Szkoła Policji w Katowicach 

 

 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 

 

Zadania Policji w warunkach katastrof 

naturalnych i awarii technicznych

 

 

Opracowanie: 

nadkom. Piotr Sobiech 

nadkom. Andrzej Wilisowski  

 

Zakład Wyszkolenia Specjalnego 

 

 

 

 

 
 
 
 
 

 

Wydawnictwo   
Szkoły Policji w Katowicach 
2009 

S

Z

K

O

ŁA 

 POL

IC

J

I

 

2 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 



  

Wszelkie prawa zastrzeŜone – Szkoła Policji w Katowicach 2009 

KsiąŜki  nie  wolno  reprodukować  (adaptować)  ani  w  całości,  ani  w  części,  niezaleŜnie  od 
zastosowanej techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody 
Wydawcy. 

 
Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach 

 

 

3 

 

 

Spis treści 

 
 
 
 

Wstęp  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

5 

1.

 

Podstawy prawne wprowadzenia stanu klęski Ŝywiołowej 

 

 

7 

2.

 

Podstawowe pojęcia związane z prowadzeniem działań przez Policję  
w przypadku katastrof naturalnych i awarii technicznych  

 

 

8 

 
3.

 

Zadania Policji w warunkach katastrof naturalnych i awarii technicznych 

11 

4.

 

Planowanie i organizacja działań w warunkach katastrof naturalnych  
i awarii technicznych   

 

 

 

 

 

 

 

14 

 
Literatura 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

19  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4 

 

 

5 

 

Wstęp 

 

 

Skrypt  „Zadania  Policji  w  warunkach    katastrof  naturalnych  i  awarii 

technicznych”  został  napisany  w  oparciu  o  programy  szkoleń  zawodowych 

policjantów,  przy  wykorzystaniu  przepisów  zawartych  w  zarządzeniu  nr  24/98 

Komendanta Głównego Policji z dnia 10 listopada 1998 r. w sprawie realizacji przez 

Policję  zadań  w  warunkach  katastrof  naturalnych  i  awarii  technicznych.  

W opracowaniu tym staraliśmy się w  sposób  przystępny  przybliŜyć  wiedzę związaną  

z prowadzeniem  przez Policję działań w przypadku  wystąpienia katastrofy naturalnej 

bądź awarii technicznej.  

Niniejszy skrypt zawiera cztery rozdziały, w których ujęto podstawowe pojęcia 

związane  z  katastrofami  naturalnymi  i  awariami  technicznymi,  ich  organizacją  oraz 

sposobem  realizacji.  Znajomość  tej  tematyki  przez  policjantów  jest  niezbędna  do 

realizacji  czynności  słuŜbowych.  Dlatego  teŜ  waŜne  jest,  aby  policjanci  wszystkich 

komórek  organizacyjnych  na  bieŜąco  w  oparciu  o  aktualne  przepisy  wiedzieli,  kiedy  

i  w  jaki  sposób  prowadzić  działania  w  przypadku  wystąpienia  katastrofy  naturalnej  

i awarii technicznej. 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

6 

 

 
 

 

7 

 

 

1.

 

Podstawy prawne wprowadzenia stanu klęski Ŝywiołowej 

 

 

 

W  sytuacjach  szczególnych  zagroŜeń,  jeŜeli  zwykłe  środki  konstytucyjne  są 

niewystarczające, moŜe zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: 

1)

 

stan wojenny; 

2)

 

stan wyjątkowy; 

3)

 

stan klęski Ŝywiołowej

1

. 

W  celu  zapobieŜenia  skutkom  katastrof  naturalnych  lub  awarii  technicznych 

noszących  znamiona  klęski  Ŝywiołowej  oraz  w  celu  ich  usunięcia  Rada  Ministrów 

moŜe wprowadzić na czas oznaczony, nie dłuŜszy niŜ 30 dni, stan klęski Ŝywiołowej 

na części albo na całym terytorium państwa. PrzedłuŜenie tego stanu moŜe nastąpić za 

zgodą Sejmu

2

. 

Do  wprowadzenia  stanu  klęski  Ŝywiołowej  konstytucyjnie  uprawniona  jest 

Rada Ministrów, a nie Prezydent. Przesłanką wprowadzenia jest: 

1)

 

dąŜenie  do  zapobieŜenia  skutkom  katastrof  naturalnych  i  likwidacji  ich 

następstw; 

2)

 

dąŜenie  do  zapobieŜenia  skutkom  awarii  technicznych,  noszących  znamiona 

klęsk Ŝywiołowych. 

