Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

1

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

1

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

ZARZĄDZANIE

CZASEM PROJEKTU

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

[e-mail]

Politechnika Wrocławska, 2005/2006

3

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

FINANSOWE KONSEKWENCJE

OPÓŹNIENIA PROJEKTU

• Opóźnienie w uzyskaniu zamierzonych

korzyści

• „Tylko” odłożenie w czasie zysku czy

STRATA ZYSKU I UDZIAŁÓW W
RYNKU ? (Time-To-Market)

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

2

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

4

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

FINANSOWE KONSEKWENCJE

OPÓŹNIENIA PROJEKTU

• Konsekwencje opóźnienia projektu są często istotnie

większe od przekroczenia budżetu (drobne

oszczędności np. przy wyborze dostawców mogą

istotnie opóźnić projekt i w konsekwencji znacząco

obniżyć jego opłacalność)

• Celem projektu jest

ODNIESIENIE KORZYŚCI

a nie uzyskanie

oszczędności przy jego realizacji (podnosić

WARTOŚĆ

projektu a nie tylko obniżać

KOSZTY

!).

5

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

LOSOWOŚĆ - NIEODŁĄCZNY

ATRYBUT PROJEKTU

• Ponieważ nie jesteśmy w stanie przewidzieć

przyszłości, projekty zawierają duży stopień

losowości

• Większość problemów jest bezpośrednim

lub pośrednim skutkiem losowości

• Dobre zarządzanie projektami sprowadza

się do umiejętności radzenia sobie z

losowością

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

3

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

6

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

DOBRE RADY

Wszystkie problemy są do rozwiązania –

pod warunkiem, że masz na to czas.

Zapewnij sobie więc wystarczająco duży zapas

czasu „na wszelki wypadek”.

Jeśli nie zrobisz tego Ty,

zrobi to nowy menadżer projektu,

który zajmie Twoje miejsce.

7

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

DOBRE RADY

Czasu nie da się stworzyć ani przechować –

można go co najwyżej ukryć

albo

negocjować nowy termin zakończenia.

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

4

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

8

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

DOBRE RADY

To ludzie,

a nie komputery,

planują i realizują projekty.

Jeśli nie uwzględnimy czynnika ludzkiego,

możemy uzyskać efekty

przeciwne do zamierzonych.

.

9

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Zarządzanie czasem projektu

Obejmuje procesy umożliwiające zakończenie projektu w założonych

ramach czasowych:

1. Definicja zadań – identyfikacja specyficznych zadań, które muszą

być wykonane dla uzyskania określonych produktów projektu.

2. Ustalanie kolejności zadań – identyfikacja i dokumentacja

interaktywnych zależności.

3. Szacowanie czasu trwania zadań – przyjęcie założeń co do liczby

jednostek czasowych niezbędnych do wykonania poszczególnych

zadań.

4. Harmonogramowanie - analiza kolejności zadań, czasu trwania zadań

i zapotrzebowania na zasoby, w celu opracowania harmonogramu

projektu.

5. Kontrola harmonogramu – kontrola i sposoby wprowadzania zmian

do harmonogramu.

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

5

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

10

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Metody i narzędzia planowania działań

Diagram sieciowy

Wykres Gantta

Działania

Projekt

PP

Struktura podziału prac WBS

Planowanie obciążenia zasobów

Dostępne zasoby

13

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Definiowanie

zakresu

Planowanie

zasobów

Definiowanie

zadań

Przydzielanie

zasobów

Szacowanie

czasu zadań

Ustalanie

kolejności

Budowa

harmonogramu

Budżetowanie

kosztów

Szacowanie

kosztów

Budowa planu

projektu

Co ?

Kto i czym ?

W jakiej
kolejności ?

Jak długo ?

Za ile ?

Co, kto i czym,
jak długo, kiedy ?

Za ile ?

Kiedy ?

