PRAWO GOSPODARCZE WYKŁADY

System prawny nastawiony jest na zapewnienie niezakłóconego funkcjonowania mechanizmów rynkowych. Jednakże nie gwarantuje on sprawiedliwej relacji uczestników życia gospodarczego, czyli producentów i konsumentów. Konieczna jest koordynacja podmiotów gospodarczych przez państwo za pośrednictwem prawa. W świetle tego ogólnego założenia można wskazać na funkcje, jakie prawo ma do spełnienia w gospodarce rynkowej. Do funkcji tych zaliczam

FUNKCJA STERUJĄCA-

1. Prawo stanowi najbardziej przydatny i nieodzowny instrument służący do sterowania gospodarką

2. Gospodarka stanowi przedmiot oddziaływania prawa w takim zakresie, w jakim prawo organizuje i kontroluje działalność gospodarki

3. Tworzenie prawnych ram działalności gospodarczej, które obejmują swoim zakresem również regulację oddziaływania pomiędzy gospodarką i podmiotami sterującymi

4. Regulacja ta ze swojej istoty stanowi element ograniczający wolność gospodarczą, która jest naturalnym atrybutem aktywności ludzkiej

5. Prawo jest przejawem kontroli społecznej życia gospodarczego poprzez wprowadzanie ograniczeń, które nie powodują skutków w postaci motywacji do działalności niezgodnej z tymi, jakie wynikają z obiektywnych praw ekonomicznych

6. Zadania regulacji prawnej są ograniczone przez prawa i mechanizmy gospodarcze i zawężone do organizacji i określenia zasad działalności gospodarczej

7. W wyjątkowych sytuacjach regulacja prawna realizuje funkcje sterujące zastępując mechanizmy konkurencji dla realizacji celów określonych w polityce gospodarczej państwa lub wspólnot państw

8. Celem tej funkcji jest podporządkowanie celu poszczególnych podmiotów gospodarczych celom określonym w polityce gospodarczej państwa poprzez wyznaczenie zadań ich działalności i sposobu realizacji tych zadań.

• FUNKCJA ORGANIZUJĄCA-

1. Ogranicza się ona do tworzenia ram porządku prawnego, gwarantującego wolności i prawa gospodarcze oraz funkcjonowanie samoregulujących mechanizmów rynkowych

2. Porządek prawny gospodarki rynkowej opiera się na tradycyjnych wolnościach i prawach podstawowych tj. swoboda umowna, gwarancja własności, swoboda podjęcia i prowadzenia działalności gospodarczej-wartości te umożliwiają wybór celów gospodarczych i środków do ich realizacji

3. Stwarza warunki do prowadzenia swobodnej działalności gospodarczej, która to działalność jest oparta na autonomii decyzyjnej przedsiębiorców i realizacji własnych celów. Cele te nie są podporządkowane ani celom państwowym ani celom innych publicznych podmiotów gospodarczych

FUNKCJA ROZDZIELCZA-

1. Celem działania państwa jest pomyślność jego obywateli i wzrost poziomu dobrobytu jednostek

2. Funkcja ta jest konsekwencją niedoboru dóbr, które zaspakajają szeroko pojęte potrzeby społeczne jako wyraz wprowadzenia sprawiedliwości rozdzielczej

3. Sprowadza się ona do takiego rozdysponowania dobrami, które w sposób optymalny zapewnią zaspokojenie oczekiwanych potrzeb społecznych stosownie do tego, co każdemu się słusznie należy

4. Państwo stosując różnego rodzaju środki, instrumenty polityki gospodarczej w postaci subwencji, dotacji celowych, podatków, ulg podatkowych tworzy swoiste mechanizmy dystrybucji dóbr, której wprowadzenie jest podyktowane różnymi względami, np. podniesieniem efektywności gospodarowania, kierowania i wspierania działalności gospodarczej.

• FUNKCJA STABILIZUJĄCA PRAWA WOBEC GOSPODARKI-

1. Polega na utrzymaniu i utrwaleniu istniejącego stanu stosunków społecznych.

2. Zapewnienie stabilności gospodarki, jej pewności, ma miejsce tylko, gdy mamy do czynienia z pewnością samego prawa, jego trwałością i niezmiennością.

• FUNKCJA OCHRONNA-

1. Wyraża się w rozwiązaniach prawnych, które przewidują możliwość instytucjonalnej konfrontacji i wyważenia różnych interesów reprezentowanych przez uczestników gospodarki tj producentów i konsumentów

2. Podstawową funkcją prawa jest ochrona podstawowych wartości gospodarki rynkowej oraz wyznaczenie dopuszczalnych granic ich ograniczenia w interesie publicznym

3. Prawo spełnia swoją funkcję ochronną wtedy, kiedy koryguje sterujące siły rynkowe,

• AKSJOLOGIE PRAWA GOSPODARCZEGO

Mówiąc o gospodarce nie sposób pominąć związane z nią aksjologie. Gospodarka jest, bowiem elementem określonej kultury, choć w gruncie rzeczy w sposób zasadniczy różni się od klasycznych dziedzin kultury, takich jak chociażby: religia, oświata, nauka, sztuka. Gospodarka bardzo ściśle wiąże się z podstawowymi problemami współżycia społecznego, z obrazem człowieka i obrazem społeczeństwa i pomimo tego, że w swoim ustrojowym ujęciu jest wolna, podlega wielu ograniczeniom czy choćby nawet postulatom jak: sprawiedliwości, dobra wspólnego czy etycznego postępowania. Gospodarka jako pewien wycinek życia społecznego dotyczy każdego człowieka, każdej jednostki, ukształtowanej określonym stanem kultury, przez określoną sytuację kulturową, w której przyszło mu funkcjonować. Zatem życie gospodarcze jest procesem, który nie jest i nie może być realizowany w próżni etycznej. Działalność gospodarcza nie zawsze również poddaje się motywacjom, które są ekonomicznie racjonalne. Gospodarka zależy od różnego rodzaju uwarunkowań pozagospodarczych, pozarynkowych, wśród których z pewnością występują regulacje prawne, pewne założenia kulturowe ale również pewne założenia moralne. Skoro gospodarka jest tylko elementem pewnego stanu kulturowego należy przyjąć istnienie obok niej pewnych norm etycznych tj poczucie sprawiedliwości, poczucie wspólnoty czemu sprzyja zawiązywanie się określonych więzi, uczciwości, rzetelności, szacunku dla godności człowieka, które ludzie przynoszą ze sobą wraz z podjęciem działalności gospodarczej.

PRAWO GOSPODARCZE to w ogólnym ujęciu system norm i zasad prawnych o istotnym znaczeniu dla procesu gospodarowania, a w szczególności regulujących oddziaływanie państwa na gospodarkę. Pojęcie prawa gospodarczego jako gałęzi prawa zostało wprowadzone do terminologii naukowej w latach 20., 30. XX wieku. Powstanie i rozwój prawa gospodarczego to następstwo zmiany koncepcji ustroju gospodarki polegającej na odejściu od gospodarki opartej na ideach liberalnych izolujących państwo i gospodarkę na rzecz koncepcji, która łączy prywatną autonomię i wolność gospodarczą z odpowiedzialnością państwa za gospodarkę i sprawiedliwość społeczną. Wraz z porzuceniem koncepcji opartych na ideach liberalnych zmianie uległ stosunek państwa do gospodarki oraz charakter państwowej ingerencji w życie gospodarcze. Państwo przestało być postrzegane wyłącznie jako prowadzące działalność reglamentacyjno-policyjną, wypływająca z troski o bezpieczeństwo życia i zdrowia swoich obywateli, ale działalność będącą przejawem systematycznej interwencji państwa organizującej i kształtującej procesy gospodarcze pod kątem wskazań i celów państwa wobec gospodarki. Tak wykształcone prawo gospodarcze rozwijało się według reguły: zasada- wyjątek. Owa reguła oznacza, że zasadą są wolności podmiotów gospodarczych i gwarancja własności prywatnej, a wyjątkiem uzasadnionym interesem publicznym jest państwowe kierownictwo, nadzór nad procesami gospodarczymi. Prawo gospodarcze opiera się o pewne podstawowe zasady podobnie jak każda inna dziedzina. Te zasady to normy prawne nadrzędne aksjologicznie ze względu na wagę treściową, czyli zawartych w nim treści o charakterze uniwersalnych oraz ich doniosłość dla całego systemu prawnego, bądź tylko dla dostatecznie wyodrębnionej jego części. Wyodrębnienie podstawowych zasad prawa publicznego gospodarczego służy dwóm podstawowym celom:

1. Podkreślenie odrębności gałęziowej prawa publicznego gospodarczego, w tym sensie zasady prawa są syntetycznym zwięzłym wyrazem przyjętych w danej gałęzi prawa rozwiązań. Odzwierciedlają one zakres i charakter po oddziaływaniu określonej gałęzi na system regulowanych przez nią stosunków społeczno- gospodarczych

2. Związany jest z praktycznym stosowaniem prawa publicznego gospodarczego, zwłaszcza zaś w sytuacjach wyraźnie nieuregulowanych w przepisach prawnych, a przez to rozstrzyganych w oparciu o te zasady, które jednocześnie stanowią wytyczne kierunkowe rozwiązań instytucjonalnych.

Obowiązywanie określonych zasad oddziaływania państwa na gospodarkę i zachodzących w niej procesów w szczególności wynika z postanowień Konstytucji, które określają podstawowe cechy ustroju gospodarczego państwa, ale również z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Konstytucja RP nie zawiera katalogu zasad prawa publicznego gospodarczego pozostawiając ich dekodowanie orzecznictwu i doktrynie. Podsumowując zasady prawa publicznego gospodarczego tworzą zasady wyznaczające podstawowe cechy ustrojowe oraz konstytucyjne gwarancje wolności i praw istotnych dla działalności gospodarczej.

ZASADY

Zasada demokratycznego państwa prawnego-

1. Należy do podstawowych zasad ustrojowych o istotnym dla prawa gospodarczego publicznego znaczeniu.

2. Stanowi barierę wyznaczającą granice oddziaływania państwa na gospodarkę.

3. Wynika z zasady państwa prawnego, która przez TK została zinterpretowana jako zbiorcze wyrażenie szeregu zasad, z których każda może stanowić samoistną podstawę konstytucyjności ustaw bądź innych aktów prawnych

4. .Jest zasada prawa gospodarczego,ma walor przede wszystkim w znaczeniu związania państwa prawem w jego relacjach z obywatelami, z podmiotami gospodarczymi.

5. Art. 7 Konstytucji- organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa- organy władzy publicznej mogą działać wyłącznie na podstawie upoważnienia zawartego w ustawie. Każde działanie organu władzy państwowej musi posiadać formalną podstawę/ legitymacją w postaci istnienia konkretnej normy prawnej upoważniającej go do podjęcia takiego działania. Brak formalnego upoważnienia= zakaz takiego działania. W związku z tą zasadą-art.22KRP- wymóg ustawowej drogi ograniczenia wolności gospodarczej wyraża zasadę wyłączności ustawowej w przypadku podjęcia działań zmierzających do ograniczenia tej działalności.

6. W ujęciu materialnym zasada demokratycznego państwa prawnego oznacza obowiązek sprawowania władzy publicznej z uwzględnieniem wolności i praw jednostek oraz realizacji celów sprawiedliwości społecznej.

7. Zasada ta funkcjonuje na płaszczyźnie stałego napięcia, konfliktu- z jednej strony wolności i prawa podmiotowe, zaś z drugiej strony obowiązek państwa do podejmowania działań na rzecz interesu publicznego, na rzecz sprawiedliwości społecznej.

Zasada państwa sprawiedliwości społecznej-

1. Art. 2 KRP- RP jest demokratycznym państwem prawnym urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej

2. Koncepcja materialnego podejścia do zasady państwa prawnego nieograniczonego wyłącznie do formalnych wymogów organizacji władzy publicznej i jej prawnych ograniczeń, ale obejmująca cel działalności władzy publicznej-OSIĄGNIĘCIE SPRAWIEDLIWOŚCI SPOŁECZNEJ

3. Sprawiedliwość społeczna jest celem, który ma urzeczywistniać demokratyczne państwo prawa

4. Państwo zobowiązane jest w szczególności do podejmowania interwencji w sferę wolności i praw jednostek w celu realizacji sprawiedliwości społecznej, wyrażającej się w określonej polityce społecznej zwanej polityką sprawiedliwościową i gospodarczej państwa

5. Zasada ta legitymuje ingerencyjną działalność organów władzy publicznej w zakresie zagrożeń właściwego, naturalnego przebiegu procesów gospodarczych i rozwoju gospodarki, niesprawności samo wywołujących się mechanizmów rynkowych czy też konieczności podjęcia przez państwo działań na rzecz istotnych potrzeb społecznych.

Zasada pomocniczości-

1. Nie została okreslona w KRP w katalogu zasad ustrojowych, ale została zawart w preambule KRP

2. Najpełniej została rozwinięta w ramach KNSu

3. Zasada ta opiera się na założeniu, że jedynym samodzielnym bytem jest człowiek- Społeczność jest tylko bytem istniejącym przez człowieka i dla człowieka, a jedynym jej celem jest służenie osobie ludzkiej poprzez zaspakajanie pewnej kategorii jej potrzeb

4. Szczególną rolę pełni w obrocie gospodarczym- Jan Paweł II odnosząc się do roli państwa w życiu gospodarczym podkreślił, że rolę tę wyznacza zasada solidarności i pomocniczości

5. Państwo zobowiązane jest stosować środki wspierające gospodarkę jedynie w wymiarze niezbędnego minimum. Państwo nie może poprzez swoje władcze działanie ograniczać naturalnej, nienaruszalnej samodzielności, wolności i indywidualnej aktywności jednostki. W odniesieniu do działalności gospodarczej zasada ta oddaje wszelką inicjatywę gospodarcza w ręce obywateli.

6. Zasada ta przejawia się w dwóch zasadniczych aspektach:

• W wymiarze negatywnym ograniczającej interwencję wyższych instancji państwa jedynie do sytuacji niewydolności instancji niższych

• W wymiarze pozytywnym zakładając nakaz interwencji społeczności czy instancji wyższych państwa, jeżeli instancje czy społeczności niższe nie są w stanie zrealizować zamierzonych celów, które sprowadzają się do zaspokajania swoich potrzeb materialnych i niematerialnych, czyli bytowych i duchowych.

1. Zasada ta ogranicza zakres publicznej działalności gospodarczej w celu ochrony prywatnej inicjatywy,ochrony konkurencji i mechanizmów rynkowych przed państwem

2. Podmioty publiczne mogą podjąć zarobkową działalność gospodarczą dopiero wówczas kiedy podmioty prywatnoprawne nie są w stanie zaspokoić określonych potrzeb ogólnospołecznych.

3. Zasada ta konstytuuje odrębność osoby ludszkiej i jej [pozycji gospodarczej(pierwszeństwo)

Zasada proporcjonalności- to zasada konstytucyjna, której podstawę stanowi art. 31 ustęp 3. zgodnie z postanowieniem w nim zawartym ograniczenia praw mogą być ustalane tylko wtedy gdy są konieczne w demokratycznym państwie, dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą przy tym naruszać istoty wolności i praw. Z zasady tej wynika, że chociaż konstytucyjne wolności i prawa podmiotowe nie mają charakteru bezwzględnego i podlegają różnego rodzaju ograniczeniom ze względu na ważny interes publiczny to jednak między celem ingerencji ograniczającej konstytucyjne prawa podmiotowe a zastosowanymi środkami musi być zachowana zgodność i proporcje. Podstawową funkcją tej zasady jest zatem ograniczenie w określonych okolicznościach działań organów władzy publicznej ingerujących w konstytucyjne wolności i prawa podmiotowe. Obowiązywanie tej zasady zostało uznane w orzecznictwie TK, w rozumieniu wymogów przydatności, konieczności i proporcjonalności w ścisłym tego słowa znaczeniu. Wymóg przydatności ogranicza zakres wykorzystania środków ingerencji wyłącznie do takich środków, które posiadają zdolność realizacji zamierzonego celu, celu który jest powodem ograniczenia wolności i praw jednostki. Z kolei wymóg konieczności zawęża stosowanie środków ograniczających konstytucyjne prawa podmiotowe do sytuacji koniecznego ograniczania i to tylko w niezbędnym do osiągnięcia zamierzonego celu zakresie. Restrykcyjność tego nakazu polega na obowiązku redukcji wykorzystywanych środków do najmniej uciążliwych dla wolności i praw jednostek. Wymóg proporcjonalności sensu stricte obejmuje obowiązek wyważenia pomiędzy interesem jednostki a publicznym. Obejmuje zatem wyważanie relacji obydwu interesów na raz- prywatnego i publicznego. Oznacza to, że ograniczenie interesu jednostkowego musi być uzasadnione ważnym interesem publicznym. Nie każdy interes publiczny będzie podstawą do ograniczenia interesu jednostkowego.

Zasada społecznej gospodarki rynkowej- podstawową konstytucyjną zasadą prawa publicznego gospodarczego jest zasada społecznej gospodarki rynkowej, która wyznacza prawne ramy oddziaływania państwa na gospodarkę. Zgodnie z art. 20 Konstytucji społeczna gospodarka rynkowa oparta na wolności działalności gospodarczej, własności prywatnej oraz solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych stanowi podstawę ustroju gospodarczego RP. Określenie społeczna oznacza w szczególności, że wolność rynku może zostać ograniczona, może podlegać prawnej reglamentacji ze względów społecznych, jeżeli owa gospodarka rynkowa powodowałaby niepożądane społecznie rezultaty lub też rezultaty tej społecznej gospodarki byłyby niezadowalające, niewystarczające ze społecznego punktu widzenia. Dlatego istotą społecznej gospodarki rynkowej jest powiązanie wolności gospodarczej z wyrównywaniem różnic społecznych. Z założenia społecznej gospodarki rynkowej wynika, że w ramach obowiązującego porządku gospodarczego są realizowane 2 podstawowe cele: wolność i sprawiedliwość społeczna realizowane równolegle w sposób nierozdzielny jako 2 aspekty jednego procesu gospodarowania. Społeczna gospodarka rynkowa oznacza pewien ład społeczny. Społeczna gospodarka rynkowa jest przede wszystkim koncepcją polityczno- ustrojową wywodzącą się w określonej idei przewodniej kształtowania stosunków międzyludzkich w społeczeństwie. Społeczny wymiar gospodarki nie budzi żadnych wątpliwości ze względu na to, że gospodarka stanowi pewien wycinek zaledwie fragment życia społecznego. Stąd też każda gospodarka jest określonym ładem społecznym, ma odniesienie społeczne ukształtowane przez zaakceptowany i przyjęty system wartości, normy moralne i etyczne. Teoria społecznej gospodarki rynkowej podkreśla również niemożliwość oddzielenia produkcji od podziału dóbr, które w wyniku tej produkcji zostały wytworzone. Podkreśla niemożliwość oddzielenia ustroju gospodarczego od ustroju społecznego. Próbuje pogodzić prawa ekonomii z odpowiedzialnością społeczną. Istotą społecznej gospodarki rynkowej jest zatem parametrość, czyli równoległość celu, a nie alternatywność celu społecznych i gospodarczych, ponieważ żadna gospodarka nie może być ukształtowana bez konkretnego odniesienia społecznego. Istota społecznej gospodarki rynkowej sprowadza się do jej głównych celów tj. stosunkowo duża liczba miejsc pracy, stworzenie solidnego systemu ubezpieczeń społecznych i przysposobienia zawodowego, poszanowanie godności pracy. Społeczny charakter gospodarki rynkowej zakłada realizację takich celów, których nie można by zrealizować za pośrednictwem mechanizmów rynkowych, chodzi tu zwłaszcza o zaspokojenie zbiorowych potrzeb o charakterze użyteczności publicznej. Społecznym elementem gospodarki jest sprawiedliwy podział będący podstawowym kryterium społecznego zorganizowania gospodarki, przy czym ów podział odnosi się do wytworzenia w wyniku procesów gospodarczych dóbr i usług. Podstawą społecznej gospodarki rynkowej jest możliwie zadawalający sposób podziału doboru, który jest wynikiem samego gospodarowania, a nie obdarowywanie zainteresowanych kompensatami socjalnymi określanymi w różny sposób, jako różnego rodzaju zasiłki, dodatki, bezzwrotne zapomogi. Społeczna gospodarka rynkowa opiera się na 3 podstawowych założeniach:

1. Wolności gospodarczej

2. Własności prywatnej

3. Solidarności, dialogu i współpracy partnerów społecznych

Jej obowiązywanie wynika z uzasadnienia o charakterze powinnościowym, uwzględniającym pewne założenia ideowe, pewną aksjologię, pewien system wartości co do celów państwa kierujących gospodarkę nie tylko na racjonalność gospodarczą zmierzającą do maksymalizacji zysków ale również kierujących tę gospodarkę na zaspokojenie potrzeb ogólnoludzkich i związanych z tym wartości tj. solidaryzm, godność człowieka, zrównoważony rozwój, sprawiedliwość społeczną. Celem gospodarki nie może być wyłącznie osiągnięcie owej racjonalności gospodarczej, którą wyrażają wskaźniki i kategorie ekonomiczne. Celem gospodarki jest bowiem tworzenie ciągłych i pewnych podstaw, warunków umożliwiających każdej jednostce rozwój godny człowieka. Nie jest nim z pewnością nieskończenie wzrastające zapotrzebowanie na dobra materialne, ale służba ogólnoludzkim wartościom, których nie jest w stanie zrealizować ani gospodarka wolnorynkowa ani też gospodarka monopolu. Zasada ta należy do najbardziej ogólnych zasad ustrojowych i stanowi ona konstytucyjno prawną podstawę ingerencyjnej działalności władzy publicznej zorientowanej na cele społeczne m.in. łagodzenia negatywnych skutków społecznych funkcjonowania gospodarki rynkowej. Oznacza to zatem odejście od ustroju liberalnej gospodarki niedpopuszczające do korygującej działalności państwa w mechanizmy rynkowe. Celem działalności legitymowanej zasadą państwa sprawiedliwości społecznej jest stworzenie takiego porządku, który byłby zorientowany na ochronę słabszych gospodarczo i materialnie. Z zasadą sprawiedliwości społecznej wynikającą z art. 20 Konstytucji wiąże się również własność prywatna. Własność prywatna jest jedną z podstaw ustroju społecznej gospodarki rynkowej. Z zasady tej nie wynika, ze tylko i wyłącznie własność prywatna, tzn. z wyłączeniem innych rodzajów własności stanowi podstawę działalności gospodarczej. Nie jest to również jednoznaczne z przyznaniem priorytetu ochronie własności prywatnej w stosunku do innych rodzajów własności czy to państwowej czy samorządowej. TK w jednym z orzeczeń podkreślił, że z prawa własności wynikają pewne obowiązki społeczne. Z kolei związaną z zasadą społecznej gospodarki rynkowej istotę solidarności ustalił TK zgodnie z jego interpretacją życie społeczne opiera się na współzależności i współodpowiedzialności wszystkich jego uczestników. Zatem odwołanie się do idei solidarności oznacza obowiązek wspólnego ponoszenia przez partnerów społecznych, a więc i przez pracodawców kosztów transformacji społecznej. Idea solidarności wynikająca z koncepcji społecznej gospodarki rynkowej eksponuje również konieczność niesienia pomocy jednostkom, natomiast związana z nią zasada pomocniczości podkreśla pierwszeństwo ich kompetencji w podejmowaniu działań zaspakajających potrzeby społeczne. Związek jaki zachodzi pomiędzy tymi zasadami polega na tym, że zasada pomocniczości określa dopuszczalny zakres pomocy udzielanej jednostkom przez państwo. Tym samym określa podział i granice kompetencji w tym zakresie. W obszarze pomocy jednostkom rola państwa powinna być jak najbardziej pomocnicza, na I miejscu sytuując jednak samopomoc jednostek, na II miejscu pomoc organizowaną siłami społecznymi i dopiero w ostateczności akceptując pomoc udzielaną przez państwo. Elementem zasady społecznej gospodarki rynkowej jest również koncepcja partnerstwa społecznego. Społeczna gospodarka rynkowa oparta jest bowiem na dialogu i współpracy partnerów społecznych. Przez zawarcie w Konstytucji takiego zapisu ustawodawca wprowadza obowiązek prowadzenia polityki społecznej przez państwo właśnie w oparciu o dialog i współpracę partnerów społecznych. Oznacza to, że sfera gospodarki została objęta dialogiem społecznym przez który należy rozumieć mniej lub bardziej sformalizowane sposoby wymiany informacji i prezentacji stanowisk pomiędzy obywatelami a władzą publiczną. Istotnym następstwem formuły komunikacji społecznej pomiędzy organami władzy a społeczeństwem jest wzrost poczucia tzw. sprawiedliwości proceduralnej. Sprawiedliwość proceduralna wynika z prowadzenia sposobu tworzenia prawa na gospodarki w ramach wyznaczonych przez pozostałe elementy ustroju gospodarki rynkowej opartych na osiągnięciu jakiegoś konsensusu, porozumienia.

Zasada wolności gospodarczej- art. 20 Konstytucji deklarujący społeczną gospodarkę rynkową, której podstawą jest określona wolność gospodarcza i prawo. W systemach prawnych gospodarki rynkowej wiodącą zasadą porządku prawnego w sferze gospodarki jest swoboda działalności gospodarczej zwana również wolnością gospodarczą. Wynika z niej wyraźna i jednoznaczna dyrektywa, że działalność gospodarcza należy do sfery inicjatywy osób fizycznych i osób prawa prywatnego posiadających wolną od ingerencji państwa swobodę podejmowania decyzji istotnych dla procesu gospodarowania. Z zasady tej wynika też wyraźne ograniczenie kompetencji organów władzy publicznej i innych podmiotów publicznoprawnych do wyjątkowych sytuacji uzasadnionych wyłącznie szczególnie ważnym interesem publicznym. Z wolności gospodarczej wynikają też określone obowiązki organów państwowych. Z jednej strony obowiązek pozytywny sprowadzający się do tworzenia materialnych warunków sprzyjających realizacji wolności gospodarczej, z drugiej strony obowiązek negatywny sprowadzający się do zakazu wydawania aktów prawnych sprzecznych z ideą swobody działalności gospodarczej. Norma zawarta w Konstytucji i ustawach zwykłych proklamująca wolność gospodarczą oznacza nakaz adresowany do organów stanowiących i stosujących prawo dążenia do zapewnienia jak największej swobody podmiotów gospodarczych co do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej. Działalność gospodarcza na gruncie rozwiązań Konstytucyjnych i ustawodawstwa zwykłego jest wolna tzn. nie jest ani nakazana ani zakazana ale pozostawiona do wyłącznej decyzji danego podmiotu, uzależniona od woli danego podmiotu. W ramach tej wolności zainteresowany podmiot ma prawo do podjęcia wszelkich działań zmierzających do realizacji prawa do działalności gospodarczej pod warunkiem, że działania przez ten podmiot podjęte nie są sprzeczne z obowiązującym prawem, z zasadami uczciwej konkurencji oraz ze słusznymi interesami konsumentów. Wolność gospodarcza stanowi gwarancję dla gospodarki rynkowej konstytuowanej przez wolności i prawa podstawowe, a w szczególności gwarancję własności prywatnej określonej w art. 64 Konstytucji czy wolność wyboru i wykonywania zawodu, a także wyboru miejsca pracy- art. 65 Konstytucji. Norma konstytucyjna i ustawowa deklarująca zasadę wolności gospodarczej oznacza adresowanie do organów stanowiących i stosujących prawo obowiązek zapewnienia w możliwie najszerszym zakresie swobody działalności gospodarczej. Oznacza to, ze ten obowiązek może być zrealizowany w różnym zakresie, ponieważ nie jest określony w sposób jednoznaczny i konkretny. Wolność działalności gospodarczej stanowi nie tylko zasadę ustroju gospodarczego państwa, ale również prawo podmiotowe do swobodnego podjęcia i wykonywania działalności gospodarczej, a szerzej rzecz ujmując do wolnego wyboru wykonywania zawodu i miejsca pracy. Jest to publiczne prawo podmiotowe o charakterze negatywnym. Oznacza ono istnienie przestrzeni inicjatywy gospodarczych w tym również pracy najemnej, jako sfery wolnej od ograniczającej ingerencji państwa. Wolność gospodarcza traktowana jest jako prawo naturalne i niezbywalne przysługujące każdej osobie. W tym sensie jest to prawo podmiotowe o charakterze ochronnym, czyli jest to traktowane jako negatywne publiczne prawo podmiotowe, skierowane przede wszystkim w stosunku do organów władzy publicznej. Istota tego prawa ochronnego polega na tym, że uprawnieniu do swobodnej działalności gospodarczej odpowiada skierowany do władz publicznych zakaz jego naruszania czy też ograniczania. Ochrona wolności gospodarczej jest wymagana nie tylko w sytuacjach zagrożenia tworzonej przez organy państwowe lecz też w sferze faktycznych naruszeń tej sfery. Zakres przedmiotowy wolności gospodarczej wyznacza swoboda podejmowania prawnie dopuszczalnych działań o istotnym prawnie znaczeniu dla działalności gospodarczej zorganizowanej wg prawnie ustanowionych reguł, zasad i skierowanej na osiąganie określonych celów, w przypadku działalności gospodarczej na osiągnięcie zysku. dla aktywnych uczestników życia gospodarczego wolność gospodarcza wyraża się w wielu prawach podmiotowych, które stanowią konieczne przesłanki do realizowania prawa do swobody działalności gospodarczej. Do tych przesłanek należy prawo własności, wolność miejsca zamieszkania, wolność zrzeszania się, prawo równości (zakaz dyskryminacji), wolność konkurencji. W świetle obowiązującego prawa podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej jest możliwe dla każdego. Nie mniej nie oznacza to bezwzględnego, powszechnego i nieograniczonego zakresu podmiotowego wolności gospodarczej. Prawo podmiotowe wolnej działalności gospodarczej odnosi się do osób fizycznych i osób prawnych prawa prywatnego. Adresatami konstytucyjnej zasady wolności gospodarczej nie jest zatem państwo i organy samorządu terytorialnego. Ograny te powołane są bowiem do wykonywania określonych kompetencji a nie do korzystania z wolności przysługujących osobom fizycznym i prawnym prawa prywatnego. Wyłączenie państwa i innych podmiotów publicznoprawnych z kręgu adresatów zasady wolności gospodarczej wynika z funkcji ochronnej wolności gospodarczej. Władza państwowa jest upoważniona do ograniczania tej wolności dla osiągnięcia zgodności pomiędzy indywidualną wolnością a dobrem wspólnym. Zakres podmiotowy tej zasady zasadniczo obejmuje zatem osoby fizyczne i prawne, które samodzielnie mogą decydować o swoim udziale w gospodarce, o formach prawno organizacyjnych tego udziału, o podejmowaniu działań faktycznych i prawnych istotnych z punktu widzenia działalności gospodarczej. Organy władzy publicznej mogą podejmować i prowadzić działalności gospodarczej tylko wtedy, kiedy wyraźnie stanowi tak przepis prawny i tylko w takim zakresie w jakim jest to uzasadnione ważnym interesem publicznym, np. koniecznością realizacji zadań publicznych, które zostały im powierzone do wykonania. Obywatel podejmuje działania w przestrzeni wolności zaś organy władzy publicznej podejmują działania w przestrzeni wyznaczonych przez nich kompetencji, dlatego też nie jest możliwe ani prawnie dopuszczalne domniemanie na rzecz swobody lub wolności działania w sposób generalny, w tym także w odniesieniu do działalności gospodarczej. Państwo i inne podmioty prawa publicznego przy realizacji zadań publicznych zawsze występują jako podmioty zobowiązane a nie uprawnione do swobody działalności gospodarczej.

