Operator maszyn i urządzeń do obrobki plastycznej_812[01].O1.02

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Normalizacja w rysunku technicznym

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Odwzorowywanie zewnętrznych i wewnętrznych zarysów przedmiotu

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Wymiarowanie przedmiotów na rysunkach

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Uproszczenia rysunkowe

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Oznaczanie wymiarów tolerowanych, pasowań oraz geometrycznej

struktury powierzchni przedmiotu

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Rysunki produkcyjne

5.6.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie

operator maszyn i urządzeń do obróbki

plastycznej.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania

−

uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego. Materiał nauczania w Poradniku dla ucznia podzielony jest na
podrozdziały. Materiał nauczania zawarty w poradniku w miarę możliwości uczniowie
powinni przeanalizować samodzielnie.

Pytania sprawdzające mają wykazać czy uczeń jest przygotowany do wykonania

ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić uczniom samodzielne udzielenie odpowiedzi
na pytania lub wspólnie z całą grupą uczniów, podczas dyskusji opracować odpowiedzi na
pytania. Druga forma jest korzystniejsza, ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może
uaktywniać wszystkich uczniów oraz w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

Dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają

ćwiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę
teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności.

Sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest

udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie potwierdzić
lub zaprzeczyć opanowanie określonego zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia,
nauczyciel powinien do tych zagadnień wrócić.

Testy zamieszczone w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia należy wykorzystać do

oceny uczniów, a wyniki osiągnięte przez uczniów powinny stanowić podstawę do oceny
pracy własnej nauczyciela.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie,

−

metoda przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

812[01].O1

Techniczne podstawy zawodu

812[01].O1.01

Przestrzeganie przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej i ochrony środowiska

812[01].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

812[01].O1.03

Stosowanie materiałów konstrukcyjnych

i narzędziowych

812[01].O1.04

Rozpoznawanie elementów maszyn

i mechanizmów

812[01].O1.05

Analizowanie układów elektrycznych

i automatyki przemysłowej

812[01].O1.06

Stosowanie mechanicznych technik

wytwarzania części maszyn

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

przygotować przybory kreślarskie i materiały rysunkowe do wykonywania szkiców,

−

wykonać szkice figur płaskich w rzutach prostokątnych,

−

wykonać szkice brył geometrycznych w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych,

−

wykonać szkice typowych części maszyn,

−

zwymiarować szkice części maszyn,

−

odczytać rysunki z uwzględnieniem wymiarowania,

−

odczytać uproszczenia rysunkowe,

−

odczytać na rysunkach technicznych oznaczenia chropowatości powierzchni, sposób
obróbki, powłoki ochronne oraz tolerancję kształtu i położenia, pasowanie,

−

wykonać rysunki typowych elementów maszyn,

−

rozróżnić rysunki techniczne: wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe,
zabiegowe, operacyjne,

−

odczytać schemat kinematyczny maszyny lub urządzenia wykorzystywanego
w procesach metalurgicznych,

−

odczytać schematy układów hydraulicznych i pneumatycznych,

−

odczytać

Dokumentację

Techniczno

−

Ruchową,

dokumentację

konstrukcyjną,

technologiczną i warsztatową,

−

określić na podstawie dokumentacji technicznej elementy składowe maszyny lub
urządzenia,

−

skorzystać z norm rysunku technicznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

……………………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej
812[01]

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 812[01].O1

Jednostka modułowa:

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 812[01].O1.02

Temat: Wymiarowanie rysunku.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności wymiarowania przedmiotów na rysunkach.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

narysować pomocnicze linie wymiarowe i linie wymiarowe na rysunku,

−

narysować znaki ograniczające linie wymiarowe,

−

zapisać liczby wymiarowe w odpowiednich miejscach,

−

zastosować znaki wymiarowe,

−

zwymiarować rysunek.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
–

organizowania i planowania pracy,

–

pracy w zespole,

–

oceny pracy zespołu.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pogadanka dydaktyczna,

–

metoda przewodniego tekstu.