Chodzi  zatem  o  stan  wywołany  nie  wskutek  działań  człowieka,  ale  tzw.  sił 

przyrody (powodzie, susze, huragany, poŜary, trzęsienia ziemi itp.). 

Stan klęski Ŝywiołowej moŜe być wprowadzony na całym obszarze państwa lub 

jego części, zaleŜy to od zasięgu działania Ŝywiołu. Stan ten rząd moŜe wprowadzić na 

czas  oznaczony,  ale  nie  dłuŜszy  niŜ  30  dni.  W  razie  zaistnienia  konieczności 

przedłuŜenia  jego  obowiązywania    moŜna  tego  dokonać  za  zgodą  Sejmu  i  na  czas 

oznaczony we wniosku przedłoŜonym Sejmowi. 

 

Konstytucja nie określa czasu obowiązywania stanu nadzwyczajnego, gdyŜ nie 

da  się  tego  z  góry  przewidzieć,  ale  zobowiązuje  władze  do  podejmowania  działań 

odpowiadających  stopniowi  zagroŜenia  i  zmierzających  do  jak  najszybszego 

przywrócenia warunków normalnego funkcjonowania państwa. 

                                                 

1

 Art. 228 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483). 

2

 Art. 232 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483). 

8 

 

 

Jedną  z  konsekwencji  stanu  nadzwyczajnego  jest  czasowe  ograniczenie  lub 

zawieszenie  wolności  i  praw  obywatelskich,  co  jest  uzasadnione  koniecznością 

poświęcania  jednego  dobra  dla  ratowania  dobra  wyŜszego.  Nie  oznacza  to  jednak 

dowolności  władz  w  tym  względzie,  gdyŜ  katalog  praw  nie  podlegających 

ograniczeniu zawiera Konstytucja. 

 

Wprowadzenie  stanu  klęski  Ŝywiołowej  rodzi  określone  skutki  prawne 

w zakresie  wolności  i  praw  jednostki,  a  Konstytucja  w  art.  233  ust.  3  określa 

enumeratywnie,  jakie  wolności  i  prawa  jednostki  ustawa  o  stanie  klęski  Ŝywiołowej 

moŜe ograniczyć. W katalogu tym ujęto 9 wolności i praw, a ustawa wykazu tego nie 

moŜe  powiększyć.  Ustawa  określająca  zakres  ograniczeń  wolności  i  praw  człowieka 

i obywatela  w  stanie  klęski  Ŝywiołowej  moŜe  ograniczać  wolności  i  prawa  określone 

w art. 22 (wolność działalności gospodarczej), art. 41 ust. 1, 3 i 5 (wolność osobista), 

art.  50    (nienaruszalność  mieszkania),  art.  52  ust.  1  (wolność  poruszania  się  i  pobytu 

na  terytorium  Rzeczypospolitej  Polskiej),  art.  59  ust.  3    (prawo  do  strajku),  art.  64 

(prawo  własności),  art.  65  ust.  1  (wolność  pracy),  art.  66  ust.  1  (prawo  do 

bezpiecznych  i  higienicznych  warunków  pracy)  oraz  art.  66  ust.  2  (prawo  do 

wypoczynku)

3

. 

 

Jednym  z  zasadniczych  skutków  wprowadzenia  stanu  nadzwyczajnego  jest 

zawsze ograniczenie sfery wolności i praw jednostki. Jest to kwestia niezwykle istotna 

z punktu widzenia człowieka i obywatela, dlatego Konstytucja nie  zostawia organom 

władz  publicznych  swobody  w  określaniu,  jakie  wolności  i  prawa  mogą  podlegać 

ograniczeniom.  

 
 
2.

 

Podstawowe  pojęcia  związane  z  prowadzeniem  działań  przez  Policję  
w przypadku katastrof naturalnych i awarii technicznych 

 

W  przypadku  wystąpienia  katastrofy  naturalnej  lub  awarii  technicznej 

dowodzenie siłami w formie akcji lub operacji Policji związane jest nierozerwalnie ze 

sprawnością  organizacyjną  określonych  komórek  w  jednostkach  Policji.  Zagadnienie 

to ma decydujący wpływ na efektywność tych działań oraz optymalne wykorzystanie 

                                                 

3

 Art. 233 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483). 