Wstępne oszacowanie
budżetu - zstępujące

Szacowanie budżetu

- wstępujące

WBS

OBS

RAM

CAP

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

6

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

15

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

TECHNIKI GRAFICZNE

W METODACH SIECIOWYCH

• model 1 ADM (Arrow Diagraming Method)

Model zdarzeniowy (ZDARZENIA jako
WIERZCHOŁKI, ZADANIA jako ŁUKI)

– konieczność stosowania zadań pozornych (zerowych)

• model 2 PDM (Precedence Diagraming Method)

Model przyczynowo-skutkowy (ZADANIA jako
WIERZCHOŁKI, ZALEŻNOŚCI jako ŁUKI)

16

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

TECHNIKI GRAFICZNE

W METODACH SIECIOWYCH

B

D

A,B

C

-

B

-

A

Poprzedniki

Zadanie

1

2

4

3

6

5

A

B

C

D

0

model 1

B

A

D

C

model 2

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

7

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

17

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Wierzchołek diagramu sieciowego

Najpóźniejsze

zakończenie

(NPZ)

Swobodny zapas czasu

(Zs)

Najpóźniejsze
rozpoczęcie
(NPR)

Czas trwania
zadania

Nazwa zadania

Nr zadania

Najwcześniejsze

zakończenie

(NWZ)

Całkowity zapas

czasu (Zc)

Najwcześniejsze
rozpoczęcie
(NWR)

18

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Wierzchołek diagramu sieciowego

wersja uproszczona

Czas trwania zadania

(NWZ)
Najpóźniejsze
rozpoczęcie

ID zadania / Nazwa
zadania

Najwcześniejsze
rozpoczęcie (NWR)

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

8

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

19

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

ZALEŻNOŚCI POMIĘDZY

ZADANIAMI

• Zakończenie – Rozpoczęcie (ZR)
• Rozpoczęcie – Rozpoczęcie (RR)
• Zakończenie – Zakończenie (ZZ)
• Rozpoczęcie – Zakończenie (RZ)

22

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Zakończenie - Zakończenie (ZZ)

• zadanie następujące może zakończyć się dopiero

po zakończeniu zadania poprzedzającego

Roboty budowlane

Kompletacja i dostawa wyposażenia

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

9

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

23

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

MODYFIKACJA ZALEŻNOŚCI

POMIĘDZY ZADANIAMI

• Dodatkowe zależności wynikają z

– opóźnienia (Lag Time) (+)
– wyprzedzenia (Lead Time) (-)

następujących po sobie zadań

(Lead Time = - Lag Time)

• Opóźnienie / Wyprzedzenie może być zadane

– Jako wartość bezwzględna w jednostkach czasu pracy

albo czasu ciągłego (kalendarzowego)

– Jako % czasu poprzednika

24

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

ODSTĘP I WYPRZEDZENIE

WZGLĘDNE

• zadanie następujące może rozpocząć się na 20% czasu przed

zakończeniem zadania poprzedzającego

ZR-20%

„

zadanie następujące może rozpocząć się po 80% czasu od

rozpoczęcia zadania poprzedzającego

RR+80%

ZR-20%

RR+80%

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

10

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

25

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

• zadanie następujące może rozpocząć się na 1 dzień roboczy

przed zakończeniem zadania poprzedzającego

ZR-1d

„

zadanie następujące może rozpocząć się po upływie 4

dni roboczych od rozpoczęcia zadania

poprzedzającego

RR+4d

ZR-1d

RR+4d

ODSTĘP I WYPRZEDZENIE

BEZWZGLĘDNE

26

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

• zadanie poprzedzające jest realizowane przez 2d

POPRAWNOŚĆ MODELU

ZR-1d

ZR-1d

„

nowe oszacowanie pozostałego czasu 5d

„

planowane terminy

RR+4d

RR+4d

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

11

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

27

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Definiowanie

zakresu

Planowanie

zasobów

Definiowanie

zadań

Przydzielanie

zasobów

Szacowanie

czasu zadań

Ustalanie

kolejności

Budowa

harmonogramu

Budżetowanie

kosztów

Szacowanie

kosztów

Budowa planu

projektu

Co ?

Kto i czym ?

W jakiej
kolejności ?

Jak długo ?

Za ile ?

Co, kto i czym,
jak długo, kiedy ?

Za ile ?

Kiedy ?

