PRAWO ADMINISTRACYJNE

 

Copyright by

    dr Patrycja Joanna Suwaj

dr hab. Dariusz Ryszard Kijowski 

Wykaz literatury 

• Prawo administracyjne, J. Boć (red.)

• Prawo administracyjne, M. Wierzbowski (red.)

• Prawo administracyjne, J. Zimmermann

• Prawo administracyjne, Z. Duniewska, B. Jaworska-Dębska, R. Michalska-Badziak, M. Stahl

• Prawo administracyjne. Część ogólna, E. Ochendowski

• Prawo administracyjne. Ćwiczenia, P. J. Suwaj (red.)

  

Wykaz literatury 

• Zarys prawa administracyjnego, część ogólna, Z. Leoński

• Prawo administracyjne, część ustrojowa, Z. Leoński

• Prawo administracyjne część ogólna, J. Filipek

• Materialne prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady, M. Stahl (red.)

Zakres przedmiotowy wykładu 

• Pojęcie administracji i prawa administracyjnego

• Zasady prawa administracyjnego

• Źródła prawa administracyjnego

• Instytucje ogólne prawa administracyjnego

• Prawne formy działania administracji

• Personel /urzędnicy administracji publicznej

Egzamin 

• polegający na wskazaniu instytucji ogólnych prawa administracyjnego w przepisach prawa

 Pojęcie i cechy administracji publicznej

ETYMOLOGIA POJĘCIA ADMINISTRACJA 
 
 

• ministrare, administratio, administrare (łac.) - działalność służebna wykonawcza w celu spełnienia cudzej woli lub według wcześniej przyjętych założeń, pomoc, pomagać, służyć, wykonywać, posługiwać

  
 
dziś administracja utożsamiana jest z zarządzaniem, kierowaniem, zawiadywaniem, gospodarowaniem, gestią; 
 

• dominare

 

• imperare

 

• regnare

Administracja w ujęciu potocznym 

• oznacza wydzielone w państwie struktury organizacyjne powołane specjalnie dla realizacji określonych celów o charakterze zadań publicznych;

• oznacza określoną i o specjalnych cechach działalność podejmowaną w ramach realizacji celów o charakterze publicznym;

• oznacza ludzi zatrudnionych w strukturach wyodrębnionych w pierwszym znaczeniu

Administarcja według teoretyków administracji 

• działanie zmierzające do osiągania celów całego społeczeństwa lub jego części podejmowane na podstawie przepisów prawa (niezależnie od charakteru wykorzystywanych w tym celu środków działania) - Guy Peters

Administracja publiczna w ujęciu podmiotowym  
i przedmiotowym

DEFINICJE POJĘCIA ADMINISTRACJA (1) 

Definicje negatywne

• przedmiotowa

 * administracją  jest działalność władzy publicznej pozostająca po wyodrębnieniu z niej działalności ustawodawczej i wymiaru sprawiedliwości (tzw. „wielka reszta wg. O. Meyer'a)

 * administracją  publiczną jest realizacja ustaw, o ile nie zajmują  się nią sądy i niezawiśli sędziowie (Anntoniolli, Koja)

• podmiotowa

 * administracją jest część aparatu państwa po wyodrębnieniu z niego organów władzy ustawodawczej i organów wymiaru sprawiedliwości

DEFINICJE POJĘCIA ADMINISTRACJA (2) 
 
 

Definicje pozytywne

• przedmiotowa :

 Administracja publiczna to działalność 

 1) celowa/ praktyczna/ rzeczywista/ konkretna/ planowa/ bezpośrednia/ władcza/ ciągła/ regulująca/ twórcza/ kontrolowana/ oparta na prawie/ trwała/ organizatorska/ inicjatorska/ kierownicza/ wykonywana pod kierownictwem  i/lub nadzorem/ swoista/,

 2) mająca na celu realizację  (potrzeb) zadań publicznych

 państwa/ społecznych podmiotów samorządowych/ podmiotów publicznych;

 (za J. Bociem) 
 
 
 

DEFINICJE POJĘCIA ADMINISTRACJA (3) 

• pozytywna podmiotowa

  administracja publiczna to:

• organizacja, składająca się z różnorodnych jednostek organizacyjnych, skupionych wokół organów, tj. jednostek organizacyjnych wyposażonych w kompetencje określone w ustawach i tworzących pewien zamknięty układ organizacyjny

• ogół struktur podmiotów administrujących, obejmujący ich organy i podporządkowane im urzędy oraz inne jednostki organizacyjne wykonujące zadania administracyjne

• ogół organów administracyjnych - (za J. Bociem)

DEFINICJE POJĘCIA ADMINISTRACJA (4) 

 

• Definicje administracji oparta na kryterium szczególnym:

 

 * to rozwiązywanie konkretnych zadań zgodnie z normami prawnymi albo w ich granicach (G. Jellinek)

 * to ta część działalności państwa, w wyniku której powstaje stosunek administracyjnoprawny;

 * to taka bezpośrednia i konkretna działalność, którą przez czynności rzeczywiste realizuje się cele bezpieczeństwa, postępu i dobrobytu zbiorowości

  (za J. Bociem)

DEFINICJE POJĘCIA ADMINISTRACJA (5) 

z uwagi na funkcje, jakie sprawuje:

• działalność, która ma za swój przedmiot realizację zadań administracyjnych państwa (O. Meyer)

• konkretno-indywidualne normowanie dokonywane w uzależnieniu od przełożonych władz (H. Kelsen)

• urzeczywistnianie woli ustawodawczej (F. Fleiner)

• urzeczywistnianie celów państwa w indywidualnym przypadku (H. Peters)

• jest to proces stosowania określonych reguł, czyli proces przekształcania ogólnych reguł w konkretne decyzje dotyczące indywidualnych spraw (za J. Bociem)

• DEFINICJE MIESZANE 
   
  administracja publiczna to  
  *określona organizacja i jej działalność dla realizacji określonych zadań 
  * różnorodne, określone w sposób kondycjonalny bądź finalny (ale zawsze determinowane z zewnątrz), podejmowane przeważnie samodzielnie (jednostronnie i z własnej inicjatywy), w sposób rozstrzygający, wykonawcze i kształtujące realizowanie spraw wspólnoty i jej członków, poprzez ustanowionych specjalnie w tym celu rzeczników danej wspólnoty (H.J. Wolf)

Definicje mieszane 

• Przejęte przez państwo i realizowane przez jego zawisłe organy, a także przez organy samorządu terytorialnego, zaspakajanie zbiorowych i indywidualnych potrzeb obywateli, wynikających ze współżycia ludzi   w społecznościach (J. Boć)

Kształt administracji publicznej w ujęciu podmiotowym 

• Organy administracji państwowej

• Organy administracji rządowej

• Organy JST

• Osoby prawa publicznego

• Organy administrujące

wątpliwości 

• Szereg ustaw zobowiązuje rząd, wchodzących w jego skład ministrów lub inne podporządkowane im organy i jednostki organizacyjne, samorządy zawodowe oraz j.s.t. do organizowania, a nawet wykonywania działalności usługowej lub informacyjnej, na rzecz ogółu, nie przewidując podejmowania jakichkolwiek rozstrzygnięć - czy realizacja takich działań nie jest administracją publiczną?

Organy administracji państwowej

Czy to wszystko? 
 

• A gdzie umieścimy i jak sklasyfikujemy

działalność KRRiT , NIK ?

• A co z Marszałkiem Sejmu i jego uprawnieniami do powoływania wiceprezesów NIK i ustanawiania regulaminów, statutów etc.?