9 

 

potencjału  osobowego  i  technicznego.  Dlatego  znajomość  określonych  pojęć 

w niniejszym  rozdziale  jest  niezbędna  dla  prawidłowej  realizacji  zadań  związanych 

z katastrofami naturalnymi oraz awariami technicznymi.  

 

Sytuacja  kryzysowa  –  zdarzenie  sprowadzające  niebezpieczeństwo  dla  Ŝycia  

i zdrowia ludzi lub mienia, spowodowane bezprawnymi zamachami naruszającymi te 

dobra  lub  klęską  Ŝywiołową,  charakteryzujące  się  moŜliwością  utraty  kontroli  nad 

przebiegiem  wydarzeń  albo  eskalacji  zagroŜenia,  w  których  do  ochrony 

bezpieczeństwa  i  porządku  publicznego  niezbędne  jest  uŜycie  większej  liczby 

policjantów, w tym zorganizowanych w oddziały lub pododdziały, w tym uzbrojone

4

. 

Katastrofa  naturalna  –  sytuacja  spowodowana  przez  działanie  siły  natury,  

w  szczególności  powodzie,  susze,  poŜary,  wyładowania  atmosferyczne,  wstrząsy 

sejsmiczne,  huragany,  intensywne  opady  atmosferyczne,  osuwiska,  zjawiska  lodowe 

na rzekach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin  

i zwierząt albo ognisk chorób zakaźnych ludzi, do której opanowania nie wystarczają 

rutynowe  działania  odpowiednich  słuŜb  i  niezbędne  jest  uruchomienie  dodatkowych 

sił i środków. 

Awaria  techniczna  –  sytuacja  powstała  w  wyniku  gwałtownego  zdarzenia 

zakłócającego  przebieg  procesów  technologicznych  lub  teŜ  w  wyniku  celowego  albo 

niewłaściwego  wykorzystania  tych  technologii  w  procesie  produkcji,  transportu  albo 

przechowywania,  w  wyniku  czego  nastąpiło  zagroŜenie  Ŝycia  i  zdrowia  ludzi,  ich 

niezbędnego zaopatrzenia lub mienia. 

Sztab  –  organ  pomocniczy  osoby  dowodzącej  operacją,  którego  zadaniem  jest 

przetwarzanie  informacji  związanych  z  zagroŜeniem,  wypracowywanie  propozycji 

decyzji,  koordynowanie  działań  jednostek  uczestniczących  w  operacji  oraz 

utrzymywanie  współdziałania  z  innymi  słuŜbami  i  instytucjami,  zaangaŜowanymi  

w działania ratownicze. 

Plan  działania  –  podstawowy  dokument  kierownika  jednostki  określający  jego 

obowiązki,  organizację  działań,  zasoby  sił  i  środków  oraz  zasady  podległości, 

                                                 

4

  Zarządzenie  nr  213  Komendanta  Głównego  Policji  z  dnia  28  lutego  2007  r.  w  sprawie  metod  i  form 

przygotowania i realizacji zadań Policji w przypadkach zagroŜenia Ŝycia i zdrowia ludzi lub ich mienia albo 
bezpieczeństwa i porządku publicznego. 

10 

 

współdziałania  i  koordynacji  wykonywanych  zadań  w  warunkach  katastrof 

naturalnych i awarii technicznych

5

. 

Akcja  policyjna  –  zwana  dalej  „akcją”  –  zespół  przedsięwzięć  organizacyjnych, 

taktycznych  i  materiałowo-technicznych  podejmowanych  w  sytuacjach  kryzysowych,  

w celu zapobieŜenia lub likwidacji stanu zagraŜającego Ŝyciu i  zdrowiu ludzi lub ich 

mienia  albo  bezpieczeństwa  i  porządku  publicznego,  a  z  rodzaju  sytuacji  kryzysowej  

i  towarzyszących  okoliczności  wynika,  Ŝe  nie  jest  moŜliwe  podjęcie  skutecznych 

działań  przy  uŜyciu  sił  i  środków  pozostających  w  dyspozycji  właściwej  komendy 

powiatowej Policji. 

