Działalność gospodarcza regulowana
Działalność regulowana polega na zastąpieniu zezwoleń na prowadzenie niektórych rodzajów działalności gospodarczej wpisem do odpowiedniego rejestru. Wpis ten następuje po złożeniu przez przedsiębiorcę pisemnego oświadczenia, iż spełnia warunki do wykonywania tej działalności. Oświadczenie to przedsiębiorca składa w organie ewidencyjnym lub prowadzącemu rejestr. W zakresie niektórych rodzajów działalności ustawodawca stanął więc na stanowisku, że to przedsiębiorca jest odpowiedzialny za prowadzenie działalności zgodnie z obowiązującymi normami, toteż wystarcza jego oświadczenie w tym zakresie. Z kolei organowi prowadzącemu rejestr działalności regulowanej przysługują uprawnienia kontrolne.
Działalność regulowana, obok koncesji i zezwoleń jest jednym ze sposobów reglamentacji działalności gospodarczej. Określa ona najmniej uciążliwe dla przedsiębiorców obowiązki i ograniczenia. O tym, czy dany rodzaj działalności gospodarczej jest działalnością regulowaną stanowią przepisy regulujące tego rodzaju działalność gospodarczą.
Przepisy regulujące szczegółowe zasady wykonywania działalności regulowanej zawarte są w następujących ustawach i dotyczą następujących zakresów działalności:
o wyrobie i rozlewie wyrobów winiarskich, obrocie tymi wyrobami i organizacji rynku wina w zakresie wyrobu lub rozlewu wyrobów winiarskich,
o ochronie roślin, w zakresie konfekcjonowania lub obrotu środkami ochrony roślin,
o biokomponentach stosowanych w paliwach ciekłych i biopaliwach ciekłych, w zakresie wytwarzania lub magazynowania biokomponentów,
o nasiennictwie, w zakresie obrotu materiałem siewnym,
Prawo pocztowe, w zakresie nie wymagającym zezwolenia, przy czym nie wymaga wpisu do rejestru działalność pocztowa polegająca na przyjmowaniu, przemieszczaniu i doręczaniu druków bezadresowych oraz działalność wykonywana przez agenta lub agenta pocztowego na podstawie umowy agencyjnej, zawartej z operatorem z przepisami Kodeksu cywilnego.
Prawo o ruchu drogowym, w zakresie prowadzenia stacji kontroli pojazdów, prowadzenia ośrodka szkolenia kierowców, prowadzenia pracowni psychologicznej,
o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych, w zakresie prowadzenia kursów dokształcających
o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, w zakresie przechowywania dokumentacji osobowej i płacowej pracodawców o czasowym okresie przechowywania
o napojach spirytusowych, w zakresie wyrobu lub rozlewu napojów spirytusowych,
Prawo dewizowe, w zakresie działalności kantorowej,
Prawo łowieckie, w zakresie świadczenia usług turystycznych obejmujących: polowania wykonywane przez cudzoziemców na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej oraz polowania za granicą,
o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, w zakresie kształcenia podyplomowego lekarzy i lekarzy dentystów, prowadzenia indywidualnej praktyki lekarskiej, indywidualnej specjalistycznej praktyki lekarskiej i grupowej praktyki lekarskiej, grupowej praktyki lekarskiej,
o usługach detektywistycznych, w zakresie usług detektywistycznych,
o kulturze fizycznej, w zakresie organizacji profesjonalnego współzawodnictwa sportowego,
o zawodzie pielęgniarki i położnej, w zakresie kształcenia podyplomowego oraz prowadzenia indywidualnej praktyki pielęgniarek, położnych, indywidualnej specjalistycznej praktyki pielęgniarek, położnych, albo grupowej praktyki pielęgniarek, położnych,
o usługach turystycznych, w zakresie organizowania imprez turystycznych oraz pośredniczenia na zlecenie klientów w zawieraniu umów oświadczenie usług turystycznych,
o wyrobie alkoholu etylowego oraz wytwarzaniu wyrobów tytoniowych, w zakresie wyrobu, oczyszczania, skażania lub odwadniania alkoholu etylowego oraz w zakresie wytwarzania wyrobów tytoniowych,
o wyścigach konnych, w zakresie organizowania wyścigów konnych,
o domach składowych, w zakresie prowadzenia przedsiębiorstwa składowego.