Czas: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

zestawy ćwiczeń opracowane przez nauczyciela dla każdego zespołu uczniowskiego,

−

pytania prowadzące,

−

instrukcja pracy metodą tekstu przewodniego,

−

foliogramy,

−

rzutnik pisma,

−

rysunki części maszyn,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

indywidualna,

−

uczniowie pracują w grupach 2

−

4-osobowych.

Uczestnicy: uczniowie kształcący się w zawodzie operator maszyn i urządzeń do obróbki
plastycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie dla ucznia

Zwymiaruj rysunek.

Rysunek do ćwiczenia 1

Przebieg zajęć:

Faza wstępna
1.  Określenie tematu zajęć.
2.  Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3.  Wyjaśnienie uczniom zasad pracy metodą tekstu przewodniego.
4.  Podział grupy uczniów na zespoły.

Faza właściwa
Praca metodą tekstu przewodniego.

Faza I: Informacje
Pytania prowadzące:
1.  Jakie są elementy wymiaru rysunkowego?
2.  Jakie są zasady rozmieszczania wymiarów?
3.  Jakie znaki ograniczają linie wymiarowe?
4.  Jak należy rysować pomocnicze linie wymiarowe?
5.  W jaki sposób należy pisać liczby wymiarowe?
6.  Jakie są zasady wymiarowania?

Faza II. Planowanie
1.  Jak rozmieścić linie wymiarowe i pomocnicze linie wymiarowe?
2.  Jakie zastosować znaki ograniczające linie wymiarowe?
3.  Jak zapisać liczby wymiarowe?
4.  Jakie znaki wymiarowe należy zastosować?
5.  Jakie zasady wymiarowania należy zastosować?

Faza III. Ustalenie
1.  Uczniowie  pracując  w  zespołach  planują  rozmieszczenie  linii  wymiarowych

i pomocniczych linii wymiarowych.

2. Uczniowie zastanawiają się nad znakami ograniczającymi linie wymiarowe.
3. Uczniowie zastanawiają się nad sposobem zapisu liczb wymiarowych i znaków

wymiarowych.

4. Uczniowie konsultują z nauczycielem poprawność sposobu wymiarowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Faza IV. Wykonanie
1.  Uczniowie rysują pomocnicze linie wymiarowe i linie wymiarowe na rysunku.
2.  Uczniowie rysują znaki ograniczające linie wymiarowe.
3.  Uczniowie zapisują liczby wymiarowe w odpowiednich miejscach.
4.  Uczniowie zapisują znak

przy wymiarowaniu średnicy otworu.

5. Uczniowie zapisują znak x przy wymiarowaniu grubości przedmiotu przedstawionego

w jednym rzucie.

Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie przygotowują się do zaprezentowania swojej pracy. Zespoły uczniów

wyznaczają lidera grupy, który dokonuje prezentacji ćwiczenia.

2. Uczniowie sprawdzają w grupach poprawność wykonanych ćwiczeń. Nauczyciel

sprawdza poprawność wymiarowania rysunku.

Faza VI. Analiza końcowa
Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im
trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość.

Faza końcowa
Zakończenie zajęć i ocena poprawności wykonania ćwiczenia oraz aktywności uczniów.

Praca domowa

Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: Wymiarowania powierzchni pochylonych

i stożków. Na podstawie zgromadzonych informacji sporządź notatkę.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności
podczas realizowania zadania i zdobytych umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

……………………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej
812[01]

Moduł:

Techniczne podstawy zawodu 812[01].O1

Jednostka modułowa:

Posługiwanie się dokumentacją techniczną 812[01].O1.02

Temat: Wykonywanie szkiców części maszynowych.

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności szkicowania.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zorganizować

stanowisko

wykonywania

rysunków

zgodnie

zasadami

bezpieczeństwa i higieny pracy,

−

dokonać analizy szkicowanego przedmiotu,

−

zaplanować etapy szkicowania,

−

dobrać rodzaje linii rysunkowych,

−

dobrać materiały i przybory do szkicowania,

−

wykonać szkic,

−

zaprezentować wyniki pracy.

W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:

−

organizowania i planowania pracy.

Metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka dydaktyczna,

−

pokaz,

−

ćwiczenia.

Czas: 1 godzina dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4 i A3,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Formy organizacji pracy uczniów:

−

praca indywidualna.

Uczestnicy: uczniowie kształcący się w zawodzie operator maszyn i urządzeń
metalurgicznych.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia

Naszkicuj na arkuszu rysunkowym w podziałce 2:1 przedstawiony na rysunku element.

Zachowaj poprawność kształtu i wymiarów oraz oznacz grubość materiału, która wynosi
5 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rysunek do ćwiczenia 2

Instrukcja do wykonania zadania:
1) odszukaj w materiałach dydaktycznych informacje na temat linii rysunkowych, podziałek

rysunkowych, formatów arkuszy rysunkowych i etapów szkicowania,

2)  przygotuj stanowisko pracy,
3)  dokonaj analizy szkicowanego przedmiotu,
4)  zaplanuj etapy szkicowania,
5)  dobierz odpowiednie rodzaje linii rysunkowych,
6)  dobierz wymiary arkusza rysunkowego,
7)  dobierz odpowiedni ołówek,
8)  wykonaj szkic,
9)  zaprezentuj wyniki pracy.

Zakończenie zajęć: prezentacja wyników przeprowadzonego ćwiczenia.

Praca domowa:

Wyszukaj w literaturze technicznej lub w zasobach sieci internetowej informacje na

temat „Rzutowania aksonometrycznego”.

Sposób uzyskiwania informacji zwrotnej po zakończonych zajęciach:

−

anonimowe ankiety dotyczące oceny zajęć i trudności podczas realizowania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Normalizacja w rysunku technicznym

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj klasyfikacji Polskich Norm i Norm ISO.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału materiał nauczania. Należy zwrócić uwagę na umiejętność
posługiwania się normami. Uczniowie pracują w grupach. Po wykonaniu ćwiczenia liderzy
grup prezentują prace.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat normalizacji,
2)  odczytać oznaczenia Polskich Norm i norm ISO,
3)  zapisać spostrzeżenia w zeszycie,
4)  opisać przeznaczenie wybranych norm,
5)  dokonać klasyfikacji norm,
6)  zwróć uwagę na estetykę i dokładność pracy,
7)  zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pogadanka dydaktyczna,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

przykładowe Polskie Normy oraz ISO,

–

przykładowe normy branżowe,

–

foliogramy,

–

rzutnik pisma,

–

Poradnik dla ucznia,

–

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Naszkicuj na arkuszu rysunkowym w podziałce 2:1 przedstawiony na rysunku element.

Zachowaj poprawność kształtu i wymiarów oraz oznacz grubość materiału, która wynosi
5 mm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rysunek do ćwiczenia 2

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Należy zwrócić uwagę na estetykę
i poprawność wykonanego szkicu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat linii rysunkowych,

podziałek rysunkowych, formatów arkuszy rysunkowych i etapów szkicowania,

2)  zorganizować stanowisko pracy,
3)  dokonać analizy szkicowanego przedmiotu,
4)  zaplanować etapy szkicowania,
5)  dobrać odpowiednie rodzaje linii rysunkowych,
6)  dobrać wymiary arkusza rysunkowego,
7)  dobrać odpowiedni ołówek,
8)  wykonać szkic,
9)  zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4 i A3,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Naszkicuj w zeszycie przedstawiony na rysunku detal z uwzględnieniem poprawności

kształtu i wymiarów.

Rysunek do ćwiczenia 3 [4, s. 90]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania. Uczniowie pracują samodzielnie. Należy zwrócić uwagę na estetykę
i poprawność wykonanego szkicu.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  dokonać analizy szkicowanego przedmiotu,
3)  zaplanować etapy szkicowania,
4)  dobrać odpowiednie rodzaje linii rysunkowych,
5)  dobrać odpowiedni ołówek,
6)  wykonać szkic,
7)  zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

papier formatu A4,

−

elementy do rysowania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Odwzorowywanie zewnętrznych i wewnętrznych zarysów

przedmiotu

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Naszkicuj bryłę w rzucie prostokątnym na podstawie rzutu aksonometrycznego.