Zasada wolności gospodarczej ma charakter względny, tzn. że podlega ograniczeniom w zakresie wyznaczonym przez ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny mogą być wprowadzone one przez ustawę, a przesłanką jest ochrona interesu prawnego. Obejmuje on także nakaz odpowiedniej szczegółowości i kompletności, zatem regulacja ustawowa powinna być regulacją ustawową wyczerpującą bez tzw. uregulowań blankietowych, czyli uregulowań które przekazują ostateczną regulację ograniczenia wolności gospodarczej organom władzy wykonawczej lub samorządu terytorialnego. Całościowe określenie ograniczeń wyłączających wolność gospodarczą wyłącznie przez Konstytucję byłoby niemożliwe z uwagi na to, że przy uchwalaniu Konstytucji nie da się przewidzieć wszystkich przesłanek przemawiających za koniecznością wprowadzenia ograniczeń ani też nie ma możliwości określenia zasięgu tych ograniczeń. Z tych też powodów następuje przekazanie ustawodawstwu zwykłemu kompetencji do wyznaczania granicy swobody działalności gospodarczej. Ograniczenie wolności gospodarczej nie może naruszać przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka oraz wolności i praw innych osób i musi uwzględniać jej ograniczenia wynikające ze społecznego charakteru gospodarki rynkowej orientowanej przez solidarność, dialog i współprace partnerów społecznych oraz zasadę państwa sprawiedliwości społecznej.

Zasada ochrony własności- wynika z art. 21 Konstytucji: „RP przestrzega własność i prawo dziedziczenia”. Konstytucja formułuje ogólną gwarancję własności traktowanej szeroko, mającej zastosowanie zarówno do własności prywatnej i własności publicznej. Stanowisko to podziela TK, który w 1 z orzeczeń stwierdził, że art. 21 Konstytucji formułuje ogólną gwarancję własności, która odnosi się do wszystkich podmiotów tego prawa. Zrównaniu uległa więc ochrona własności bez względu na jej formy podmiotowe. Ochrona własności jest zasadą konstytucyjną ustrojową. Umieszczenie art. 21 w rozdziale I „Rzeczpospolita”, w którym zawarte są podstawowe regulacje o charakterze ustrojowym podkreśla jego wagę dla interpretacji pozostałych przepisów Konstytucji. Z uwagi na treść art. 20 Konstytucji „Własność prywatna stanowi jedną z podstaw społecznej gospodarki rynkowej”, własność prywatna funkcjonalnie uzyskała pozycję dominującą. Tym samym Konstytucja nie negując własności innych podmiotów i nakazując równą ochronę prawną wszelkim formom własności stanęła na stanowisku, że działalność gospodarcza zasadniczo powinna być realizowana przez sektor prywatny, czyli w ramach własności prywatnej

Zasada równości- wynika z art. 32 Konstytucji: „wszyscy są równi wobec prawa, wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne”. Zasada ta jest jedną z zasad konstytucyjnych, które składają się na system przesłanek dopuszczalnej ingerencji władzy publicznej w sferę gospodarki. Zasada ta jest związana z zasadą państwa sprawiedliwości społecznej, legitymującą w najszerszym zakresie regulacyjną działalność organów władzy publicznej. Prawo od wolności gospodarczej jest możliwe tylko w warunkach równego traktowania podmiotów gospodarczych. Stanowi ono konieczną przesłankę urzeczywistnienia praw podmiotowych i prawa do wolnej konkurencji. Została ona doprecyzowana w ust.2 art. 32 Konstytucji, który wyraża zakaz dyskryminacji: „Nikt nie może być dyskryminowany w życiu społecznym, politycznym, gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny”. Z konstytucyjnej zasady równości wynika nakaz jednakowego traktowania podmiotów prawa w obrębie określonej kategorii, wszystkie podmioty charakteryzujące się danymi istotnymi cechami wyróżniającymi powinny być traktowane według jednakowej miary bez zróżnicowań dyskryminujących i faworyzujących. Od zasady równości dopuszczalne są odstępstwa, które warunkuje ocena kryteriów na podstawie których dokonano zróżnicowania. Muszą one opierać się na przekonujących argumentach:

1. Muszą mieć relewantny charakter, tzn. muszą pozostawać w bezpośrednim związku z celem i zasadniczą treścią przepisów, w których zawarta jest kontrolowana norma. Wprowadzenie zróżnicowania musi być uzasadnione racjonalnie;

2. Muszą mieć charakter proporcjonalny, tzn. pozostawać w odpowiedniej proporcji zarówno w odniesieniu do wagi interesów chronionych jak i interesów ograniczanych;

3. Muszą pozostawać w jakimś związku z innymi wartościami, zasadami czy normami konstytucyjnymi uzasadniającymi odmienne traktowanie podmiotów podobnych.

Z naruszeniem prawa mamy do czynienia w odniesieniu przy zasadzie równości, gdy regulacja prawna w sposób nieuzasadniony wprowadza zróżnicowanie podmiotów o podobnych cechach, bądź też nie wprowadza różnic w przypadkach gdy są one uzasadnione i konieczne. Zasada równości nie chroni przed ingerencją ze strony państwa. Stanowi ona punkt odniesienia w przypadku oceny w przypadku oceny dopuszczalnej ingerencji państwa wobec uczestników życia gospodarczego. Jej podstawowym celem jest kształtowanie stosowania środków ingerencji w taki sposób, aby nie dochodziło do naruszenia równości podmiotów gospodarczych. Konstytucyjna zasada równości znalazła swoje dookreślenie w odniesieniu do działalności gospodarczej w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej. Stosownie do art. 6 tej ustawy „Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach”. Oznacza to, że wszystkie podmioty gospodarcze charakteryzujące się określoną relewantną cechą wspólną powinny mieć równe prawa.

Zasada wolnej konkurencji- wolność konkurencji oznacza wolność postępowaniu podmiotów gospodarczych zgodną z regułami rynku. Konkurencja jako podstawowy mechanizm gospodarki rynkowej orientuje proces oddziaływania państwa na gospodarkę. W konstytucji RP nie ma wprost wyrażonej zasady konkurencji, nie ma expressis verbis postanowienia o gwarancji konkurencji. W pewnym sensie za konstytucyjną podstawę konkurencji należy przyjąć art. 76 Konstytucji „Władze publiczne chronią konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi”. Konkurencja została zagwarantowana konstytucyjnie jako swoistego rodzaju konsekwencja wolności gospodarczej, własności prywatnej i zasady równości oraz związanych z nimi instytucjami prawnymi, a w szczególności swobody umowy, które wszystkie razem składają się na ustrój gospodarki konkurencyjnej (wolnorynkowej). Zasada konkurencji w tym ujęciu jest adresowana do organów władzy publicznej, a zwłaszcza do ustawodawcy z wyraźnym wskazaniem tworzenia prawa, wspierania rozwoju i ochrony konkurencji. Oznacza to przede wszystkim tworzenie konkurencji w tych dziedzinach gospodarki, w która ona jeszcze nie występuje oraz ochronę konkurencji wszędzie tam, gdzie ona już istnieje. Dotyczy to głównie stanowienia przepisów prawnych mających na celu eliminowanie stanów faktycznych wykluczających, ograniczających lub hamujących rozwój konkurencji. Przepisy te mają za zadanie ułatwić dostęp przedsiębiorców do rynku, wspierać działalność zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorców, prowadzić do prywatyzacji i demonopolizacji działalności w określonych dziedzinach gospodarki i w końcu przeciwdziałać ograniczaniu konkurencji przez samych przedsiębiorców. Prawo podmiotowe do konkurencji uczestników rynku (przedsiębiorców) może być naruszane przede wszystkim przez innych uczestników rynku, czyli konsumentów i przedsiębiorców nie będących konkurentami. Prawo podmiotowe do konkurencji wymaga również ochrony przed nielegitymowanymi interesem publicznym działaniami organów władzy publicznej ingerujących w przestrzeń swobody działalności gospodarczej przez przedsiębiorców podejmujących i prowadzących działalność gospodarczą z zamiarem osiągnięcia zysku. Działania organów władzy publicznej skutkujące ograniczeniem lub wyłączeniem prawa do konkurencji nie są realizacją konkurencyjnych praw podmiotowych, stąd też muszą one spełniać określone przesłanki dopuszczalności ograniczenia praw podmiotowych istotnych dla działalności gospodarczej. Przesłanki:

• Wymóg regulacji ustawowej oraz

• Istnienie ważnego interesu publicznego z uwzględnieniem zasady proporcjonalności

Nie w każdym przypadku ochrona interesu publicznego będzie jednak legitymowała ograniczenia prawa do konkurencji. Muszą być spełnione 3 wymogi:

• Przydatności- oznacza, że ograniczenie prawa do konkurencji musi być oparte na racjonalnych przesłankach

• Konieczności- oznacza, że prawo do konkurencji może być ograniczone tylko w niezbędnym zakresie dla realizacji zamierzonego celu

• Proporcjonalności- zakłada utrzymanie określonych proporcji pomiędzy stopniem uciążliwości zastosowanego ograniczenia prawa do konkurencji a korzyściami jakie wynikają z interesu publicznego

PRAWO GOSPODARCZE ĆWICZENIA 27.07.2008

Prawo publiczne gospodarcze- akty prawne stworzone w sposób niechciany (dr Lis). Prawo telekomunikacyjne, pocztowe, zamówień publicznych, energetyczne, ochrony konsumentów i konkurencji, budowa i eksploatacja autostrad płatnych- to wszystko obejmuje prawo gospodarcze.

Prawo publiczne gospodarcze- całokształt norm prawnych regulujących proces oddziaływania państwa i organów Wspólnoty Europejskiej na gospodarkę z udziałem organów administracji publicznej oraz podmiotów prawa publicznego i prywatnego.

Celem prawa publicznego gospodarczego jest ochrona wartości jaką przedstawia gospodarka wolnorynkowa oraz wyznaczanie dopuszczalnych granic jej ograniczenia leżących w interesie publicznym. Prawo publiczne gospodarcze reguluje bezpośrednią/ pośrednią działalność gospodarczą przewidzianą przez państwo i samorządy terytorialne.

• Ustawa z 2.07.2004 o swobodzie działalności gospodarczej

• Ustawa z 16.02.2007 o ochronie konkurencji i konsumentów

• Ustawa z 22.09.2006 o przejrzystości stosunków finansowych pomiędzy organami publicznymi a przedsiębiorcami publicznymi oraz przejrzystości finansowej niektórych przedsiębiorców

• Ustawa z 12.06.2003 prawo pocztowe

• Ustawa z 10.04.1997 prawo energetyczne

• Ustawa z 16.07.2004 prawo telekomunikacyjne

• Ustawa z 29.01.2004 prawo zamówień publicznych

ĆWICZENIA 13.03.2008-04-01

Działalność gospodarcza została uregulowana w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2.07.2004r.- spełnia ona rolę podstawowego i ogólnego aktu prawnego, który określa tryb i zasady podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej na terytorium RP. Ustawa w art. 2 podaje definicję legalną działalności gospodarczej- „zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zarobkowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły”. Stosując wykładnie, w tym językową można określić przedmiotowo istotne cechy działalności gospodarczej.

Do cech pozytywnych działalności gospodarczej należą (muszą one wystąpić ):

• Legalność działania- należy stwierdzić, że działalność gospodarcza musi być przede wszystkim działalnością dopuszczoną przez przepisy prawa. Jeśli dochodzi do podjęcia działalności gospodarczej generalnie zakazanej przez prawo, to nie tylko nie korzysta ona z ochrony prawnej, ale ponadto jest udaremniana i sankcjonowana środkami przewidzianymi w przepisach, zwłaszcza prawa karnego i finansowego. Decydujące znaczenie dla dopuszczalności prawnej działalności gospodarczej ma więc brak ustawowego zakazu podejmowania i wykonywania określonej działalności gospodarczej, bądź też brak ustawowego wyłączenia określonej działalności gospodarczej na rzecz państwa lub innego podmiotu publicznoprawnego

• Określenie rodzajów aktywności gospodarczej- ustawą o swobodzie działalności gospodarczej objęte są następujące rodzaje aktywności gospodarczej: działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż niezależnie od tego, ze jej forma, ustrój, ograniczenia, wyłączenia z bezpośredniego prawa działalności gospodarczej są określone odrębnymi przepisami

• Cel zarobkowy- zarobkowy charakter działalności gospodarczej wynika z faktu, ze każda działalność gospodarcza zmierza do osiągnięcia jakiegoś z góry określonego celu (działalność gospodarcza- cel: osiągnięcie zysku). Nie jest istotne, czy ów zysk został wypracowany czy osiągnięto jakiś zarobek, czy też poniesiono stratę. Brak zamiaru osiągnięcia zysku jako pierwszego celu określonej działalności gospodarczej nie wyłącza możliwości jej kwalifikowania jako działalności gospodarczej na podstawie innych przepisów, wystarczy wskazać działalność gospodarczą zorientowaną na realizację celów o charakterze użyteczności publicznej, której podstawowym celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie potrzeb zbiorowych w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych

• Działalność gospodarcza to działalność zawodowa- zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej nadaje jej kwalifikowany charakter, co ma znaczenie dla oceny wykonywanych czynności gospodarczych i odpowiedzialności za wykonywanie zobowiązań zgodnie z treścią art. 355 KC, który nakazuje przy określaniu należytej staranności dłużniku w prowadzeniu działalności gospodarczej uwzględniać jej zawodowy charakter. Z tego powodu wzorzec staranności przedsiębiorcy odpowiada staranności profesjonalnego a nie przeciętnego dłużnika zobowiązanego do staranności ogólnie wymaganej. Ta działalność zawodowa przedsiębiorcy musi mieć charakter działalności profesjonalnej, ponadprzeciętnej, wyższej niż oczekiwanej od innych osób

• Zorganizowany charakter działalności- oznacza to w szerokim ujęciu poddanie działalności gospodarczej regulacji prawnej. Regulacja prawna spełnia funkcję organizacji działalności gospodarczej wyznaczając normy prawne dla jej prowadzenia, stwarzając warunki dla funkcjonowania mechanizmów rynkowych i określając zasady podjęcia i wykonywania działalności gospodarczej. W tym zakresie przepisy prawne tworzą wiele szczegółowych wymogów, które muszą być bezwzględnie spełnione, aby możliwe było podjęcie i prowadzenie działalności gospodarczej zgodnie z prawem. W ujęciu wąskim (ścisłym) zorganizowana działalność gospodarcza oznacza możliwość jej prowadzenia w określonych przez prawo formach organizacyjno prawnych (muszą to być formy odpowiednie dla rodzaju prawidłowej działalności gospodarczej)

• Ciągłość działalności- działalność gospodarcza, żeby miała charakter ciągły musi być prowadzona z zamiarem prowadzenia jej w dłuższym okresie czasu i nie może ograniczać się do okazjonalnego wykonania czynności zarobkowej o 1-razowym charakterze. 1-razowe czynności zarobkowe nie mogą być więc kwalifikowane z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Ciągły charakter prowadzonej działalności zostaje zachowany także w przypadku, gdy ma ona charakter sezonowy.

Negatywne cechy działalności gospodarczej (to cechy, które nie mogą wystąpić, ażeby dana działalność była postrzegana jako działalność gospodarcza)- istotne zwłaszcza w celu stwierdzenia czy do określonej działalności gospodarczej można zastosować ustawę o swobodzie działalności gospodarczej. Do negatywnych cech należą: „działalność wytwórcza w rolnictwie w zakresie upraw rolnych oraz chowu i hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego, a także wynajmowanie przez rolników pokoi, sprzedaż posiłków domowych i świadczenie w gospodarstwach rolnych innych usług związanych z pobytem turystów”- art. 3

Wątpliwe jest uznanie za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy działalności jednostek samorządu terytorialnego w sferze użyteczności publicznej. Działalność ta co prawda nie została wyraźnie wyłączona z zakresu działania tej ustawy, jednakże stanowiąca jej podstawę prawną ustawa o gospodarce komunalnej nadała jej swoisty charakter z uwagi na cechę użyteczności publicznej przeciwstawiając ją działalności gospodarczej, znacznie wykraczającej poza sferę użyteczności publicznej jako działalności gospodarczej- działalność ta co prawda nie została wyłączona poza sferę zakresu ustawy jednakże mająca do niej podstawowe zastosowanie ustawa o gospodarce komunalnej nadała jej swoisty charakter właśnie ze względu na tą sferę użyteczności publicznej do której ta działalność się odnosi, przeciwstawiając wyraźnie działalności gospodarczej która wykracza swym zakresem poza działalność o charakterze zaspakajającym potrzeby społeczne- jest zdecydowanie szersza

Osobą na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej jest przedsiębiorca- podmiot prowadzący działalność gospodarczą. Przedsiębiorcą jest:

• osoba fizyczna-w odniesieniu do osób fizycznych- z reguły osoby które posiadają pełną zdolność do czynności prawnych( osoby pełnoletnie); osoba fizyczna może prowadzić działalność gospodarczą w różnej dowolnie obranej przez siebie formie, która została dopuszczona przez prawo; jeżeli jednak wybraną formą organizacyjną jest forma z którą wiąże się przymiot osoby prawnej wtedy przedsiębiorcą jest osoba prawna a nie osoba fizyczna

• Osoba prawna jest jednostką organizacyjną, która z mocy obowiązujących przepisów prawnych jest podmiotem praw i obowiązków w szczególności zaś o charakterze majątkowym. Osoba prawna może występować, w 2óch formach:

1. Korporacyjnej - ma miejsce wydzielenie majątku na rzecz określonej grupy osób; przykładami są np. spółka akcyjna, spółdzielnia, stowarzyszenie

2. Fundacyjnej-wyodrębnienie majątku następuje z uwagi na realizację z góry określonego celu np. fundacja, bank, przedsiębiorstwo

Osobą prawną są m.in. SP i jednostki organizacyjne, które z mocy obowiązujących przepisów prawa posiadają osobowość prawną, a więc o tym czy określony podmiot posiada taką osobowość. Przedsiębiorcy- osoby prawne na gruncie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej występują w 2óch podstawowych sytuacjach:

1. Podmioty, które podejmują i prowadzą działalność gospodarczą w ramach, własnej osoby prawnej- przedsiębiorcą w tym charakterze jest SP, jednostki samorządu terytorialnego, związki jednostek samorządów terytorialnych, organizacje samorządu terytorialnego, związki wyznaniowe, związki zawodowe, fundacje

2. Osoby prawne są przedsiębiorcami jako formy organizacyjne prawnej działalności gospodarczej określonych podmiotów, np. przedsiębiorstwa państwowe i jednoosobowe spółki kapitałowe SP, wieloosobowe spółki kapitałowe SP, banki państwowe

• Jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną - wola ustawodawcy o przyznaniu jej zdolności prawnej= przyznanie jej przymiotu przedsiębiorcy; są to tzw. jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej- ułomne osoby prawne np. spółki osobowe, spółka cywilna-

• Wspólnicy spółki cywilnej w zakresie wykonywanej przez nich działalności gospodarczej. Wspólnicy spółki cywilnej są, zatem przedsiębiorcami jak osoby fizyczne- oczywiście po uzyskaniu wpisu do ewidencji działalności gospodarczej, natomiast przedsiębiorca nie jest sama spółka cywilna

Pojęcie przedsiębiorcy dodatkowo określone jest przez wykonywanie działalności gospodarczej we własnym imieniu, czyli samodzielnie- eliminuje to z zakresu podmiotów wszystkie podmioty, które podejmują i prowadzą działalność w sposób niesamodzielny- nie we własnym imieniu np. podmioty świadczące pracę nakładczą; w tym świetle przedsiębiorcą nie jest podmiot, który prowadzi działalność gospodarczą na cudzy rachunek i ryzyko

ĆWICZENIA 27.03.2008

Osobami zagranicznymi są osoby fizyczne mające miejsce zamieszkania za granicą, nie posiadające obywatelstwa polskiego, osoby prawne z siedzibą za granicą oraz jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej z siedzibą za granicą.

Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej osoby zagraniczne z państw członkowskich UE i państwa członkowskich Europejskiego Porozumienia O Wolnym Handlu oraz strony umowy O Europejskim Obszarze Gospodarczym mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy zgodnie z zasadą niedyskryminacji. Z kolei obywatele innych państw, którzy otrzymali zezwolenie na osiedlenie się na terytorium RP, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE, zgodę na pobyt tolerowany, zgodę na pobyt oznaczony, status uchodźcy lub też korzystający z czasowej ochrony na jej terytorium(RP), mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy.

Inne osoby zagraniczne mają prawo do wykonywania i podejmowania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki komandytowej, SKA, Z.O.O., S.A, a także przystępowania do takich spolek oraz obejmowania i nabywania ich akcji i udziałów.

Osoby zagraniczne prowadzące działalność gospodarczą na terytorium RP mogą tworzyć swoje oddziały lub przedstawicielstwa.

Oddział

• Wyodrębniony i samodzielny organizacyjnie fragment działalności gospodarczej wykonywanej przez przedsiębiorcę zagranicznego poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania przez niego działalności gospodarczej.

• Oddział nie posiada osobowości prawnej, więc nie może występować w obrocie gospodarczym w swoim imieniu; nie posiada także zdolności układowej i upadłościowej, posiada jednak zdolność likwidacyjną niezależną od przedsiębiorcy zagranicznego.

• Przedsiębiorca zagraniczny może wykonywać za jego pośrednictwem (tego oddziału), działalność gospodarczą w zakresie przedmiotu swej działalności gospodarczej- nie można jej rozszerzać ponad tą którą wykonuje w swoim państwie.

• Oddział może rozpocząć swoją działalność dopiero po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców.

• W związku z tym że oddział nie jest samodzielną jednostką, przedsiębiorca zagraniczny jest zobowiązany do powołania w oddziale osoby która będzie reprezentować przedsiębiorcę zagranicznego, która będzie posiadać kompetencje do dokonywania określonych czynności i podejmowania spraw w zakresie pełnej działalności oddziału. Te kompetencje i uprawnienia nie obejmują jednak rozporządzania całym majątkiem oddziału, jego nieruchomościami oraz decydowania o postawieniu oddziału w stan likwidacji.

• Oddział przedsiębiorcy zagranicznego jest obowiązany używać nazwy przedsiębiorcy zagranicznego w języku państwa, właściwego dla jego siedziby oraz przetłumaczonej na język polski nazwy, formy prawnej przedsiębiorcy wraz z dodaniem wyrazów ODDZIAŁ W RP.

• Przedsiębiorca, który utworzył oddział w RP jest obowiązany prowadzić dla niego oddzielną rachunkowość w języku polskim zgodnie z przepisami o rachunkowości a ponadto zgłaszać Ministrowi Właściwemu ds. Gospodarki wszelkie zmiany stanu faktycznego i prawnego dotyczące otwarcia likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył oddział lub utratę przez niego prawa wykonywania działalności gospodarczej.

2 PRZYPADKI LIKWIDACJIODDZAIŁU PRZEDSIĘBIORCY ZAGRANICZNEGO-ZADANIE DOMOWE HEHEH MOŻE BYĆ ŹLE

1. Decyzja Ministra właściwego ds. Gospodarki o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zagranicznego- wydawana, gdy: oddział rażąco narusza prawo polskie niewykonywanie obowiązku ochrony i bezpieczeństwa państwa/tajemnicy państwowej lub innego ważnego interesu publicznego; gdy nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego lub starcił on prawo do wykonywania działalności gospodarczej; działalność przedsiębiorcy zagraża bezpieczeństwu/obronności/ochronie tajemnicy państwa

2. Obowiązek odpowiedniego stosowania do likwidacji oddziału przedsiębiorcy zagranicznego przepisów KSH o likwidacji spólki z.o.o.

Art. 91.

1. Minister właściwy do spraw gospodarki wydaje decyzję o zakazie wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach oddziału, w przypadku gdy:

1) oddział rażąco narusza prawo polskie lub nie wykonuje obowiązku, o którym mowa w art. 90 pkt 3;

2) nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył oddział, lub przedsiębiorca ten utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej;

3) działalność przedsiębiorcy zagranicznego zagraża bezpieczeństwu i obronności państwa, ochronie tajemnicy państwowej lub innemu ważnemu interesowi publicznemu.

2. W przypadku wydania decyzji, o której mowa w ust. 1, minister właściwy do spraw gospodarki zawiadamia osobę, o której mowa w art. 89 pkt 1, o obowiązku wszczęcia postępowania likwidacyjnego oddziału w oznaczonym terminie, nie krótszym niż 30 dni. Odpis decyzji, o której mowa w ust. 1, minister przesyła do właściwego sądu rejestrowego.

Art. 92.

Do likwidacji oddziału stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu spółek handlowych o likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Przedstawicielstwa

• Przedmiot działalności przedstawicielstwa jest ograniczony wyłącznie do efektów działalności przedsiębiorcy zagranicznego i koncentruje się wyłącznie na działalności reklamowej, promocyjnej.

• Przedstawicielstwa mogą tworzyć osoby zagraniczne powołane do promocji gospodarki kraju i siedziby- zakres działania takiego przedstawicielstwa może obejmować wyłącznie promocję i reklamę tego kraju.

• Pozycja prawna przedstawicielstwa - niesamodzielność prawna w zakresie uczestnictwa w obrocie pr; przedstawicielstwo nie posiada zdolności prawnej ani zdolności sądowej, upadłościowej, naprawczej, układowej- jego cecha jest niesamodzielność majątkowa.

• Pozytywną cechą przedstawicielstwa jest status wewnętrznej jednostki organizacyjnej przedsiębiorcy, który upoważnia to przedstawicielstwo do realizacji określonego fragmentu działalności gospodarczej przedsiębiorcy zagranicznego skupionych na jego promocji i reklamie.

• Przedstawicielstwo nie posiada statusu przedsiębiorcy= nie podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców. Utworzone przedstawicielstwo podlega wpisowi do rejestru przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych- taki rejestr prowadzi Minister Właściwy ds. Gospodarki (rejestr jawny).

• Przedsiębiorca zagraniczny, który utworzył przedstawicielstwo- do jego oznaczenia jest obowiązany używać oryginalnej nazwy przedsiębiorcy zagranicznego wraz z nazwą firmy przetłumaczoną na język polski, nazwą formy prawnej oraz dodaniem wyrazu PRZEDSTAWICIELSTWO W RP.

• Przedsiębiorca zagraniczny zobowiązany jest prowadzić dla swojego przedstawicielstwa osobną rachunkowość zgodnie z przepisami o rachunkowości, zgłaszać Ministrowi Właściwemu ds. Gospodarki wszelkie zmiany stanu faktycznego/prawnego, wszelkich danych zawartych w rejestrze przedstawicielstw, info o rozpoczęciu likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego i jej ukończeniu a także o utracie przez przedsiębiorcę zagranicznego prawa do prowadzenia działalności gospodarczej lub rozporządzania swym majątkiem w ciągu 14 dni od dnia wystąpienia w/w zdarzeń

PRZESŁANKI LIKWIDACJI- zadanie domowe heheh

Art. 101.

1. Minister właściwy do spraw gospodarki wydaje decyzję o zakazie wykonywania działalności przez przedsiębiorcę zagranicznego w ramach przedstawicielstwa, w przypadku gdy:

1) rażąco narusza prawo polskie lub nie wykonuje obowiązku, o którym mowa w

art. 100 pkt 3;

2) nastąpiło otwarcie likwidacji przedsiębiorcy zagranicznego, który utworzył przedstawicielstwo, lub przedsiębiorca ten utracił prawo wykonywania działalności gospodarczej;

3) działalność przedsiębiorcy zagranicznego zagraża bezpieczeństwu i obronności państwa, ochronie tajemnicy państwowej lub innemu ważnemu interesowi publicznemu.

2. Do likwidacji przedstawicielstwa stosuje się odpowiednio przepis art. 91ust. 2 oraz przepisy Kodeksu spółek handlowych o likwidacji spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Art. 102.

1. O zakończeniu likwidacji przedstawicielstwa przedsiębiorca zagraniczny jest obowiązany zawiadomić ministra właściwego do spraw gospodarki w terminie 14 dni, licząc od dnia zakończenia likwidacji.

2. Po zakończeniu likwidacji przedstawicielstwa minister właściwy do spraw gospodarki, w drodze decyzji, wykreśla przedstawicielstwo z rejestru

Zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą dopiero po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców w KRSie albo do ewidencji działalności gospodarczej. Wpis do KRSu uprawnia do podjęcia działalności gospodarczej jako przedsiębiorcy z czym wiążą się określone prawa i obowiązki wynikające z jego specyficznej sytuacji na rynku. W przypadku przedsiębiorców, którymi są osoby prawne wpis do KRSu konstytuuje ich osobowość prawną i status podmiotów prawa. Podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej odbywa się na podstawie zasad, jakie wynikają z norm prawnych, które z uwagi na ustrój gospodarczy uznano za szczególnie ważne i które z tego powodu mają charakter nadrzędny w stosunku do innych norm prawnych.

Zasada wolności gospodarczej(art. 6 ustawy)- zasada ta stanowi konkretyzacje konstytucyjnej zasady wolności gospodarczej gwarantującej wolność od wszelakich ograniczeń prawo wykonywania i zakończenia działalności gospodarczej obejmującej autonomiczność decyzji, co do podjęcia działalności gospodarczej w określonym trybie i formie organizacyjnej, decyzji dotyczących wewnętrznej organizacji, struktury czy zrzeszania się z innymi przedsiębiorcami zmierzającej do realizacji jego celu, łącznie z zakończeniem owej działalności, co więcej organy administracji publicznej zobowiązane są do rozpatrywania spraw przedsiębiorców bez zbędnej zwłoki z poszanowaniem praw i interesów stron/przedsiębiorców

Art. 6.