Funkcje administracji

Czy powyższy diagram jest idealnym odzwierciedleniem rzeczywistości 

   Pomoc społeczna nie zawsze jest działaniem niewładczym - odmowa oraz wstrzymanie i odebranie pomocy to działania władcze

   Reglamentacja rynków, policja i przymus administracyjny nie wyczerpują pojęcia administracji władczej

   Administracja władcza to także ustanawianie ograniczeń, odmawianie   oraz pozbawianie uprawnień podmiotów administrowanych - także cywilnoprawnych

   Wykonywanie uprawnień  właścicielskich obejmuje zarówno zarządzanie majątkiem utrzymywanym w celach fiskalnych, jak też zarządzanie dobrami użyteczności publicznej (np. wody, drogi cmentarze i lotniska

   Zarządzanie dobrami i urządzeniami publicznymi odbywa się zarówno za pomocą  działań władczych, jak i na zasadach stosowania środków powszechnie dostępnych (cywilnoprawnych)

Administracja w ujęciu przedmiotowym 

RZECZOWY PODZIAŁ  ZADAŃ 

DZIAŁY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ 

administracja budownictwa 

administracja oświaty 

administracja ochrony zdrowia 

administracja spraw socjalnych

 Pojęcie prawa administracyjnego

Pojęcie prawa 
 

PRAWO to podsystem norm społecznych, zespół norm postępowania wydanych lub uznanych przez kompetentną  władzę państwową, do realizacji których możliwe jest użycie przymusu państwowego 
 

31

Pojęcie prawa przedmiotowego 

 PRAWO PRZEDMIOTOWE (prawo w znaczeniu obiektywnym) to zbiór ogółu norm prawnych i ich elementów (hipotez i dyspozycji); całokształt norm generalnych i abstrakcyjnych, stanowiących podstawę do wydania norm indywidualnych i konkretnych 
 

32

Pojęcie normy prawnej 
 

NORMA PRAWNA jest ogólną  regułą postępowania skierowaną do abstrakcyjnego adresata, określającą jego postępowanie w przewidzianej tą normą  sytuacji. Norma prawna może być regułą nakazującą, zakazującą, bądź też upoważniajacą do określonego postępowania.

     (normę upoważniającą możemy zawsze przedstawić pod postacią negatywnej normy zakazującej) 

33

Budowa normy prawnej 
(kauzalnej) 

34

Budowa normy prawnej (finalnej) 
 

   Cel (stan faktyczny), jaki ma zostać osiągnięty

   Typ lub konkretne  zachowanie, jakie ma lub może zostać podjęte, aby cel (stan faktyczny) został osiągnięty

   Sankcja -  jw.

Pojęcie przepisu prawnego 

PRZEPISY PRAWNE - wyodrębnione zdania w aktach prawnych (np. w ustawach, rozporządzeniach). Są  one elementarnymi cząstkami tych aktów:

• w formie artykułów lub paragrafów

• które dzielą się na ustępy (oznaczone cyfrą arabską z kropką),

• na punkty (oznaczone cyfrą arabską z nawiasem)

• oraz litery.

Zwykle w pojedynczym przepisie wyrażona jest jedna norma prawna. Czasem norma prawna wyrażona może być w kilku przepisach badź też jeden przepis wyrażac może dwie normy prawne lub wiecej. 
 
 

36

Pojęcie prawa podmiotowego 
 

 PRAWO PODMIOTOWE (prawo w znaczeniu subiektywnym) to nauka o stosunkach prawnych i ich elementach: o uprawnieniach, obowiązkach, podmiotach i przedmiotach tych stosunków 
 

37

Pojęcie prawa podmiotowego 

• Wynikająca z obowiązującego prawa sytuacja jednostki, w której może ona skutecznie domagać  się od innego lub innych podmiotów określonego tym prawem zachowania, a podmioty , do których się zwróci, mają obowiązek zachować  się zgodnie z tym żądaniem (D.R. Kijowski)

39 

Prawo publiczne a prawo prywatne 

„Publicum ius est, quo ad statum rei Romanae spectat privatum quod ad singulorum utilitatem: sunt enim quedam publice utilia, quedam privati”

Ulpian, Corpus Iuris Civilis

Rozróżnienie prawa publicznego i prywatnego w zależności od tego, czyj pożytek to prawo ma na względzie, państwa rzymskiego czy też osób prywatnych 

Pojcie gałęzi prawa 

GAŁĘZIE PRAWA to spójne i uporządkowane zespoły norm prawnych, które regulują pewne identyfikowalne, obszerne kategorie stosunków społecznych w sposób pełny (prawo cywilne, prawo administracyjne, prawo karne) 
 

40

Pojęcie regulacji kompleksowych 
 

 REGULACJE KOMPLEKSOWE to ustawy (i akty wykonawcze) składające się z przepisów mogących stanowić budulec norm prawnych zaliczanych do różnych gałęzi prawa. Niektóre mogą wypełniać prawie w całości regulacje poszczególnych gałęzi (np. ustawa - Kodeks cywilny, Kodeks postępowania , Prawo autorskie), większość  jest kompleksowa 
 

41

Pojęcie dyscypliny naukowej 

DYSCYPLINA NAUKOWA pokrywa się  często z gałęzią prawa; to zespół działań poznawczych opartych na badaniu prawa, a także wyniki tych działań, wyrażające się w zespole odpowiednio uzasadnionych twierdzeń 
 

42

43 

Prawo administracyjne jako dyscyplina naukowa a gałąź prawa 
 

Dyscyplina:

• posiada wyodrębnioną część ogólną i szczególną

 

• prawo ustrojowe -  KTO?

• prawo materialne - CO?

• prawo procesowe - JAK?

 
 
 

Gałąź:

• część ogólna nie jest wyodrębniona

 

• prawo ustrojowe

• prawo materialne

• prawo procesowe

44 

Swoiste cechy prawa administracyjnego 
 

• integralna część  systemu prawa

• gałąź prawa publicznego

• zasadniczy brak równości stron w relacjach administracyjnoprawnych

• rozległość przedmiotu regulacji

• W przytłaczającej części - prawo pozytywne

• reguluje procesy administrowania w państwie za pomocą organów administracji publicznej (administrujących)

• wyposażenie organów administracji publicznej w tzw. kompetencję prawotwórczą

• podmioty administrujące są uprawnione do działania w sferze prywatnej

• co do zasady bezwzględne obowiązywanie

• charakter obywatelski

45 

Określenie prawa administracyjnego  

• termin prawny (np. art. 6 § 1 pkt 6 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r., Prawo o ustroju sądów administracyjnych)

• brak definicji legalnej

• prawo wielkiej reszty

• definicja pozytywna

Określenie prawa administracyjnego (2) 
 

    PRAWO ADMINISTRACYJNE  

DEFINICJA NEGATYWNA - PRAWO WIELKIEJ RESZTY

       

DEFINICJA POZYTYWNA 

46

Określenie prawa administracyjnego w doktrynie innych państw (1) 
 

• Francja: prawo administracyjne odnoszono do zadań administracji publicznej, jej struktury organizacyjnej, pozycji jej funkcjonariuszy, relacji między administracją a osobami prywatnymi

 

47

Określenie prawa administracyjnego w doktrynie innych państw (2) 
 

• Niemcy:

- prawo administracyjne to zespół norm prawnych pisanych i niepisanych, które w swoisty sposób obowiązują  administrację w zakresie działalności administracyjnej, postępowania administracyjnego i organizacji administracji. Akt adm. jako podstawowa instytucja prawa adm. 

48

Określenie prawa administracyjnego w doktrynie innych państw (3) 

• ogół pisanych i niepisanych norm prawnych prawa publicznego, które konstruują  rozumianą w sensie organizacyjnym administrację  w państwie, albo regulują działalność właśnie tej administracji (i tylko ją), z wyjątkiem przepisów należących do innych gałęzi prawa (D. Ehlers)

• ogół tych norm prawnych, w których co najmniej jeden z podmiotów, do których są adresowane, ma je stosować jako dzierżyciel władzy publicznej, ponieważ właśnie jako takiego normy te go konstruują (organizują), uprawniają bądź zobowiązują (Wolff, Bacoff)

Określenie prawa administracyjnego w doktrynie innych państw (4) 

• Doktryna anglosaska:

• przez lata negowano jego istnienie; „nieszczęście” sprowadzone z kontynentu;

• współcześnie eksponuje się jego instrumentalną funkcję (zabezpieczenie praw jednostki przed administracją)

 

50

Określenie prawa administracyjnego w doktrynie innych państw (5) 
 

• USA:

- prawo administracyjne to poddane zróżnicowanej kontroli prawo ograniczeń władzy i działania administracyjnych agencji 