Ćwiczenie wykonaj na arkuszu A4.

Rysunek do ćwiczenia 1 [8]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału materiału nauczania. Należy zwrócić uwagę na estetykę
i poprawność wykonania rzutów. Uczniowie pracują samodzielnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  dokonać analizy szkicowanego przedmiotu,
3)  zaplanować rozmieszczenie rzutów,
4)  wykonać szkic,
5)  zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

materiały do szkicowania,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Naszkicuj element w aksonometrii ukośnej na podstawie rzutu prostokątnego. Ćwiczenie

wykonaj na arkuszu A4.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rysunek do ćwiczenia 2

Wskazówki do realizacji
Należy zwrócić uwagę na estetykę i poprawność wykonania rzutów. Uczniowie pracują

samodzielnie.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
2)  dokonać analizy rysunku,
3)  zaplanować rozmieszczenie rzutów na arkuszu,
4)  wykonać szkic,
5)  zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

materiały do szkicowania,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Na podstawie rysunku (zarysy wewnętrzne przedmiotu narysowane są linią kreskową)

naszkicuj przedmiot w odpowiednim widoku i przekroju.

Rysunek do ćwiczenia 3 [8]

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela

uczeń prezentuje swoją pracę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  zorganizować stanowisko pracy,
2)  dokonać analizy rysunku,
3)  naszkicować rysunek w zeszycie przedmiotowym,
4)  zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

pokaz z objaśnieniem,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

rysunki części maszyn,

−

modele części maszyn,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Wymiarowanie przedmiotów na rysunkach

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zwymiaruj rysunek.

Rysunek do ćwiczenia 1

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału materiału nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po
wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę. Należy
zwrócić uwagę na poprawność wymiarowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat wymiarowania,
2)  zorganizować stanowisko pracy,
3)  dokonać analizy rysunku,
4)  zaplanować rozmieszczenie wymiarów rysunkowych,
5)  zwymiarować rysunek,
6)  zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pogadanka dydaktyczna,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

rysunki części maszyn,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Zwymiaruj rysunek.

Rysunek do ćwiczenia 2

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela

uczeń prezentuje swoją pracę. Należy zwrócić uwagę na poprawność wymiarowania.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat wymiarowania,
2)  zorganizować stanowisko pracy,
3)  dokonać analizy rysunku,
4)  zwymiarować rysunek,
5)  zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

rysunki części maszyn,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Uproszczenia rysunkowe

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj szkic elementu, w którym występuje gwint zewnętrzny nacięty na całej

długości. Element zwymiaruj.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału materiału nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Należy
zwrócić uwagę na prawidłowy dobór rodzajów linii rysunkowych oraz na zastosowane
uproszczenie rysunkowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat rysowania i oznaczania

gwintu,

2)  zorganizować stanowisko pracy,
3)  wykonać szkic,
4)  zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

materiały rysunkowe,

−

nagwintowane elementy,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

Ćwiczenie 2

Narysuj, w postaci uproszczonej i umownej, łożysko toczne.

Wskazówki do realizacji
Uczniowie pracują samodzielnie. Po wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela

uczeń prezentuje swoją pracę. Należy zwrócić uwagę na poprawność oznaczania łożysk.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat rysowania i oznaczania

łożysk tocznych,

2)  zorganizować stanowisko pracy,
3)  narysować w postaci uproszczonej i umownej łożysko toczne,
4)  zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

–

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Oznaczanie wymiarów tolerowanych, pasowań oraz

geometrycznej struktury powierzchni przedmiotu

5.5.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj przedstawione na rysunkach oznaczenia.

Rysunek do ćwiczenia 1 [3, s. 72]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału materiał nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Należy
zwrócić uwagę na umiejętność wyszukiwania informacji w normach i poradniku.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat tolerancji kształtu, położenia

i tolerancji złożonych,

2)  zorganizować stanowisko pracy,
3)  odczytać oznaczenia z PN,
4)  scharakteryzować oznaczenia,
5)  zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

PN – tolerancje kształtu i położenia,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Odczytaj oznaczenia chropowatości powierzchni i tolerancji przedmiotu przedstawionego

na rysunku.

