 
a)

 

smar stały. 

b)

 

poduszka powietrzna. 

c)

 

tarcie toczne lub ślizgowe. 

d)

 

smar płynny. 

 

2.

 

Prawidłowe uŜytkowanie obiektu technicznego polega na jego wykorzystaniu 
a)

 

tylko w zaleŜności od potrzeb. 

b)

 

zgodnie z jego przeznaczeniem. 

c)

 

tylko w dowolnej chwili. 

d)

 

tylko do realizacji wybranego projektu. 

 

3.

 

Eksploatacja jest procesem, który obejmuje 
a)

 

uŜytkowanie, obsługiwanie, zasilanie i zarządzanie. 

b)

 

tylko zasilanie i uŜytkowanie. 

c)

 

tylko zarządzanie i obsługiwanie. 

d)

 

tylko wykorzystanie maszyny w czasie pracy. 

 

4.

 

Tarcie płynne występuje wtedy, gdy współpracujące powierzchnie rozdziela 
a)

 

ś

rodek smarny. 

b)

 

woda. 

c)

 

powietrze. 

d)

 

okresowo dostarczany środek smarny. 

 

5.

 

Tarcie suche występuje wtedy, gdy między współpracującymi powierzchniami 
a)

 

nie ma Ŝadnych ciał obcych. 

b)

 

jest woda. 

c)

 

jest emulsja. 

d)

 

jest smar. 

 

6.

 

Koszt remontu bieŜącego nie powinien przekroczyć wartości odtworzeniowej maszyny 
 w wysokości 
a)

 

10%. 

b)

 

15%. 

c)

 

20%. 

d)

 

25%. 

 

7.

 

Dla pras mechanicznych i hydraulicznych przewiduje się cykl 
a)

 

sześcioremontowy. 

b)

 

siedmioremontowy. 

c)

 

ośmioremontowy. 

d)

 

dziewięcioremontowy. 

 

8.

 

W centralnym systemie smarowania 
a)

 

punkty smarne są usytuowane centralnie w urządzeniach. 

b)

 

wiele punktów smarnych jest zasilanych ze wspólnego zbiornika. 

c)

 

punkty smarne obsługuje jeden pracownik. 

d)

 

wszystkie maszyny są smarowane jednocześnie. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

30

9.

 

Największy zakres prac obejmuje 
a)

 

przegląd techniczny. 

b)

 

remont bieŜący. 

c)

 

konserwacja bieŜąca. 

d)

 

remont średni. 

 
10.

 

Oleje  niskokrzepnące  powinno  stosować  się  do  smarowania  maszyn  i  urządzeń 
pracujących 
a)

 

w niskich temperaturach otoczenia. 

b)

 

w wysokich temperaturach otoczenia. 

c)

 

w średnich temperaturach otoczenia. 

d)

 

przy duŜych obciąŜeniach. 

 

11.

 

Najkorzystniejsze warunki smarowania uzyskamy stosując środki smarne 
a)

 

płynne. 

b)

 

stałe. 

c)

 

plastyczne. 

d)

 

mineralne. 

 

12.

 

Korozja chemiczna następuje w wyniku działania 
a)

 

prądu elektrycznego. 

b)

 

suchych gazów lub cieczy. 

c)

 

pola magnetycznego. 

d)

 

fal elektromagnetycznych. 

 

13.

 

Olej mineralny otrzymujemy z 
a)

 

tłuszczów organicznych. 

b)

 

ropy naftowej. 

c)

 

tłuszczów zwierzęcych. 

d)

 

w wyniku syntezy chemicznej. 

 

14.

 

W czasie demontaŜu weryfikacji podlegają 
a)

 

tylko elementy złączne (śruby, nity itp.). 

b)

 

tylko zespoły. 

c)

 

wszystkie elementy maszyn. 

d)

 

tylko podzespoły. 

 

15.