Operacja  policyjna  –  zwana  dalej  „operacją”  –  zespół  przedsięwzięć 

organizacyjnych, 

taktycznych 

i 

materiałowo-technicznych 

podejmowanych 

w  sytuacjach  kryzysowych,  w  celu  zapobieŜenia  lub  likwidacji  stanu  zagraŜającego 

Ŝ

yciu  i  zdrowiu  ludzi  lub  ich  mieniu  albo  bezpieczeństwa  i  porządku  publicznego,  

w  przypadku  gdy  zdarzenie  obejmuje  swoim  zasięgiem  obszar  więcej  niŜ  jednej 

komendy  wojewódzkiej  Policji  lub  komendy  powiatowej  Policji  albo  w  sytuacji 

prowadzenia działań przedłuŜających się w czasie, do prowadzenia których niezbędne 

jest  wsparcie  siłami  i  środkami  oraz  zapleczem  logistycznym  wykraczającym  poza 

potencjał właściwej komendy wojewódzkiej Policji lub komendy powiatowej Policji. 

System  dowodzenia  w  operacji  policyjnej  –  zbiór  zespołów  ludzkich,  zasad, 

ś

rodków materialnych i metod postępowania ujęty w ścisłe ramy organizacyjne, który 

aby wykonać  zadanie w ramach akcji (operacji) policyjnej musi zawierać następujące 

komponenty: 

−

 

organizację dowodzenia, 

−

 

ś

rodki dowodzenia, 

−

 

proces dowodzenia. 

Fazy procesu dowodzenia – przygotowanie, reagowanie i odbudowa. 

Przygotowanie  –  przedsięwzięcia  planistyczne  określające  sposób  reakcji  na 

zagroŜenie oraz działania mające na celu zgromadzenie sił i środków niezbędnych do 

efektywnego reagowania. 

                                                 

5

 Zarządzenie nr 24 Komendanta Głównego Policji z dnia 10 listopada 1998 r. w sprawie realizacji przez Policję 

zadań w warunkach katastrof naturalnych i awarii technicznych. 

11 

 

Reagowanie  –  zasadnicze  zadania  zmierzające  do  osiągnięcia  załoŜonego  celu.  Do 

czynności  umiejscowionych  na  tym  etapie  działania  zaliczamy  równieŜ  działania 

wyprzedzające.  WaŜnym  elementem  prawidłowej  realizacji  działań  jest  odpowiednio 

zorganizowany nadzór i kontrola. 

Odbudowa  –  działania  po  zakończeniu  operacji  lub  akcji  zmierzające  do 

przywrócenia stanu „normalnego” (pierwotnego). 

Dowodzenie  –  ukierunkowana,  celowa  działalność  dowódcy,  realizowana  w  ramach 

działań  policyjnych,  zapewniająca  wysoką  zdolność  sił  i  środków  Policji  do 

osiągnięcia  celu  tych  działań  oraz  charakteryzująca  się  szczególnie  sprawnym, 

jednoosobowym  podejmowaniem  decyzji  i  ponoszeniem  za  nie  odpowiedzialności, 

precyzyjnym rozdziałem i kontrolą przebiegu czynności. 

Dowódca  akcji/operacji  –  Komendant  Główny  Policji,  komendant  wojewódzki 

Policji,  komendant  powiatowy  Policji,  ich  zastępcy,  lub  inny  policjant  wyznaczony 

przez  kierownika  jednostki  Policji  właściwej  terytorialnie  dla  miejsca  zdarzenia 

posiadający predyspozycje i doświadczenie w dowodzeniu. 

Dowódca interwencji – wyznaczony dowódca patrolu lub inny policjant wyznaczony  

przez  dyŜurnego  lub  kierownika  jednostki  właściwej  terytorialnie  dla  miejsca 

zdarzenia. 

Plan  działania  dowódcy  –  dokument  określający  cele  i  organizację  działań 

policyjnych, rodzaj i sposób wykonywania szczegółowych zadań, uŜyte do działań siły 

i  środki  Policji  oraz  określający  podległość  słuŜbową  oraz  zasady  współdziałania  

i koordynacji w trakcie działań

6

. 

 

3.