Rysunek do ćwiczenia 2 [2, s. 224]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału materiał nauczania Uczniowie pracują samodzielnie. Po
wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat tolerancji kształtu,

położenia, tolerancji złożonych oraz chropowatości powierzchni,

2)  zorganizować stanowisko pracy,
3)  odczytać chropowatość powierzchni,
4)  odczytać tolerancje powierzchni,
5)  zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem,

–

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

PN – chropowatość powierzchni,

−

PN – tolerancje kształtu i położenia,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Rysunki produkcyjne

5.6.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Odczytaj schemat zasadniczy.

Rysunek do ćwiczenia 3 [2, s. 332]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału materiał nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po
wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę.

Sposób wykonania ćwiczenia

1) odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat odczytywania rysunków

schematycznych,

2)  zorganizować stanowisko pracy,
3)  odszukać w poradniku lub PN oznaczenia przedstawione na rysunku,
4)  wypisać w zeszycie części składowe,
5)  przeanalizować zasadę działania,
6)  wyjaśnić które części są ruchome, w których miejscach części są pasowane,
7)  zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

dyskusja dydaktyczna,

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

Mały Poradnik Mechanika,

−

PN z zakresu schematów zasadniczych,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Odczytaj rysunek.

Rysunek do ćwiczenia 4 [6, s. 213]

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać

odpowiedni fragment rozdziału materiał nauczania. Uczniowie pracują samodzielnie. Po
wykonaniu ćwiczenia wskazany przez nauczyciela uczeń prezentuje swoją pracę.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)  odszukać w materiałach dydaktycznych informacje na temat odczytywania rysunków,
2)  zorganizować stanowisko pracy,
3)  odczytać informacje zamieszczone w tabliczce podstawowej,
4)  odnaleźć  części  na  rysunku  i  zestawić  ich  obrazy z  informacjami zawartymi  w  wykazie

części,

5)  przeanalizować zasadę działania,
6)  wyjaśnić które części są ruchome, w których miejscach części są pasowane ze sobą,
7)  zwrócić uwagę na szczegóły konstrukcyjne,
8)  odszukać w poradniku lub PN oznaczenia przedstawione na rysunku,
9)  zaprezentować wyniki pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie.

Środki dydaktyczne:

−

przykładowe rysunki,

−

Poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 Poradnika dla nauczyciela.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test

dwustopniowy

jednostki

modułowej

„Posługiwanie

się

dokumentacją techniczną”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 11, 13, 14, 18, 19, 20 są poziomu podstawowego,

−

zadania 7, 9, 12, 15, 16, 17 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 6 z poziomu ponadpodstawowego

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. b, 4. b, 5. a 6. a, 7. d, 8. a, 9. c, 10. a, 11. a,
12. b, 13. a, 14. c, 15. c, 16. c, 17. b, 18. d, 19. a, 20. d.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozróżnić rodzaje rysunków

Wskazać wymiary formatu arkusza
rysunkowego

Rozróżnić rodzaje ołówków

Opisać zastosowanie linii rysunkowych

Przeliczyć wymiary w danej podziałce

Rozpoznać oznaczanie połączeń spawanych

Rozpoznać rzut bryły

Rozpoznać rysowanie kół zębatych

Przeanalizować wymiarowanie rysunku

10 Rozróżnić oznaczanie połączeń klejonych

11 Wskazać prawidłowo zakreskowany przekrój

12 Przeanalizować widok i przekrój

13 Wskazać oznaczanie tolerancji kształtu

14 Wskazać oznaczenie wymiarów tolerowanych

15 Rozpoznać oznaczenie norm

16 Rozpoznać narysowane połączenie gwintowe

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17 Dobrać rzut aksonometryczny

Wskazać oznaczenie chropowatości
powierzchni

19 Opisać pasowanie ciasne

20 Rozpoznać schematy

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2.  Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3.  Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4.  Przygotuj dla każdego ucznia instrukcję, zestaw zadań testowych i kartę odpowiedzi.
5.  Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6.  Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7.  Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8.  Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9.  5  minut  przed  zakończeniem  testu  przypomnij  uczniom  o  zbliżającym  się  czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.  Przeczytaj uważnie instrukcję.
2.  Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3.  Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4.  Test  zawiera  20  zadań.  Do  każdego  zadania  dołączone  są  4  możliwości  odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 min.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Element przeznaczony do wykonania jest pokazany w sposób szczegółowy na rysunku

a)  wykonawczym.
b)  zestawieniowym.
c)  montażowym.
d)  ilustracyjnym.