Wstępne oszacowanie
budżetu - zstępujące

Szacowanie budżetu

- wstępujące

WBS

OBS

RAM

CAP

28

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

CZAS POTRZEBNY NA

WYKONANIE ZADANIA

Czas

P

ra

w

do

po

do

bi

eń

st

w

o

Margines bezpieczeństwa

Mediana (50%)

„Realna” ocena (80%)

Moda

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

12

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

29

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

SZACOWANIE

CZASU ZADANIA

• Własne bezpieczeństwo – konieczność

tłumaczenia się z opóźnienia

• Brak pozytywnych bodźców by skończyć

przed terminem

• Margines bezpieczeństwa tym większy im

większa losowość i wymagany poziom

pr-stwa sukcesu (mniejszy akceptowany

poziom ryzyka niedotrzymania terminu)

30

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Studium przypadku 1

• Problem dotyczy wprowadzenia do produkcji nowego wyrobu, którego

projekt techniczny jest już gotowy.

Należy opracować technologię montażu, plan montażu (rysunki

wykonawcze), zamówić i dostarczyć niezbędne narzędzia oraz

wykonać montaż prototypu.

Technolog na zapoznanie się z projektem technicznym i opracowanie

technologii montażu potrzebuje dwóch dni. Z analizy projektu wynika

konieczność zakupu dodatkowych narzędzi. Zakupem narzędzi

zajmuje się Logistyk i Handlowiec. Dział handlowy potrzebuje jeden

dzień na złożenie zamówienia na narzędzia. Czas realizacji

zamówienia wynosi dziewięć dni. Na wykonanie rysunków

montażowych Kreślarz potrzebuje siedem dni. Warsztat potrzebuje

osiem dni na wykonanie montażu prototypowego.

• Należy znaleźć całkowity czas realizacji projektu za pomocą

diagramu sieciowego i wykresu Gantta oraz przeanalizować

stopień obciążenia poszczególnych zasobów.

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

13

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

31

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Lista zadań 1

Logistyk

D

9

Dostawa narzędzi

E

Handlowiec

A

1

Zamówienie narzędzi

D

Warsztat

B

8

Realizacja montażu

C

Kreślarz

A

7

Plan montażu

B

Technolog

2

Projekt technologiczny

A

Zasoby

Poprzedniki

Czas [dni]

Zadanie

ID

32

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Diagram sieciowy 1

0

7

B

1

D

8

C

0

2

A

9

E

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

14

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

34

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

METODY

• SCHEMATY LINIOWE (wykres Gantta)

ID

Name

1

DOKUMENTACJA

2

Koncepcja

3

Uzgodnienie 1

4

Za³o¿enia projektowe

5

Projekt wstêpny

6

Uzgodnienie 2

7

Projekt techn.-technolog.

8

Uzgodnienie 3

9

Dokumentacja geolog.-geodez

10

PW budowlany Plan generalny

11

Projektowanie organizacji robo

12

Projekt wstêpny objêcia pomp

13

PTR 1-ej kolejnoœci

14

PTR 2-ej kolejnoœci

15

DOSTAWA URZ¥DZEÑ

16

Uzgodnienia techn.-handlowe

17

Produkcja urz¹dzeñ i dostawy

18

Dostawa urz¹dzeñ 1-szej kolejn

19

Dostawa urz¹dzeñ 2-szej kolejn

1992 1993 1994 1995 1996 1997

35

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

METODY SIECIOWE

• Modele przyczynowo-skutkowe - w funkcji czasu

– CPM Critical Path Method
– PERT Program Evaluation Review Technique

33

29

26

25

19

4

9

10

11

12

14

16

18

21

23

28

31

32

34

37

38

30

36

24

27

35

22

15

20

7

5

6

3

8

13

2

17

1

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

15

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

36

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

METODA ŚCIEŻKI KRYTYCZNEJ

• Założenia

– zdeterminowana struktura sieci zadań
– sieć bez pętli
– dostępność niezbędnych zasobów
– zdeterminowane czasy realizacji zadań

• Wyznacza

– czas realizacji projektu
– najwcześniejsze czasy rozpoczęcia i zakończenia

zadań (Early Start=NWR, Early Finish=NWZ)

– najpóźniejsze czasy rozpoczęcia i zakończenia

zadań (Late Start=NPR, Late Finish=NPZ)

– zapas całkowity (Zc), Zapas swobodny (Zs)
– zadania krytyczne
– zadania podkrytyczne

37

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

METODA PERT

• Założenia

– czasy realizacji zadań opisane zmienną losową o

znanym rozkładzie pr-stwa

– oszacowanie czasu realizacji zadania w oparciu o :

• pesymistyczne oszacowanie
• optymistyczne oszacowanie
• najbardziej prawdopodobne

– pozostałe założenia, jak w metodzie ścieżki krytycznej

• Wyznacza

– średni czas realizacji projektu
– pr-stwo zrealizowania projektu w danym czasie
– harmonogramy średni, pesymistyczny, optymistyczny,

najbardziej prawdopodobny

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

16

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

38

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

TERMIN REALIZACJI ZADANIA

• Zadanie może mieć wiele poprzedników o różnych

rodzajach zależności

• Termin realizacji zadania wynika ze spełnienia

zależności z wszystkimi poprzednikami (oraz

ograniczenia zadania)

• Co najmniej jedna z zależności wyznacza wprost

termin realizacji zadania, pozostałe są spełnione

ale nie wyznaczają wprost terminu

Kompletacja i dostawa wyposażenia

Roboty budowlane

Roboty montażowe

ZR

ZR

39

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Najwcześniejsze terminy rozpoczęcia

NWR

( j )

=

max

{NWR

( i )

+ d

( i )

+ z

( i )

}

j

i

d(i)

d(j)

NWR(i)

NWR(j)

Obliczenia „w przód”

ZR + z(i)

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

17

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

40

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Najpóźniejsze terminy rozpoczęcia

NPR

( i )

=

min

{ NPR

( j )

- d

( i )

-

z

( i )

}

j

i

d(j)

d(i)

NPR( i )

NPR( j )

Obliczenia „wstecz”

ZR+ z(i)

41

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Zapasy czasu zadań

Zapas całkowity

Zc

(i)

= NPR

(i)

- NWR

(i)

Zapas swobodny

Zs

(i)

= Min { NWR

(j)

} - NWZ

(i)

8.1 Zadania C,D („gałąź” C-D): Zc = 5 dni

8.1 Zadanie C: Zs = 0 dni

Zadanie D: Zs = 5 dni

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

18

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

42

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Diagram sieciowy 1

0

0

0

2

2

7

B

7

2

1

D

9

9

8

C

17

0

0

0

2

A

8

3

9

E

17

44

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

OGRANICZENIA LOKALIZUJĄCE

W CZASIE

(

Constraints)

• Jak najwcześniej (As Soon As Possible)
• Jak najpóźniej (As Late As Possible)

• Rozpocznij nie wcześniej niż (Start No Earlier Then)
• Rozpocznij nie później niż (Start No Later Then)
• Zakończ nie wcześniej niż (Finish No Earlier Then)
• Zakończ nie później niż (Finish No Later Then)

• Musi rozpocząć się (Must Start On)
• Musi zakończyć się (Must Finish On)

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

19

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

45

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

KATEGORIE OGRANICZEŃ

• ograniczenia elastyczne (JNW, JNP)

Możemy zmieniać termin rozpoczęcia lub
zakończenia zadania

• ograniczenia umiarkowane

(RNWN, RNPN, ZNWN, ZNPN)

Mamy ograniczoną swobodę zmieniania terminów
rozpoczęcia lub zakończenia zadania

• ograniczenie sztywne (MRS, MZS)

Planujemy zadanie w określonym terminie

46

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

KATEGORIE OGRANICZEŃ

• Stosuj ograniczenia zadań tylko wtedy, gdy to jest

konieczne, ponieważ ograniczają one elastyczność

planowania

• Edycja daty rozpoczęcia zadania jest interpretowana jako

nałożenie ograniczenia

RNWN

• Edycja daty zakończenia zadania jest interpretowana jako

nałożenie ograniczenia

ZNWN

• Jeżeli wystąpi sprzeczność pomiędzy terminem

wynikającym z zależności i terminem wynikającym z

nałożonego ograniczenia, zostaniesz o tym uprzedzony

• O sprzecznościach w harmonogramie świadczą

ujemne zapasy czasu

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

20

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

47

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

OGRANICZENIE: Jak najpóźniej

(bez wpływu na czas realizacji projektu)

Roboty montażowe

Kompletacja i dostawa wyposażenia

(JNW)

Roboty budowlane

Kompletacja i dostawa wyposażenia

(JNP)

Roboty budowlane

Roboty montażowe

49

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Kalendarz projektu

Terminy tożsame

Terminy tożsame

8:00

16:00

Dzień roboczy 1

Godziny pracy

Dni wolne

8:00

16:00

Dzień roboczy 2

Godziny pracy

8:00

16:00

Godziny pracy

Dzień roboczy 3

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

21

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

50

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

TERMIN OSTATECZNY

(deadline)

• Zamiast nakładać na zadanie ograniczenie sztywne

Musi Zakończyć Się (MZS)

– W harmonogramie termin zadania będzie zgodny z tym sztywnym

ograniczeniem, nawet wtedy, gdy zadanie mogłoby, zgodnie z

zależnościami, zostać zakończone wcześniej (występuje bufor czasu

do daty ograniczającej)

– Planując zgodnie z ograniczeniem MZS zwiększasz ryzyko

przekroczenia terminu (nie planujesz z marginesem bezpieczeństwa)

• Planuj zadanie

Jak Najwcześniej (JNW

) i zdefiniuj

Termin ostateczny

zakończenia zadania

• Microsoft Project ostrzeże

Cię, jeśli planowany

termin zakończenia zadania

przekroczy termin

ostateczny

51

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

PLAN

SZTYWNY - ELASTYCZNY

„

Projekt

Musi Zakończyć Się (MZS)

„

Projekt planowany

Jak Najwcześniej (JNW),

zdefiniowany

Termin ostateczny

„

Alert biznesowy

Zapas zadań a,b,d

Bufor projektu

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

22

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

52

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Definiowanie

zakresu

Planowanie

zasobów

Definiowanie

zadań

Przydzielanie

zasobów

Szacowanie

czasu zadań

Ustalanie

kolejności

Budowa

harmonogramu

Budżetowanie

kosztów

Szacowanie

kosztów

Budowa planu

projektu

Co ?

Kto i czym ?

W jakiej
kolejności ?

Jak długo ?

Za ile ?

Co, kto i czym,
jak długo, kiedy ?

Za ile ?

Kiedy ?

Wstępne oszacowanie
budżetu - zstępujące

Szacowanie budżetu

- wstępujące

WBS

OBS

RAM

CAP

53

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

PLANOWANIE ZASOBÓW

• Zasoby: własne, współdzielone
• Typ zasobu (Praca, Materiały)
• Dostępność zasobu (maksymalna liczba jednostek

do dyspozycji - ograniczenie bilansowe)

• Kalendarz zasobu (dni i godziny pracy)
• Przynależność do struktury organizacyjnej
• Klasyfikacja zasobów (kody konspektu)
• Stawki, Indeksacja, Naliczanie kosztu

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

23

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

54

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Definiowanie

zakresu

Planowanie

zasobów

Definiowanie

zadań

Przydzielanie

zasobów

Szacowanie

czasu zadań

Ustalanie

kolejności

Budowa

harmonogramu

Budżetowanie

kosztów

Szacowanie

kosztów

Budowa planu

projektu

Co ?

Kto i czym ?

W jakiej
kolejności ?

Jak długo ?

Za ile ?

Co, kto i czym,
jak długo, kiedy ?

Za ile ?

Kiedy ?

Wstępne oszacowanie
budżetu - zstępujące

Szacowanie budżetu

- wstępujące

WBS

OBS

RAM

CAP

55

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

PRZYDZIELANIE ZASOBÓW

• Przydzielanie zasobów
• Tryb harmonogramowania
• Rozkład pracy, tabela stawek w zadaniu
• Opóźnienie przydziału, praca w nadgodzinach
• Analiza obciążenia zasobów
• Bilansowanie zasobów przeciążonych
• Koszty przydziału, zadania, projektu
• Budżet projektu, budżety zasobów

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

24

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

56

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Macierz odpowiedzialności (RAM)

Biuro
Projektowe

Dział
Produkcji

Dział
Kontroli
jakości

DK
J

DP

BP

Struktura
organizacyjna

ZŁĄCZE

OBROTOWE

TALERZ

ŹRÓDŁO

SYGNAŁU

ANTENA

NADAJNIK

ODBIORNIK

KABINA

OPERATORA

RADAR

LAMPA

ELEMENT 2

ELEMENT 3

ELEMENT 1

Poziom 1

Poziom 2

Poziom 3

Struktura Podziału Prac

Poziom 4

Pakiet prac
PP

•

Plan kont kosztowych
projektu (CAP)

– Zakres pracy
– Harmonogram
– Metoda pomiaru

wykonania

– Budżet
– Menedżer

kosztów

– Ryzyko

57

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

• Projekt dotyczy wykonania urządzenia, które przedsiębiorstwo chce

wystawić na najbliższych targach. Szef marketingu chce mieć pewność, że
urządzenie będzie gotowe w ciągu 5 miesięcy. Za opracowanie założeń
projektowych odpowiedzialny jest Innowator wraz z Dyrektorem
Technicznym. Z uwagi na ciągłą, zaplanowaną już nieobecność dyrektora,
założenia będą gotowe dopiero po 1 miesiącu. Koncepcję mechaniczną i
elektroniczną będą opracowywały niezależnie dwa zespoły pod kierunkiem
Innowatora. Zakłada się, że opracowanie koncepcji mechanicznej będzie
trwało 1 miesiąc, a elektronicznej 0.5 miesiąca. Wykonanie części
mechanicznej szacuje się na 1.5 miesiąca, a części elektronicznej na 1
miesiąc. Na integrację obu podzespołów, uruchomienie urządzenia i testy
przewidziano 1 miesiąc.

Studium przypadku 2

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

25

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

58

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

• Należy założyć, że Innowator reprezentuje zasoby potrzebne do

wykonania założeń oraz opracowania koncepcji mechanicznej i

elektronicznej, a odpowiednio Mechanik zespół realizujący część

mechaniczną, natomiast Elektronik, część

elektroniczną.

Do integracji, uruchomienia i testów urządzenia potrzebni są

Innowator, Mechanik i Elektronik w pełnym wymiarze czasu.

Dyrektor poświęca na pracę nad założeniami projektowymi 10%

swojego czasu.

• Należy znaleźć całkowity czas realizacji projektu za pomocą diagramu

sieciowego i wykresu Gantta oraz przeanalizować stopień obciążenia

poszczególnych zasobów.

Studium przypadku 2

59

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Studium przypadku 2

Elektronik

C

4

Realizacja części
elektronicznej

E

Innowator,
Mechanik,
Elektronik

D, E

4

Integracja, testy,
uruchomienie

F

Mechanik

B

6

Realizacja części
mechanicznej

D

Innowator

A

2

Koncepcja części
elektronicznej

C

Innowator

A

4

Koncepcja części
mechanicznej

B

Innowator,
Dyrektor [0,1]

4

Opracowanie założeń
projektowych

A

Zasoby

Poprzedniki

Czas [tyg]

Zadanie

ID

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

26

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

60

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

0

4

B

2

C

6

D

4

F

4

A

4

E

Diagram sieciowy 2

0

61

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

18

18

0

0

0

4

4

4

B

8

4

2

C

8

8

6

D

14

14

4

F

0

0

4

A

10

6

4

E

Diagram sieciowy 2

0

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

27

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

63

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

RÓWNANIE PRACY

• Typ zadania:

stała liczba jednostek

(bez zmiany pozostaje: jednostki)

Edytujesz

: czas trwania

Przeliczane

: praca

Edytujesz

: jednostki

Przeliczane

: czas trwania

Edytujesz

: praca

Przeliczane

: czas trwania

praca = czas trwania x jednostki

64

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

TRYBY HARMONOGRAMOWANIA

jednostki

praca

praca

Stały czas
trwania

czas

trwania

czas

trwania

jednostki

Stała praca

czas

trwania

czas

trwania

praca

Stałe jednostki

Praca

Jednostki

Czas

trwania

Typ zadania

Pole edytowane przez

użytkownika

Pole przeliczane

Typ wybrany przez

użytkownika

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

28

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

65

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

HARMONOGRAMOWANIE

wg NAKŁADU PRACY

• Zakres zadania

wyrażony całkowitą pracą do wykonania w

zadaniu

jest stały

– Przydzielenie zasobu do zadania powoduje zmniejszenie pracy

zasobów już przydzielonych do zadania (zasób został przydzielony do

pomocy w wykonaniu ustalonego wcześniej zakresu pracy)

– Usunięcie zasobu z pracy w zadaniu powoduje przydzielenie jego

pracy zasobom pozostałym w zadaniu

• Założenia modelu wg. Nakładu pracy:

Wszystkie zasoby w zadaniu mają

takie same umiejętności i

kompetencje i pracują z taką samą wydajnością

– Przykład niespełnienia założeń modelu: Zadanie „Roboty ziemne”

Koparka – 8 h (maszynogodzin)
Robotnik – 8 h (roboczogodzin)

66

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

HARMONOGRAMOWANIE

NIE wg NAKŁADU PRACY

• Zakres zadania

wyrażony całkowitą pracą do

wykonania w zadaniu

nie jest stały

– Przydzielenie dodatkowego zasobu do zadania powoduje

zwiększenie zakresu pracy w zadaniu (zasób został
przydzielony do zadania z dodatkowym, własnym zakresem
pracy a nie do pomocy w wykonaniu ustalonego wcześniej
zakresu pracy)

– Usunięcie zasobu z pracy w zadaniu zmniejsza zakres

zadania o pracę przydzieloną temu zasobowi

• Założenia modelu NIE wg. Nakładu pracy:

Wszystkie zasoby w zadaniu mają

indywidualne

zakresy pracy, umiejętności, kompetencje i wydajność

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

29

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

67

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

ZMIANA TRYBU

HARMONOGRAMOWANIA

• Zmiana

typu zadania

ma wpływ na zasoby już

przydzielone do zadania.

• Zmiana opcji

wg. nakładu pracy

dotyczy tylko

sytuacji, w której dodajesz lub usuwasz zasoby

• Jeśli w danym zadaniu pracują zasoby o różnych

umiejętnościach albo o takich samych, ale o

różnej wydajności pracy – wyłącz opcję wg.

nakładu pracy

68

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Informacje:
Data Rozpoczęcia,
Data bieżąca,
Data stanu
Harmonogramowanie od/do
Priorytet

PROJEKT Ustawienia:

Opcje obliczania

Podział zadania w toku

Autołączenie, Autobilansowanie

Honorowanie ograniczeń

Aktualizacja zadania aktualizuje zasób

KALEDARZE:

Projektu

Zasobów

Zadań

ZADANIA:
Zależności
Poziom konspektu
Ograniczenia
Termin ostateczny
Priorytet
Typ zadania
Wg. nakładu pracy
Rzecz. Rozpoczęcie
%Wykonania
Dane okresowe

ZASOBY:

Typ

Jednostki

Dostępność

PRZYDZIAŁY:

Rozkład pracy

Rzecz. rozpoczęcie

Rzecz. praca

Opóźnienie

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

30

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

69

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

METODY SIECIOWE

Z BILANSOWANIEM ZASOBÓW

• ESOGRAMY

– Sumowanie w czasie środków produkcji

zaangażowanych w zadaniach dla dwóch

wersji harmonogramu

• wg. najwcześniejszych i wg najpóźniejszych

czasów rozpoczęcia zadań

– dwa ciągi przyrostu zużycia zasobów w czasie
– bilansowanie zaangażowanych i dostępnych

zasobów

70

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Harmonogram przed bilansowaniem

Terminy najwcześniejsze, najpóźniejsze, Zapasy czasu, Opóźnienie

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

31

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

71

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Harmonogram przed bilansowaniem