 

Zadania  Policji  w  warunkach  katastrof  naturalnych  i  awarii 
technicznych 

 

Policja  jest  jednym  z  elementów  zarządzania  kryzysowego.  W  przypadku 

prowadzenia  działań  ratowniczych  jej  głównym  zadaniem  jest  zapewnienie  porządku 

publicznego,  w  celu  umoŜliwienia  siłom  ratowniczym  niesienia  pomocy  oraz 

zapobiegania  powstawaniu  dalszych  strat.  Zadania  te  obejmują  przede  wszystkim 

                                                 

6

  Zarządzenie  nr  213  Komendanta  Głównego  Policji  z  dnia  28  lutego  2007  r.  w  sprawie  metod  i  form 

przygotowania i realizacji zadań Policji w przypadkach zagroŜenia Ŝycia i zdrowia ludzi lub ich mienia albo 
bezpieczeństwa i porządku publicznego. 

12 

 

alarmowanie  i  ostrzeganie  ludności,  działania  porządkowe,  w  tym  organizację  ruchu 

drogowego oraz ochrony mienia i zabezpieczenia ewakuacji. 

W  zakresie  alarmowania  i  ostrzegania  kierownicy  jednostek  organizacyjnych 

Policji zapewniają wykonanie następujących zadań: 

1)

 

uzyskiwanie, przetwarzanie i przekazywanie informacji o zaistniałym zdarzeniu 

na potrzeby kierowania, dowodzenia i współdziałania;  

2)

 

przekazywanie  informacji  i  komunikatów  o  zagroŜeniu  poprzez  policyjne 

systemy łączności oraz urządzenia rozgłoszeniowe; 

3)

 

udostępnianie  policyjnych  systemów  i  środków  łączności  innym  organom  

i słuŜbom ratowniczym w celu przekazywania informacji o zagroŜeniu oraz dla 

potrzeb kierowania  działaniami tych organów i słuŜb, z zachowaniem zasady, 

Ŝ

e  te  systemy  i  środki  łączności  będą  obsługiwane  wyłącznie  przez 

funkcjonariuszy Policji. 

 

W  zakresie  działań  porządkowych  kierownicy  jednostek  organizacyjnych 

Policji zapewniają wykonanie następujących zadań: 

1)

 

umoŜliwienie swobody dojazdu i wyjazdu ekipom i jednostkom ratowniczym; 

2)

 

zorganizowanie 

objazdów 

rejonów 

zagroŜonych 

oraz 

informowanie  

o objazdach; 

3)

 

ochrona  porządku  w  miejscach  pracy  ekip  ratowniczych  oraz  zabezpieczanie 

miejsc mogących stanowić dodatkowe zagroŜenie dla Ŝycia i zdrowia ludzi; 

4)

 

niedopuszczenie do tworzenia się zbiegowiska i zapobieganie objawom paniki; 

5)

 

egzekwowanie  przestrzegania  przepisów  i  poleceń  kierujących  działaniami 

ratowniczymi; 

6)

 

pilotowanie  kolumn  transportu  sił  ratowniczych  oraz  pojazdów  wywoŜących 

rannych w przypadku wystąpienia utrudnień w ich przemieszczaniu; 

7)

 

pomoc  w  wyznaczaniu  miejsc  zbiórek  lub  parkowania  pojazdów  słuŜących  do 

ewakuacji; 

8)

 

informowanie  ludności  o  kierunkach,  odległościach,  sposobie  dojścia  lub 

dojazdu do miejsc zbiórek do ewakuacji; 

9)

 

kierowanie  ruchem  na  drogach  przemieszczania  się  ewakuowanej  ludności  

i w zaleŜności od potrzeb pilotowanie kolumn pojazdów z ewakuowanymi; 

13 

 

10)

 

ochrona  porządku  w  miejscach  pracy  punktów  medycznych,  punktów  zbiórek       

poszkodowanych itp.; 

11)

 

ochrona pozostawionego mienia; 

12)

 

ochrona  miejsc  składowania  mienia  porzuconego  i  ewakuowanego  oraz 

punktów pomocy humanitarnej; 

13)

 

przeszukiwanie  terenu  w  celu  zebrania,  oznaczenia  i  zdeponowania 

porzuconego mienia; 

14)

 

uzyskiwanie  i  przekazywanie  informacji  o  miejscach  pomocy  medycznej  

i miejscach przechowywania mienia; 

15)

 

identyfikacja i prowadzenie wykazów ofiar. 