2. Arkusz rysunkowy o wymiarach 420x297 mm to format

a)  A5.
b)  A4.
c)  A3.
d)  A2.

3. Ołówki o średniej twardości oznaczamy

a)  2B.
b)  F.
c)  U.
d)  3H.

4. Osie symetrii rysujemy linią

a)  ciągłą cienką.
b)  punktową cienką.
c)  kreskową cienką.
d)  dwupunktową cienką.

5. Jeżeli prostokąt o wymiarach a = 20 mm i b = 10 mm przedstawimy na rysunku

w podziałce 2:1, to jego wymiary po narysowaniu będą wynosić
a)  a = 40 mm i b = 20 mm.
b)  a = 10 mm i b = 5 mm.
c)  a = 30 mm i b = 15 mm.
d)  będą takie same.

6. Spoinę pachwinową oznacza się symbolem

7. Prawidłowy rzut poziomy bryły przedstawionej na rysunku to

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Zamieszczony rysunek przedstawia

a)  koło zębate.
b)  piastę z dwoma otworami.
c)  koło z naciętym gwintem.
d)  tuleję z kołnierzem.

9. Błędów dotyczących wymiarowania jest na rysunku

a)  jeden.
b)  dwa.
c)  trzy.
d)  nie ma błędów.

10. Rysunek przedstawia dwa elementy połączone za pomocą

a)  klejenia.
b)  lutowania.
c)  spawania.
a)  zgrzewania.

11. Prawidłowo zakreskowany przekrój jest na rysunku

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12. Na rysunku brakuje

a)  jednej linii.
b)  dwóch linii.
c)  trzech linii.
d)  czterech linii.

13. Tolerancji kształtu dotyczy oznaczenie

a)  1.
b)  2.
c)  3.
d)  4.

14. Zapis wymiaru tolerowanego

10H7 jest tolerowaniem

a)  liczbowym.
b)  liczbowo – symbolowym.
c)  symbolowym.
d)  mieszanym.

15. Normę branżową oznaczamy

a) PN.
b) PN

−

EN.

c) BN.
d) PN

−

ISO.

16. Rysunek przedstawia połączenia elementów konstrukcyjnych za pomocą śruby i nakrętki

narysowanych
a)  w pierwszym stopniu uproszczenia.
b)  w drugim stopniu uproszczenia.
c)  w trzecim stopniu uproszczenia.
d)  w sposób umowny.

17. Prawidłowo narysowaną bryłę w aksonometrii ukośnej przedstawia rysunek

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ..........................................................................................................................

Posługiwanie się dokumentacją techniczną

Zakreśl poprawną odpowiedź.

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Test 2
Test

dwustopniowy

jednostki

modułowej

„Posługiwanie

się

dokumentacją techniczną”

Test składa się z zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 2, 3, 4, 5, 6, 8, 10, 11, 13, 14, 16, 18, 19, 20 są poziomu podstawowego,

−

zadania 1, 7, 9, 12, 15, 17 są poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 8 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 15 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 6 z poziomu ponadpodstawowego

Klucz odpowiedzi: 1. a, 2. c, 3. b, 4. b, 5. a 6. a, 7. b, 8. a, 9. c, 10. a, 11. a,
12. b, 13. d, 14. c, 15. c, 16. c, 17. b, 18. d, 19. c, 20. d.