1. Podejmowanie, wykonywanie i zakończenie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach, z zachowaniem warunków określonych przepisami prawa.

2. Organ administracji publicznej nie może żądać, ani uzależnić swojej decyzji w sprawie podjęcia, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej przez zainteresowaną osobę od spełnienia przez nią dodatkowych warunków, w szczególności przedłożenia dokumentów lub ujawnienia danych, nieprzewidzianych przepisami prawa.

Zasada równości- Art. 5 i 13 Ustawy o swobodzie działalności gospodarczej- zasada równości; zrównuje przedsiębiorców krajowych i zagranicznych w prawach i obowiązkach, co pozostaje w ścisłym związku z zasadą swobody przedsiębiorczości obowiązującą na gruncie prawa polskiego

Art. 5.

Użyte w ustawie określenia oznaczają:

1) organ koncesyjny - organ administracji publicznej upoważniony na podstawie ustawy do udzielania, odmowy udzielania, zmiany i cofania koncesji;

2) osoba zagraniczna:

a) osobę fizyczną mającą miejsce zamieszkania za granicą, nieposiadającą obywatelstwa polskiego,

b) osobę prawną z siedzibą za granicą,

c) jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną posiadającą zdolność prawną, z siedzibą za granicą;

3) przedsiębiorca zagraniczny - osobę zagraniczną wykonującą działalność gospodarczą za granicą;

4) oddział - wyodrębnioną i samodzielną organizacyjnie część działalności gospodarczej, wykonywaną przez przedsiębiorcę poza siedzibą przedsiębiorcy lub głównym miejscem wykonywania działalności;

5) działalność regulowana - działalność gospodarczą, której wykonywanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, określonych przepisami prawa.

Art. 13.

1. Osoby zagraniczne z państw członkowskich Unii Europejskiej i państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym mogą podejmować i wykonywać działalność

gospodarczą na takich samych zasadach jak przedsiębiorcy polscy.

2. Obywatele innych państw niż wymienione w ust. 1, którzy otrzymali zezwolenie na osiedlenie się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zgodę na pobyt tolerowany, status uchodźcy nadany w Rzeczypospolitej Polskiej lub

korzystają z ochrony czasowej na jej terytorium, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na takich samych zasadach jak obywatele polscy.

3. Osoby zagraniczne inne niż wymienione w ust. 1 i 2 mają prawo do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej wyłącznie w formie spółki: komandytowej, komandytowo-akcyjnej, z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjnej, a także do przystępowania do takich spółek oraz obejmowania bądź nabywania ich udziałów lub akcji, o ile umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej.

Zasada uczciwej konkurencji- sformułowała model pewnego porządnego zachowania się przedsiębiorcy, przez co rozszerzyła kryterium ich legalności obejmujące nieuczciwą konkurencję zwalczaną przez obowiązujące prawo

Zasada poszanowania dobrych obyczajów- nakazuje przestrzeganie norm moralnych i zwyczajowych obowiązujących w danej dziedzinie działalności gospodarczej, wynikających/ obowiązujących w danym środowisku, standardów moralnych zawartych w różnego rodzaju aktach korporacji zawodowej i gospodarczej

Zasada poszanowania słusznych interesów konsumentów- nakazuje przedsiębiorcom prowadzić działalność gospodarczą z uwzględnieniem interesów konsumentów chronionych przez obowiązujące przepisy prawa ograniczające autonomie przedsiębiorców z uwagi na ochronę słusznego interesu konsumenta

DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA:

• WOLNA

• REGLAMENTOWANA

• KONCESJONOWANA

Działalność koncesjonowana

• Koncesja- oznacza upoważnienie do wykonywania jakiejś działalności gospodarczej, wydane przez władzę administracyjne osobie fizycznej lub prawnej;

• Na gruncie obowiązujących przepisów nie ma legalnej definicji koncesji. Koncesja wg orzecznictwa i praktyki- 1 z przejawów prawnej reglamentacji działalności gospodarczej, polegającej na wyrażeniu przez właściwy organ administracji publicznej zgody na podjecie i wykonywanie działalności gospodarczej w określonej dziedzinie i zakresie oraz warunkach określonych w koncesji.

• Przesłanki wyodrębnienia na podstawie koncesji:

1. Zakres przedmiotowy działalności gospodarczej objęty jest obowiązkiem uzyskania koncesji; wyznaczony jest przez rozwiązania prawne, z których wynika istnienie form monopolu państwa/gminy na działalność gospodarczą w określonych dziedzinach z jednoczesnym obowiązywaniem przepisów prawnych przewidujących możliwość dopuszczenia również innych niepaństwowych podmiotów gospodarczych

2. Możliwość wprowadzenia koncesji w dziedzinach gospodarczych mających szczególne znaczenie ze względu na bezpieczeństwo państwa lub obywateli albo inny ważny interes publiczny

• Zakres działalności gospodarczej objętej koncesjonowaniem została ograniczony do: poszukiwania i rozpoznawania złóż, wydobywania ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji w górotworze, wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją, wyrobami o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym, wytwarzanie przetwarzanie magazynowanie także przesyłanie io dystrybucja oraz obrót paliwami i energią, rozpowszechnianie programów radiowych i TV, świadczenie usług w zakresie ochrony osób i mienia, świadczenie usług w zakresie przewozów lotniczych

• Objęcie koncesjonowaniem innych dziedzin działalności gospodarczej jest dopuszczalne po spełnieniu 3 warunków:

1. Zmiana ustawy- możliwość rozszerzenia zakresu koncesji może być dokonana tylko w drodze ustaw szczególnych z pominięciem ustawy ogólnej- stanowi to gwarancję wyjątkowego charakteru koncesji

2. Subsydiarny charakter koncesji w stosunku do działalności gospodarczej- wynika z pierwszeństwa udzielonego wolnej niereglamentowanej działalności gospodarczej, potem działalności regulowanej a na końcu koncesjonowanej

3. Wprowadzenie obowiązku uzyskania koncesji możliwe tylko gdy jest to bezwzględnie konieczne i usprawiedliwione ze względu na bezpieczeństwo państwa albo inny ważny interes publiczny

POCZTA POLSKA

Podstawą działania Państwowego Przedsiębiorstwa Użyteczności Publicznej Poczta Polska (p.p.) jest ustawa z 30.07.1997 „państwowe przed.uzyt.publ. Poczta Polska” oraz z 12.06.2003 „prawo pocztowe”

POCZTA POLSKA - to przedsieb. Państwowe powołane do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie usług pocztowych o charakterze powszechnym, zarówno w obrocie krajowym jak i zagranicznym, na obszarze całego kraju oraz do zapewnienia bezpieczeństwa obrotu pocztowego w celu bieżącego i nieprzerywalnego zaspokojenia potrzeb ludności i organów państwowych, samorządu terytorialnego oraz gospodarki narodowej.

P.P. posiada osobowość prawną oraz podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorstw. Jest operatorem publicznym w rozumieniu pr. Międzynarodowego.

PRZEDMIOT DZIAŁALNOŚCI P.P.:

Jest nim świadczenie usług pocztowych, emisja, wprowadzanie do obiegu i wycofywanie znaczków pocztowych, kartek poczt, oraz kopert z nadrukowanym znakiem opłaty pocztowej wykonywanie innych usług związanych z wykorzystaniem służby pocztowej a w szczególności związanej z obsługą władzy publicznej kolporterzy prasy i wydawnictw i filatelistyką.

W przypadku, gdy wymagają tego względy ciągłości i dostępności usług poczty polskiej może świadczyćsługi za pośrednictwem agendów pocztowych działających w oparciu o przepisy prawa cywilnego. Poza tym pakietem usług, przedmiotem jej działalności jest również świadczenie usług finansowych i wykonywanie związanych z nimi czynności.

Pośrednictwo w wykonywaniu usług finansowych w tym np. świadczeń czynności bankowych, świadczenie usług logistycznych np. przewóz przesyłek towarowych oraz konfekcjonowanie i magazynowanie. P.p może prowadzić również inne działalności gospodarcze pod warunkiem, że nie ogranicza to jej podstawowej działalności. P.p w przypadku posiadania prawa do wykonywania ponad 50% głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy banku może wykonywać w jego imieniu i na jego rzecz czynności bankowe na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez ten bank w zakresie zgodnym z przedmiotem działalności banku. O treści udzielonego pełnomocnictwa bank zawiadamia komisje nadzoru finansowego. Udzielenie przez bank pełnomocnictwa może nastąpić po uzyskaniu zezwolenia komisji nadzoru bankowego a zezwolenie to jest wydawane na wspólny wniosek banku i p.p

P.P posiada swój wyodrębniony majątek, którym gospodaruje i zapewnia jego ochronę środki trwałe posiadane przez p.p nie mogą służyć do zaspokajania zobowiązań pieniężnych p.p z wyjątkiem środków trwałych na nabycie, których tkie zobowiązania zostały zaciągnięte.

ZRÓDŁO FINANSOWANIA P.P

P.P otrzymuje z budżetu państwa dotacje o charakterze przedmiotowym w celu prowadzenia działalności polegającej na świadczeniu powszechnych usług pocztowych pod warunkiem ze ich świadczenie przynosi state. P.p ma tez z budżetu finansowane inwestycje wysokość dotacji nie przekracza różnicy między kosztem świadczenia powszechnych usług pocztowych a uzyskaniem z tego tytułu przychodów. PP prowadzi gospodarkę finansowa w oparciu o przepisy regulującego podarke finansowa przedsiębiorstw finansowych z uwzględnieniem przypisów szczegółowych wynikających z ustawy o poczcie polskiej

ORGANY POCZTY POLSKIEJ

Dyrektor generalny jest powołany i odwoływany przez ministra właściwego ds. łączności po uprzednim zaciągnięciu opinii rady p.p. Dyrektor gen. Zarządza P.P i reprezentuje ja na zewnątrz, podejmuje decyzje należące do jego kompetencji i ponosi za nie odpowiedzialność.

Do zadań dyr. Gen. Należą wszystkie sprawy P.P. niezastrzeżone dla właściwości rady p.p. lub organu państwowego. Organy państwowe mogą podejmować decyzje w zakresie działalności p.p. tylko w przypadkach wyraźnie przewidzianych w ustawie. Dyr. Gen. Może sprzeciwić się uchwale rady p.p. jeżeli jej wykonanie bylby sprzeczne z prawem lub naraziłoby p.p. na poważne szkody. Sprzeciw dyr. Gen. Rozpatruje min właściwy ds. łączności, Który zajmuje w tej sprawie ostateczne stanowisko.

Rada Poczty Polskiej - składa się z 9 członków powoływanych i odwoływanych przez min. Właściwego ds. łączności. Na czele rady p.p. stoi przewodniczący i wice przewodniczący, 3 członków rady jest powoływanych spośród kandydatów zgłoszonych przez pracowników poczty. Minister właściwy ds. łączności może odwołać członka rady w następujących przypadkach:

1.pisemnej rezygnacji złożonej przez członka

2.cieżkiej choroby uniemożliwiającej sprawowanie funkcji

3.skazanie prawomocnym wyrokiem za przestępstwo popełnione z winy umyślnej

4.działania na szkodę p.p

Kadencja rady trwa 3 lata i upływa w dniu zatwierdzenia sprawozdania finansowego za ostatni rok kadencji.

Kompetencje stanowcze:

1.uchwalanie statutu p.p

2.uchwalanie regulaminu rady p.p

3.dokonywanie okresowej i rocznej oceny działalności p.p

4.opiniowanie przedkładanych przez dyrektora dokumentów w postaci rocznego sprawozdania finansowego rocznego planu rzeczow-finansowego, długookresowych planów dotyczących polityki zatrudniania plac oraz współpracy międzynarodowej a także regulaminów świadczenia usług pocztowych te stanowcze kompetencje mają charakter wiażący.

Kompetencje niestanowcze

1.wyrażanieopinii w sprawach przystąpienia poczty polskiej do przedsięwzięcia wymagającego wniesienia kładu przewyższającego granicę wartości określonych w statucie.

2.zaciaganie zobowiązań przekraczających granice wartości określonych w statucie

3.zbywanie udziałów lub akcji

4.emisji obligacji oraz zaciągnięcie kredytów długoterminowych

5.innych działan poczty polskiej w sprawach wnoszonych przez ministra właściwego d/s łączności lub dyrektora genealnego

W zakresie kompetencji stanowczych i niestanowczych stanowisko zajmuje minister właściwy ds. łączności, rada poczty polskiej może zadać od dyrektora generalnego i poszczególnych pracowników sprawozdań i wyjaśnień, sprawdzać księgi, dokumenty oraz kontrolować dzialalnoscpoczty polskiej

Organem założycielskim p.p jest minister, który jednocześnie sprawuje nadzór właścicielski minister ten dokonuje kontroli i oceny dzilalności p.p oraz jej organów. Może powołać komisje w celu zbadania gospodarki p.p, dokonani oceny jej stanu i przedstawieniawynikajacych z teo badania wniosków. Na podstawie wniosków komisji minister właściwy d/s łączności po zasięgnieciu opinii rady p.p może zobowiązać dyrektora generalnego do poprawy gospodarki, przedstawienia programu naprawczego i jego realizacji

W razie stwierdzenia ze decyzja dyr. Gen. Jest sprzeczna z prawem wstrzymuje jej wykonanie i zobowiązuje dyr. Gen. Do jej zmiany lub uchylenia. Dyr. Gen p.p przysługuje prawo do wniesienia sprzeciwu w stosunku do decyzji podjetej wobec p.p przez ministra właściwego d/s łączności w trybie i na zasadach ustawy o p.p

Poczta funkcjonuje od XV/XVI w. posiada swoje muzeum we Wrocławiu do lat 80-tych funkcjonowała jako p.p.u.p telegraf telefon obejmując swym zakresem działania dla świadczenia usług pocztowych i telekomunikacyjnych.

ĆWICZENIA 10.04.2008 ROK

KOMERCJALIZACJA I PRYWATYZACJA

1. Nacjonalizacja środków produkcji umożliwiła z końcem lat 40-stych XX wieku prowadzenia gospodarki nakazowo- rozdzielczej, nastąpiło uspołecznienie środków produkcji; spowodowało to jednak marnotrawstwo i spadek wydajności pracy, głównie z powodu braku bodźców do wydajnej pracy, braku wprowadzenia innowacji oraz braku efektywnego zarządzania.

2. Zniesienie własności prywatnej, naruszało podstawę rachunku ekonomicznego poprzez sztuczność cen( centralne, z góry ustalone), to powodowało przekreślenie możliwości racjonalnego zastosowania środków produkcji. To wszystko prowadziło do powstawania straty społecznej- wyrażało się to przede wszystkim w spadku dochodu narodowego. Te negatywne czynniki potwierdzały, że tylko własność prywatna stwarza warunki wyboru ekonomicznego, czyli warunki swobodnego podejmowania decyzji przez podmiot gospodarujący opartych na rachunku ekonomicznym-, czyli stosunku wypracowanych zysków do poniesionych strat.

3. Stało się jasne, że tylko właściciel dążąc do maksymalizacji zysków samodzielnie może swobodnie obracać swym kapitałem lokując go w tych czy innych przedsięwzięciach, co nadawało przedmiotowi własności cenę różną od nominalnej, przy czym ta swoboda obracania kapitałem oparta była na ryzyku działania. Tylko własność prywatna stwarza możliwość podporządkowania działalności gospodarczej własnemu interesowi, który przejawia się w dążeniu jednostek do pomnożenia swych zasobów pieniężnych i swojego zysku.

4. Nie tylko doświadczenia RP, ale i światowe obrazują, że bardziej postępowe i ekonomicznie efektywne są gospodarki mające większy procent prywatnych właścicieli i ludzi aktywnych, włączonych w system stosunków własnościowych w określonym stosunku społecznym. Możemy wskazać takie systemy: Chiny, Korei Północnej, Kuby, Białorusi oraz Wenezueli

5. Ażeby wprowadzić powyższe rozwiązania wolnorynkowe, oparte na własności prywatnej ustawodawca RP już w chwili rozpoczęcia reform po 1989 roku zdecydował o uchwaleniu ustawy prywatyzacyjnej. Ten akt w założeniu miał doprowadzić do równowagi rynkowej poprzez wprowadzenie do obrotu gospodarczego prywatnych podmiotów gospodarczych.

6. Podstawową cechą przeprowadzanej od lat w RP prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych jest przeniesienie własności publicznej do sfery własności prywatnej. Miała temu służyć ustawa o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych z 13.07.1990 roku. U podstaw tej ustawy leżało przekonanie, że koniecznym warunkiem gospodarki wolnorynkowej jest działalność gospodarcza oparta na własności prywatnej; Ustawa miała na celu przeciwstawienie się chronicznej nieudolności państwa i jego biurokratycznej gospodarce. Głównym celem/założeniem prywatyzacji miało być zapewnienie konkurencyjności, wprowadzenie rynkowych zasad ekonomicznych, ograniczenie uprawnień reglamentacyjnych; ustawa ta zawierała jednak wiele nieścisłości i pomimo kilku jej nowelizacji wciąż była nieczytelna, dlatego 30.08.1996 roku Sejm uchwalił ustawę o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych która jest znacznie obszerniejsza od poprzedniej bogatsza w formy przekształceń własnościowych przedsiębiorstw państwowych

7. Komercjalizacja- polega na przekształceniu przedsiębiorstwa państwowego w spółkę, jeżeli przepisy szczególne ustawy nie stanowią inaczej to powstała w wyniku komercjalizacji spółka wstępuje we wszystkie stosunki pr, których podmiotem było przedsiębiorstwo państwowe bez względu na charakter prawny tych stosunków( definicja ustawowa z ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji)

8. Przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego jest przekształceniem/ prywatyzacją organizacyjną, ponieważ zmianie ulega forma organizacyjno-prawna przedsiębiorstwa państwowego w formę prywatnoprawną, w spółkę prawa handlowego- w wyniku komercjalizacji przybierają formę, spólki akcyjnej albo spółki z.o.o.

9. Wstąpienie powstałej w wyniku komercjalizacji we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było dotychczas przedsiębiorstwo państwowe następuje w drodze sukcesji ogólnej;Powstała spółka staje się podmiotem uprawnionym z tytułu zawartych przez przedsiębiorstwa państwowe umów czy innych zobowiązań bez zgody dotychczasowych kontrahentów;

10. Komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych w celu ich prywatyzacji dokonuje Minister SP;

11. Podmioty uprawnione do wystąpienia z wnioskiem o komercjalizację: organ założycielski; na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa państwowego; rada pracownicza;

12. Minister SP może wystąpić z własnej inicjatywy;

13. Ponadto z wnioskiem o komercjalizację może wystąpić organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego na obszarze, którego znajduje się siedziba tego przedsiębiorstwa; Minister SP może uwzględnić wniosek/dokonać komercjalizacji/nie uwzględnić wniosku. O nieuwzględnieniu wniosku Minister SP informuje organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego, podając jednocześnie uzasadnienie odmowy, na odmowę organowi jednostki samorządu terytorialnego nie przysługują żadne środki odwoławcze. Jedyną drogą zmierzającą do przeprowadzenia komercjalizacji jest ponowne złożenie wniosku przez podmioty uprawnione;

14. Aktem przekształcającym przedsiębiorstwo państwowe w spółkę prawa handlowego jest akt komercjalizacji przedsiębiorstwa państwowego, sporządzany za SP przez Ministra SP, który jednocześnie reprezentuje w spółce SP.

15. W akcie komercjalizacji ustala się statut nowopowstałej spółki, wysokość kapitału zakładowego spółki, imiona i nazwiska członków władz pierwszej kadencji oraz \osobę upoważnioną do zgłoszenia wniosku o wpisanie do rejestru przedsiębiorców, jeżeli jest to osoba inna niż zarząd;

16. Akt komercjalizacji zastępuje czynności określone w przepisach KSH poprzedzających złożenie wniosku o wpisanie spółki do rejestru przedsiębiorców- jest, zatem aktem zawiązania spółki handlowej podejmowany w wyniku przyznanej Ministrowi SP kompetencji, która wyraża jego uprawnienie wobec innego podmiotu pr, jakim jest przedsiębiorstwo państwowe;

17. Po sporządzeniu aktu komercjalizacji zarząd lub osoba upoważniona przez Ministra SP zgłasza do sądu rejestrowego wniosek o wpisanie spółki do rejestru przedsiębiorców;

18. Wykreślenie przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorstw państwowych następuje w dniu komercjalizacji, a tym dniem jest pierwszy dzień miesiąca przypadającego po wpisaniu spółki do rejestru przedsiębiorców;

19. Komercjalizacji w zasadzie mogą podlegać wszystkie przedsiębiorstwa państwowe, z wyjątkiem przedsiębiorstw państwowych wyłączonych z mocy ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa państwowe które nie podlegają prywatyzacji obejmują przedsiębiorstwa: postawione w stan likwidacji, upadłości; wykonujące prawomocne decyzje o podziale lub łączeniu przedsiębiorstwa państwowego, z wyjątkiem przedsiębiorstw państwowych w stosunku do których toczy się postępowanie układowe do chwili uprawomocnienie się układu , przedsiębiorstwa państwowe w stosunku do których toczy się bankowe postępowanie ugodowe do chwili uprawomocnienia się ugody; przedsiębiorstw państwowych zarządzanych na podstawie umowy o zarządzaniu przedsiębiorstwem państwowym chyba że zarządca wystąpi z wnioskiem o komercjalizację przedsiębiorstwa państwowego; przedsiębiorstwa państwowe działające na podstawie określonych przepisów rangi ustawowej i innych niż ustawa o przedsiębiorstwach państwowych; przedsiębiorstwa państwowe których uprawnione organy złożyły wniosek o dokonanie prywatyzacji bezpośr. do czasu rozpatrzenia wniosku, przedsiębiorstwa państwowego użyteczności publicznej Poczta Polska; przedsiębiorstw państwowych których fundusze własne są niższe niż minimum kapitałowe spółki z.o.o. które mogą podlegać jedynie komercjalizacji z konwersją wierzytelności........1 stycznia 2006 roku działalność gospodarczą w zakresie międzynarodowego transportu morskiego;

20. Komercjalizacja wszystkich przedsiębiorstw państwowych miała nastąpić do 30.06.2007 roku zgodnie z postanowieniami ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Oczywiście proces ten nie został do tego czasu zakończony, nadal, choć w minimalnym zakresie przeprowadzane są procedury;

21. Minister SP nie jest związany wnioskiem o komercjalizację przedsiębiorstwa państwowego. Złożenie wniosku nie jest tożsame z komercjalizacją- to przemawia za tym, iż przepisy regulujące komercjalizacje przedsiębiorstw państwowych będą obowiązywały po 30. 06.2007 roku

Kolejną formą jest wniesienie przedsiębiorstwa do spółki Skarbu Państwa. Wniesienie przedsiębiorstwa do spółki Skarbu Państwa następuje na podstawie zarządzenia Ministra Skarbu Państwa o wniesienie przedsiębiorstwa państwowego do 1-osobowej spółki Skarbu Państwa. Minister Skarbu zawiadamia o wydaniu takiego zarządzenia organ założycielski oraz organy przedsiębiorstwa państwowego. W stosunku do zarządzenia Ministra nie przysługuje prawo do wniesienia sprzeciwu. Z dniem doręczenia przedsiębiorstwu państwowemu zarządzenia o przekształceniu przedsiębiorstwa na skutek jego wniesienia do 1-osobowej spółki Skarbu Państwa, organy przedsiębiorstwa ulegają rozwiązaniu, a ich kompetencje przejmuje pełnomocnik ustanowiony przez Ministra Skarbu. Takie zarządzenie podlega ujawnieniu w rejestrze przedsiębiorców z uwagi na zmianę formy organizacyjno prawnej przedsiębiorstwa. Przedsiębiorstwo państwowe zostaje wykreślone z rejestru . z dniem jego wykreślenia z rejestru , spółka do której wnoszone jest przedsiębiorstwo na zasadzie sukcesji ogólnej wstępuje we wszystkie stosunki prawne, których podmiotem było dotychczas przedsiębiorstwo bez względu na charakter tych stosunków (zarówno nabywa uprawnienia jak i zostaje obciążone zobowiązaniami jakie posiadało przedsiębiorstwo państwowe). Z dniem zarejestrowania spółki lub podwyższenia kapitału zakładowego spółki do której wnoszone jest przedsiębiorstwo z urzędu zostaje ono wykreślone z rejestru przedsiębiorców.

Zasada swobody podejmowania działalności gospodarczej nie ma charakteru absolutnego. Można powiedzieć że jest wręcz odwrotnie, podlega ono ograniczeniom, które wynikają z reglamentacyjnych uprawnień administracji państwowej. Te uprawnienia reglamentacyjne, wprowadzanie barier przy podejmowaniu i wykonywaniu działalności gospodarczej wiąże się z obowiązkami państwa. Na każdym państwie spoczywa obowiązek nie tylko ochrony interesów ogółu, ale też obowiązek ochrony interesów indywidualnych przed wzajemnym ich naruszaniem. Czynienie użytku z wolności jednego podmiotu z reguły prowadzi do naruszenia jakichś wolności czy praw innego podmiotu. Jedną z takich form ograniczających w interesie ogólnym i indywidualnym działalność gospodarczą są koncesje i zezwolenia na prowadzenie działalności gospodarczej.

KONCESJE

Podstawy koncesjonowania działalności gospodarczej zawiera przede wszystkim ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Nie wyłącza to jednak możliwości uzależnienia podjęcia działalności gospodarczej od uzyskania koncesji określonej w przepisach odrębnych ustawowych i aktach wykonawczych do ustaw Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej ma charakter przepisów ogólnych, zaś przepisy innych aktów szczególnych- charakter przepisów szczegółowych. Określają one szczegółowy zakres, tryb podejmowania i warunki wykonywania działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu. Przepisy ustaw szczególnych jako lex specialis zawsze mają pierwszeństwo zastosowania przez przepisami ustawy ogólnej (tu: ustawy o swobodzie działalności gospodarczej- lex generali) w przypadku spraw nieuregulowanych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, wyznacza pewne podstawy prawne koncesjonowania tej działalności, określa pewne ramy i rozwiązania o charakterze ogólnym ograniczone do zasad i trybu podejmowania i wykonywania koncesji. Natomiast przepisy ustaw szczególnych regulują szczegółowe warunki wykonywania koncesjonowanej działalności w sposób uwzględniający jej specyfikę.

Udzielenie koncesji, odmowa udzielenia, zmiana, cofnięcie lub ograniczenie jej zakresu należą do kompetencji Ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej udzielenia koncesji. Na gruncie obowiązującego porządku prawnego można wskazać organy koncesyjne którymi są:

• Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji

• Minister Środowiska

• Prezes Urzędu Regulacji Energetyki

• Przewodniczący KRRiT

• Wojewoda i starosta

Ten podmiotowy zakres uczestników procesu koncesjonowania działalności gospodarczej nie jest ograniczony wyłącznie do rozwiązania: organ koncesyjny- podmiot koncesjonowany. W pewnych sytuacjach przepisy prawne dopuszczają lub wymagają udziału w tym procesie również innych organów administracji publicznej, organów samorządu zawodowego lub gospodarczego, które uczestniczą w tej procedurze w formie różnego rodzaju współdziałania z organami udzielającymi koncesji na podjęcie i wykonywanie działalności gospodarczej. Formą prawną udzielenia koncesji, odmowy jej udzielenia, zmiany, cofnięcia lub ograniczenia jej zakresu jest decyzja, ale nie chodzi tu o decyzję administracyjną. Decyzja w sprawie udzielenia koncesji, odmowy (...) ma charakter tzw. decyzji uznaniowej, czyli zależy od „chcenia” organu koncesyjnego. Na organie koncesyjnym spoczywa obowiązek podjęcia jakiejś decyzji o skutkach prawnych i treści podejmowanego rozstrzygnięcia, z którym wiąże się dokonanie oceny stanu faktycznego pod kątem możliwości zastosowania określonej normy prawnej. Charakter uznaniowy decyzji zależy os konstrukcji przepisów prawnych, które stanowią podstawę do podejmowania decyzji w postępowaniu koncesyjnym, a które zawierają zwrot „organ może” przesądzający o charakterze decyzji.

Procedura koncesjonowania

Kompetencję organu koncesyjnego do określenia koniecznych warunków jakie powinny być spełnione przy wykonywaniu koncesjonowanej działalności gospodarczej ze względu na jej specyfikę oraz prawnie chronione dobra i wartości ponad te, które wynikają z ogólnych przepisów prawnych określających warunki działalności gospodarczej możemy uznać za I krok przy procedurze koncesjonowania. Ponadto organ koncesyjny przekazuje każdemu zainteresowanemu przedsiębiorcy szczegółowe info o warunkach wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją, niezwłocznie po wszczęciu postępowania w sprawie udzielenia koncesji. Z tego założenia wynikają dwie istotne konsekwencje:

• Niespełnienie szczególnych warunków określonych przez organ koncesyjny stanowi podstawę fakultatywnej odmowy udzielenia koncesji lub ograniczenia jej zakresu przedmiotowego w stosunku do wniosku o jej udzielenie. Niewypełnienie przez organ koncesyjny obowiązku przekazania każdemu zainteresowanemu przedsiębiorcy szczegółowych info o warunkach wykonywania działalności objętej koncesją stanowi podstawę do zaskarżenia przez stronę decyzji podjętej przez organ koncesyjny. Postępowanie koncesyjne zawsze wszczynane jest na wniosek zainteresowanego przedsiębiorcy. Organ koncesyjny dysponuje szeregiem uprawnień, może wezwać wnioskodawcę do uzupełnienia w wyznaczonym terminie brakującej dokumentacji poświadczonej, że spełnia on warunki określone przepisami prawa.

• Organ koncesyjny może dokonać sprawdzenia faktów podanych we wniosku o udzielenie koncesji, w celu stwierdzenia czy przedsiębiorca spełnia warunki wykonywania działalności objętej koncesją.

W przypadku gdy w postępowaniu koncesyjnym bierze udział kilku przedsiębiorców spełniających warunki do udzielenia koncesji i dających rękojmię prawidłowego wykonywania tej działalności, organ koncesyjny zarządza przetarg. Dzieje się tak zawsze gdy liczba chętnych jest większa niż liczba przewidzianych do udzielenia koncesji. Zarządzenie o przetargu organ koncesyjny ogłasza w Monitorze Polskim, w którym określa też na jakich warunkach zostanie przeprowadzony przetarg. Podstawowym kryterium wyboru złożonej oferty jest wysokość zadeklarowanej opłaty w zamian za przyznanie koncesji. W przypadku gdy kilku przedsiębiorców zadeklarowało opłatę w takiej samej wysokości, organ koncesyjny wzywa tych przedsiębiorców do ponownego zadeklarowania wysokości opłaty, po czym wybiera ofertę przedsiębiorcy, który zadeklarował wyższą opłatę.