 

W  zakresie  bezpośrednich  działań  ratowniczych  kierownicy  jednostek 

organizacyjnych Policji zapewniają wykonanie następujących zadań: 

1)

 

pomoc  w  ewakuacji  osobom  poszkodowanym,  chorym  i  starszym,  poprzez 

wyprowadzenie  tych  osób  z  rejonów  zagroŜonych  oraz  udostępnianie 

policyjnych środków transportu na potrzeby ewakuacji osób i ich mienia; 

2)

 

udzielanie pierwszej pomocy przedlekarskiej poszkodowanym; 

3)

 

udostępnianie 

policyjnych 

ś

rodków 

transportu 

na 

potrzeby 

działań 

ratowniczych; 

4)

 

udostępnianie  policyjnych  obiektów  na  potrzeby  kierowania  działaniami 

ratowniczymi; 

5)

 

udział  w  pracach  zabezpieczających  urządzenia  techniczne  lub  tworzeniu 

umocnień  w  sytuacji  bezpośredniej  eskalacji  zagroŜenia,  gdy  siły  i  środki 

podmiotów  odpowiedzialnych  za  te  prace  są  niewystarczające  lub  ich  nie  ma,  

a zaniechanie spowoduje powiększenie szkód. 

 

W  zakresie  działań  mających  na  celu  przywrócenie  stanu  istniejącego  przed 

wystąpieniem  zagroŜenia  kierownicy  jednostek  organizacyjnych  Policji  zapewniają 

wykonanie następujących zadań: 

1)

 

regulację ruchu osób i pojazdów;  

2)

 

ochronę miejsc dystrybucji środków pomocy humanitarnej; 

14 

 

3)

 

udzielanie informacji o miejscach pobytu poszkodowanych, przechowywanego  

i zabezpieczonego mienia oraz informacji o aktualnym stanie zagroŜenia

7

. 

 

4.

 

Planowanie i organizacja działań w warunkach katastrof naturalnych 
i awarii technicznych 

 
 

Czynnikiem  istotnie  warunkującym  skuteczność  reakcji  w  warunkach 

zagroŜenia  jest  wcześniejsze  dokonanie  analizy  występujących  i  potencjalnych 

zagroŜeń  oraz  przygotowanie  odpowiadających  im  planów  działań,  których 

nieodłączną  częścią  powinny  być  procedury  postępowania  osób  funkcyjnych. 

Podstawową  zasadą  jest  współpraca  zainteresowanych  słuŜb  i  instytucji  na  etapie 

określenia  zagroŜeń  i  uzgadniania  sposobów  reagowania  oraz  budowy  planów 

działania,  co  pozwoli  na  lepszą  koordynację  i  bardziej  efektywne  działania  

w warunkach powstałych zagroŜeń. 

 

 

 

Przedsięwzięcia podejmowane w celu wykonania zadań w warunkach katastrof 

naturalnych  i  awarii  technicznych  są  realizowane  w  fazach:  zapobiegania, 

przygotowania, reagowania i odbudowy. 

 

Faza zapobiegania 

 

W  fazie  zapobiegania  realizowane  są  działania  eliminujące  lub  redukujące 

prawdopodobieństwo wystąpienia zagroŜenia albo ograniczenia jego skutków. 

Działania  kierownika  jednostki  organizacyjnej  Policji  w  fazie  zapobiegania 

polegają na: 

1)

 

bieŜącym analizowaniu sytuacji mogących spowodować zagroŜenie; 

2)

 

udziale  w  opracowywaniu  przez  właściwe  organy  aktów  prawnych 

ograniczających moŜliwość zaistnienia zagroŜenia (m.in. z zakresu planowania 

zagospodarowania  przestrzennego,  ochrony  przeciwpoŜarowej,  uŜywania  

i  przewozu  niebezpiecznych  materiałów  chemicznych,  o  ruchu  drogowym, 

przepisów sanitarnych); 

                                                 

7

 Zarządzenie nr 24 Komendanta Głównego Policji z dnia 10 listopada 1998 r. w sprawie realizacji przez Policję 

zadań w warunkach katastrof naturalnych i awarii technicznych. 

 

15 

 

3)

 

egzekwowaniu  przestrzegania  przepisów  wydanych  przez  właściwe  organy 

administracji publicznej. 