 

Olej maszynowy 26 przeznaczony jest do smarowania 
a)

 

lekko obciąŜonych łoŜysk ślizgowych i przekładni zębatych. 

b)

 

lekko obciąŜonych łoŜysk tocznych i przekładni zębatych. 

c)

 

przekładni i prowadnic. 

d)

 

ś

rednio obciąŜonych łoŜysk ślizgowych. 

 

16.

 

Smar  maszynowy  1  słuŜy  do  smarowania  lekko  obciąŜonych  powierzchni  ślizgowych 
o temperaturze pracy do 
a)

 

50

o

C. 

b)

 

60

o

C. 

c)

 

70

o

C. 

d)

 

75

o

C. 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

31

17.

 

Wyniki badań maszyny po remoncie kapitalnym naleŜy zapisać w karcie 
a)

 

technologicznej naprawy. 

b)

 

pomiarów, prób i badań. 

c)

 

technologicznej montaŜu. 

d)

 

technologicznej regeneracji. 

 

18.

 

W wielu przypadkach występująca korozja równomierna obejmuje 
a)

 

pewne miejsca materiału. 

b)

 

miejscowe uszkodzenia wewnętrzne. 

c)

 

całą powierzchnie materiału. 

d)

 

równomierne wŜery w materiale. 

 
19.

 

W procesie technologicznym remontu maszyny w pierwszej kolejności wykonywana jest 
operacja 
a)

 

montaŜu. 

b)

 

demontaŜu. 

c)

 

weryfikacji części i zespołów. 

d)

 

regeneracji części i zespołów. 

 

20.

 

Podstawowym procesem w systemie eksploatacji jest 
a)

 

remontowanie. 

b)

 

obsługiwanie. 

c)

 

konserwacja. 

d)

 

uŜytkowanie. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

32

KARTA ODPOWIEDZI 

 
Imię i nazwisko ............................................................................... 

 

UŜytkowanie i obsługiwanie maszyn i urządzeń 

 
Zakreśl poprawną odpowiedź. 
 

Nr  

zadania 

Odpowiedź 

Punkty 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10 

 

11 

 

12 

 

13 

 

14 

 

15 

 

16 

 

17 

 

18 

 

19 

 

20 

 

Razem: 

 

 

background image

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego” 

 

33

7.

 

LITERATURA 

 

1.

 

Górecki  A,  Grzegórski  Z.:  Technologia.  Ślusarstwo  przemysłowe  i  usługowe.  WSiP, 
Warszawa 1998 

2.

 

Górecki  A.  Grzegórski  Z:  Technologia.  MontaŜ,  naprawa  i  eksploatacja  maszyn 
i urządzeń przemysłowych. WSiP, Warszawa 1996 

3.

 

Grzegórski  Z.:  Technologia.  Eksploatacja  i  naprawa  maszyn  i  urządzeń.  WSiP, 
Warszawa 1984 

4.

 

Grzegórski Z.: Technologia. MontaŜ maszyn i urządzeń. WSiP, Warszawa 1983 

5.

 

Legutko S.: Podstawy eksploatacji maszyn i urządzeń. WSiP, Warszawa 2004  

6.

 

Solis H., Lenart T.: Technologia i eksploatacja maszyn. WSiP, Warszawa 1982 

7.

 

Zawora J.: Podstawy technologii maszyn. WSiP, Warszawa 2001 

 

Czasopisma: 

 

Mechanik, 

 

Przegląd Mechaniczny. 

 

Literatura metodyczna: 

1.

 

Dretkiewicz-Więch  J.:  ABC  nauczyciela  przedmiotów  zawodowych.  Operacyjne  cele 
kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994 

2.

 

Francuz  M.,  Karpiński  J.:  Metodyka  nauczania  zajęć  praktycznych.  WSiP,  Warszawa 
1992 

3.

 

Niemierko B.: Pomiar wyników kształcenia zawodowego. Biuro Koordynacji Kształcenia 
Kadr, Warszawa 1997 

4.

 

Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000