Postaci decyzji organu koncesyjnego:

Treść decyzji organu koncesyjnego może sprowadzić się do odmowy udzielenia koncesji, zmiany koncesji lub do ograniczenia zakresu koncesji w stosunku do wniosku o jej udzielenie. Odmowa udzielenia- może odmówić lub ograniczyć jej zakres i przedmiot działalności gospodarczej w stosunku do wniosku o udzielenie koncesji w przypadku gdy przedsiębiorca nie spełnia warunków wykonywania działalności gospodarczej lub szczególnych warunków podanych do wiadomości przedsiębiorcy. Organ koncesyjny posiada szerokie uprawnienia zarówno w odniesieniu do ustalenia szczególnych warunków wykonywania działalności objętej koncesją, uprawnienia do oceny czy przedsiębiorca spełnił te warunki oraz warunki przewidziane w ustawie. Organ koncesyjny stwierdza czy istnieją przesłanki dające podstawę wysokiego prawdopodobieństwa właściwego wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej. Powodem odmowy jest:

• zagrożenie interesu gospodarki narodowej

• zagrożenie obronności bezpieczeństwa państwa lub obywateli

• zagrożenie dla bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli

Odmowa lub ograniczenie zakresu i przedmiotu działalności gospodarczej wyrażonej we wniosku o udzielenie koncesji może nastąpić również, gdy wnioskodawca nie daje rękojmi należytego wykonywania działalności gospodarczej lub spełnienia warunków kwalifikacyjnych lub nie złoży zabezpieczenia. Kompetencje organu koncesyjnego obejmują również uprawnienia kontrolne, czyli prawo do kontroli działalności gospodarczej w zakresie przewidzianym w przepisach prawa w stosunku do przedsiębiorcy lub przedsiębiorców, którzy uzyskali koncesję na działalność gospodarczą. Zakres i kryteria kontroli obejmują:

1. zgodność prowadzonej działalności z udzieloną koncesją

2. przestrzeganie warunków wykonywania działalności gospodarczej

3. ochrona interesów gospodarki narodowej, obronności lub bezpieczeństwa państwa oraz ochronę bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli.

Organ koncesyjny jest uprawniony do kontroli działalności gospodarczej koncesjonariusza w zakresie zgodności wykonywanej działalności gospodarczej z udzieloną koncesją. Zasadą jest, że kontroli dokonuje się w obecności osoby kontrolowanej lub osoby zastępującej kontrolowanego, bądź przez niego zatrudnionej, zaś w razie nieobecności tych osób w obecności świadka. Osoba kontrolująca może w szczególności wchodzić na teren nieruchomości obiektu lub lokalu, albo jego części, w których prowadzona jest działalność gospodarcza, oczywiście w takich godzinach i porach dnia w jakich jest prowadzona lub powinna być prowadzona ta działalność. Organ koncesyjny ma prawo również żądać pisemnych lub ustnych wyjaśnień, okazania dokumentów lub innych nośników informacji oraz udostępnienia wszelkich danych mających związek z przedmiotem kontroli. Kontrolę może wykonywać także wyspecjalizowany organ państwowy na podstawie porozumienia administracyjnego z organem koncesyjnym. W przypadku wykrycia uchybień, organ koncesyjny może wezwać podmiot gospodarczy do usunięcia uchybień w wyznaczonym terminie, ograniczyć zakres udzielonej koncesji lub przedmiotu działalności, a w końcu cofnąć koncesję.

Przedmiot udzielonej koncesji wyznacza jednocześnie rodzaj działalności gospodarczej, do której przedsiębiorca został uprawniony, a więc do wytwarzania określonych produktów, świadczenia określonych usług, wydobywania kopalin ze złóż itp. Zakres udzielonej koncesji określa przestrzenny, ilościowy i wartościowy wymiar koncesjonowanej działalności gospodarczej. Zadaniem organu koncesyjnego jest zatem ocena, czy przedsiębiorca nie dokonał bezpodstawnego rozszerzenia lub zawężenia przyznanych mu uprawnień zarówno co do zakresu jak i przedmiotu działalności określonej w koncesji. Kryterium kontroli, którymi kieruje się organ koncesyjny jest również przestrzeganie warunków wykonywania działalności określonych w odrębnych ustawach albo określonych przez organ koncesyjny. Ta swoboda wyboru doznaje ograniczenia ze względu na przedmiotową specyfikę podjętej działalności gospodarczej oraz ze względu na subiektywne cechy podmiotu wykonującego działalność gospodarczą. Szczególnie istotne jest stwierdzenie czy przedsiębiorca, któremu udzielono koncesji w ogóle podjął działalność, a jeżeli tak to czy podjęta działalność jest zgodna pod względem jej zakresu i przedmiotu z przyznanymi uprawnieniami koncesyjnymi

Przypadki cofnięcia koncesji

• obligatoryjne- oznacza obowiązek wydania decyzji cofnięcia koncesji w przypadkach wystąpienia określonych stanów faktycznych

1. wydanie prawomocnego orzeczenia zakazującego przedsiębiorcy wykonywania działalności objętej koncesją

2. w przypadku niepodjęcia przez przedsiębiorcę działalności objętej koncesją pomimo wezwania organu koncesyjnego do podjęcia tej działalności lub gdy przedsiębiorca zaprzestał wykonywania działalności objętej koncesją

3. przedsiębiorca rażąco narusza warunki określone w koncesji lub inne warunki koncesjonowanej działalności określone przepisami ustawy

4. gdy przedsiębiorca nie usunął w wyznaczonym przez organ koncesyjny terminie stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji lub z przepisami regulującymi działalność gospodarczą objętą koncesją

• fakultatywne- oznacza uprawnienie cofnięcia koncesji uzależnione od woli organu koncesyjnego (uznanie organu koncesyjnego)

1. zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa obywateli

2. w przypadku ogłoszenia upadłości przedsiębiorstwa

W przypadku przesłanek fakultatywnych istotne znaczenie ma moment wystąpienia okoliczności, które umożliwiają organowi koncesyjnemu podjęcia tej działalności

Przedsiębiorca, któremu cofnięto koncesję z powodu wydania prawomocnego orzeczenia zakazującego wykonywania działalności objętej koncesją oraz z powodu rażącego naruszenia warunków określonych w koncesji lub innych warunków wykonywania koncesjonowanej działalności określonych przez przepisy prawa a także przedsiębiorca, który w wyznaczonym terminie nie usunął stanu faktycznego lub prawnego niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji lub w przepisach prawa może wystąpić z wnioskiem o ponowne udzielenie koncesji. Przedsiębiorca, któremu cofnięto koncesję może wystąpić z wnioskiem o ponowne jej udzielenie nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o cofnięciu koncesji.

Promesa koncesji

Podmiot gospodarczy, który zamierza podjąć działalność gospodarczą w dziedzinie podlegającej koncesjonowaniu może ubiegać się o przyrzeczenie wydania koncesji, czyli o tzw. promesę koncesji. W promesie uzależnia się udzielenie koncesji od spełnienia warunków wykonywania działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji. Promesę wydaje się w drodze decyzji administracyjnej. Promesa ustala okres swojej ważności, z tym że nie może być on krótszy niż 6 miechów W okresie ważności promesy nie można odmówić wydania koncesji na działalność gospodarczą określoną w promesie, chyba że uległ zmianie stan faktyczny lub prawny podany we wniosku o udzielenie promesy. Podstawową przesłanką wprowadzenia instytucji promesy do obrotu gospodarczego jest ochrona interesów przedsiębiorców, która sprowadza się do ochrony przedsiębiorców przed negatywnymi skutkami ekonomicznymi nieudzielenia koncesji, w sytuacji gdy ubieganie się o udzielenie koncesji wiąże się z dokonaniem poważnych nakładów finansowych, organizacyjnych, kadrowych warunkujących otrzymanie koncesji, a te nakłady zawsze są takie same a nawet większe, bo przedsiębiorcy zależy na uzyskaniu koncesji. Wiążące przyrzeczenie organu koncesyjnego wyrażone w formie promesy pozwala uniknąć ewentualnych strat finansowych na skutek odmowy udzielenia koncesji. Udzielenie lub odmowa udzielenia promesy należy do naczelnego lub centralnego organu administracji państwowej właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu. Zanim promesa lub koncesja zostaną przyznane organ koncesyjny może zobowiązać wnioskodawcę do przedstawienie w określonym terminie info i dokumentów mogących uprawdopodobnić, ze spełni on warunki wykonywania działalności, które będą określone w koncesji lub które wynikają z odrębnych przepisów prawnych. udzielenie promesy czy samej koncesji może być ponadto uzależnione od złożenia zabezpieczenia majątkowego roszczeń osób trzecich do wnioskodawcy z tytułu prowadzonej działalności, z którą to działalnością zawsze wiąże się ryzyko. W koncesji zamieszcza się dane objęte wnioskiem. Organ koncesyjny może określić już w koncesji podstawowe warunki wykonywania działalności gospodarczej. Zasadą jest, ze koncesje wydawane są na czas nieoznaczony. Są jednak 3 przypadki wydania jej na czas oznaczony:

1. na wyraźne żądanie ubiegającego się o wydanie koncesji

2. ze względu na zagrożenie obronności lub bezpieczeństwa państwa, albo zagrożenie bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli

3. w przypadku wykonywania działalności gospodarczej związanej z obrotem towarami i usługami za granicą w niektórych przypadkach

Instytucja promesy uwzględnia dynamiczny charakter gospodarki, z którą zawsze wiąże się ryzyko i niepewność. Tego ryzyka można uniknąć lub w wydatny sposób ograniczyć je przyrzekając przedsiębiorcy, że w wyznaczonym terminie i po spełnieniu określonych warunków uzyska on koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej.

Ograniczenie prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne

Podstawowym aktem prawnym jest ustawa z 21.08.1998r o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (wielokrotnie nowelizowana). Celem tej ustawy jest zapewnienie większej bezstronności w sprawowaniu funkcji publicznych właśnie poprzez ograniczenie prowadzenia działalności.

Ograniczenie to obejmuje 2 grupy osób:

1. osoby zajmujące kierownicze stanowiska państwowe

2. pracowników takich jak:

• pracownicy urzędów państwowych, w tym urzędników służby cywilnej zajmujących stanowiska kierownicze, w szczególności Dyrektora Generalnego, Dyrektora Departamentu i jego zastępcy oraz Naczelnika Wydziału w naczelnych i centralnych organach administracji państwowej, Dyrektora Generalnego Urzędu Wojewódzkiego, Dyrektora Wydziału i jego zastępcy, głównego księgowego, Kierownika Urzędu Rejonowego i jego zastępcy oraz głównego księgowego w terenowych organach rządowej administracji ogólnej, Kierownika Urzędu i jego zastępcy w terenowych organach administracji rządowej specjalnej

• pracownicy urzędów państwowych, w tym urzędników służby cywilnej zajmujący stanowiska równorzędne pod względem płacowym ze stanowiskami w/w

• Dyrektor Generalny NIK oraz pracownicy NIK nadzorujących lub wykonujących czynności kontrolne

• Pracownicy Regionalnych Izb Obrachunkowych zajmujący stanowiska Prezesa, członka Kolegium, Naczelnika Wydziału oraz Inspektora d.s. kontroli

• Pracownicy SKO zajmujący stanowiska przewodniczącego, jego zastępcy oraz etatowego członka Kolegium

• Członkowie zarządów gmin, skarbnicy, sekretarze oraz inne osoby wydające decyzje administracyjne z upoważnienia wójta/ burmistrza/ prezydenta miasta

• Pracownicy banków państwowych zajmujący stanowiska prezesa, wiceprezesa, członka zarządu oraz skarbnika

• Pracownicy przedsiębiorstw państwowych zajmujący stanowiska Dyrektora Generalnego, jego zastępcy oraz głównego księgowego

• Pracownicy 1-osobowych spółek Skarbu Państwa oraz spółek, w których Skarb Państwa posiada udział większy niż 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji zajmujący stanowiska prezesa, wiceprezesa i członka zarządu

• Pracownicy agencji państwowych zajmujący stanowiska prezesa i wiceprezesa, Dyrektor Zespołu, Dyrektor Oddziału Terenowego i jego zastępcy lub stanowiska równorzędne

• Inne osoby pełniące funkcje publiczne w sytuacji, gdy stanowi tak ustawa szczególna

Aby zabezpieczyć bezstronność urzędników zajmujących najwyższe stanowiska ustawodawca wyznacza cały katalog funkcji, które nie mogą być przez nich piastowane ale tylko w trakcie wykonywania przez nich funkcji publicznych.

Działalność zabroniona w rozumieniu ustawy obejmuje:

• zakaz bycia członkiem zarządów, Rady Nadzorczej, Komisji Rewizyjnej w spółkach handlowych

• zakaz zatrudnienia lub wykonywania innych zajęć w spółkach prawa handlowego, które mogłyby wywołać podejrzenie o ich stronniczość lub interesowność

• zakaz bycia członkiem zarządu, RN, KR w spółdzielni mieszkaniowej

• zakaz bycia członkiem zarządów fundacji prowadzących działalność gospodarczą

• zakaz posiadania w spółkach prawa handlowego więcej niż 10% akcji lub udziałów przedstawiających więcej niż 10% kapitału zakładowego w każdej z tych spółek

• zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami. Nie dot. to działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, ale tylko w odniesieniu do gospodarstwa rodzinnego

Istnieją też zakazy co do działalności gospodarczej po zakończeniu pełnienia określonych funkcji lub zajmowania wyższych stanowisk. Naruszenie tych zakazów może powodować dwojakie sankcje, które są uzależnione od zajmowanego stanowiska:

• pociągnięcie do odpowiedzialności dyscyplinarnej

• rozwiązanie stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika lub odwołanie ze stanowiska

Osoby, których te zakazy dotyczą nie mogą przed upływem roku od zaprzestania zajmowania stanowiska lub pełnienia funkcji być zatrudnione lub wykonywać innych zajęć u przedsiębiorcy, jeżeli brały udział w wydaniu rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych dot. tego przedsiębiorcy. Osoby objęte zakazem są zobowiązane do złożenia oświadczenia o działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka i to jeszcze przed powołaniem na stanowisko, a także o zamiarze podjęcia takiej działalności lub zmianie jej charakteru w trakcie pełnienia funkcji.

Specjalna komisja na wniosek przełożonego lub osoby zainteresowanej w terminie 14 dni od momentu złożenia wniosku wydaje opinię dot. tego czy określona działalność gospodarcza może wywołać podejrzenie o stronniczość lub interesowność osoby, której dot. ograniczenie prowadzenia działalności. Oprócz zakazu prowadzenia działalności przez określone kategorie osób ustawodawca wprowadził też instytucje, których celem jest ułatwienie kontroli przestrzegania postanowień ustawy.

Do środków kontroli przestrzegania zakazów ustawowych należą:

1. OŚWIADCZENIA MAJĄTKOWE (składane co rok)- oświadczenia o stanie majątku dotyczą majątku odrębnego i majątku objętego małżeńską wspólnotą majątkową. Oświadczenie powinno zawierać m.in. info o posiadanych zasobach pieniężnych, posiadanych nieruchomościach, posiadanych udziałach/ akcjach w spółkach prawa handlowego, a ponadto o nabytym przez tę osobę albo jej małżonka od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, gminy, związku międzygminnego mieniu, które podlegało zbyciu w drodze przetargu

2. REJESTR KORZYŚCI- należy zgłaszać tu info o wszystkich stanowiskach i zajęciach wykonywanych zarówno w administracji publicznej jak i w instytucjach prywatnych, z tytułu której pobiera się wynagrodzenie oraz pracy zawodowej wykonywanej na własny rachunek, o faktach materialnego wsparcia działalności publicznej prowadzonej przez zgłaszającego, darowizny otrzymane od podmiotów krajowych lub zagranicznych jeśli ich wartość przekracza 50% najniższego wynagrodzenia za pracę pracowników, wyjazdach krajowych lub zagranicznych nie związanych z pełnieniem funkcji publicznych, jeśli ich koszt nie został pokryty przez zgłaszającego lub jego małżonka albo instytucje ich zatrudniające, inne korzyści o wartości przekraczającej 50% najniższego wynagrodzenia, a nie związanych z zajmowanym stanowiskiem lub pełnioną funkcją.

Wyjątki od zakazu zajmowania stanowisk we władzach spółek przez osoby pełniące funkcje publiczne

Zakaz ten nie dotyczy kilku grup osób, nie dotyczy osób, które zostały wyznaczone do spółek prawa handlowego z udziałem Skarbu Państwa, innych państwowych osób prawnych, gminy, związku międzygminnego lub innych komunalnych osób prawnych jako reprezentanci tych podmiotów (np. przedstawiciele ministerstwa). Osoby te mogą zastać wyznaczone max. do dwóch spółek handlowych

WOLNA DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA (działalność rejestrowana)

Wolna działalność to działalność, o której decyduje wyłącznie wola zainteresowanego podmiotu bez udziału organów administracji publicznej. Zatem podjęcie i wykonywanie działalności i moment jej zakończenia zależą wyłącznie od woli określonego podmiotu pod warunkiem uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców lub Ewidencji Działalności Gospodarczej (EDzG). Wpis do rejestru przedsiębiorców jest równoznaczny z rozpoczęciem działalności gospodarczej. Wpis do EDzG ma charakter publiczno-prawny. Organem prowadzącym EDzG jest organ administracji publicznej, czyli gmina właściwa ze względu na miejsce zamieszkania przedsiębiorcy, wykonująca jednak zadania zlecone z zakresu administracji rządowej. Wykonanie przewidzianego nakazu wpisu do EDzG w istocie jest wykonaniem ustawowego obowiązku poinformowania o podjęciu działalności. Nakaz wpisu do EDzG nie rodzi skutków prawnych w postaci interwencji organów administracji publicznej w sferę działalności gospodarczej. Kompetencje organu ewidencyjnego mają tu charakter wyłącznie porządkowy. Organ ewidencyjny nie ma kompetencji wydania zakazu prowadzenia działalności. Przepisy dot. wpisu do EDzG odnoszą się też do działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji, zezwolenia, licencji i regulowanej działalności gospodarczej. Postępowanie ewidencyjne prowadzi organ ewidencyjny, którym jest wójt/ burmistrz/ prezydent miasta. Właściwym miejscowo organem ewidencyjnym jest organ właściwy dla miejsca zamieszkania przedsiębiorcy (przebywa tam z zamiarem stałego pobytu). Postępowanie o wpis do EDzG, czyli postępowanie ewidencyjne jest wnioskowe, chyba że przepis szczególny przewiduje wpis z urzędu.

Wpisem do EDzG jest każda urzędowa adnotacja łącznie ze zmianą wpisu czy jego wykreśleniem. Jeśli wniosek o wpis do EDzG jest niekompletny bądź jest nieopłacony organ ewidencyjny wzywa wnioskodawcą do uzupełnienia wniosku w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia wniosku bez rozpoznania. Gdy wniosek spełnia wszelkie wymogi formalne i został opłacony, organ ewidencyjny w terminie niepóźniejszym niż 3 dni od momentu złożenia wniosku wydaje decyzję o wpisie do EDzG. Decyzja o wpisie do EDzG podlega natychmiastowemu wykonaniu. Wpis do EDzG polega na wprowadzeniu od systemu informatycznego danych zawartych w decyzji. Wpis do EDzG jest dokonywany z chwilą fizycznego zamieszczenia (wprowadzenia) danych do EDzG. Przed dokonaniem wpisu do EDzG organ ewidencyjny powinien zbadać czy nie zachodzą przesłanki odmowy wpisu. Organ ewidencyjny wydaje decyzję o odmowie wpisu, jeśli wniosek:

• dotyczy działalności nieobjętej przepisami ustawy

• wniosek został złożony przez osobę nieuprawnioną

• prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania określonej we wniosku działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę

Gdy zachodzi choć 1 z tych przesłanek organ ewidencyjny powinien zakończyć postępowanie ewidencyjne decyzją o odmowie wpisu. Jeśli nie występuje żadna z tych przesłanek organ ewidencyjny ma obowiązek dokonania wpisu. Jego decyzja ma charakter związany, co oznacza że w przypadku spełnienia wszystkich wymogów formalnych i opłacenia wniosku, w przypadku braku ustawowych przyczyn odmowy wpisu, nie może on w sposób uznaniowy zadecydować o losach wpisu. W przypadku zmiany danych zawartych we wniosku na podstawie których został dokonany wpis do EDzG, a które powstały po dokonaniu wpisu, przedsiębiorca jest zobowiązany w ciągu 7 dni od dnia zaistnienia zmiany złożyć wniosek o zmianę wpisu do EDzG. Wykreślenie wpisu może nastąpić na wniosek przedsiębiorcy o wykreśleniu. Taki wniosek przedsiębiorca ma obowiązek złożyć w ciągu 7 dni od momentu trwałego zaprzestania wykonywania działalności gospodarczej. Wpis do EDzG może też zostać wykreślony z urzędu. Wykreślenie to ma charakter obligatoryjny.

Wykreślenie z urzędu następuje w przypadku:

1. gdy prawomocnie orzeczono zakaz wykonywania określonej we wpisie działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę

2. wpisania do rejestru przedsiębiorców spółek państwowych powstałych z przekształcenia spółki cywilnej

3. stwierdzenia trwałego zaprzestania wykonywania przez przedsiębiorcę działalności

4. gdy organ ewidencyjny dokonał wpisu z naruszeniem prawa

Organ ewidencyjny może wykreślić z urzędu wpis zawierający dane niezgodne z rzeczywistym stanem rzeczy po uprzednim wezwaniu przedsiębiorcy do złożenia stosownego oświadczenia w terminie 7 dni. Organ ewidencyjny może przekazać drogą elektroniczną w terminie 7 dni od dnia wydania decyzji info o wykreśleniu przedsiębiorcy z EDzG właściwemu ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania przedsiębiorcy Urzędowi Statystycznemu, Naczelnikowi Urzędu Skarbowego oraz oddziałowi ZUS w celu porządkowania prowadzonych ewidencji

Zakres przedmiotowy wolnej działalności gospodarczej został określony od strony negatywnej, tzn. poprzez określenie rodzajów działalności gospodarczej podejmowanej w inny sposób. Chodzi tu o działalność gospodarczą, której wykonanie wymaga spełnienia szczególnych warunków, tj. uzyskania zezwolenia, licencji czy dokonania zgłoszenia na zasadach i w trybie unormowanym w przepisach prawa. Ograniczenie dopuszczalności działalności gospodarczej uzależnione jest w niektórych przypadkach od uzyskania koncesji. Koncesja jest wymagana w przypadku, gdy działalność gospodarcza nie może być wykonywana jako wolna lub po uzyskaniu wpisu do Rejestru Działalności Regulowanej oraz wymaga zmiany ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wolna działalność z racji swojej istoty nie jest poddana publiczno- prawnej reglamentacji. Obowiązek uzyskania wpisu do rejestru przedsiębiorców lub EDzG warunkujący podjęcie w sposób legalny działalności gospodarczej nie jest zatem ograniczeniem dostępu do podjęcia tej działalności, bo nie odpowiada mu kompetencja organu administracji publicznej w zakresie udzielenia zgody lub odmowy jej udzielenia na podjęcie przez zainteresowany podmiot działalności gospodarczej. Zgodnie z art. 6 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej „podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej jest wolne dla każdego na równych prawach” Zakres przedmiotowy obowiązku spełnienia określonych warunków wykonywania działalności obejmuje wszystkie przepisy prawne określające warunki wykonywania działalności gospodarczej zawarte w szeregu przepisach prawa materialnego, np. prawa budowlanego, zagospodarowania przestrzennego, BHP, prawa wodnego, prawa sanitarnego, prawa o ochronie przeciwpożarowej, prawa o ochronie środowiska. Realizacja spełnienia tych wymogów podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej jest przedmiotem kompetencji organów kontrolnych i nadzorujących. Organy te dysponują odpowiednimi środkami prawnymi służącymi do wyegzekwowania działalności gospodarczej zgodnej z obowiązującymi przepisami prawa.

Przedsiębiorca jest zobowiązany zapewnić, ażeby działalność gospodarcza była wykonywana bezpośrednio przez osoby legitymujące się posiadaniem odpowiednich uprawnień zawodowych, jeśli przepisy szczególne nakładają obowiązek posiadania takich uprawnień przy wykonywaniu działalności gospodarczej określonego rodzaju

Cwiczenia 17. IV

Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów wylicza 5 praktyk polegających na utrudnianiu innym przedsiębiorcom dostępu do rynku. Są to:

1. dumping

2. bojkot

3. dyskryminacja i przekupstwo

4. opłaty za przyjęcie towaru i ograniczenie wyrobów

5. sprzedaż bez marży handlowej

6. stosowanie nieuczciwych znaków legitymacyjnych

ad a. Polega na utrudnianiu sprzedaży towarów lub usług poniżej kosztów ich wytworzenia, lub na świadczeniu usług lub odsprzedaży poniżej kosztów zakupu, w celu eliminacji innych przedsiębiorców. Sprzedaż swoich towarów lub usług jest w zasadzie dozwolone. Zabronione jest tylko takie, którego celem jest eliminacja.

ad b. polega na nakłanianiu osób 3-cich do odmowy sprzedaży innym przedsiębiorcom, lub nie dokonywaniu zakupu towarów lub usług od innych przedsiębiorców. Bojkotem będzie więc silna presja jaką mogą wywołać przedsiębiorstwa dominujące nad innymi przedsiębiorstwami. Wykonanie tej zależności, do wprowadzenia bojkotu jest przesłanką, która powoduje, że działanie jednostki dominującej tego przedsiębiorstwa, jest czynem nieuczciwej konkurencji, nawet wtedy, gdyby ona sama tego bojkotu nie realizowała.

ad c. Polega na nieuzasadnionym, zróżnicowanym traktowaniu niektórych klientów. W praktyce to zróżnicowane traktowanie przyjmuje następujące formy:

1. zróżnicowanie warunków umów w zakresie cen i elementów związanych z ceną

2. nieuzasadnione odrzucanie ofert

3. odmowa współpracy

4. odmowa zawarcia lub kontynuacji umowy

5. wprowadzanie nieuzasadnionych obowiązków niezwiązanych z przedmiotem umowy

Działania te lub zachowania, będą czynem nieuczciwej konkurencji dopiero wtedy, gdy po dokładnym przeanalizowaniu wszystkich okoliczności, wyborów i po przeprowadzeniu analizy ekonomicznej i złożeniu oferty, będzie można stwierdzic, że są one nieuzasadnione. Trzeba pamiętac, że w stosunkach gospodarczych istnieje zasada swobody umów, która każdemu przedsiębiorcy gwarantuje prawo do wolnego wyboru kontrahenta, przedłożenia oferty, do wolnego kształtowania swoich stosunków umownych. Pod warunkiem, że ani cel umowy, ani jej treśc, nie sprzeciwiają się naturze ustawy, ani współżyciu społecznemu. Odmiennie zróżnicowane postępowanie będzie więc (…). W wielu wypadkach nie można zarzucić przedsiębiorcom że zawierają umowy pomimo istnienia zróżnicowanych warunków. Podstawowym wyłączeniem z możliwości powołania się na ustawę będzie jednak - jakakolwiek ekonomiczna przyczyna uzasadniająca zróżnicowanie przedsiębiorców i może ono wynikać z przepisów prawnych, które nakazują stosowanie wobec niektórych kontrahentów określonych preferencji

- ze specyfiki obrotu gospodarczego, gdzie często zwraca się uwagę na elementy niematerialne jak dobry, tradycja czy dobra marka, rozpoznawanie znaków towarowych

- w zdolnościach serwisowych i posiadanych doświadczeniach w tym zakresie jak: posiadanie gęstej siedzi oddziałów, rozprzestrzenienie ich po całym kraju.

- ogólna sytuacja ekonomiczna która nakazuje kontynuowanie współpracy ze stabilnym partnerem o silnej pozycji rynkowej, w czasach np. niepewności czy kryzysu na rynku.

Jeżeli któryś z tych elementów wystąpił, wówczas można zarzuci przedsiębiorcy nieuczciwość tego typu działania.

ad d. Są to czyny utrudniające wejście na rynek. Do tego czynu możemy zaliczyc pobieranie innych niż marza handlowa opłat za przyjęcie towaru do sprzedaży. Podjęcie działań mających na celu wymuszenie na klientach wyboru jako kontrahenta określonego przedsiębiorcy. Ten czyn może polegac w szczególności na ograniczeniu w istotny sposób, lub wyłączeniu możliwości dokonania przez klienta zakupu u danego przedsiębiorcy, lub u przedsiębiorcy z którym pozostaje on w stosunkach gospodarczych.

ad e. Emisji oraz realizacji znaków legitymacyjnych podlegają wymienione towary lub usługi, oferowanie przez jednego przedsiębiorcę, lub ich grupę, pozostających w związku gospodarczym.

Czynami nieuczciwej konkurencji jest też utrudnianie małym przedsiębiorcom dostępu do rynku, przez sprzedaż swoich towarów lub usług w obiektach handlowych o dużej powierzchni, sprzedaży po cenie nie uwzględniającej marży handlowej. Jednakże nie będzie czynem nieuczciwej konkurencji sprzedaż bez marży handlowej, jeżeli dokonywana jest w ramach wyprzedaży posezonowej, dwa razy do roku, pod koniec sezonu letniego i zimowego, trwającej jednorazowo nie dłużej niż miesiąc. Również nie będzie czynem nieuczciwym wyprzedaż towarów ze względu na upływ terminu przydatności do spożycia, czy w wyniku likwidacji obiektu handlowego, jeżeli wyprzedaż taka nie będzie trwała dłużej niż 3 miesiące od dnia podania do publicznej wiadomości informacji, o likwidacji tego obiektu, a w przypadku likwidacji wszystkich obiektów handlowych danego przedsiębiorcy, nie dłużej niż rok. Nieuczciwa konkurencją utrudniającą dostęp do rynku, jest również emitowanie oraz realizowanie znaków legitymacyjnych. (…)

Czynem nieuczciwej konkurencji jest przekupstwo osób pełniących funkcje publiczne -Art. 299 k.k.

1. przekupstwo

- dotyczy osoby fizycznej będącej przedsiębiorcą

- działającej na rzecz przedsiębiorcy w ramach uprawnień do jego reprezentacji, lub podejmowaniu w jego imieniu decyzji, lub wykazywania nad nim wartości.