 

Faza przygotowania 

 

W fazie przygotowania realizowane są przedsięwzięcia planistyczne określające 

sposób  reakcji  na  zagroŜenie  oraz  prowadzone  są  działania  mające  na  celu 

zgromadzenie sił i środków niezbędnych do efektywnego reagowania. 

Działania  kierownika  jednostki  organizacyjnej  Policji  w  fazie  przygotowania 

polegają na:        

1)

 

opracowaniu  planu  działania  w  warunkach  zagroŜenia  katastrofą  naturalną  

i  awarią  techniczną  z  wykorzystaniem  informacji  od  innych  podmiotów 

powołanych  do  działań  ratowniczych  o  realnych  zagroŜeniach  występujących  

w rejonie właściwości terytorialnej jednostki organizacyjnej Policji; 

2)

 

zorganizowaniu  własnego  stanowiska  kierowania  i  systemów  łączności  

w  sposób  umoŜliwiających  wykonanie  zadań  w  warunkach  zagroŜenia  oraz 

zapewniający  pełne  współdziałanie  z  właściwymi  słuŜbami  oraz  organami 

administracji; 

3)

 

przygotowaniu systemów alarmowania stanów osobowych jednostki; 

4)

 

gromadzeniu  danych  o  zasobach  sił  i  środków  niezbędnych  do  efektywnego     

wykorzystania; 

5)

 

wyposaŜeniu  policjantów  w  środki  i  sprzęt  do  działania  w  warunkach  akcji 

ratowniczej; 

6)

 

organizowaniu  własnych  szkoleń,  ćwiczeń  i  treningów  oraz  udziale  

w  przedsięwzięciach  szkoleniowych  organizowanych  przez  właściwe  słuŜby  

i organy administracji. 

 

Plan  działania  kierownika  jednostki  organizacyjnej  Policji  jest  podstawowym 

elementem  fazy  przygotowań  i  uwzględnia  kompleksowo  wszystkie  przewidywane 

zagroŜenia  oraz  sposoby  działania  w  przypadku  wystąpienia  tych  zagroŜeń.  Ponadto 

plan  działania  podlega  uzgodnieniu  z  właściwym  terytorialnie  organem  administracji 

publicznej,  odpowiedzialnym  za  koordynację  działań  w  warunkach  zagroŜenia 

katastrofą  naturalną  i  awarią  techniczną.  Następnie  jest  opracowywany  w  zespole  do 

16 

 

spraw  obronnych  jednostki  organizacyjnej  Policji,  z  udziałem  właściwych  komórek 

organizacyjnych jednostki. 

 

Faza reagowania 

 

W  fazie  reagowania  po  wystąpieniu  zagroŜenia  realizowane  są  zasadnicze 

zadania  mające  na  celu  dostarczenie  pomocy  poszkodowanym  oraz  ograniczenie 

wtórnych  zniszczeń  i  strat.  Działania  jednostek  Policji  w  sytuacji  zagroŜenia  są 

realizowane w dwóch zasadniczych etapach: 

1)

 

 etap I (czynności wstępne) obejmuje: 

a)

 

przyjęcie przez słuŜbę dyŜurną jednostki informacji o zdarzeniu, 

b)

 

wstępną weryfikację informacji, 

c)

 

powiadomienie właściwych słuŜb, 

d)

 

skierowanie  do  rejonu,  gdzie  wystąpiło  zagroŜenie  jednostek  patrolowych 

znajdujących  się  najbliŜej,  w  celu  dokonania  rozpoznania  zagroŜenia  i  jego 

rozmiaru oraz podjęcia w niezbędnym zakresie wstępnych działań, 

e)

 

analizę danych dodatkowych, 

f)

 

postawienie  w  stan  gotowości  i  skierowanie  do  działań  odpowiednich  sił  

i środków; 

 

2)   etap II (akcja ratownicza) obejmuje: 

a)

 

alarmowanie, ostrzeganie i zapewnienie obiegu informacji, 

b)

 

zapewnienie  utrzymania  bezpieczeństwa  i  porządku  publicznego  oraz 

zorganizowanie ruchu drogowego, 

c)

 

ochronę mienia i ewakuacji, 

d)

 

bezpośrednie czynności ratownicze, 

e)

 

czynności 

dochodzeniowo-śledcze 

w 

przypadku 

wystąpienia 

awarii 

technicznej. 