Plan testu

zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Rozpoznać schematy hydrauliczne

Określić wymiary formatu arkusza
rysunkowego

Dobrać rodzaj ołówka do określonego zadania

Opisać zastosowanie linii rysunkowych

Przeliczyć wymiary w danej podziałce

Wskazać oznaczanie połączeń klejonych

Rozpoznać rzut aksonometryczny

Wskazać połączenia rozłączne

Przeanalizować wymiarowanie rysunku

10 Wskazać oznaczanie połączeń spawanych

Określić prawidłowo zakreskowany przekrój
wzdłużny tulei

12 Przeanalizować widok i przekrój

13 Rozróżnić oznaczanie kierunkowości struktury

Określić wartość odchyłki wymiaru
tolerowanego

15 Rozpoznać oznaczenie norm

16 Opisać oznaczenie gwintu

17 Dobrać rzut prostokątny

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoznać oznaczenie chropowatości
powierzchni

19 Wskazać pasowanie luźne

20 Czytać schematy kinematyczne

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie testu masz 30 minut.

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Na schemacie przedstawiona jest

a)  pompa o stałej wydajności i dwóch kierunkach tłoczenia.
b)  pompa o zmiennej wydajności i jednym kierunku tłoczenia.
c)  sprężarka.
d)  pompa próżniowa.

2. Arkusz rysunkowy A4 ma wymiary

a)  420 x 594.
b)  297 x 420.
c)  210 x 297.
d)  148 x 210.

3. Do szkicowania należy wybrać ołówek

a)  2H.
b)  F.
c)  6H.
d)  3H.

4. Linią punktową cienką rysujemy

a)  zarysy przedmiotu.
b)  osie symetrii.
c)  linie wymiarowe.
d)  kreskowanie przekrojów.

5. Jeżeli prostokąt o wymiarach a = 20 mm i b = 10 mm przedstawimy na rysunku

w podziałce 2:1, to jego wymiary po narysowaniu będą wynosić
a)  a = 40 mm i b = 20 mm.
b)  a = 10 mm i b = 5 mm.
c)  a = 30 mm i b = 15 mm.
d)  będą takie same.

6. Rysunek przedstawia dwa elementy połączone za pomocą

a)  klejenia.
b)  lutowania.
c)  spawania.
d)  zgrzewania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. Prawidłowo narysowaną bryłę w aksonometrii ukośnej przedstawia rysunek

8. Koło zębate 4 osadzone na wałku za pomocą elementu 1 tworzy połączenie

a)  kołkowe.
b)  wielowypustowe.
c)  wpustowe.
d)  klinowe.

9. Na rysunku brakuje

a)  jeden linii.
b)  dwóch linii.
c)  trzech linii.
d)  czterech linii.

10. Spoinę pachwinową oznacza się symbolem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11. Prawidłowo zakreskowany przekrój jest na rysunku

12. Ile linii brakuje na rysunku brakuje

a)  jednej linii.
b)  dwóch linii.
c)  trzech linii.
d)  czterech linii.

13. Kierunkowości struktury powierzchni dotyczy oznaczenie

a)  1.
b)  2.
c)  3.
d)  4.

14. Dla wymiaru

10H7 odchyłka

a)  przyjmuje dowolne wartości.
b)  dolna i górna jest równa zero.
c)  dolna jest równa zero.
d)  górna jest równa zero.

15. Polską Normę wprowadzająca normę europejską będącą wprowadzeniem normy

Międzynarodowej Organizacji Normalizacyjnej ISO oznaczamy
a) PN.
b) PN

−

EN.

c) PN

−

EN ISO.

d) PN

−

ISO.

16. Gwint metryczny zwykły oznaczamy na rysunku

a)  Sr12.
b)  T12.
c)  M12.
d)  R12.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Prawidłowo narysowaną bryłę w aksonometrii ukośnej przedstawia rysunek

18. O wymaganym usunięciu warstwy materiału informuje znak

19. Pasowanie H8/f8 jest pasowaniem

a)  według zasady stałego wałka.
b)  mieszanym.
c)  luźnym.
d)  ciasnym.

20. Na schemacie przedstawiono

a)  hamulec.
b)  mechanizm maltański.
c)  sprzęgło.
d)  przekładnię zębatą.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ..........................................................................................................................

Posługiwanie się dokumentacją techniczną

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

Razem: