KONCEPCJA POZNAWCZA
Jest nauką stricte naukową, weryfikowalną
Trudno określić jej początki, rozwój lata 50 i 60 XX wieku
AUTOR . W. James, Jean Piaget
Najważniejsze zagadnienia
Człowiek jest samodzielna jednostką, badaczem tego świata, także eksploratorem, twórcą swej osobowości; sam decyduje o swoim losie, który działa świadomie i celowo. Jego zachowanie zależy od informacji płynących ze środowiska zewnętrznego i ze struktur poznawczych
Struktury poznawcze to system informacji o świecie zewnętrznym, ludziach, o nas samych, o sposobach działania, strategiach, wiedza o relacjach między ludźmi. Regulują nasze zachowania⇒ cechy osobowości
Ludzi cechuje aktywność myślenia, osądu, oceny. Często szukają zrozumienia, planują strategie, inicjują działania i są kreatywni w swych próbach pojęcia sensu własnego życia. Zgodnie z tą koncepcją ludzie zbierają i przetwarzają informacje, a dopiero potem podejmują działanie.
Najważniejszą umiejętnością jednostki jest generowanie wiedzy a podstawową metodą prowadzącą do zmiany zachowania jest celowe wychowanie i autokreacja..
Praca socjalna
Pracownicy socjalni powinni mieć umiejętność rozpoznawania, na jakim etapie rozwoju poznawczego znajduje się dziecko i postępować z nim zgodnie z wiedzą na ten temat. np. małe dziecko na etapie myślenia przedoperacyjnego (2-7 l.) niezdolne jest jeszcze do rozumienia i uwzględniania innych punktów widzenia niż jego własny, może uważać, że to ono swymi myślami i pragnieniami doprowadziło do separacji rodziców. Wyrażenie „ spędzać z mamą co drugi weekend” nie ma dla niego na tym etapie rozwoju żadnego znaczenia, gdyż zdolność przewidywania i poczucie czasu nie są jeszcze dostatecznie dojrzałe. Dziecko wymaga serdeczności i dostosowania języka wypowiedzi do jego poziomu rozwojowego.
Pracownicy socjalni stosują także zasady teorii poznawczej, pomagając ludziom o zniekształconym obrazie siebie, np. obwiniających się za wydarzenia, na które nie mieli wpływu. Jeśli pomożemy komuś kto obwinia się np., że jest bezrobotny, to obdarzymy go poczuciem mocy i sprawimy, ze będzie mógł w innym świecie ujrzeć swe życie. Kobiety obwiniające się o to, że wykorzystywano je seksualnie, mogą sobie uświadomić, iż były w tej sytuacji zupełnie bezbronne, co prowadzi do znacznej poprawy samooceny