- działającej na rzecz przedsiębiorcy za zgodą osoby upoważnionej do reprezentacji przedsiębiorcy lub wykorzystania kontroli nad nim, lub podejmowania decyzji w jej imieniu.

2. wytwarzani, import, dystrybucja, sprzedaż, najem lub oddawanie do używania pod innym tytułem prawnym i posiadanie w celach zarobkowych urządzeń niedozwolonych w rozumieniu przepisów o ochronie niektórych usług świadczonych drogą elektroniczną.

Jest także instalacja, serwis, wymiana urządzeń niedozwolonych w celach zarobkowych i wykorzystanie informacji przekazywanych do promocji tych urządzeń i związanych z nimi usług.

Czyny związane z rozwojem technologii i rozwojem nowej branży.

Czynem nieuczciwej konkurencji jest nieuczciwa reklama. Powszechnie przyjmuje się, że reklamą jest rozpowszechnianie informacji o towarze, lub usłudze w celu zwrócenia na niego uwagi i zachęcania do jego zakupu. Mówiąc że reklamą jest każda wypowiedź związana z wykonywaniem jakiejkolwiek działalności gospodarczej, rzemiosła, wolnych zawodów, mających na celu przyczynienie się do zbytu towarów lub usług.

Ustawa o zwalczanie nieuczciwej konkurencji- brak definicji nieuczciwej reklamy, poprzestaje na wyliczeniu czynów nieuczciwej reklamy:

1. zakaz reklamy alkoholu

2. zakaz reklamy gier losowych i zakładów wzajemnych

3. ograniczenie reklamy w zakresie farmaceutyków wydawanych z przepisu lekarza

4. zakaz reklamy wyrobów tytoniowych

W przypadku gdy przepis ustawy szczególnej, rozporządzenia, lub innego aktu normatywnego stanowi konkretnym, a dotyczącym reklamy zakazie, to jego naruszenie powoduje, że będzie on czynem nieuczciwej konkurencji. Zakazana jest reklama niezgodna z dobrymi obyczajami, oraz uchybiająca zgodności. Zakazana reklama z wykorzystaniem elementów nieprzyzwoitych, obscenicznych, oraz z wykorzystaniem elementów religijnych w spotach, które obrażają uczucia religijne wierzących. Reklama stojąca w sprzeczności z nakazami moralnymi, dobrymi obyczajami, ze zwyczajami przyjętymi w Polsce- jest to czyn nieuczciwej konkurencji sprzeczny z prawem.

Czynem nieuczciwej reklamy jest również reklama wprowadzająca w błąd. Ażeby stwierdzic że reklama nie wprowadza w błąd, należy uwzględnic wszystkie jej elementy. Zwłaszcza te dotyczące ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy i konserwacji reklamowanych produktów i usług, a także zachowanie się klienta. Za naruszenie czynem nieuczciwej konkurencji, będzie reklama odwołująca się do uczuc klienta poprzez wywołanie lęków, wykorzystanie przesądów związanymi ze zwyczajami panującymi w danej grupie społecznej, etnicznej, zawodowej lub innej. W Polsce w odniesieniu do reklam dla dzieci nie ma specjalnych ograniczeń. Reklama sprawiająca wrażenie neutralnej informacji - ta forma nieuczciwej reklamy występuje najczęściej, szczególnie w czasopismach. Czyn ten polega na informowaniu czytelnika o użyteczności jakiegoś produktu o jego walorach, korzyściach stosowania, bez najmniejszej wzmianki, że czytany tekst to nic innego jak materiał reklamowy. Przy ukrytej reklamie nie jest ważne czy informacje podawane w ten sposób są prawdziwe. O tym czy jest to czyn nieuczciwej konkurencji przesądza sposób prezentacji towaru lub usługi.

Reklama naruszająca prywatność - ustawodawca zabrania uciążliwego dla klientów nagadywania przez akwizytorów w miejscach publicznych, przesyłania na koszt klienta nie zamówionych towarów, lub nadużywania technicznych środków przekazu informacji. Tego rodzaju środki ograniczają swobodę podjęcia decyzji przez klienta. Przymus psychiczny, presja sytuacji jaką wywiera się na kliencie poprzez taką reklamę jest bezwzględnie zabronione.

Reklama porównawcza - to reklama umożliwiająca bezpośredni lub pośrednio rozpoznanie konkurenta, alb towarów lub usług oferowanych przez konkurenta. Ustawodawca wskazuje kiedy taka reklama porównawcza nie jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, a w konsekwencji kiedy jest dopuszczalna- jeżeli spełnione są przesłanki:

1. nie jest to reklama wprowadzająca w błąd

2. w sposób rzetelny i dający się zweryfikować na podstawie obiektywnych kryteriów porównuje towary lub usługi zaspokajające te same potrzeby, lub przeznaczone do tego samego celu

3. w sposób obiektywne porównuje kilka lub jedną istotną charakterystyczną, prawdziwą i typową cechę tych towarów lub usług

4. na rynku nie powoduje pomyłek w rozróżnianiu między reklamującym się towarem a innymi, oraz nie stanowi podstawy do pomyłki pomiędzy towarami, usługami, znakami towarowymi, oznaczeniami przedsiębiorstwa, lub innymi oznaczeniami odróżniającymi.

5. Niedyskryminacja jakichkolwiek towarów, usług, działalności lub jakichkolwiek innych oznaczeń, a także okoliczności dotyczących konkurenta. W odniesieniu do towarów z geograficznym oznaczeniem - regionalnym, odnosi się do towarów z takim samym oznaczeniem, nie wykorzystuje renomy znaków towarów, oznaczenia przedsiębiorstwa, lub innego oznaczenia odróżniającego konkurenta, ani regionalnego oznaczenia produktów lub usług konkurencyjnych.

6. Nie przedstawia towaru albo usługi jako imitacji/ naśladownictwa towaru lub usługi opatrzonej chronionym znakiem towarowym lub innym oznaczeniem odróżniającym.

Reklama porównawcza - w zależności od jej warunków powinna wskazywać jasno i jednoznacznie datę oferty z którą jest związana, lub przynajmniej zawierać informacje, że oferta jest ważna do dnia wyczerpania zapasów towarów, bądź zaprzestania wykonywania usługi. Jeżeli oferta specjalne nie obowiązuje, powinna wskazywać datę od której specjalne cena lub inne szczególne warunki nie będą obowiązywać.

Przedsiębiorca który reklamuje produkty wykorzystując nieuczciwą reklamę zawsze jest odpowiedzialny za ten czyn. W działalności gospodarczej każdy konsument spotyka się z szerokim wachlarzem różnego rodzaju form reklamy bazującej (…) Czynem nieuczciwej konkurencji będzie również sprzedaż konsumentom towarów i usług z przyznaniem wszystkim lub tylko niektórym nabywcom nieodpłatności premii, w postaci towarów i usług odmiennych od odmiennych od stanowiących przedmiot konkurencji. . W takich przypadkach czynem nieuczciwej konkurencji nie będzie sprzedaż, gdy premię stanowią towary lub usługi o niewielkiej wartości ekonomicznej lub próbki towarów, wygrane w loterii promocyjnych organizowanych na podstawie przepisów o grach i zakładach wzajemnych, lub konkursach których wynik nie zależy od przypadku. W zakresie loterii promocyjnej czynem nieuczciwej konkurencji jest formułowanie ofert które stwarzają konsumentowi pewność wygranej, jeżeli tylko klient złoży zamówienie na towar lub usługę objętą promocją, lub zapłaci z góry określoną kwotę.

Czynem nieuczciwej konkurencji będzie sprzedaż lawinowa- polega na proponowaniu nabywania towarów i usług poprzez składanie nabywcom obietnicy uzyskania korzyści materialnych w zamian za nakłanianie innych osób do dokonania takich samych transakcji, z kolei osoby te uzyskałyby podobne korzyści materialne w skutek nakłaniania innych osób w tym samym zorganizowanym systemie nabywania dóbr i usług. Czynu nieuczciwej konkurencji nie stanowi organizowanie sprzedaży …… gdy są spełnione warunki:

1. uczestnictwa w sprzedaży, pochodzą z środków uzyskiwanych ze sprzedaży lub z zakupu dóbr i usług, po cenie, której wartość nie może rażąco przekraczać rzeczywistej wartości rynkowej tych dóbr i usług.

2. Osoba rezygnująca w systemie udziału w sprzedaży ma prawo do odsprzedaży organizatorowi sytemu za co najmniej 90% ceny zakupu wszystkich nabytych od organizatora a nadających się do sprzedaży towarów, materiałów informacyjnych, próbek towarów, materiałów prezentacyjnych, pod warunkiem ze zostały one zakupione nie później niż przed dniem złożenia organizatorowi rezygnacji.

Czynem nieuczciwej konkurencji jest prowadzenie działalności gospodarczej polegającej na zarządzaniu mieniem zgromadzonym w ramach grupy z udziałem konsumentów, która to została utworzona w celu finansowania zakupu praw rzeczy ruchomych, nieruchomości lub usług na rzecz uczestników grup. Ponadto czynem nieuczciwej konkurencji jest organizowanie grupy z udziałem konsumentów w celu finansowania zakupów w systemie konsorcyjnym.

Postępowanie w sprawach czynu nieuczciwej konkurencji

Krąg osób uprawnionych do wystąpienia z roszczeniami wynikającymi z czynów nieuczciwej konkurencji sprowadza się do przedsiębiorcy jako podmiotu najszerzej uprawnionego , który w razie dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, gdy jego interes został naruszony lub zagrożony może:

1. żądać zaniechania niedozwolonych działań

2. żądać usunięcia skutków niedozwolonych działań

3. złożyć jednokrotnie lub wielokrotnie oświadczenie w odpowiedniej treści i formie

4. naprawienia wyrządzonej czynem nieuczciwej konkurencji szkody

5. żądać wydania bezpodstawnie uzyskanych korzyści

6. może żądać zasądzenia odpowiedniej sumy pieniężnej na określony cel społeczny związanym ze wspieraniem kultury polskiej lub ochrony dziedzictwa narodowego.

Te uprawnienia ma wówczas gdy czyn nieuczciwej konkurencji był czynem zawinionym.

Ponadto sąd na wniosek uprawnionego może orzec o opakowaniach, materiałach reklamowych i innych przedmiotach bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji. W szczególności sąd może orzec:

1. ich zniszczenie

2. zaliczenie na poczet odszkodowania

Z roszczeń związanych z a), b), c) i f) może też wystąpić krajowa lub regionalna organizacja, której celem statutowym jest ochrona interesów przedsiębiorców, oraz Prezes Ochrony Konkurencji i Konsumentów jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji zagraża lub narusza interesy konsumentów. Roszczenia z tytułu czynu nieuczciwej konkurencji ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat. Bieg jego przedawnienia liczony jest oddzielnie dla każdego rodzaju naruszenia.

W przypadku ochrony konkurencji i konsumentów mamy do czynienia z tzw. koncentracją, która powoduje monopolizację rynku. Do takiego zjawiska może dojść dwojako:

a) działania odgórne

b) działania oddolne

ad a) Monopolizacja odgórna polega na tym, że wyłączność na określonego rodzaju działalność gospodarczą, lub wszystkich rodzajów tej działalności zastrzegły sobie różnorodne organy państwowe. Taka forma występuje w systemie nakazowo-rozdzielczym. W gospodarkach rynkowych monopolizacja może dotyczyć tylko kilku kluczowych branż i jest motywowana szczególnymi względami dobra wspólnego lub bezpieczeństwa państwa.

ad b) Monopolizacja oddolna realizowana jest poprzez przepisy koncentracji przedsiębiorców - może mieć charakter:

1. pozytywny- konkurencja staje się bardziej czytelna ( transparentna)

2. negatywny- konkurencja zostaje ograniczona istotnie lub znika

Po to aby przeciwdziałać tym negatywnym czynnikom wszystkie największe procedury koncentracji przedsiębiorstw są poddawane prewencyjnemu nadzorowi ( kontroli)

Zmiana koncentracji podlega obowiązkowi zgłoszenia do prezesa urzędu ochrony konkurencji i konsumentów

a) w przypadku gdy łączny/ światowy obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość miliarda euro.

b) w przypadku gdy łączny obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji na terytorium RP w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość…..

Po to ażeby ułatwić czynności, zdarzenia, które podlegają obowiązkowi zgłoszenia. Można je podzielić na dwa rodzaje:

1. dotyczy zamiaru koncentracji w postaci zdarzeń - fuzji- czyli połączenia dwóch lub więcej samodzielnych przedsiębiorstw - akwizycji- przejęcia poprzez nabycie lub objęcie akcji, innych papierów wartościowych, udziału, całości lub części majątku, lub w jakikolwiek inny sposób bezpośredniej lub pośredniej nad całym lub częścią jednego lub więcej przedsiębiorców przez jednego lub więcej przedsiębiorców.

- joint venture- utworzenie przez przedsiębiorców nowego podmiotu gospodarczego

- nabycie przez przedsiębiorcę części mienia innego przedsiębiorcy, jeżeli obrót realizowany przez to mienie, w którymkolwiek z 2 lat obrotowych poprzedzających zgłoszenie przekroczył na terytorium RP równowartość 10 milionów euro.

2) obowiązek zgłoszenia koncentracji powstaje w przypadku objęcia/nabycia akcji lub udziałów innego przedsiębiorcy powoduje osiągnięcie lub przekroczenie 20% głosów na walnym zgromadzeniu wspólników

- objęcie przez tą samą osobę funkcji członka organu zarządzającego lub organu kontrolnego konkurujących ze sobą przedsiębiorstwach.

Wyłączenia z obowiązku zgłoszenia koncentracji są Dość liczne, w większości wypowiedzi zakres wyłączeń w nich ujęty nie budzi wątpliwości. Wyłączenia dzieli się na:

1. wyjątki którą wspólną cechą jest to, że zawierają określone wskazania zawierające gwarancję, że koncentracja nie zagrozi rynkowi.

2. Grupa, która ma charakter czasowy

Zamiarowi koncentracji nie podlega zgłoszenie, gdy obrót przedsiębiorcy, nad którym ma nastąpić nabycie kontroli przez nabycie lub objecie akcji/udziałów; której akcje udziały lub inne papiery wartościowe zostaną objęte lub nabyte w sposób bezpośredni lub pośredni, przez jednego lub więcej przedsiębiorców w zakresie sprawowania nad nim kontroli przez przedsiębiorcę lub więcej przedsiębiorców.

Zgłoszeniu nie podlega zamiar koncentracji polegający na czasowym objęciu/nabyciu przez instytucję finansową akcji/udziałów, w celu odsprzedaży. Jeżeli przedmiotem działalności gospodarczej tej instytucji jest prowadzenie na własny lub cudzy rachunek działalności gospodarczej, inwestowanie w udziały/akcje innych przedsiębiorców, warunek odsprzedaży przed upływem roku od dnia nabycia, oraz że instytucja nie wykonuje praw z tych akcji/ udziałów z wyjątkiem prawa do dywidendy, lub wykorzystuje te prawa wyłącznie w celu przygotowania do odsprzedaży całości lub części, jego majątku lub udziałów. Nie podlega zgłoszeniu czasowe nabycie przez przedsiębiorcę akcji/ udziałów w celu zabezpieczenia wierzytelności, pod warunkiem że nie będzie wykonywać praw z tych akcji lub udziałów, z wyłączeniem prawa do ich sprzedaży.
Następującej w toku postępowania upadłościowego, z wyjątkiem sytuacji, gdy zamierzający przejąć kontrolę jest konkurentem lub należy do grupy kapitałowej, do której należą konkurenci przedsiębiorcy przejmowanego. Przedsiębiorców należących do tej samej grupy kapitałowej- to jeden organizm gospodarczy, w związku z tym nie dochodzi tutaj do połączenia interesów gospodarczych niezależnych do siebie przedsiębiorców uczestniczących w rynku.

Wydanie decyzji w sprawach koncentracji - kilka rodzajów decyzji, gdy przedsiębiorcy zgłaszają zamiar dokonania koncentracji, lub gdy Prezes Ochrony Konkurencji i Konsumentów poweźmie taką wiadomość z urzędu. Są to w szczególności decyzje dotyczące:

1. zgody na dokonanie koncentracji bez żadnych dodatkowych warunków

2. zgody na dokonanie koncentracji po spełnieniu warunków określonych w ustawie - obowiązek złożenia informacji o realizacji tych warunków

3. zakaz koncentracji

Ponadto prezes może dokonać zwrotu zgłoszenia zamiaru koncentracji, jeżeli przedsiębiorca nie spełni warunków formalnych, wezwać zgłaszającego zamiar koncentracji do usunięcia wskazanych w zgłoszeniu braków, lub uzupełnienia w nim niezbędnych informacji, w wyznaczonym do tego terminie. Prezes urzędu w drodze decyzji, może wydać zgodę na dokonanie koncentracji w przypadku, w którym po spełnieniu przez przedsiębiorców zamierzających dokonać koncentracji na rynku, nie zostanie istotnie ograniczona. W szczególności przez powstanie lub wzmocnienie pozycji dominującej na rynku. Prezes urzędu może na przedsiębiorcę lub przedsiębiorców zamierzających dokonac koncentracji nałożyc obowiązek lub przyjąc ich zobowiązanie do:

• zbycia całości lub części majątku jednego lub kliku przedsiębiorców

• wyzbycia się kontroli przed określonym przedsiębiorcą w szczególności zbycia określonego pakietu akcji, udziałów lub odwołania z funkcji członka zarządu lub organu kontrolnego jednego lub kilku przedsiębiorców

• udzielenia licencji praw wyłącznych konkurentów

Prezes nakłada te obowiązki lub przyjmuje zamiar wykonania w drodze decyzji, w których określa tez termin wykonania tych warunków. W drodze decyzji prezes nakłada na przedsiębiorcę lub przedsiębiorców obowiązek składania w wyznaczonym terminie informacji o realizacji tych warunków. W drodze decyzji prezes urzędu dokonuje też zakazu koncentracji, w wyniku której na rynku zostanie ograniczona w sposób istotny konkurencja. W szczególności przez:

1. powstania pozycji dominującej na rynku

2. wzmocnienia pozycji dominującej na rynku

Wyjątek, który zakłada że pomimo wystąpienia negatywnych skutków, dojścia do skutku koncentracji, istnieją przesłanki przemawiające za jej dokonaniem. Prezes urzędu wydaje decyzję na wykonanie koncentracji, w wyniku której konkurencja zostanie ograniczona, W szczególności poprzez:

1. powstania pozycji dominującej na rynku

2. wzmocnienia pozycji dominującej na rynku

W przypadku, gdy odstąpienie od zakazu koncentracji jest uzasadnione, bo koncentracja przyczyni się do rozwoju ekonomicznego lub postępu technicznego, bądź wywrze pozytywny wpływ na gospodarkę narodową- wówczas to nie ochrona konkurencji i konsumenta, ale ochrona interesu publicznego będzie najważniejsza.

Decyzje prezesa urzędu w sprawach koncentracji przedsiębiorców wygasają, jeżeli w terminie 2 lat od dnia ich wydania koncentracja nie doszła do skutku. Prezes urzędu na wniosek przedsiębiorcy uczestniczącego w koncentracji może przedłużyć ten termin w drodze postanowienia jeden rok, pod warunkiem, że przedsiębiorca wykaże, że nie nastąpiła zmiana okoliczności w wyniku której, koncentracja może spowodować istotne ograniczenie konkurencji na rynku.

Prezes urzędu może przeprowadzić postępowanie wyjaśniające. Na postanowienie Prezesa urzędu dotyczące odmowy przedłużenia terminu przysługuje przedsiębiorcą uczestniczącym w koncentracji możliwość zażalenia. W przypadku wydania postanowienia o odmowie przedłużenia terminu- jej dokonanie po upływie przewidzianego terminu wymaga ponownego zgłoszenia zamiaru koncentracji do Prezesa urzędu i uzyskania zgody na jej dokonanie. Zamiar koncentracji podlega zgłoszeniu jeżeli łączny obrót przedsiębiorców uczestniczących w koncentracji w roku obrotowym poprzedzającym rok zgłoszenia przekracza równowartość 50 milionów euro.

Prywatyzacja- polega obejmowaniu akcji w podwyższonym kapitale zakładowym jednoosobowej spółki Skarbu Państwa, powstałej w drodze komercjalizacji przez podmioty inne niż Skarb Państwa, lub państwowe osoby prawne, zbywaniu, nabywaniu należących do Skarbu Państwa akcji w spółkach, lub rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi przedsiębiorstwa państwowego, lub spółki, powstałej w wyniku komercjalizacji.

Ustawa o komercjalizacji przedsiębiorstw państwowych stanowi o dwóch formach prywatyzacji:

1. bezpośrednia

2. pośrednia

ad 1) polega na rozporządzaniu wszystkimi składnikami materialnymi i niematerialnymi majątku przedsiębiorstw państwowych poprzez:

1. sprzedaż przedsiębiorstwa

2. wniesienie przedsiębiorstwa do spółki

3. oddanie przedsiębiorstwa do odpłatnego korzystania

Istota prywatyzacji bezpośredniej - jest to rozporządzanie przez właściwy organ administracji publicznej całym mieniem przedsiębiorstwa państwowego w celu zmiany właściciela. Prywatyzacja bezpośrednia oznacza zimne właściciela. Skutek prawny prywatyzacji bezpośredniej- sukcesja uniwersalna, która polega na wstąpieniu nabywcy przedsiębiorstwa państwowego w całości praw i obowiązków dotychczasowego przedsiębiorcy państwowego, bez względu na charakter stosunku prawnego, z którego te prawa i obowiązki wynikają. Na skutek sukcesji uniwersalnej, nabywca przejmuje wierzytelności i należności przedsiębiorstwa państwowego, wobec innych pracowników przedsiębiorstwa oraz jego kontrahentów. Kupujący lub przejmujący przedsiębiorstwa państwowe jest za nie odpowiedzialny. Odpowiedzialność ograniczona jest do wartości przedsiębiorstwa państwowego, według jego wartości w chwili jego nabycia. Prywatyzacji bezpośredniej dokonuje Minister SP w formie zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej, lub upoważniony przez niego pełnomocnik. Organ założycielski prywatyzowanego przedsiębiorstwa państwowego dokonuje prywatyzacji bezpośredniej z własnej inicjatywy, bądź na wniosek dyrektora przedsiębiorstwa państwowego i rady pracowniczej, albo złożonej oferty nabycia przedsiębiorstwa, czy zawarciu umowy o oddaniu przedsiębiorstwa do odpłatnego użytkowania. Organ założycielski nie jest związany wnioskiem dyrektora przedsiębiorstwa państwowego ani jego rady pracowniczej. Od decyzji o prywatyzacji bezpośredniej NIE przysługuje prawo do wniesienia sprzeciwu. Zarządzenie o przeprowadzeniu prywatyzacji bezpośredniej podlega wpisowi w rejestrze przedsiębiorców. Przed wydaniem zarządzenia o prywatyzacji bezpośredniej, analizuje się stan przedsiębiorstwa, która obejmuje między innymi: ustalenie stanu prawnego przedsiębiorstwa państwowego, jego majątku, oraz ocena realizacji obowiązków wynikających z ochrony środowiska i ochrony dóbr kultury, oraz oszacowania wartości przedsiębiorstwa. Wynik analizy wiąże organ założycielski. Zarządzenie o prywatyzacji bezpośredniej to postawienie przedsiębiorstwa państwowego w stan faktycznego pozbycia się majątku przedsiębiorstwa, co oznacza zaprzestanie działalności gospodarczej dotychczasowych organów przedsiębiorstwa państwowego. Ich funkcje przejmuje pełnomocnik ds. prywatyzacji, który dokonuje prywatyzacji przedsiębiorstwa, zgodnie z zarządzeniem, po którym sporządza bilans zamknięcia oraz występuje do sądu z wnioskiem o wykreślenie przedsiębiorstwa państwowego z rejestru przedsiębiorców. W wyniku tych działań następuje likwidacja przedsiębiorstwa państwowego jako państwowej osoby prawnej. W sensie podmiotowym prywatyzowane przedsiębiorstwo istnieje nadal, zmienia się natomiast forma stosunków własnościowych.

ad 2) Prywatyzacja pośrednia- polega na zbyciu akcji lub udziałów jednoosobowej spółki SP, która powstała w drodze komercjalizacji z przekształceniem przedsiębiorstwa państwowego. Prywatyzacja pośrednia wskazuje na dwutorowośc tego procesu:

1. komercjalizacja przedsiębiorstwa państwowego czyli przekształcenie przedsiębiorstwa państwowego w spółkę kapitałową.

2. Zbywanie lub nabywanie akcji lub udziałów w kapitale należącym do SP.

Organem właściwym do zbywania akcji lub udziałów SP jest Minister właściwy ds. SP. Ofertę zbycia akcji lub udziałów SP poprzedza analiza, której celem jest ustalenie sytuacji prawnej majątku spółki, stanu i perspektyw rozwoju przedsiębiorstwa państwowego, oszacowania wartości przedsiębiorstwa, ocenę realizacji wymogów wynikających z ochrony środowiska. Przed zaoferowaniem akcji, Minister SP może zobowiązać spółkę do wprowadzenia w jej przedsiębiorstwie zmian wymagających bądź uwzględniających konieczność ochrony środowiska, w szczególności wynikających z analizy przedsiębiorstwa państwowego. Zbywanie akcji bądź udziałów należących do SP w celu prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego, odbywa się w jednym z 5 trybów i obejmujący:

• Ofertę publiczną

• Przetarg publiczny

• Rokowania podjęta na podstawie publicznego zaproszenia

• Przyjęcia oferty w trybie ustawy o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych z 29.07.2005r.

• Akcji ogłoszonej publicznie. Jeżeli przedmiotem zbycia są akcje spółki, w której SP posiada nie więcej jak 10% kapitału zakładowego, a cena sprzedaży nie jest niższa od wartości księgowej akcji.

Zbycie akcji bądź udziałów należących do SP w innym trybie, naruszający tryb ich zbywania, jest nieważny, nie rodzi skutków prawnych.

Do 1990r. państwo posiadało monopol w zakresie świadczenia usług komunikacyjnych i łączności, a więc pocztowych i telekomunikacyjnych. Państwo realizowało ten monopol przez Pocztę Polską Telefon i Telegraf. W wyniku podjętych reform społeczno-politycznych i gospodarczych doszło do przełamania monopolu państwowego, oraz do podziału prowadzonej działalności, na działalność telekomunikacyjną i działalność pocztową.

Działalność telekomunikacyjna została przejęta przez utworzoną spółkę Telekomunikacja Polska S.A. Działalność pocztową przejęło przedsiębiorstwo publiczne Poczta Polska. Zarówno telekomunikacja jak i Poczta Polska, przejęły działalność na zasadzie wyłączności. Podział tej działalności nastąpił w oparciu o ustawę z 28.VI.1990r. o łączności. Ustawa zapoczątkowała proces urynkowienia usług telekomunikacyjnych, jak i usług pocztowych. Poczta Polska świadczy szeroko rozumiane usługi pocztowe, która stosownie do art2 przyjmowaniu, przemieszczaniu, doręczaniu przesyłek, oraz tzw. druków bezadresowych. Prowadzenie punktów wymiany umożliwia przyjęcie i wymianę korespondencji pomiędzy podmiotami korzystającymi z usług tych punktów realizowania przekazów pocztowych.

Usługi pocztowe są wykonywane w obrocie krajowym jak i zagranicznym, świadczone na terytorium RP i mające charakter zarobkowy. Usługami pocztowymi nie są w świetle ustawy przemieszczenia i doręczenia własnych przesyłek, jeżeli jest ono wykonywane bez udziału osób trzecich, doręczanie i przemieszczanie dokumentów dotyczących towarów a wraz z nimi innych niż korespondencja przedmiotów i rzeczy, wymiana korespondencji poprzez podmioty wymieniające się o nieodpłatnym charakterze, przemieszczanie doręczanie i przyjmowanie przesyłek przez pocztę specjalną Ministra spraw wewnętrznych, przemieszczanie doręczanie i przyjmowanie przesyłek przez Wojskową Pocztę Polową Ministra ds. Obrony Narodowej, przekazywania doręczania przesyłek w ramach struktur odpowiednich służb : policja, ABW, SG itd. Poza świadczeniem usług pocztowych mówi się o tzw. powszechnych usługach pocztowych- są to usługi polegające na przemieszczaniu, doręczaniu i przyjmowaniu przesyłek pocztowych do 2 tys. Gramów, w tym też przesyłek poleconych i przesyłek wartościowych z deklarowaną wartością, paczek pocztowych do tysiąca gram, w tym z zadeklarowaną wartością, doręczanie nadesłanych z zagranicy paczek pocztowych o wadze do 20 tys. gram, realizowanie przekazów pocztowych.

Powszechne usługi pocztowe są świadczone krajowo i zagranicznie. Na terytorium RP w sposób jednolity dla całego terytorium, w porównywalych warunkach, po przystępnych cenach z zachowaniem wymaganej przez prawo jakości, oraz z zapewnieniem co najmniej jednego opróżnienia skrzynki pocztowej, doręczenie przesyłek co najmniej w każdy dzień roboczy, przynajmniej przez 5 dni w tygodniu.

Działalność pocztowa może być wykonywana:

1. jako działalnośc wymagająca zezwolenia

2. jako działalnośc regulowana

3. wolna działalnośc pocztowa

4. działalnośc pocztowa wykonywana na zasadzie wyłączności- monopol na świadczenie usług pocztowych

ad 1) ogranicza się do świadczenia pewnych powszechnych usług pocztowych, wymóg uzyskania zezwolenia ogranicza się do działalności polegającej na przyjmowaniu, przemieszczaniu, doręczaniu przesyłek z korespondencją do 2 tys. gram. Wymóg uzyskania zezwolenia nie dotyczy operatora publicznego w zakresie świadczonych przez niego usług pocztowych określonego rodzaju. Wprowadzenie obowiązku uzyskania zezwolenia na prowadzenie działalności pocztowej ma na celu weryfikację możliwości przestrzegania przez operatora usług pocztowych podstawowych wymagań związanych ze świadczeniem tych usług: związanych z przestrzeganiem tajemnicy korespondencji, bezpieczeństwa w sieci w związku z przewozem niebezpiecznych towarów, ochrony danych i ochrony środowiska. Zezwolenie na prowadzenie działalności pocztowej wydaje Prezes urzędu komunikacji elektronicznej, w formie decyzji administracyjnej, po spełnieniu przez podmiot ustawowych przesłanek warunkujących uzyskanie takiego zezwolenia. Zezwolenie na prowadzenie tej działalności na czas oznaczony, ale nie krótszy niż 5 lat a nie dłuższy niż 25 lat. Może być ono cofnięte, ograniczone co do zakresu lub obszaru działalności. W przypadku cofnięcia zezwolenia ustawa przewiduje dwa rodzaje cofnięcia:

1. obligatoryjne- ma miejsce w przypadku:

• wydania prawomocnego orzeczenia zakazującego przedsiębiorcy dalszego wykonywania działalności objętej zgłoszeniem i wydanym na tej podstawie zezwoleniem.