 

Ponadto  w  czasie  akcji  ratowniczej  działaniami  Policji  kieruje  właściwy  ze 

względu na miejsce zdarzenia komendant powiatowy (miejski) Policji lub wyznaczony 

przez  niego  dowódca  operacji.  W  przypadku  wystąpienia  zagroŜenia  na  obszarze 

podległym kilku komendom powiatowym (miejskim) Policji, działania komendantów 

17 

 

powiatowych  (miejskich)  Policji  koordynuje  właściwy  terytorialnie  komendant 

wojewódzki Policji, komendant stołeczny Policji lub wyznaczony przez niego oficer. 

Organem  wspomagającym  kierowanie  i  koordynację  działań  jest  sztab 

kryzysowy,  powołany  decyzją  właściwego  kierownika  jednostki  organizacyjnej 

Policji. 

 

Faza odbudowy 

 

W  fazie  odbudowy  realizowane  są  przedsięwzięcia  zmierzające  do 

przywrócenia stanu istniejącego przed zagroŜeniem.  

Działania  kierownika  jednostki  organizacyjnej  Policji  w  fazie  odbudowy 

polegają na: 

1)

 

zapewnieniu bezpieczeństwa i porządku publicznego w rejonie, w którym była 

prowadzona akcja ratownicza; 

2)

 

zorganizowaniu  ruchu  osób  i  pojazdów,  umoŜliwiających  swobodne  dotarcie 

właściwych słuŜb do miejsc likwidowania szkód; 

3)

 

zorganizowaniu  ruchu  osób  i  pojazdów  powracających  do  miejsc 

dotychczasowego     pobytu; 

4)

 

wykonywaniu  czynności  dochodzeniowo-śledczych  w  związku  z  zaistniałym 

zagroŜeniem; 

5)

 

przeprowadzeniu analizy działań jednostki i wypracowaniu wniosków; 

6)

 

wprowadzeniu korekt planistycznych do procesu planowania; 

7)

 

wprowadzeniu  nowych  doświadczeń  (w  zakresie  procedur  reagowania, 

szkolenia  i wyposaŜenia policjantów) do bieŜącej słuŜby

8

. 

 
 
 

                                                 

8

 Zarządzenie nr 24 Komendanta Głównego Policji z dnia 10 listopada 1998 r. w sprawie realizacji przez Policję 

zadań w warunkach katastrof naturalnych i awarii technicznych. 

 

18 

 

 

19 

 

Literatura 

 

1.

 

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, 

poz. 483). 

2.

 

Ustawa  z  dnia  6  kwietnia  1990  r.  o  Policji  (Dz.  U.  z  2007  r.  Nr  43,  poz.  277  

z późn. zm.). 

3.

 

Ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski Ŝywiołowej (Dz. U. z 1997 r. 

Nr 88, poz. 553 z późn. zm.). 

4.

 

Zarządzenie  nr  24  Komendanta  Głównego  Policji  z  dnia  10  listopada  1998  r.  

w  sprawie  realizacji  przez  Policję  zadań  w  warunkach  katastrof  naturalnych  

i awarii technicznych (Dz. Urz. KGP z 1999 r. Nr 7, poz. 36).   

5.

 

Zarządzenie  nr  1429  Komendanta  Głównego  Policji  z  dnia  31  grudnia  2004  r.  

w  sprawie  wprowadzenia  w  Policji  procedur  reagowania  w  sytuacjach 

kryzysowych (Dz. Urz. KGP z 2005 r. Nr 3, poz.8.).   

6.

 

Zarządzenie  nr  213  Komendanta  Głównego  Policji  z  dnia  28  lutego  2007  r.   

w sprawie metod i form przygotowania i realizacji zadań Policji w przypadkach 

zagroŜenia Ŝycia i zdrowia ludzi lub ich mienia albo bezpieczeństwa i porządku 

publicznego ( Dz. Urz. KGP Nr 5, poz. 49). 

7.

 

Wytyczne  nr  3  Komendanta  Głównego  Policji  z  dnia  16  czerwca  2000  r.  

w  sprawie  postępowania  Policji  w  warunkach  katastrofy  naturalnej  i  awarii 

technicznej  oraz  w  czasie  innych  zdarzeń  zagraŜających  bezpieczeństwu  ludzi  

i środowiska.