Istnienie rejestrów działalności regulowanej uzasadnia się koniecznością zwiększonej kontroli nad przedsiębiorcą, który zainteresowany prowadzeniem wyżej wymienionego rodzaju działalności musi spełnić związane z tym ustawowe wymogi.
Przepisy ustawy o swobodzie działalności gospodarczej dotyczące działalności regulowanej są jedynie przepisami ogólnymi, natomiast przepisy szczególne znajdują się w 19 różnych wyżej wymienionych ustawach. W ustawach szczególnych określono, jakie dokładnie warunki musi spełnić przedsiębiorca, aby uzyskać wpis do rejestru działalności regulowanej. Ponadto przepisy te wskazują organ prowadzący rejestr dla danego typu działalności oraz jaka powinna być treść oświadczenia i sposób prowadzenia rejestru. Zaświadczenie o dokonaniu wpisu wydaje się z urzędu. Dla spraw nieuregulowanych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej stosuje się więc przepisy zawarte w ustawach szczególnych.
Jak już wspomniano organ prowadzący, na podstawie przepisów regulujących daną działalność gospodarczą, rejestr działalności regulowanej dokonuje wpisu na wniosek przedsiębiorcy, po złożeniu przez przedsiębiorcę oświadczenia o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania tej działalności.
Oświadczenie składa się na piśmie do organu prowadzącego rejestr działalności regulowanej. Przedsiębiorca podlegający wpisowi do ewidencji może złożyć wniosek wraz z oświadczeniem również we właściwym organie ewidencyjnym, wskazując organ prowadzący rejestr działalności regulowanej. Treść oświadczenia, sposób prowadzenia rejestru oraz dane podlegające wpisowi do rejestru określają przepisy ustaw regulujących daną działalność.
Rejestr działalności regulowanej jest jawny, co oznacza, iż każdy ma prawo dostępu do znajdujących się w nim danych. W terminie siedmiu dni od dnia wpłynięcia wniosku organ prowadzący rejestr obowiązany jest dokonać wpisu przedsiębiorcy. Dla takiego przedsiębiorcy zakłada się i prowadzi akta rejestrowe, obejmujące w szczególności dokumenty stanowiące podstawę wpisu, zwłaszcza oświadczenie woli przedsiębiorcy o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania odpowiedniej działalności. Pomimo tego, iż wszelkie dokumenty rejestrowe znajdują się w aktach odpowiednich urzędów, przedsiębiorca jest obowiązany te same dokumenty przechowywać w swojej siedzibie, aby w każdej chwili w przypadku kontroli mógł wykazać, że spełnia on warunki, jakie nakłada na niego ustawa.
Dla zapobieżenia zbyt długiemu oczekiwaniu przez przedsiębiorcę na wpis, w przypadku gdy urząd prowadzący rejestr nie dokonał wpisu pomimo wpłynięcia wniosku, po upływie czternastu dni od dnia jego wpłynięcia przedsiębiorca może rozpocząć działalność bez wpisu, musi jedynie poinformować o tym właściwy organ rejestrowy.
Przedsiębiorca jest obowiązany zgłosić także zmianę danych wpisanych do rejestru w terminie 14 dni od dnia zajścia zdarzenia, które spowodowało zmianę tych danych.
Organ prowadzący rejestr działalności regulowanej, w drodze decyzji, odmawia wpisu przedsiębiorcy do rejestru, w jedynie przypadku gdy:
wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej wpisem;
w okresie 3 lat poprzedzających złożenie wniosku przedsiębiorcę wykreślono z rejestru tej działalności regulowanej w związku z tym, że :
przedsiębiorca złożył oświadczenie, o spełnieniu warunków wymaganych do wykonywania tej działalności niezgodne ze stanem faktycznym;
przedsiębiorca nie usunął naruszeń warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej w wyznaczonym przez organ terminie;
stwierdzono rażące naruszenie warunków wymaganych do wykonywania działalności regulowanej przez przedsiębiorcę.
Przedsiębiorca, którego wykreślono z rejestru działalności regulowanej, może uzyskać ponowny wpis do tego rejestru nie wcześniej niż po upływie 3 lat od dnia wydania decyzji o wykreśleniu z rejestru działalności regulowanej z przyczyn, o których wyżej w punkcie 2.
Organ prowadzący rejestr działalności regulowanej wykreśla wpis przedsiębiorcy w rejestrze na jego wniosek.