• Wykonywanie działalności sprzecznej z przepisami ustawy w szczególności w zakresie usług zastrzeżonych.

• Wykonywanie działalności objętej zezwoleniem, zagrażającej bezpieczeństwu państwa lub bezpieczeństwu i porządkowi oraz obronności państwa.

• W przypadku gdy przedsiębiorca przestaje spełniac warunki określone przepisami prawa, wymagane w działalności określonej w zezwoleniu

• Nie usunięcie przez przedsiębiorcę stanu faktycznego lub prawnego, niegodnego z przepisami regulującymi działalnośc pocztową, objętą zezwoleniem w terminie wyznaczonym przez prezesa UKE

2. Fakultatywne- następuje w dwóch przypadkach:

• Nie rozpoczęcia przez przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie w terminie 6 miesięcy od dnia wydania zezwolenia, pomimo wezwania przez prezesa urzędu do podjęcia lub zaprzestania wykonywania działalności pocztowej.

• W przypadku ogłoszenia upadłości lub otwarcia likwidacji przedsiębiorcy posiadającego zezwolenie.

Zarówno a) jak i b) przesłanki cofnięcia zezwolenia na działalność pocztowa są skutkiem prawnym wyżej wskazanych celów. W przypadku wydania zezwolenia możliwe jest też ograniczenie zakresu prowadzonej działalności pocztowej, lub obszaru na którym będzie prowadzona. Decyzja o cofnięciu zezwolenia lub o ograniczeniu obszaru działalności może być podjęta po bezskutecznym wezwaniu operatora do usunięcia przyczyn uzasadniających wydanie takiej decyzji. W przypadku cofnięcia zezwolenia może być ono ponownie wydane ale dopiero po upływie 3 lat od dnia w którym decyzja o cofnięciu stała się ostateczna. Wykonywanie działalności pocztowej nie wymagającej zezwolenia jest działalnością regulowaną.

ad 2) regulowana działalność pocztowa to działalność gospodarcza, której wykonania wymaga spełnienia pewnych warunków określonych przez ustawę. Jednym z nich jest uzyskanie wpisu do rejestru operatorów pocztowych. Uzyskanie wpisu w rejestrze następuje na podstawie pisemnego wniosku zainteresowanego podmiotu. W takim przypadku należy określić zakres regulowanej działalności pocztowej który obejmuje:

• Przyjmowanie, przemieszczanie, doręczanie przesyłek innych niż przesyłki z korespondencją do 2 tys. gramów, innych niż przesyłki dla ociemniałych.

• Prowadzenie punktów wymiany umożliwiających przyjęcie i wymianę korespondencji pomiędzy podmiotami korzystającymi z obsługi tych punktów.

• realizowanie przekazów pocztowych

ad 3) działalność pocztowa nie wymaga zezwolenia ani wpisu do rejestru, to wolna działalność pocztowa. Polega na przyjmowaniu, doręczaniu, przemieszczaniu druków bezadresowych, oraz działalności wykonywanej przez agenta, lub agenta pocztowego na podstawie umowy agencyjnej zawartej z operatorem, zawierana na podstawie licencji.

Powszechne usługo pocztowe, to pewien minimalny standard, zakres usług pocztowych o określonej jakości. Usługi te powinny być świadczone w sposób ciągły, po przystępnych cenach, i identycznym poziomie dla wszystkich użytkowników znajdujących się w podobnej sytuacji, dostępne bez jakiejkolwiek formy dyskryminacji, i dostosowane do zmian środowiska, technologicznego, ekonomicznego i społecznego. Usługi takie powinny czynic zadość potrzebom i oczekiwaniom użytkowników. Powszechne usługi pocztowe - świadczone są przez operatora publicznego, przy czym możliwe jest powierzenie takich usług jednego lub więcej operatorów publicznych.

Powszechne usługi pocztowe obejmują cztery kategorie usług:

1. przyjmowanie, przemieszczanie, doręczanie przesyłek listowych do 2 tys. gram w tym przesyłek poleconych i wartościowych.

2. Paczek pocztowych do 10 tys. gram w tym paczek wartościowych

3. przyjmowanie, przemieszczanie, doręczanie przesyłek dla ociemniałych

4. Doręczanie nadesłanych z zagranicy paczek pocztowych do 20 tys. gram i realizowanie przekazów pocztowych.

Operator publiczny- w zakresie działalności pocztowej jest to poczta polska na której ciąży obowiązek świadczenia powszechnej usługi pocztowej. Jest on zobowiązany do świadczenia powszechnej usługi pocztowej w sposób umożliwiający traktowanie przesyłki listowej , jako przesyłki poleconej, jako przesyłki wartościowej; uzyskanie potwierdzenia odbioru przesyłki rejestrowanej, lub kwoty pieniężnej określonej w przekazie pocztowym. Generalnie świadczenie powszechnej usługo pocztowej realizują operatorzy pocztowi, którym zostało powierzone prawo wyłączne pod warunkiem, że prawo przyznane jest niezbędne do świadczenia powszechnych usług pocztowych. Usługi te są ograniczone do załatwienia formalności, sortowania, przemieszczania i doręczania korespondencji krajowej, oraz korespondencji przychodzącej z zagranicy. Za pomocą zarówno usługi przyśpieszonego doręczania, jak i usługi zwykłej w ramach pewnych przedziałów wagowych i cenowych. Przyznanie praw wyłącznych jest podyktowane koniecznością zagwarantowania niezbędnych środków dla sfinansowania świadczenia powszechnych usług pocztowych.

Państwo może ograniczyć na rynku konkurencję usług pocztowych między innymi poprzez wprowadzenie monopolu a ich świadczenie, powierzając określonemu przedsiębiorstwu wyłączne prawo świadczenia usług w interesie gospodarczym jeżeli jest to konieczne do zapewnienia, aby przedsiębiorstwo mogło wykonywać usługi na warunkach akceptowanych gospodarczo.

Korespondencja wychodząca zagranicę w dalszym ciągu może być zastrzeżona na rzecz monopolisty, w obrębie tych samych cenowych i wagowych limitów. Operatorzy prywatni mogą być dopuszczeni do świadczenia powszechnych usług pocztowych, pod warunkiem zastosowania opłat nie niższych niż dwu i półkrotna wartośc opłaty za przyjęcie, przemieszczenie, doręczenie przesyłki listowej, stanowiącej przesyłkę niższego przedziału wagowego, ale najszybszej kategorii, określonym w cenniku powszechnych usług pocztowych operatora publicznego. Operator publiczny nie może odmówić zawarcia umowy o świadczenie powszechnych usług pocztowych, chyba że wynika to z wyraźnego przepisu ustawy, który dopuszczałby odmowę zawarcia umowy o świadczenie usług pocztowych.

Zasady świadczenia powszechnych usług pocztowych określa regulamin. Powszechne usługi pocztowe są odpłatne. Opłaty za świadczenie tego typu usług powinny być ustalone z uwzględnieniem kosztów ich świadczenia, zaś zasady ustalania opłat za świadczenie powszechnych usług pocztowych powinny być jednolite na terytorium całego kraju, oraz przejrzyste, nie dyskryminujące. Rozwiązanie takie nie wyklucza prawa operatora publicznego do zastosowania niższej taryfy tzw. specjalnej, od oficjalnie obowiązującej za dany rodzaj lub specjalne świadczone usługi. Mówiąc o działalności pocztowej operatora publicznego mamy do czynienia z subsydiowaniem. Polega na subsydiowaniu za pomoca środków pochodzących z rynku zamkniętego, działalności prowadzonej na rynkach konkurencyjnych. Subsydiowanie krzyżowe poza sektorem zastrzeżonym z dochodów uzyskanych z usług w sektorze zastrzeżony, jest dopuszczalne w przypadku gdy ma to miejsce w rozmiarze co do którego wykazano, że jest to ściśle konieczne do wypełnienia zobowiązań charakterystycznych dla pocztowych usług powszechnych nałożonych w ramach konkurencji. Zakaz subsydiowania powszechnych usług pocztowych nie będących usługami zastrzeżonymi z przychodu usług zastrzeżonych, zostaje uchylony w przypadku, gdy subsydiowanie dokonywane jest w rozmiarze niezbędnym do wywiązania się operatora publicznego z nałożonego na niego obowiązku świadczenia powszechnych usług nie będących usługami zastrzeżonymi. Zamiar subsydiowania operator publiczny przedstawia Prezesowi urzędu wraz z pisemnym uzasadnieniem tego typu działania. Prezes urzędu wydaje opinię dotyczącą stwierdzenie czy występują przesłanki uzasadniające subsydiowanie usług, które nie są zastrzeżone. Prezes urzędu wydaje opinię w sprawie zasadności uruchomienia subsydiowania w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia wystąpienia operatora publicznego o wydanie takiej opinii.

Zbiorczo dla usług nie zastrzeżonych z wyraźnym rozgraniczeniem na powszechne usługi pocztowe, oraz usługi nie mające charakteru powszechności. Do corocznego przedkładania w tym zakresie stosownego oświadczenia prezesowi urzędu, który jest zobowiązany do przeprowadzenia weryfikacji obowiązku prowadzenia usług rachunków i rachunku kosztów. Ponadto na operatorze publicznym ciąży obowiązek przedkładania prezesowi urzędu sprawozdania finansowego za ostatni rok obrachunkowy przed uruchomieniem subsydiowania usług pocztowych.

Organem regulacyjnym w zakresie działalności pocztowej jest prezes urzędu komunikacji elektronicznej- jest to:

• Centralny organ administracji rządowej

• Powoływany i odwoływany przez PRM

• Do jego zakresu działań należy:

1. przeprowadzanie analizy funkcjonowania rynku usług pocztowych i dokonywanie jego oceny

2. interweniowanie w sprawach funkcjonowania rynku usług pocztowych.

3. współpraca z międzynarodowymi i krajowymi organami pocztowymi

4. współpraca z prezesem urzędu ochrony konkurencji i konsumentów w zakresie spraw dotyczących przestrzegania praw podmiotów korzystających z usług pocztowych

5. przeciwdziałanie praktykom naruszających konkurencję oraz działaniom koncentracyjnym operatorów pocztowych, zmierzających do ograniczenia konkurencji

6. udzielanie Komisji europejskiej informacji odnośnie funkcjonowania rynku usług pocztowych, oraz informacji dotyczących operatora świadczącego powszechne usługi pocztowe.

W ramach działalności regulacyjnej Prezes Urzędu:

1. udziela i cofa zezwolenia na wykonywanie działalności pocztowej.

2. prowadzi rejestr regulowanej działalności pocztowej

3. prowadzi wykaz wzorów znaków opłaty pocztowej, stosowanych przez operatorów

4. odracza operatorom termin wykonania przez nich niektórych zadań na rzecz obronności, bezpieczeństwa państwa, lub bezpieczeństwa porządku publicznego

5. przyjmuje coroczne sprawozdania z działalności operatorów z działalności pocztowej

6. wydaje opinie w sprawie zasadności uruchomienia przez operatora subsydiowania

7. występuje do RM z wnioskiem o ustalenie cen urzędowych na powszechne usługi pocztowe

8. wydaje opinie w sprawie zasadności uruchomienia przez operatora subsydiowania

9. weryfikuje sprawozdania operatora publicznego pod kątem prawidłowości prowadzonych przez niego rachunków

10. bada jakośc powszechnych usług pocztowych, oraz publikuje roczne raporty wynikami z przeprowadzonych badań

Prezes UKE jest organem kontrolującym działalnośc pocztową pod względem przestrzegania przepisów, decyzji oraz postanowień. Prezes sprawuje te kontrolę wg pewnych kryteriów do których zaliczamy:

1. zakres naruszania przez innych przedsiębiorców uprawnień zastrzeżonych dla operatora publicznego

2. w zakresie świadczonych usług pocztowych stosowanie przez operatora który świadczy te usługi minimalnych wymagań dotyczących ich jakości

3. zapewnienia przez operatora publicznego swobodnego dostępu do usług pocztowych osobom niepełnosprawnym

4. w zakresie zgodności prowadzonej działalności pocztowej z warunkiem określonym w zezwoleniu, lub warunkami wymaganymi dla wykonywania działalności pocztowej na podstawie wpisu do rejestru

W przypadku stwierdzenia przez prezesa urzędu naruszenia przepisów decyzji lub postanowień dotyczących działalności pocztowej, wydaje on decyzję określającą zakres naruszeń, sposób usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości, oraz określa termin w jakim musza być usunięte. W przypadku gdy usługi pocztowe są świadczone bez uzasadnienia, lub wpisu do rejestru prezes wydaje decyzje na wstrzymanie dalszej działalności. Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu w pewnych przypadkach - podmioty naruszające przepisy prawa pocztowego podlegają karom pieniężnym. Kary te wymierza prezes urzędu w drodze decyzji administracyjnej termin uiszczenia kary wynosi 14 dni od dnia doręczenia ostatecznej decyzji o nałożeniu kary. W przypadku nie uiszczenia ary w określonym terminie, podlega ona przymusowemu ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji publicznej.

Postępowanie przed prezesem - toczy się na podstawie przepisów o postępowaniu administracyjnym. Przedmiot postępowania to decyzja lub postanowienia dotyczące działalności pocztowej, Decyzje i postanowienia wydawane przez prezesa mają charakter ostateczny, co oznacza że nie przysługują od nich środki odwoławcze właściwe dla postępowania administracyjnego właściwe dla kontroli instancyjnej. Strony postępowania prowadzonego przez prezesem mogą wnieść odwołanie lub zażalenia do sądu ochrony konkurencji i konsumentów którym jest sad okręgowy w Warszawie. Odwołanie od decyzji prezesa wnosi się do sadu w terminie 2 tygodni od dnia wręczenia decyzji, za pośrednictwem prezesa urzędu. Takie rozwiązanie umożliwia prezesowi zweryfikowanie swojego wcześniejszego stanowiska. Jeżeli prezes uzna odwołanie za słuszne, we własnym zakresie może uchylić lub zimnic soją decyzję w całości lub w części, bez konieczności przekazywania sprawy do sądu. O takim sposobie załatwiania sprawy prezes niezwłocznie zawiadamia stronę, przesyłając jej nową decyzję, od której stronie przysługuje prawo do wniesienia odwołania. Przypadku wniesienia takiego odwołania, sąd ochrony k. i k. na wniosek strony która wniosła odwołanie może wydać tzw. postanowienie zabezpieczające. W przypadku uznania przez sąd odwołania, zaskarżoną przez stronę decyzję uchyla lub zmienia w całości lub w części, i orzeka co do istoty sprawy. Sąd ochrony k. i k. nie ma możliwości uchylenia wadliwej decyzji i przekazania prezesowi sprawy do ponownego rozpatrzenia.

Art. 14 i 15 prawo pocztowe samodzielnie!

Drugim rodzajem działalności poza działalnością pocztową która obowiązuje po 1990 to działalność telekomunikacyjna którą reguluje ustawa z dnia 16.07.2004r. prawo telekomunikacyjne, w pełni zharmonizowana z prawem wspólnotowym.

Do 1990r. działalność telekomunikacyjna była realizowana w ramach monopolu prawnego przez państwową jednostkę organizacyjną Poczta Polska Telefon i Telegraf. W 1990r. działalność rozdzielono na działalność telekomunikacyjną i pocztową. Tę drugą przejęła spółka akcyjna Telekomunikacja Polska utworzona w 1992 roku w której państwo posiadało 100% akcji. Najważniejszym skutkiem ustawy o łączności było ograniczenie monopolu telekomunikacji do świadczenia usług telekomunikacyjnych o charakterze lokalnym, międzymiastowym, oraz międzynarodowym, zgodnie z prawem telekomunikacyjnym z dnia 1.01.2002r. powstał rynek krajowych połączeń telefonicznych. Usługi telekomunikacyjne zostały oparte na zasadzie swobody umów, oraz oceny ustalania przez operatora przy jednoczesnym nałożeniu na nich pewnych obowiązków, zaś użytkownikom przyznanie pewnych uprawnień służących do swobodnego dostępu do9 usług telekomunikacyjnych oraz ich ochronę.

Zakres przedmiotowy:

Ustawa obejmuje zasady wykonania i kontroli działalności polegającej na świadczeniu usług telekomunikacyjnych, dostarczaniu sieci telekomunikacyjnej, bądź udogodnień towarzyszących działalności, określa prawa i obowiązki telekomunikacyjne, prawa i obowiązki użytkowników, oraz użytkowników urządzeń radiowych, warunki podejmowania działalności polegające na dostarczaniu sieci, bądź udogodnień towarzyszących, oraz świadczenia usług telekomunikacyjnych, w tym sieci i usług służących do rozpowszechniania programów radiofonicznych i telewizyjnych, warunki regulowania rynków telekomunikacyjnych, warunki świadczenia usługi powszechnej, warunki ochrony użytkowników usług telekomunikacyjnych.

Cele:

1. podstawowym celem jest wspieranie konkurencji w zakresie świadczenia usług telekomunikacyjnych. Oznacza to że państwo powinno stosować taką sama miarę wobec wszystkich zainteresowanych podmiotów, oceniać ich za pomocą tych samych kryteriów, oraz poświęcać im równą uwagę w odniesieniu do ich potrzeb i interesów. Podstawowym elementem różnicującym podmioty na rynku telekomunikacyjnym powinna być jedynie ich siła rynkowa.

2. Drugim celem jest rozwój i wykorzystanie nowoczesnej infrastruktury telekomunikacyjnej. Pomaga ona we wspieraniu konkurencji w zakresie świadczenie usług telekomunikacyjnych. Rozwój konkurencji infrastruktury jest pożądany w przypadku celowości i możliwości zbudowania alternatywnej infrastruktury telekomunikacyjnej.

3. Dbanie o ład w gospodarce z ograniczonymi zasobami takimi jak numeracja częstotliwości i zasoby orbitalne, Ład ten wymaga przejrzystości i uporządkowania działań regulacyjnych państwa, oraz działalności świadczących usługi telekomunikacyjne. Gospodarowanie tymi ograniczonymi zasobami oznacza stopniową konkretyzację ich przeznaczenia, sposobu ich wykorzystania, oraz racjonalnego dysponowania nimi na różne cele.

4. Zapewnienie użytkownikom maksymalnych korzyści w zakresie różnorodności, ceny i jakości usługi telekomunikacyjnej. Zapewnienie tej korzyści sprowadza się do ich ochrony w relacjach z dostawcami usług. Korzyści użytkownika stanowią ostateczny cel regulacji sektora telekomunikacyjnego.

5. Neutralność techniczna, jest to zasada ingerencji regulacyjnej zgodnie z którą nie może ona dyskryminować lub narzucić odmiennych technologii infrastruktury, lub świadczenia usług.

Regulacja która prowadziłaby do nadmiernej protekcji określonej technologii prowadzi do właściwej alokacji zasobów, przez co staje się niedopuszczalne z uwagi na ograniczenie konkurencji. Działalność telekomunikacyjna w prawie polskim jest działalnością … co oznacza że podlega wpisowi do rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Warunkiem podjęcia tej działalności jest spełnienie przez przedsiębiorcę telekomunikacyjnego specjalnych warunków, określonych przez ustawę, oraz uzyskanie wpisu do rejestru przedsiębiorców telekomunikacyjnych. Organem prowadzącym ten rejestr jest prezes UKE,. Obowiązek wpisu do rejestru nie ma charakteru absolutnego. Minister wł. ds. łączności określa w rozporządzeniu rodzaje działalności telekomunikacyjnej , zwolnionej z obowiązku wpisu do rejestru, z uwagi na charakter, zakres i rodzaj takiej działalności. Oznacza to że w odniesieniu do określonego rodzaju działalności telekomunikacyjnej, może być ona prowadzona jako wolna działalność gospodarcza, co z kolei byłoby zgodne z regulacją wspólnotową, zgodnie z którą działalność w zakresie świadczenia usług telekomunikacyjnych powinna być wolna , a inne jej formy maja być traktowane w drodze wyjątku i w ściśle określonych ramach. Wpis do rejestru dokonywany jest przez prezesa urzędu na podstawie wniosku przedsiębiorcy oraz oświadczenia o prawdziwości danych i informacji zawartych we wniosku, a w szczególności oświadczenie, że zainteresowanemu przedsiębiorcy znane są warunki wykonywania działalności gospodarczej, wynikające z prawa telekomunikacyjnego, oraz że je spełnia. Wpis do rejestru dokonywany jest w terminie 7 dni od dnia wpływu wniosku wraz z oświadczeniem. Następnie prezes w terminie 7 dni od dokonania wpisu w rejestrze wydaje zaświadczenie o wpisie przedsiębiorcy do rejestru.

Działalność gospodarcza polegająca na świadczeniu usług telekomunikacyjnych, jest oddziaływaniem organów realizujących zadania regulacji działalności telekomunikacyjnej. Obowiązki regulacyjne odnoszą się do przedsiębiorców telekomunikacyjnych, czyli do przedsiębiorców i innych podmiotów uprawnionych do wykonywania działalności gospodarczej na podstawie odrębnych przepisów, którzy wykonują działalność gospodarcza polegającą da dostarczaniu do sieci telekomunikacyjnej udogodnień towarzyszących, lub świadczenie usług telekomunikacyjnych.

Przedsiębiorca telekomunikacyjny uprawniony do świadczenia usług, określany jest jako dostawca usług, zaś przedsiębiorca dostarczający publiczne sieci telekomunikacyjne lub udogodnienia towarzyszące określany jest mianem operatora. A zatem przedsiębiorcy telekomunikacyjni podlegają kategoryzacji na przedstawicieli dostawców usług i przedstawicieli operatorów.

Dostawcą - usług jest przedsiębiorca który świadczy usługi telekomunikacyjne w rozumieniu wykonywania usług za pomocą własnej sieci, sieci innego operatora, lub sprzedaży we własnym imieniu i na własny rachunek usługi telekomunikacyjnej wykonywanej przez innego dostawce usług.

Operatorem - jest przedsiębiorca dostarczający publiczną siec telekomunikacyjną, czyli siec wykorzystywaną głównie do świadczenia publicznie dostępnych usług telekomunikacyjnych, usług dostępnych da ogółu użytkowników lub udogodnienia towarzyszące.

Przedsiębiorcami telekomunikacyjnymi mogą być przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej a także inne podmioty uprawnine do jej wykonywania na podstawie przepisów szczególnych. O kwalifikacji danego przedsiębiorcy telekomunikacyjnego przesadza wykładnia funkcjonalna, nakazująca uznać za p.t. każdy podmiot który uzyskał wpis.

Prezes urzędu przeprowadza tzw. postępowanie konsultacyjne, umożliwiające zainteresowanym podmiotom wyrażenie na piśmie swojego stanowiska, planowanych rozstrzygnięć dotyczących działalności pocztowej o wszczęcie postępowania konsultacyjnego. Trwa ono 30 dni, a jego wyniki oraz stanowiska uczestników tego postępowania, które nie są zastrzeżone, są ogłaszane w siedzibie organu, w biuletynie i na stronie internetowej organu. W wyjątkowych wypadkach można wydać decyzję bez przeprowadzania postępowania konsultacyjnego - jest tak w sytuacjach wymagających pilnego działania ze względu na bezpośrednie poważne zagrożenie konkurencyjności lub interesów użytkowników. Decyzje takie wydaje się na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy.

Poza postępowaniem konsultacyjnym ,przed prezesem urzędu toczy się też postępowanie konsolidacyjne. W przypadku gdy istotne dla rynku telekomunikacyjnego rozstrzygnięcia prezesa mogą mieć wpływ na stosunki handlowe z innymi państwami UE, prezes wszczyna post. konsolidacyjne, przesyłając jednocześnie Komisji Europejskiej oraz organom regulacyjnym innych państw członkowskich, projekty proponowanych rozstrzygnięc wraz z uzasadnieniem. W przypadku ustalenia znaczącej pozycji rynkowej, oraz zamiaru zdefiniowania właściwości rynku innego niż rynki określone w prawie wspólnotowym, wówczas KE stwierdzi że proponowane rozstrzygnięcie może utrudnić realizację koncepcji jednolitego rynku, lub mógłby naruszyc prawo wspólnotowe. W takim przypadku prezes po upływie 30 dni wydaje decyzję o wstrzymaniu wydania decyzji ostatecznej na okres 2 miesięcy. W przypadku wezwania przez KE do wycofania się z projektu decyzji, prezes umarza postępowanie w sprawie. Prezes ma obowiązek uwzględnienia stanowiska KE, uzasadniającego wezwanie do wycofania projektu przedmiotowej decyzji.

Podobnie jak w przypadku przeprowadzania postępowania konsultacyjnego, postępowanie konsolidacyjne nie ma charakteru bezwzględnego. W wyjaśnianiu przypadków wymagających działania ze względu na bezpośrednie i poważne zagrożenie konkurencyjności lub interesów, prezes może wydać decyzję o istotnym dla rynku telekomunikacyjnego znaczeniu bez przeprowadzenia post. konsultacyjnego. Jeden na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Post. konsultacyjne poprzedzające wydanie decyzji w tej samej sprawie jest obligatoryjne. W wyjątkowych przypadkach wymóg pilnego działania ze względu na bezpośrednie i poważne zagrożenie konkurencyjności lub interesów użytkowników, prezes może wydac przedmiotową decyzję bez przeprowadzania post. konsolidacyjnego. Prezes niezwłocznie zawiadamia KE i organy regulacyjne innych państw UE. Prezes przeprowadza analizę ryków właściwych, przez co rozumie się rynek towarów, które ze względu na swoje przeznaczenie, cenę, oraz właściwości w tym jakość, są uznawane przez ich nabywców za substytuty, czyli produkty zastępcze, oraz są oferowane na obszarze, na którym ze względu na ich rodzaj i istnienie barier dostępu do rynku, preferencje konsumentów, znaczące różnice cech, koszty transportu, panują zbliżone warunki konkurencyjności. Cechą analizy rynku jest ustalenie, czy na określonym rynku relewantnym, występuje efektywna konkurencja. Analiza rynków właściwych powinna być przeprowadzana w miarę potrzeb, we współpracy z krajowymi władzami, odpowiedzialnymi za ochronę konkurencji. Rynki właściwe podlegają analizie przez prezesa urzędu i są wyznaczone w drodze rozporządzenia przez ministra wł. ds. łączności. Analizę rynków właściwych w zakresie wyrobów i usług telekomunikacyjnych przeprowadza się nie częściej niż raz na dwa lata. Analiza rynków właściwych obejmuje następujące kategorie spraw: koniec wykładu, reszta na ćwiczeniach.

Początki analizy rynków właściwych:

1. ma ona na celu dbałość o utrzymywanie obowiązków regulacyjnych w przypadku, gdy przedsiębiorca zajmujący znaczącą pozycję bytową nie utracił jej.

2. W przypadku zmiany obowiązków regulacyjnych- jeśli przedsiębiorca który został wyznaczony jako podmiot zajmujący znaczącą pozycję rynkową, nie utracił tej pozycji, ale zmiany zaistniałe na rynku właściwym, uzasadniają zaistnienie nowych obowiązków.

3. Zniesienie obowiązków regulacyjnych w przypadku gdy po przeprowadzeniu analizy okazało się że na rynku występuje skuteczna konkurencja, lub przedsiębiorca telekomunikacyjny utraci znaczącą pozycje rynkową.

4. Wyznaczenie przedsiębiorcy telekomunikacyjnego o znaczącej pozycji na rynkowej, oraz nałożenie na niego obowiązków regulacyjnych, w przypadku gdy rynek właściwy nie utracił cechy rynku, na którym istnieje skuteczna konkurencja lub zmieni się przedsiębiorca telekomunikacyjny posiadający znaczącą pozycje rynkową.

Prezes urzędu telekomunikacji elektronicznej wszczyna postępowanie w sprawie ustalenia, czy na rynku właściwym występuje skuteczna konkurencja, niezwłocznie, nie później niż w ciągu 30 dni, od dnia wydania rozporządzenia o określeniu rynków właściwych podlegających analizie. Postępowanie kończy postanowienie wydane przez prezesa w porozumieniu z prezesem urzędu k. i k. W postanowieniu zawarte jest stwierdzenie, że na rynku właściwym poddanym analizie, występuje skuteczna konkurencja. W sytuacji gdy analizie poddany jest rynek ponadnarodowy, wówczas prezes wszczyna i przeprowadza postępowanie w porozumieniu z właściwymi krajowymi organami regulacyjnymi innych państw UE, przy uwzględnieniu wytycznych KE w sprawie analizy rynku i ustalenia znaczącej pozycji rynkowej. Prezes urzędu stwierdza ponadto, czy na analizę rynku jeden lub więcej przedsiębiorców telekomunikacyjnych posiada pozycję dominującą, albo czy istnieje na rynku skuteczna konkurencja.

Ustalenie przedsiębiorcy o znaczącej pozycji rynkowej. :

Znacząca pozycja rynkowa -pozycja jaką posiada przedsiębiorca, dysponujący na tyle silną pozycją ekonomiczną, która pozwala mu na zachowanie samodzielności, z znacznym stopniu niezależna od konsumentów, kontrahentów, czy klientów. Pojęcie to odpoweida pojęciu pozycji dominującej.

Ustalenie przedsiębiorcy o znaczącej pozycji rynkowej składa się z dwóch etapów:

1. obejmujący wyznaczenie przedsiębiorcy lub przedsiębiorców o znaczącej pozycji rynkowej

2. obejmujący decyzje i obowiązki regulacyjne przedsiębiorcy lub przedsiębiorców zajmujących znaczącą pozycję rynkową.

W przypadku gdy prezes stwierdzi że znaczącą pozyje na rynku właściwym nie występuje przedsiębiorca o znaczącej pozycji rynkowej, brak jest skutecznej konkurencji, wówczas wszczyna postępowanie w sprawie wyznaczenia przedsiębiorcy lub przedsiębiorców o tej pozycji, oraz nałożenia na niego obowiązków regulacyjnych.

Może być tak że znaczącą pozycję na rynku ma więcej niż jeden- w przypadku kumulatywnej znaczącej pozycji rynkowej, przedsiębiorców niezależnych od siebie, przysługuje im taka sama pozycja rynkowa względem swoich klientów i kontrahentów, jaką zajmuje jeden przedsiębiorca, posiadający pozycję dominującą. Jednak pod warunkiem, że pomiędzy tymi przedsiębiorcami nie ma efektywnej konkurencji, a także w przypadku gdy stosują oni jednolite działania, bądź podobną politykę rynkową.

Kolektywną znaczącą pozycję rynkową zajmuje 2 lub więcej przedsiębiorców telekomunikacyjnych, jeżeli nawet przy braku powiązań organizacyjnych, lub innych związków jakie zachodzą pomiędzy nimi, posiadają na rynku właściwym na tyle silną pozycję ekonomiczną, że może ona być uznana za pozycję dominującą. Prezes może uznać, że ¹ lub więcej przedsiębiorców zajmuje kolektywną pozycję rynkową w przypadku, gdy oceniając poziom konkurencji i przejrzystość rynku, stwierdzi obecność czynników sprzyjających kolektywnej dominacji na rynku właściwym, przejawiającej się w szczególności poprzez zastój na rynku, lub umiarkowany wzrost popytu, niską elastyczność popytu, podobne struktury kosztów, podobne udziały w rynku, jednorodność produkcji i usług, brak innowacji technologicznych, brak możliwości zwiększenia produkcji lub świadczonych usług, tworzenie trudnych do przezwyciężenia barier dostępu do rynku, brak równoważącej siły nabywczej, brak potencjalnej konkurencji, istnienie nieformalnych powiązań pomiędzy przedsiębiorcami, ograniczenie konkurencji cenowej, przejawiającej się w jednorodnej polityce celem ustalenia możliwości stosowania różnych działań odwetowych. Znacząca pozycje która umożliwia przeniesienie posiadanej władzy rynkowej, z jednego rynku na inne. Decyzja prezesa urzędu, stwierdzająca posiadanie przez przedsiębiorcę znaczącej pozycji rynkowej, powoduje nałożenie na niego obowiązków o indywidualnym charakterze, a także kontrolę i egzekwowanie wykonywania tych obowiązków, w sposób uwzględniający adekwatność nałożonego obowiązku do zidentyfikowanego problemu, proporcjonalność a także cele określone w ustawie. Prezes urzędu wydając rozstrzygnięcie w sprawie pozycji rynkowej przedsiębiorcy, wydaje tzw. wstępną decyzję o warunkach podjęcia decyzji dotyczącą obowiązków regulacyjnych nakładanych na przedsiębiorcę posiadającego znaczącą pozycję. Przepisy ustawy przewidują stosunkowo obszerny katalog obowiązków jakie mogą być nałożone , utrzymane, zmienione lub zniesione przez prezesa urzędu na operatorów posiadających znaczącą pozycję rynkową, przy czym na tego przedsiębiorcę może być nałożony jeden, lub więcej obowiązków.

Obowiązki regulacyjne nakładane na przedsiębiorców, odnoszą się do 2 rodzajów trybów:

1. do rynków hurtowych

2. do rynków detalicznych

ad a) obejmuje obowiązek uwzględniania wniosków o dostęp telekomunikacyjny, zapewnienie pełnych sieci telekomunikacyjnych, dostęp do lokalnej pętli abonenckiej, dostępu do istniejącej infrastruktury telekomunikacyjnej. Obowiązki związane ze stworzeniem warunków związanych ze stworzeniem warunków wejścia na rynek konkurencyjnych operatorów bez konieczności powielania istniejącej infrastruktury… . Obowiązki kalkulacji kosztów prowadzenia rachunkowości regulacyjnej, wypałneinie obowiązków informacyjnych o dostępie do sieci telekomunikacyjnej, obowiązki generujące optymalizację kosztów operatorów wchodzących na rynek, obowiązek sporządzenia ramowych ofert dostępu telekomunikacyjnego.

ad b) obowiązek w zakresie usług telefonicznych i dzierżawy łącz, obowiązek związany z prawem abonenta do wyboru operatora, oraz inne obowiązki związane z dostępem do sieci nakładane przez organ regulacyjny, na zasadzie uznaniowości.

Działanie zmierzające do zidentyfikowania problemu obejmuje:

1. ustalenie przedsiębiorcy posiadającego znaczącą pozycję rynkową

2. określenie instrumentów za pomocą których przedsiębiorca o znaczącej pozycji rynkowej kontroluje sytuację na tym rynku, wykorzystuje w tym celu odpowiednią polityczną informację cenową, zaskakując nowością oferowanych usług, czy wyznaczając zasady dostępu do sieci telekomunikacyjnej i całej związanej z nią infrastruktury

3. przewidywanie możliwości działań, zmierzających do ograniczenia konkurencji

4. podjęcie działań neutralizujących działanie zmierzające do ograniczenia konkurencji

Ustawa o ochronie osób i mienia z 27.08.1997r.

Dotyczy ona zagadnienia ochrony osób i mienia. Stanowi ona przełamanie …. w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego. Tradycyjnie realizowana jest przez służby porządkowe. Organem nadrzędnym będzie tutaj Minister właściwy ds. wewnętrznych.

Ochrona osób oznacza działania mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa zdrowia, życia, i nietykalności osobistej:

1. ochrona mienia i wszelkie działania mające na celu zapobieganie przestępstwom i wykroczeniom przeciw mieniu, a także przeciwdziałaniu powstawaniu szkody, wynikającej z tych zdarzeń, oraz niedopuszczalności … osób nieuprawnionych.

Ochrona osób i mienia może być realizowana dwojako-

a) jako ochrona w formie bezpośredniej,

• Ochrona nawiązująca bezpośrednio do ochrony fizycznej polega na stałym dozorze sygnału przetwarzanego, przesyłanego i gromadzonego w elektronicznych urządzeniach i systemach alarmowych.

• Obejmuje też konwojowanie wartości pieniężnej, oraz innych wartościowych przedmiotów, w tym niebezpiecznych.

b) oraz w formie zabezpieczenia technicznego.

• Polega na montażu elektronicznych urządzeń i systemów alarmowych sygnalizujących zagrożenie, ochraniających osoby i mienie,

• oraz eksploatację, konserwację i naprawę w miejscach zainstalowania

• montażu urządzeń

• mechanicznego zabezpieczenia

• oraz eksploatacji, konserwacji, naprawie, i awaryjnym otwieraniu w miejscach zainstalowania.

Działania związane z ochroną osób i mienia są wykonywane przez pracowników ochrony. Jest nim osoba fizyczna posiadająca licencję ochrony fizycznej, lub licencję pracownika zabezpieczenia technicznego, wykonujący zadania ochrony w ramach wewnętrznej służby ochrony, albo na rzecz przedsiębiorcy, który uzyskał koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia, lub osobą która wykonuje działania ochronne w zakresie niewymagającym koncesji.

Ochrona osób i mienia może mieć charakter

1) obowiązkowy

2) fakultatywny.

Ad 1) obowiązek ochronny przez specjalistyczne formacje ochronne, lub odpowiednik zabezpieczenia technicznego, podlegają obszary lub urządzenia ważne dla obronności państwa, lubego interesu gospodarczego, dla bezpieczeństwa publicznego, lub z innych ważnych interesów państwa. Do obszaru urządzeń objętych tą obowiązkową ochroną należą w szczególności:

1. w zakresie obronności państwa

• zakłady produkcji specjalnej

• zakłady w których prowadzone są prace naukowo-badawcze, lub konstruktorskie w zakresie produkcji specjalnej

• zakłady produkujące, remontujące oraz magazynujące mienie, urządzenia, i sprzęty wojskowe

• magazyny obowiązkowe rezerw państwowych

2. w zakresie ochrony interesów gospodarczych państwa podlegają:

• zakłady mające bezpośredni związek z wydobyciem surowców mineralnych o strategicznym dla państwa znaczeniu

• porty morskie i lotnicze

• banki i przedsiębiorstwa przechowujące, lub transformujące wartości pieniężne jako wyznacznik ilości

3. w zakresie bezpieczeństwa publicznego

• mające istotne znaczenie dla prawidłowego funkcjonowania aglomeracji miejskich np.: elektrownie, wodociągi, oczyszczalnie ścieków których zniszczenie lub uszkodzenie mogłoby spowodować zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi i środowiska,

• zakłady produkujące, magazynujące lub stosujące materiały jądrowe, promieniotwórcze, odpady promieniotwórcze, materiały toksyczne, odurzające, wybuchowe, lub o znacznej podatności pożarowej, rurociągi paliwowe, linie energetyczne i telekomunikacyjne, zapory i śluzy wodne.

4. inne ważne interesy państwa-

• zakłady unikalnej produkcji gospodarczej

• obiekty i urzędy pocztowe, telekomunikacyjne, telewizyjne i radiowe

• urzędy i obiekty w których zgromadzone są dobra kultury narodowej i archiwa państwowe

Wykaz szczegółowych obiektów, obszarów i urządzeń podlegających obowiązkowi ochrony sporządza Prezes NBP, KRRiT, ministrowie, kierownicy urzedów centralnych, wojewodowie w stosunku do podległych, podporządkowanych, luz nadzorowanych jednostek organizacyjnych. Umieszczenie w wykazie określonego obszaru, obiektu lub urządzenia następuje w drodze decyzji administracyjnej. Wojewodowie prowadzą ewidencję obiektów, obszarów i urządzeń podlegających obowiązkowi ochrony na podległym sobie terenie. Ewidencja tych obszarów ma charakter poufny. Ochrona obiektów, obszarów i urządzeń podlegających ochronie odbywa się na podstawie planów ochrony, który jest opracowywany przez kierownika jednostki, bezpośrednio zarządzającego obszarami, obiektami i urządzeniami zamieszczonymi w ewidencji, po uzgodnieniu z właściwym miejscowym komendantem wojewódzkim policji.

Działalność w zakresie ochrony osób i mienia, oraz działalność koncesjonowana

Organem koncesyjnym jest minister właściwy ds. wewnętrznych, który udziela koncesji, odmawia jej udzielenia, cofa koncesję, ogranicza zakres działalności gospodarczej, lub formy usług, współpracuje w tym zakresie z komendantem wojewódzkim policji.

Koncesja jest udzielana na wniosek przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną, jeżeli posiada on licencję II-go stopnia posiada co najmniej jedna osoba będąca wspólnikiem spółki cywilnej, jawnej lub komandytowej, członek zarządu, prokurent lub pełnomocnik, ustanowiony przez przedsiębiorcę do kierowania działalnością określoną w koncesji.

Koncesja zawiera:

1. oznaczenie przedsiębiorcy i jego siedzibę, lub miejsce zamieszkania, gdy przedsiębiorca jest osobą fizyczną

2. imiona i nazwiska wspólników lub członków zarządu, prokurentów oraz pełnomocników w razie ich ustanowienia, ze wskazaniem osób posiadających licencję II-go stopnia

3. Określenie zakresu działalności gospodarczej i formy usług

4. Wskazanie miejsca wykonywania działalności gospodarczej

5. Określenie czasu ważności koncesji

6. Określenie obszaru wykonywania działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia, oraz datę jej rozpoczęcia

Organ koncesyjny może też określic w koncesji szczególne warunki wykonywania działalności gospodarczej, w zakresie ochrony osób i mienia. Przedsiębiorca prowadzący działalnośc gospodarczą w tym zakresie, jest zobowiązany do wypełnienia obowiązków informacyjnych, polegających na powiadomieniu organu koncesyjnego, o podjęciu działalności gospodarczej prowadzeniu i przechowywaniu dokumentacji dotyczącej zatrudnienia pracowników ochrony, oraz zawieranych i realizowanych umowach na żądanie organu uprawnionego do kontroli, przestrzeganie formy pisemnej umów zawieranych w związku z prowadzona działalnością gospodarczą. W przypadku gdy koncesję uzyskał przedsiębiorca inny niż osoba fizyczna, spełnienie w sposób nieprzerwany wymogu posiadania licencji II-go stopnia.

Przedsiębiorca jest też zobowiązany oznaczyć pracownika ochrony w sposób jednolity, umożliwiający ich identyfikację, oraz identyfikację podmiotu ich zatrudniającego. Ubiory pracowników ochrony zatrudnionych przez przedsiębiorcę, powinny w sposób widoczny odznaczać się od mundurów innych służb pozostających pod szczególną ochroną, lub mundurów, których wzory zostały wprowadzone na podstawie odrębnych przepisów.

Koncesja na działalność gospodarczą w zakresie ochrony usług i mienia, może zostać cofnięta przez organ koncesyjny. To cofnięcie może mieć charakter:

1. obligatoryjny

2. fakultatywny

ad a) koncesja jest cofana w przypadku gdy

• przedsiębiorca poprzez swoje działanie stwarza zagrożenie dla interesu gospodarczego, narodowej obronności, lub bezpieczeństwa państwa, albo zagrożenia bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli.

• Przedsiębiorca nie wykonuje ciążących na nim obowiązków, umożliwiających przeprowadzenie kontroli przez uprawnione do tego organy,

• Nie podjął działalności gospodarczej w ciągu 6 miesięcy od dnia jej rozpoczęcia określonej w koncesji

• Zawiadomił o zaprzestaniu działalności gospodarczej określonej w koncesji

• Inne okoliczności faktyczne, jednoznacznie wskazujące na zaprzestanie prowadzenia tej działalności.

• W przypadku gdy wobec kierownika jednostki zostało wydane prawomocne orzeczenie sądu, zakazujące prowadzenia działalności gospodarczej

• W przypadku gdy przedsiębiorca będący osobą fizyczną utracił wymaganą przez prawo licencję II-go stopnia

ad b) koncesja zostaje cofnięta gdy:

• W sytuacji utraty zdolności należytego wykonywania działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia

• Nie oznaczenia przez przedsiębiorcę pracowników ochrony sposób umożliwiający ich identyfikację, oraz identyfikację podmiotu ich zatrudniającego.

• Utratę licencji przez pracowników ochrony wymaganych do prowadzenia działalności w zakresie ochrony osób i mienia

• Nie usunięcie uchybień i nieprawidłowości podczas kontroli w wyznaczonym terminie

• Rażącego uchybienia szczególnych warunków wykonywania działalności gospodarczej określonej w koncesji

Organem kontrolnym jest Minister wł. ds. wewnętrznych, który może upoważnić do przeprowadzenia kontroli komendanta głównego policji. Ten z kolei jest organem, który sprawuje nadzór nad uzbrojonymi formacjami ochronnymi, oraz sprawuje kontrolę ochrony obszarów/ obiektów/ urządzeń chronionych przez specjalistyczne i uzbrojone formacje ochronne. Nadzór sprawowany przez komendanta polega na kontroli organizacji, jej zasad działania, uzbrojenia, wyposażenia oraz współpracy z innymi formacjami i służbami:

1. Kontroli zgodności aktualnego stanu ochrony ,określonej jednostki z planem ochrony wstępu na teren obszarów i obiektów, a także innych miejsc w których prowadzona jest działalność ochronna,

2. oraz żądania wyjaśnień, udostępniania lub wglądu w dokumenty związane z prowadzeniem działalności ochronnej,

3. wstępie na teren przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie ochrony osób lub mienia w takich dniach i godzinach w jakich ta działalność jest lub powinna być prowadzona,

4. wydawania pisemnych zaleceń których celem jest usunięcie stwierdzonych uchybień i dostosowanie działalności specjalnych, uzbrojonych formacji ochronnej do wymogów określonych przez prawo.

Postępowanie przed Prezesem Urzędu Regulacji Energetyki

Przedmiotem tego postępowania są rozstrzygnięcia Prezesa podjęte w formie decyzji i postanowień. Postępowanie to jest dwuetapowe:

1. przed Prezesem - wniesienie odwołania od decyzji, zażaleń na postanowienia

2. przed Sądem Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie

Postępowanie przed Prezesem jest prowadzone w oparciu o przepisy KPA, a przed sądem w oparciu o przepisy KPC w sprawach gospodarczych.

Prawo do wniesienia odwołania od decyzji Prezesa przysługuje zainteresowanej stronie (przedsiębiorcy, odbiorcy końcowemu) w terminie 2 tygodni od dnia doręczenia decyzji. Zażalenie na postanowienie Prezesa wnosi się w ciągu 7 dni od dnia doręczenia postanowienia.

Postępowanie przed sądem sprowadza się do badania legalności i celowości rozstrzygnięć Prezesa. Odwołanie lub zażalenie wnosi się do sądu za pośrednictwem Prezesa, co umożliwia mu weryfikację swojego rozstrzygnięcia bez konieczności przekazywania sprawy do Sądu OKiK (Sąd OKiK może uchylić w całości lub w części wydaną decyzję, jeżeli uzna to za słuszne) na podstawie nowych okoliczności, które wyłoniły się w sprawie lub przedłożonych dokumentów przez zainteresowane podmioty. Wówczas o swoim rozstrzygnięciu niezwłocznie informuje stronę przesyłając jej nową decyzję od której strona może się odwołać jeśli jest ona niezgodna z jej oczekiwaniami.

Prezes jest organem kontrolnym w stosunku do przedsiębiorstw energetycznych. Uprawnienia te sprowadzają się m.in. do:

• stwierdzania wykonywania przez przedsiębiorstwa energetyczne obowiązków nałożonych przez ustawodawcę,

• do kontroli standardów jakościowych obsługi odbiorców końcowych,

• do przestrzegania parametrów jakościowych dostarczania energii i paliw gazowych,

• do monitorowania systemu gazowego i elektroenergetycznego,

• wglądu do ksiąg rachunkowych przedsiębiorstwa energetycznego,

• oraz ma prawo do żądania info dot. działalności gospodarczej realizowanej przez przedsiębiorstwo energetyczne.

Za naruszenie przepisów ustawy „Prawo energetyczne” lub przepisów innych ustaw, w tym ustawy o swobodzie działalności gospodarczej Prezes może wymierzać sankcje administracyjno-prawne. Podstawową jest sankcja finansowa, która sprowadza się do wymierzenia kary pieniężnej do wysokości 15% przychodu osiągniętego przez przedsiębiorstwo energetyczne w poprzednim roku podatkowym. Ten rodzaj sankcji ma charakter obligatoryjny. Prezes może nałożyć karę finansową na kierownika przedsiębiorstwa energetycznego w wysokości nie wyższej niż 300% jego miesięcznego wynagrodzenia. Ten rodzaj kary pieniężnej ma charakter uznaniowy. Przy ustalaniu wysokości kary Prezes bierze pod uwagę stopień: szkodliwości czynu, zawinienia, dotychczasowe zachowanie podmiotu karanego i jego możliwości finansowe.

Prezes może też wymierzyć sankcję w postaci cofnięcia uprawnień uzyskanych przez przedsiębiorstwo energetyczne, ograniczyć zakres tych uprawnień lub odebrać koncesję w przypadku naruszenia ustawy, co wiąże się z obowiązkiem zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej w sektorze energetycznym. Zgodnie z zasadą decentralizacji kompetencji Prezes podejmuje działania regulacyjne samodzielnie, jednak ta samodzielność jest ograniczona przez obowiązek współdziałania z KE. KE może żądać od Prezesa wszelkich info we wszystkich interesujących ją sprawach. Prezes ma obowiązek informować KE o działaniach podjętych w związku z gwarantowaniem usługi powszechnej, o sytuacji istniejącej w sektorze energetycznym w kraju członkowskim i o podjętych środkach nadzwyczajnych lub ochronnych w przypadku nagłego kryzysu w sektorze energetycznym. KE może w drodze decyzji sprzeciwić się zastosowanemu przez Prezesa środkowi regulacyjnemu i nakazać jego cofnięcie. Środek ten stosowany jest w wyjątkowych przypadkach a współpraca krajowych organów regulacyjnych z KE w zakresie energetyki sprowadza się głównie do wymiany info na podstawie których KE koordynuje działalność krajowych organów regulacyjnych w sektorze energetycznym.

Broń - oznacza:

• broń palną, w tym broń bojową, myśliwską, gazową, sportową, alarmową, sygnałową,

• broń pneumatyczną,

• miotacze gazu obezwładniającego, narzędzia których użycie bezpośrednio powoduje zagrożenie dla życia lub zdrowia. Wyróżniamy dwie kategorie:

1. broń białą,

2. broń cięciwową, (w postaci kusz),

3. przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pośrednictwem energii elektrycznej - paralizatory, w tym takie, których użycie polega na wystrzeleniu diody - groty.

Broń biała:

• ostrze ukryte w przedmiotach, które nie mają wyglądu broni, kastety, nunczaki.

• pałki zakończone ciężkim, twardym materiałem, lub wkładem zawierającym różne pręty - wsady, tak jak w policyjnych paltach,

• pałki z drewna lub z innych ciężkich materiałów, imitujące kij bejsbolowy (baseball ), ale nie same kije, które służą do uprawiania sportu.

Amunicja - naboje scalone, które przeznaczone są do wystrzelenia z broni palnej.

Broń palna art. 7 ustawy o broni i amunicji:

Art. 7. 1. W rozumieniu ustawy bronią palną jest niebezpieczne dla życia lub zdrowia urządzenie, które w wyniku działania sprężonych gazów, powstających na skutek spalania materiału miotającego, jest zdolne do wystrzelenia pocisku lub substancji z lufy albo z elementu zastępującego lufę, a przez to do rażenia celów na odległość, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. W rozumieniu ustawy bronią palną sygnałową jest urządzenie wielokrotnego użycia, które w wyniku działania sprężonych gazów, powstających na skutek spalania materiału miotającego, jest zdolne do wystrzelenia z lufy o kalibrze nie mniejszym niż 25 mm substancji w postaci ładunku pirotechnicznego celem wywołania efektu wizualnego lub akustycznego.

Broń pneumatyczna - niebezpieczne dla życia lub zdrowia urządzenie, które w wyniku działania sprężonego gazu zdolne jest do wystrzelenia pocisku z lufy gwintowej lub jej elementu zastępowanego.

Lufa gwintowa - pocisk wprowadzony w ruch, wokół własnej osi, co powoduje że zwiększa się jego odległość.

Posiadanie broni palnej i amunicji wymaga zezwolenia - wydawane przez właściwy ze względu na miejsce zamieszkania i siedzibę zainteresowanego podmiotu Komendant Wojewódzki Policji.

Posiadanie broni pneumatycznej, miotaczy gazu obezwładniającego oraz narzędzi i urządzeń, których użycie może stwarzać zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi - pozwolenie od Komendanta Powiatowego Policji.

Pozwolenie na broń:

• wydawane są na czas nieokreślony,

• pozwolenie wydawane po przeprowadzeniu procedury,

• i tylko wtedy kiedy okoliczności, na które powołuje się osoba ubiegająca się o wydanie pozwolenia uzasadniają jego wydanie,

• jeśli jest wymagane w celu użycia jej do ochrony osobistej lub ochrony bezpieczeństwa innych osób i mienia, w celach łowieckich, sportowych, kolekcjonerskich, pamiątkowych, szkoleniowych.

Potwierdzenie posiadania pozwolenia na broń to legitymacja. W pozwoleniu organ policji (wydający pozwolenie) może określić warunki noszenia przy sobie broni palnej. Pozwolenie na broń jest w formie decyzji administracyjnej, określa się w nim:

• cel, który uzasadniał jego wydanie,

• rodzaj broni,

• liczbę posiadanych egzemplarzy.

Wraz z zezwoleniem wydaje się zaświadczenie uprawniające do nabycia broni i amunicji. Broni w określonym rodzaju i ilości. Zaświadczenie jest ważne prze 3 miesiące od daty wydania. Po upływie tego okresu osoba ubiegająca się o pozwolenie na broń może ubiegać się o ponownego jego wydanie, gdy nie nabywa broni i amunicji.

Zasada - osoba, która uzyskuje pozwolenie na broń ma zarejestrować ją w ciągu 5 dni od daty jej nabycia.

Pozwolenia na broń nie wydaje się:

• osobom, która nie ukończyły 21 lat,

• osobom cierpiącym na zaburzenia psychiczne,

• osobom wykazującym zaburzenia funkcjonowania psychofizyczne,

• osobom uzależnionym od alkoholu lub substancji psychotropowych,

• osobom, które nie mają miejsca zamieszkania na terytorium RP,

• osobom, co do których istnieje uzasadniona obawa, że mogą użyć broni w sposób sprzeczny z zasadami bezpieczeństwa lub porządku publicznego, w szczególności skazane prawomocnym orzeczeniem sądu za przestępstwo użycia przemocy lub groźby bezprawnej, lub osób przeciw którym toczy się postępowanie o takie przestępstwo.

Wyjątek - możliwość przyznania broni osobie, która ma 18 lat, która służyłaby do celów sportowych; wydawane na wniosek szkoły sportowej, bądź stowarzyszenia obronnego.

Osoba, która występuje z wnioskiem o wydanie pozwolenia na broń ma obowiązek zdać egzamin ze znajomości przepisów dotyczących posiadania i używania określonego rodzaju broni palnej i umiejętności posługiwania się taką bronią. Egzamin zdaje się przed organem policji właściwym do wydania takiego pozwolenia.

Osoba ubiegająca się o pozwolenie na broń musi poddać się badaniom psychologicznym i badaniom lekarskim, których wynik musi potwierdzać że osoba taka może dysponować bronią. Te badania co 5 lat muszą być powtarzane. Koszt badań - ponosi osoba ubiegająca się pozwolenie.

Gdy lekarz lub psycholog poweźmie wątpliwości lub wynik badań będzie negatywny ma obowiązek zawiadomić właściwy organ policji.

Pozwolenie na broń nie wymaga się:

• na broń z przed 1850r. (broń kolekcjonerska),

• gromadzenie broni w zbiorach muzealnych,

• dysponowania bronią przez przedsiębiorców dokonujących obrotu bronią i amunicją na podstawie uzyskanych koncesji,

• od osób świadczących usługi rusznikarskie (naprawa broni),

• używania broni w celach sportowych, szkoleniowych, rekreacyjnych na strzelnicy działającej na podstawie zezwolenia właściwego organu, (powzięcie wątpliwości, lub stwierdzenie że nie nadaje się strzelnica do użytku wówczas wydaje się zakazy - np. Strzelnica Komendy Wojewódzkiej w Lublinie nie spełnia wymagań),

• posiadanie broni alarmowej o kalibrze do 6mm,

• posiadanie ręcznych miotaczy gazu obezwładniającego,

• posiadanie przedmiotów do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej,

Cofnięcie pozwolenia na broń:

• osoba, której je wydano, nie przestrzega warunków określonych w pozwoleniu na broń,

• należy do jednej z kategorii osób, której broń nie powinna być wydana,

• osoba naruszyła obowiązek zawiadomienia policji o utracie broni palnej, posiadacz broni palnej ma obowiązek niezwłocznego zawiadomienia policji o tym fakcie nie później niż 24 h od chwili rzeczywistego stwierdzenia faktu utraty broni,

• osoba po użyciu alkoholu i substancji psychotropowych, nosi przy sobie broń.

Fakultatywne cofniecie pozwolenia na broń:

• związane z niedopełnianiem obowiązku rejestracji broni (wybicie numeru fabrycznego na broni),

• nie dopełnia obowiązku poddania się badaniom lekarskim, lub psychologa,

• nie informuje organu policji o zmianie miejsca zamieszkania (powiadomienie w formie pisemnej 14 dni od zmiany miejsca zamieszkania).

W przypadku nie dopełniania obowiązków związanych z bezpiecznym przechowywaniem, noszeniem i ewidencjonowaniem jednostek broni czy amunicji. Broń i amunicję należy nosić i przechowywać w sposób uniemożliwiający utratę broni i dostęp do broni osób nieupoważnionych.

Broń na być przechowywana w sejfie, w szafie pancernej na trwałe przytwierdzonej do podłoża.

Broń krótka - kabury do pasa, lub szelki.

Broń długa - specjalne pokrowce przez ramię, lub pierś.

Można cofnąć pozwolenie na broń:

• gdy próbuje wywieźć broń za granicę, a nie zgłosił tego faktu właściwemu organowi policji,

• gdy osoba użycza broń osobie nieuprawnionej do jej posiadania,

• użycia broni zdolnej do rażenia na odległość poza strzelnicą i miejscami wyznaczonymi (broń sportowa).

Cofniecie pozwolenia na broń - w formie decyzji administracyjnej.

Ustawodawca dopuszcza zbywanie broni i amunicji;

Do kręgu osób, które posiadają pozwolenie na broń, lub amunicję tego samego rodzaju. Zbywający broń lub amunicję do tej broni zobowiązany jest niezwłocznie powiadomić o tym fakcie właściwy organ policji w formie pisemnej. Osoba, która utraciła uprawnienia do posiadania broni obowiązana jest do niezwłocznego broni i amunicji gdy tego nie dokona ma obowiązek złożyć do depozytu policyjnego w terminie 30 dni od chwili utraty uprawnień.

Zbycie broni przez osobę, która utraciła prawo do jej posiadania odbywa się za pośrednictwem przedsiębiorcy uprawnionego do obrotu bronią, lub osoby, która posiada broń tego samego rodzaju.

Możliwe jest wydawanie pozwolenia na broń na okaziciela, czyli tzw. świadectwa broni - wydawane jest przedsiębiorcom, przedsiębiorstwom, jednostkom organizacyjnym, którzy powołani są w wewnętrzne służby obrony, gdy broń jest niezbędna do wykonywania przez te służby obrony. Przedsiębiorcom, którzy uzyskali pozwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia.

Podmioty prowadzące strzelnicę, szkoły, organizację sportowe i łowieckie, stowarzyszenia obronne w celu szkolenia i realizacji ćwiczeń strzeleckich lub inne placówki oświatowe kształcące w zakresie pracownika ochrony.

Podmioty związane z wykonywaniem zadań w celu realizacji filmu, innych przedsięwzięć artystycznym, urzędom, innym instytucjom, zakładom, przedsiębiorcom i innym podmiotom, którym pracownikom broń jest niezbędna do ochrony osobistej w związku z wykonywaniem przez nich obowiązków pracowniczych, związanych ze szczególnym narażeniem na zamach na ich życie lub zdrowie.

Doczytać: strzelnice, możliwość wywozu i przywozu broni z granicy.

Nie trzeba: cudzoziemcy, posiadanie broni przez służby.

Obchodzą nas tylko cywile.

Prawo energetyczne przewiduje, że dostarczanie energii elektrycznej bądź energii gazowej odbywa się na podstawie umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług w zakresie przesyłania lub dystrybucji paliw lub energii, albo na podstawie umowy o świadczenie usług w zakresie przesyłania lub dystrybucji i umowy o świadczenie usług magazynowania paliw gazowych lub skraplania gazu.

Podstawą zawarcia umowy jest uprzednie przyłączenie odbiorcy do sieci, za pośrednictwem której dostarczana jest energia lub paliwa gazowe. Ustawa w art. 5 przewiduje możliwość zawarcia tzw. umowy kompleksowej. Umowa kompleksowa obejmuje swoim zakresem zarówno postanowienia umowy sprzedaży i umowy o świadczenie usług w zakresie przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej lub paliw gazowych.

Sprzedawca paliw gazowych lub energii elektrycznej powinien powiadomić odbiorców końcowych podwyżce cen lub stawek opłat za dostarczanie energii elektrycznej lub paliw gazowych w ciągu jednego okresu rozliczeniowego od dnia wprowadzenia tej podwyżki.

Przedsiębiorstwo energetyczne, które zajmuje się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej lub paliw gazowych może wstrzymać ich dostarczanie w 3 przypadkach:

1. jeżeli w wyniku przeprowadzonej kontroli zostanie stwierdzone, że instalacja znajdująca się u odbiorcy końcowego stwarza bezpośrednie zagrożenie dla życia, zdrowia albo dla środowiska naturalnego

2. w przypadku, gdy zostanie stwierdzony nielegalny pobór energii elektrycznej, paliw gazowych

3. w przypadku, gdy odbiorca zwleka z zapłatą za pobraną energię lub paliwo gazowe, albo za świadczenie usługi związanej z przepływem energii lub paliw co najmniej miesiąc po upływie wyznaczonego terminu płatności.

Przed wstrzymaniem dostarczania energii elektrycznej przedsiębiorstwo energetyczne zawiadamia w formie pisemnej o zamiarze wypowiedzenia umowy i wyznacza dodatkowo dwutygodniowy termin na uregulowanie zaległości, po upływie którego wstrzymuje dostarczanie energii lub gazu. Jeżeli przyczyny, które uzasadniały wstrzymanie dostarczania energii elektrycznej lub paliw gazowych ustaną, wówczas przedsiębiorstwo energetyczne zobowiązane jest do niezwłocznego wznowienia dostarczania energii elektrycznej lub gazu.

W przypadku powstania sporu, który dotyczyłby jednej ze wspomnianych umów (o przyłączenie do sieci, sprzedaży, dystrybucji) właściwy do rozstrzygania sporu jest Prezes URE. Podstawą do rozpatrzenia sporu jest wniosek zainteresowanej strony. Prezes URE rozstrzyga spory w drodze postanowienia, w którym określi warunki podjęcia lub kontynuacji dostaw energii lub gazu do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sporu.

Ostateczną formą załatwienia sprawy jest decyzja Prezesa URE.

Na przedsiębiorcach energetycznych spoczywają obowiązki w stosunku do wytwórców energii elektrycznej, bądź energii pochodzącej z odnawialnych źródeł energii.

Sprzedawca z urzędu, czyli przedsiębiorstwo energetyczne posiadające koncesję na obrót energią elektryczną i paliwem gazowym, świadczące usługi kompleksowe odbiorcom w gospodarstwach domowych, nie korzystających z prawa do wyboru sprzedawcy, ma obowiązek zakupu energii elektrycznej wytworzonej ze źródeł odnawialnych przyłączonych do sieci w obszarze działania sprzedawcy z urzędu, a oferowanej przez przedsiębiorstwa energetyczne, które uzyskały koncesję na ich wytwarzanie. W przypadku przedsiębiorstw energetycznych, które zajmują się sprzedażą i obrotem ciepła, maja obowiązek do zakupu oferowanego ciepła, wytwarzanego w przyłączonych do sieci odnawialnych źródeł energii, znajdujących się na terenie RP w ilości nie większej, niż wynosi zapotrzebowanie odbiorców tego przedsiębiorstwa.

Działalność gospodarcza w sektorze energetycznym jest działalnością koncesjonowaną, co oznacza, że jej podjęcie jest uzależnione od uzyskania koncesji.

Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie:

1. wytwarzania energii elektrycznej i paliw gazowych,

2. magazynowania paliw gazowych w instalacjach magazynowych, skraplania gazu ziemnego, regazyfikacji skroplonego gazu ziemnego w instalacjach skroplonego gazu ziemnego, a także magazynowania paliw ciekłych,

3. przesyłania lub dystrybucji energii lub paliw,

4. obrotu energią lub paliwami.

Uzyskania koncesji nie wymaga prowadzenie działalności gospodarczej w sektorze energetycznym o niewielkiej skali, niewielkim zakresie działania. Uzyskania koncesji nie wymaga również działalność gospodarcza związana z wytwarzaniem ciepła, uzyskiwanego w przemysłowych procesach technologicznych, a także wtedy, kiedy wielkość mocy zamówionej przez odbiorców energii cieplnej nie przekracza 5 MVh.

Koncesję na wykonywanie działalności gospodarczej w sektorze energetycznym otrzymuje wnioskodawca, który ma siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium jednego państw członkowskich UE, dysponuje środkami finansowymi w ilości odpowiadającej prawidłowemu wykonywaniu tej działalności, bądź też kiedy jest w stanie udokumentować możliwość pozyskania takich środków, ma możliwości techniczne gwarantujące prawidłowe wykonywanie działalności, zapewni zatrudnienie osób o odpowiednich kwalifikacjach oraz otrzymał decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.

Udzielenie koncesji stanowi formę regulacji uczestnictwa przedsiębiorstw energetycznych na rynku, uniemożliwiając jednocześnie prowadzenie działalności gospodarczej w sposób, który zagrażałby bezpieczeństwu i interesom odbiorców.

Koncesja na działalność gospodarczą w sektorze energetycznym nie może być wydana w 4 przypadkach:

1. nie może być wydana wnioskodawcy, wobec którego wszczęto postępowanie upadłościowe bądź likwidacyjne,

2. wnioskodawcy, który w ciągu ostatnich 3 lat został pozbawiony koncesji na działalność gospodarczą w sektorze energetycznym z powodu rażącego naruszenia warunków określonych w koncesji, bądź wynikających z obowiązujących przepisów prawa, nie usunął stanu faktycznego lub prawnego, niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji, lub wynikającymi z obowiązujących przepisów prawa, regulujących działalność gospodarczą objętą koncesją, w wyznaczonym terminie,

3. w ciągu ostatnich trzech lat wykreślono go z rejestru działalności gospodarczej regulowanej,

4. wnioskodawcy skazanemu prawomocnym wyrokiem sądu, za przestępstwo mające związek z przedmiotem działalności gospodarczej określonej ustawą.

Koncesja jest udzielana na czas określony, nie krótszy niż 10 lat i nie dłuższy niż 50 lat, chyba że wnioskodawca wystąpi o udzielenie koncesji na czas krótszy.

Udzielenie koncesji może być uzależnione od złożenia przez wnioskodawcę zabezpieczenia majątkowego w celu zaspokojenia roszczeń osób trzecich, mogących powstać na skutek niewłaściwego prowadzenia działalności gospodarczej objętej koncesją, oraz szkód powstałych w środowisku.

Koncesja powinna zawierać następujące elementy:

1. określenie podmiotu i jego siedziby lub miejsca zamieszkania,

2. określenie przedmiotu oraz zakresu działalności objętej koncesją,

3. datę rozpoczęcia działalności objętej koncesją,

4. warunki wykonywania tej działalności,

5. okres ważności koncesji,

6. zapewnienie zdolności do dostarczania energii lub paliw w sposób ciągły i niezawodny przy jednoczesnym zachowaniu wymogów jakościowych tej energii i paliw,

7. określenie szczegółowych warunków wykonywanej działalności koncesjonowanej, mających na celu właściwą obsługę odbiorców końcowych,

8. powiadamianie Prezesa URE o niepodjęciu lub zaprzestaniu albo ograniczeniu zakresu prowadzonej działalności objętej koncesją,

9. zabezpieczenie ochrony środowiska w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej, jak i po jej zakończeniu.

Koncesja powinna określać numer w rejestrze przedsiębiorstw albo w ewidencji działalności gospodarczej oraz NIP.

Koncesja powinna również określać warunki zakończenia działalności przedsiębiorstwa energetycznego po wygaśnięciu koncesji lub w przypadku jej cofnięcia.

Na wniosek przedsiębiorcy energetycznego Prezes URE może zmienić warunki wydanych wcześniej koncesji.

Podmiot, który jest zainteresowany w prowadzeniu działalności gospodarczej w sektorze energetycznym może ubiegać się o wydanie promesy koncesji. Promesa koncesji jest wydawana przez Prezesa URE w drodze decyzji administracyjnej. Okres ważności promesy nie może być krótszy niż 6 m-cy. W ciągu tego okresu czasu Prezes Urzędu nie może odmówić udzielenia koncesji na działalność określoną w promesie, chyba że zmianie uległ stan faktyczny, określony we wniosku o udzielenie promesy.

Prezes URE może cofnąć koncesję, jeżeli uzna to za celowe, ale w pewnych przypadkach ustawa nakazuje mu cofnięcie koncesji.

Obligatoryjnie:

1. wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją,

2. przedsiębiorca nie podjął w wyznaczonym terminie działalności gospodarczej objętej koncesją pomimo wezwania organu koncesyjnego, albo trwale zaprzestał wykonywania działalności objętej koncesją,

3. naczelnik urzędu celnego, właściwego ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania przedsiębiorcy wycofał zezwolenie na prowadzenie składu podatkowego w odniesieniu do działalności objętej tym zezwoleniem,

4. w przypadku zmiany warunków wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją.

Prezes z urzędu cofa koncesję na obrót gazem ziemnym z zagranicą, w przypadku nieutrzymywania przez przedsiębiorstwo energetyczne zapasów obowiązkowych gazu ziemnego lub niezapewnienia ich dostępności, w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa bądź zakłóceń na rynku naftowym.

Prezes Urzędu cofa koncesję i zmienia jej zakres w przypadku, gdy przedsiębiorca rażąco narusza warunki określone w koncesji lub inne warunki wykonywania koncesjonowanej działalności gospodarczej, w wyznaczonym terminie nie usunął stanu faktycznego niezgodnego z warunkami określonymi w koncesji lub przepisami regulującymi działalność gospodarczą objętą koncesją.

Fakultatywne przesłanki cofnięcia koncesji obejmują sytuację związaną z zagrożeniem obronności lub bezpieczeństwa państwa, bezpieczeństwa obywateli, a także w przypadku ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy, w przypadku podziału przedsiębiorstwa energetycznego lub w przypadku łączenia się przedsiębiorstwa energetycznego z innymi podmiotami.

Z chwilą wykreślenia przedsiębiorstwa energetycznego z rejestru lub ewidencji działalności gospodarczej następuje wygaśniecie koncesji z mocy samego prawa, jeszcze przed upływem czasu, na jaki koncesja ta została wydana.

Pomimo cofnięcia koncesji Prezes URE może nakazać przedsiębiorstwu energetycznemu kontynuowanie działalności objętej koncesją przez okres nie dłuższy niż dwa lata, jeżeli wymaga tego interes społeczny. W takim przypadku, w sytuacji, kiedy prowadzenie w ten sposób działalności gospodarczej przynosi straty, wówczas przedsiębiorstwu energetycznemu SP zobowiązany jest pokryć straty, ale tylko do wysokości ograniczonej do uzasadnionych, a zatwierdzonych przez Prezesa URE kosztów działalności określonej w koncesji.

Prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie energetyki wiąże się z obowiązkiem ustalania taryf dla energii elektrycznej i paliw gazowych. Ustalanie taryf ma odbywać się w sposób zapewniający pokrycie kosztów uzasadnionej działalności przedsiębiorstw energetycznych w zakresie przetwarzania, wytwarzania, przesyłania, dystrybucji lub obrotu paliwami gazowymi i energią, oraz magazynowania, skraplania lub regazyfikacji paliw gazowych wraz z uzasadnionym zwrotem kapitału zaangażowanego w tę działalność. Pokrycie kosztów uzasadnionych działalności gospodarczej przedsiębiorstw energetycznych w zakresie magazynowania paliw gazowych, w tym budowy, rozbudowy, przebudowy i modernizacji paliw gazowych wraz z uzasadnionym zwrotem kapitału zaangażowanego w tę działalność w wysokości nie mniejszej niż stopa zwrotu na poziomie 6 %. Pokrycie uzasadnionych kosztów ponoszonych przez operatorów systemów przesyłowych i dystrybucyjnych w związku z realizacją ich zadań, oraz ochrona uzasadnionych interesów odbiorców przed nieuzasadnionym poziomem cen i stawek opłat - to wszystko musi odbywać się z poszanowaniem zasad określonych w ustawie, oraz określonych w rozporządzeniu ministra właściwego ds. gospodarki, związanych z kształtowaniem i kalkulacją taryf.

Taryfa - zbiór cen i stawek opłat oraz warunków ich stosowania, opracowanych przez przedsiębiorstwo energetyczne i wprowadzonych jako obowiązujące dla określonych w nim odbiorców.

Taryfy te są względnie stałe.

Przedsiębiorstwa energetyczne, posiadające koncesję, ustalone taryfy dla paliw gazowych i energii przedkładają do zatwierdzenia Prezesowi URE oraz proponują okres ich obowiązywania. Zatwierdzenie taryfy stanowi element regulacji zachowań energetycznych, który ma na celu z jednej strony zapewnienie efektywności działalności przedsiębiorstw energetycznych, które są nastawione na zysk, a z drugiej strony na ochronę interesów odbiorców końcowych, którzy musza z tej energii korzystać. Prezes urzędu może zatwierdzić przedstawioną mu taryfę, albo odmówić jej zatwierdzenia w przypadku stwierdzenia niezgodności taryfy z przepisami ustawy i wynikającymi z niej zasadami. Na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego Prezes Urzędu zatwierdza taryfy zawierające ceny i stawki opłat w wysokości nie wyższej niż ceny i opłaty obowiązujące przed jej przedłożeniem, po spełnieniu warunków szczegółowych, określonych w ustawie, na okres nie dłuższy niż 3 lata.

Warunki szczegółowe określone są w przepisach art. 47.

W przypadku zmiany zewnętrznych warunków wykonywania przez przedsiębiorstwo energetyczne działalności gospodarczej Prezes Urzędu może ustalić z własnej inicjatywy w drodze decyzji administracyjnej współczynniki korygujące, które przedsiębiorstwo energetyczne zobowiązane jest stosować w odniesieniu do cen i stawek opłat określonych w taryfie do czasu opracowania i wejścia w życie nowej taryfy opłat i stawek. Ustawa przewiduje również możliwość wprowadzenia tzw. taryfy tymczasowej.

Taryfa tymczasowa jest stosowana w dwóch przypadkach:

1. jeżeli decyzja Prezesa Urzędu nie została wydana,

2. w przypadku, kiedy toczy się postępowanie odwoławcze od decyzji Prezesa Urzędu.

Wówczas do dnia wejścia w życie nowej taryfy cen i opłat stosuje się taryfę tymczasową, pomimo upływu czasu, na jaki została ona ustalona.

Taryfy tymczasowej nie stosuje się w przypadku, kiedy decyzja Prezesa Urzędu odmawiająca zatwierdzenia taryfy jest uzasadniona koniecznością obniżenia stawek i opłat poniżej cen i stawek zawartych w dotychczasowej taryfie i wynika z popartych dokumentami i opisanych zmian wewnętrznych warunków wykonywania działalności gospodarczej przez przedsiębiorstwo energetyczne.

Prezes Urzędu, uwzględniając cechy rynku paliw lub energii może zwolnić przedsiębiorstwo energetyczne z obowiązku przedkładania do zatwierdzenia taryf cen i stawek opłat, jeżeli stwierdzi, że działa ono w warunkach konkurencji, bądź też cofnąć udzielone zwolnienie w przypadku ustania warunków uzasadniających to zwolnienie.

Przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją paliw gazowych i energii elektrycznej sporządzają dla obszaru swego działania plan rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na paliwa gazowe lub energię.

Plan rozwoju przedsiębiorstwa energetycznego sporządzany jest na okres nie krótszy niż 3 lata i powinien uwzględniać warunki miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, kierunki rozwoju gminy określone w studium uwarunkowań przestrzennych i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. W procesie sporządzania planów rozwoju przedsiębiorstwa energetyczne maja obowiązek współpracować z przyłączonymi podmiotami oraz gminami, na obszarze których przedsiębiorstwa te prowadzą działalność gospodarczą. Ta współpraca w procesie sporządzania planów rozwoju odbywa się m.in. poprzez przekazywanie informacji o planowanych przedsięwzięciach wpływających na pracę urządzeń przyłączonych do sieci, na zmianę warunków przyłączenia lub dostawy paliw gazowych albo energii, zapewnienie spójności planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych z planami zaopatrzenia w energie elektryczną, paliwa gazowe i ciepło, opracowanymi przez wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.

Plany rozwoju przedsiębiorstw energetycznych obejmują w szczególności:

1. przewidywany zakres dostarczania energii elektrycznej, paliw gazowych i ciepła,

2. przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy, albo budowy sieci oraz ewentualnych nowych źródeł paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, w tym pochodzących ze źródeł odnawialnych,

3. przedsięwzięcia w zakresie modernizacji, rozbudowy lub budowy połączeń z systemami gazowymi albo z systemami elektro - energetycznymi innych państw,

4. przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie paliw i energii,

5. przewidywany sposób finansowania inwestycji - określenie źródeł,

6. przewidywane przychody,

7. przewidywany harmonogram realizowania inwestycji.

Projekty planów rozwoju przedsiębiorstw energetycznych podlegają uzgodnieniu z Prezesem URE. Obowiązek uzgodnienia ma na celu zapewnienie zgodności opracowanych planów z założeniami polityki energetycznej państwa, oraz minimalizację kosztów zarówno przedsiębiorstw energetycznych, jak i odbiorców końcowych.

Plany rozwoju przedsiębiorstw energetycznych mają charakter niewiążący, co oznacza, że żaden przepis ustawy prawo energetyczne nie wiąże żadnych skutków prawnych z ich sporządzeniem, bądź niewykonaniem.

W przypadku możliwości wystąpienia niedoboru w zakresie zaspokojenia długookresowego zapotrzebowania na energię elektryczną, Prezes Urzędu ogłasza, organizuje i przeprowadza przetarg na budowę nowych mocy wytwórczych energii elektrycznej lub realizacje przedsięwzięć zmierzających do zmniejszenia zapotrzebowania na energię elektryczną. Z uczestnikiem przetargu, którego oferta została wybrana, Prezes Urzędu zawiera umowę, w której określa warunki całego przedsięwzięcia. Informacje o warunkach przetargu Prezes Urzędu przekazuje Komisji Europejskiej w terminie umożliwiającym ich opublikowanie co najmniej na 6 m-cy przed upływem terminu składania ofert.

Udział planowania zaopatrzenia odbiorców w energię elektryczną, paliwo gazowe i ciepło.

W zakresie planowania zaopatrzenia odbiorców w energie elektryczną, paliwo gazowe i ciepło oraz organizacji tego zaopatrzenia uczestniczą giny i samorządy wojewódzkie. Gminy uczestniczą z tego powodu, że ustawa o swobodzie działalności gospodarczej stanowi zadania własne gminy, które realizują one zgodnie z zadaniami polityki państwa, planami zagospodarowania przestrzennego, wskazując jako jedno z tych zadań obowiązek dostarczania ciepła mieszkańcom gminy.

Procedura zaopatrzenia przewiduje opracowanie przez organy wykonawcze gminy (wójt, burmistrz, prezydent miasta) projektu planu zaopatrzenia w energię elektryczną, paliwa gazowe i ciepło dla obszaru gminy lub jej części. W tym celu przedsiębiorstwa energetyczne udostępniają nieodpłatnie plany rozwoju w zakresie dotyczącym obszaru tej gminy oraz propozycje niezbędne do opracowania projektu założeń. Projekt założeń podlega opiniowaniu przez zarząd wojewódzki w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami oraz w zakresie zgodności z polityką energetyczną państwa. Osoby i jednostki zainteresowane zaopatrzeniem w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy mają prawo składać wnioski, zastrzeżenia i uwagi co do założeń projektu. Rada gminy uchwala założenia do planu zaopatrzenia w energię elektryczną, paliwa gazowe lub ciepło uwzględniając wnioski, zastrzeżenia i uwagi zgłoszone przez podmioty zainteresowania w czasie wyłożenia projektu założeń do publicznego wglądu. W przypadku kiedy plany rozwoju przedsiębiorstw energetycznych nie zapewniają realizacji założeń uchwalonych przez rade gminy wówczas wójt, burmistrz lub prezydent m. opracowuje projekt planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną, paliwa gazowe dla obszaru gminy na podstawie uchwalonych założeń i w sposób zgodny z tymi założeniami. Plan zaopatrzenia w energię elektryczną, paliwa i ciepło jest uchwalony przez Radę Gminy. Podstawowymi instrumentami służącymi do realizacji planu zaopatrzenia są umowy zawierane z przedsiębiorstwami energetycznymi. Jeżeli realizacja planu zaopatrzenia na podstawie umowy nie jest możliwa, wówczas rada gminy może wskazać w drodze uchwały tę część planu z którą prowadzone na obszarze gminy działania przedsiębiorstw energetycznych muszą być zgodne - od podjęcia których nie mogą się uchylić, oznacza to, że w tej części plan zaopatrzenia ma charakter wiążący dla przedsiębiorstwa energetycznego.

Organami, które biorą udział w regulacji gospodarki energetycznej są : Rada Ministrów, minister właściwy ds. gospodarki, minister właściwy ds. Skarbu Państwa, wojewoda, samorząd wojewódzki, samorząd gminny i Prezes Urzędu Regulacji Energetyki.

Działania regulacyjne w sektorze energetycznym obejmuje stanowienie norm generalnych i abstrakcyjnych oraz aktów indywidualnych na gruncie prawa polskiego odstąpiono od zasady koncentracji uprawnień regulacyjnych w ramach jednego organu regulacyjnego. Kompetencje te zostały rozdzielone pomiędzy różne organy administracji publicznej. Jednym z nich jest Rada Ministrów.

RM jest organem, który prowadzi politykę wewnętrzną i zewnętrzną państwa w tym także politykę energetyczną państwa w celu ukształtowania sektora energetycznego, w ten sposób, aby skutecznie realizować określone cele społeczno-gospodarcze. Kompetencje RM sprowadzają się do :

• określania szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw ciekłych i stałych oraz w dostarczaniu i poborze paliw gazowych, energii elektrycznej, lub ciepła, wprowadzania na czas oznaczony w przypadkach powstania zagrożeń ograniczenia w sprzedaży paliw ciekłych i stałych oraz w dostarczaniu i poborze paliw ciekłych lub stałych, oraz w dostarczaniu i poborze paliw gazowych, energii elektrycznej i ciepła; określania minimalnych poziomów dywersyfikacji dostaw gazu z zagranicy;

• określenie wysokości i sposobu pobierania przez Prezesa Urzędu opłat wnoszonych corocznie do budżetu państwa przez przedsiębiorstwa energetyczne, którym została udzielona koncesja.

RM realizuje swoje kompetencje w drodze wydawania rozporządzeń.

Minister właściwy ds. gospodarki

Jest on właściwym w sprawach polityki energetycznej, naczelnym organem administracji rządowej. Jego kompetencje sprowadzają się do :

• przygotowania projektu polityki energetycznej i koordynowania jej realizacji;

• określania szczegółowych warunków planowania i funkcjonowania systemów zaopatrzenia w paliwa i energię;

• nadzoru nad funkcjonowaniem krajowych systemów energetycznych;

• współdziałania z wojewodami i samorządem terytorialnym w zakresie planowania i realizacji systemów zaopatrzenia w paliwa i energię;

• koordynowania współpracy z międzynarodowymi organizacjami rządowymi w zakresie realizacji polityki energetycznej państwa.

Minister realizuje swoje kompetencje w drodze wydawania rozporządzeń związanych z warunkami funkcjonowania systemów ciepłowniczych, zasad kształtowania taryf, cen i stawek opłat oraz rozliczeń z tytułu zaopatrzenia w ciepło, szczegółowe warunki przyłączenia podmiotów do sieci elektro-energetycznych, ruchu i eksploatacji tych sieci oraz szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną.

Minister właściwy ds. Skarbu Państwa

Jest organem, którego zadaniem jest gospodarowanie zasobami SP oraz państwowych osób prywatnych. Własnością SP są Polskie Sieci Elektro-energetyczne, które są przedsiębiorstwem energetycznym S.A., nad którym nadzór sprawuje minister SP. Minister współpracuje z Prezesem URE oraz Prezesem UOKiK w opracowaniu sprawozdania dot. Nadużywania pozycji dominującej przez przedsiębiorstwa energetyczne oraz zajmuje się ich działaniami, które są sprzeczne z zasadami konkurencji, które jest przekazywane komisji europejskiej. Sprawuje nadzór nad zakładami energetycznymi rozsianymi po całym kraju i odpowiada za dostarczanie energii.

Wojewoda

Jest terenowym organem administracji rządowej, którego udział w regulacji sektora energetycznego ogranicza się do współdziałania z ministrem właściwym ds. gospodarki w zakresie planowania i realizacji systemów zaopatrzenia w paliwa i energię oraz do przeprowadzania kontroli ograniczeń w sprzedaży i poborze paliw stałych i ciekłych oraz ciepła, które są wprowadzane w sytuacji zagrożenia bezpieczeństwa energetycznego.

Samorząd wojewódzki

Uczestniczy w procesie planowania zaopatrzenia w energie i paliwa na obszarze województwa przez opiniowanie opracowanych przez wójta, burmistrza lub prezydenta m. Projektów założeń do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe w zakresie koordynacji współpracy z innymi gminami oraz zgodności z polityką energetyczną państwa.

Samorząd woj. opiniuje też udzielanie i cofanie koncesji przez Prezesa URE oraz uzgadnianie sporządzonych przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem lub dystrybucją paliw gazowych lub energii planów rozwoju w zakresie zaspokojenia obecnego i przyszłego zaopatrzenia na paliwa gazowe lub energię elektryczną dla obszaru ich działania.

Samorząd gminy

Jest odpowiedzialny za zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty w zakresie zaopatrzenia w energię elektryczną, ciepło i gaz. Do kompetencji samorządu gminy należy :

• planowanie i organizacja zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe na obszarze gminy;

• planowanie i finansowanie oświetlenia miejsc publicznych i dróg znajdujących się na terenie gminy;

• wójt, burmistrz lub prezydent m. opracowuje dla obszaru gminy projekt założeń do planu zaopatrzenia w energie elektryczną, paliwa gazowe lub ciepło, określając ocenę stanu aktualnego i przewidywanych zmian zaopatrzenia związanych ze zwiększeniem zapotrzebowania na energię elektryczna, paliwa gazowe lub ciepło;

• przedsięwzięcia racjonalizujące użytkowanie ciepła, energii i paliw, możliwości wykorzystania istniejących nadwyżek i lokalnych zasobów paliw i energii, oraz zakres współpracy z innymi gminami w dziedzinie energetyki.

Podstawą do opracowania założeń do planu zaopatrzenia są plany rozwoju przedsiębiorstw energetycznych. Założenia do planu zapatrzenia są uchwalane przez radę gminy.

W przypadku gdy realizacja uchwalonych założeń nie jest uwzględniona przez plany rozwoju przedsiębiorstw energetycznych, wówczas wójt, burmistrz lub prezydent miasta na podstawie uchwalonych założeń do planu zaopatrzenia w energię elektryczną, paliwa gazowe i ciepło dla obszaru gminy.

Prezes URE jako organ, który jest odpowiedzialny za sprawy regulacji gospodarki paliwami i energią, jest centralnym organem administracji rządowej. Jest on powoływany i odwoływany przez Prezesa RM na wniosek ministra właściwego ds. gospodarki.

Podstawowym zadaniem Prezesa URE jest regulacja działalności przedsiębiorstw energetycznych zgodnie z ustawą i polityką energetyczną państwa, zmierzającą do równoważenia interesów przedsiębiorstw energetycznych i odbiorców końcowych energii i paliw, a także promowania konkurencji na rynku energetycznym. Oznacza to stosowanie przez Prezesa Urzędu środków prawnych służących do zapewnienia bezpieczeństwa energetyki, tzn. utrzymaniu takiego stanu gospodarki, który zapewniałby pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na paliwa i energię w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony przy zachowaniu wymogów związanych z ochroną środowiska, prawidłową gospodarką paliwami i energią oraz ochrony interesów odbiorców. Zadania te Prezes realizuje za pośrednictwem dwojakich instrumentów: o charakterze władczym i o charakterze niewładczym.

1. są to instrumenty regulacji uczestnictwa w rynku, a więc udzielanie bądź cofanie koncesji oraz nakaz kontynuacji działania;

2. instrumenty prawne regulacji zachowań na rynku. Te instrumenty prawa wynikają z prawa wspólnotowego stosowanego bezpośrednio.

Prezes Urzędu współdziała z Prezesem UOKiK. Prezes URE nie ma kompetencji do stosowania przepisów prawa antymonopolowego, które są wiążące dla przedsiębiorstw energetycznych. Stosowanie prawa antymonopolowego jest zastrzeżone do wyłącznej kompetencji Prezesa UOKiK. Prezes UOKiK jest podmiotem odpowiedzialnym za sprawowanie nadzoru w sektorze energetycznym i stosowania sankcji za naruszenie prawa antymonopolowego. Wyjątkiem od tego jest kompetencja przysługująca Prezesowi URE, który może zwolnić przedsiębiorstwo energetyczne z obowiązku przedkładania do zatwierdzenia taryf cen i stawek opłat, jeżeli stwierdzi, że przedsiębiorstwo energetyczne działało w warunkach konkurencji albo cofnąć udzielone zwolnienia w przypadku ustania warunków uzasadniających zwolnienie. Zwolnienie to może dotyczyć określonej części działalności gospodarczej, prowadzonej przez przedsiębiorstwo energetyczne w zakresie w jakim ta działalność jest prowadzona na rynku konkurencyjnym. Przy podejmowaniu decyzji Prezes bierze pod uwagę takie cechy rynku paliw i energii jak, liczba uczestników i wielkość ich udziałów w rynku, przejrzystość struktury i zasad funkcjonowania rynku, istnienie barier dostępu do rynku, równoprawne traktowanie uczestników rynku, dostępność do informacji rynkowej, skuteczność kontroli i zabezpieczeń przed wykorzystywaniem pozycji ograniczającej konkurencję czy dostępność do wysoko wydajnych technologii. W tym przypadku Prezes URE został wyposażony w kompetencje z zakresu nadzoru antymonopolowego w sektorze energetycznymi samodzielnie orzeka czy na rynku istnieje konkurencja. W pozostałym zakresie Prezes Urzędu ma jedynie kompetencję do współdziałania z właściwymi organami w zakresie przeciwdziałania praktykom przedsiębiorstw energetycznych ograniczających konkurencję.


47

---