Analiza obciążenia zasobów

72

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Harmonogram po bilansowaniu

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

32

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

73

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

INNE METODY

• Metody optymalnego przydziału zasobów (RAMPS

Resource Allocation and Multi-Project Scheduling)

• STOCHASTYCZNE METODY SIECIOWE

(dla przedsięwzięć o niezdeterminowanej strukturze)
CDM (Conditional Diagraming Method), GERT

• METODY SYMULACYJNE
• SYSTEMY ZARZĄDZANIA PRODUKCJĄ

MRP II Manufacturing Resource Planning
ERP Enterprize Resource Planning

74

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Przegląd harmonogramu

• Weryfikacja poprawności struktury logicznej projektu

(diagram sieciowy, zależności)

• Weryfikacja trybu harmonogramowania zadań
• Identyfikacja zadań krytycznych
• Analiza zapasów czasu, identyfikacja konfliktów (ujemne

zapasy czasu)

• Bilansowanie zasobów przeciążonych

– w ramach dostępnych zapasów czasu
– akceptacja przedłużenia czasu przedsięwzięcia

• Planowanie projektu od zadanej daty rozpoczęcia (”Wprzód”)

albo z dyrektywnym terminem zakończenia (“Wstecz”)

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

33

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

75

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Koszty

Czas

Płatności

Czas

Nakłady

Czas

Zasoby

Czas

Planowanie kosztów

Planowanie obciążenia

Harmonogramowanie

Planowanie
przepływów
gotówkowych

Kierunki planowania

76

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Ter

m

in

ost

at

eczn

y

Projekty ograniczone czasem

Planowanie projektu tak, aby dotrzymać

dyrektywnego terminu zakończenia przy jak

najmniejszej puli zaangażowanych zasobów i

możliwie równomiernym ich obciążeniu

Dostępne zasoby

Projekty ograniczone zasobami

Planowanie projektu korzystając wyłącznie z danej puli

zasobów (bilansowanie zasobów) i z zachowaniem w

miarę możliwości oryginalnych zależności pomiędzy

zadaniami.

Konsekwencją ograniczonej puli zasobów jest

konieczność

bilansowania zasobów

przeciążonych

, co może

wydłużyć czas projektu

,

jeżeli przeciążone zasoby były przydzielone do zadań

krytycznych, i/lub

ograniczyć całkowite zapasy

czasu

na ścieżkach niekrytycznych.

Problemy planowania

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

34

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

80

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

• Usunięcie zadań ze ścieżki krytycznej

(zmiana zakresu projektu)

• Skracanie czasu zadań na ścieżce krytycznej

(„5”)

• Zmiana zależności w projekcie

(wyprzedzenie)

• Zmiana przydziału zasobów, rozkładu pracy
• Zwiększenie ilości dostępnych zasobów
• Zwiększenie czasu pracy

Jak skrócić czas projektu ?

81

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Kontrola realizacji projektu

• Harmonogram bazowy (planned, baseline)
• Harmonogram bieżący (scheduled, current)
• Rzeczywisty stan realizacji (actual)
• Monitorowanie realizacji projektu

(czas, pracochłonność, koszty)

– zadania wykonane,
– zaawansowanie zadań w toku
– pozostały zakres pracy

• Identyfikacja odchyleń od planu bazowego

Badania Operacyjne – Zarządzanie czasem projektu

dr inż.. Bogumił Tomasz Dałkowski

Prawa autorskie zastrzeżone

35

Politechnika Wrocławska, 2004/2005

82

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

KONTROLA TERMINÓW, ZAKRESÓW

I KOSZTÓW WYKONANYCH PRAC

84

dr inż. Bogumił Tomasz Dałkowski

Analiza trendu punktów kontrolnych

1-01

1-02

1-03

1-04

1-05

1-06

1-07

1-08

1-09

1-10

1-04

1-07

1-10

T

ermin

y punkt

ó

w

k

ontrol

n

ych

Terminy raportów

M1: opóźniony

M2: przyspieszony

M3: na czas

1-01

M1

M2

M3