51

Pojęcie prawa administracyjnego, różne sposoby (1) 

sensu largo 

obejmuje wszelkie normy odnoszące się  do ustroju, organizacji lub administracji bez względu na to, czy są  to normy prawa publicznego czy prywatnego 

sensu stricto 

ogranicza się do norm publicznoprawnych, dostosowanych specjalnie do potrzeb i wymagań administracji, administrowania i swoistości tej płaszczyzny stosunków prawnych 

52 

J. S. Langrod

Pojęcie prawa administracyjnego, różne sposoby (2) 

sensu largo 

ta gałąź prawa, która zawiera wszelkiego rodzaju normy prawne regulujące stosunki między organami administracji a jednostkami administrowanymi 

sensu stricto 

prawo to ogranicza się do norm specjalnych, normujących takie same stosunki, metodą  władczą 

53 

E. Iserzon, W. Lang

Pojęcie prawa administracyjnego, różne sposoby (3) 
 

• Odmienna definicja J.P. Tarno:

 

Prawo administracyjne jako przedmiot wykładni sądowej sądów administracyjnych 

54

Pojęcie prawa administracyjnego 

• prawem administracyjnym jest ogół tych norm prawnych prawa publicznego, w których co najmniej jeden z podmiotów, do których są  adresowane, ma je stosować jako realizujący zadania z zakresu administracji publicznej, ponieważ  właśnie jako takiego normy te go konstruują  (organizują), uprawniają bądź  zobowiązują.

56 

definicja 

PRAWO

ADMINISTRACYJNE 

PODMIOTY

ADMINISTRUJĄCE 

PODMIOTY

ADMINISTROWANE 

PODMIOTY

BĘDĄCE

ORGANAMI 

PODMIOTY

W

ADMINISTRACJI 

PODMIOTY

SPOZA

ADMINISTRACJI 

TWORZENIE

STRUKTURA ORG.

ZADANIA

ZASADY DZIAŁ.

KOMPETENCJE

(PRAWA I OBOWIĄZKI) 

UPRAWNIENIA

I OBOWIĄZKI

57 

Systematyka norm prawa administracyjnego

58 

Normy prawa ustrojowego  

• regulują wszystkie najważniejsze elementy administracji publicznej jako organizacji; ustanawiają, kto wykonuje zadania publiczne w imieniu dzierżycieli władzy publicznej (dotyczą tworzenia i obsadzania organów administracyjnych i ich urzędów), określają wewnętrzną strukturę administracji oraz wzajemne relacje poszczególnych jej elementów

59 

Norma ustrojowa - organizacyjna 
 
 

Art. 11a. ustawy o samorządzie gminnym:

1. Organami gminy są:

 1) rada gminy,

 2) wójt (burmistrz, prezydent miasta). 
 

60 

Norma ustrojowa -zadaniowa 
 

Art. 3. ustawy o utworzeniu Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

1. Do zadań Agencji należy wspieranie:

1)   inwestycji w rolnictwie, w przetwórstwie rolno-spożywczym i usługach na rzecz rolnictwa;

2)   przedsięwzięć warunkujących wykorzystanie posiadanej bazy produkcyjnej gospodarstw rolnych i działów specjalnych produkcji rolnej w celu rozpoczęcia, zwiększenia lub wznowienia produkcji;

61 

Norma ustrojowa- kompetencyjna 

Art. 12. ustawy o samorządzie powiatowym

Do wyłącznej właściwości rady powiatu należy:

1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu,

2) wybór i odwołanie zarządu oraz ustalanie wynagrodzenia jego przewodniczącego,  

62 

Norma ustrojowa - określająca formę działania 

Art. 12a. Ustawy o samorządzie województwa

1. Sejmik województwa określa zasady, tryb i harmonogram opracowania strategii rozwoju województwa i programów wojewódzkich (…)

2. Uchwała sejmiku województwa dotycząca spraw wymienionych w ust. 1 podlega publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Normy prawa materialnego w ustawach „ustrojowych”(1) 

Art. 27b. usw:

• 1. Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia województwa, w którym radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności

Normy prawa materialnego w ustawach „ustrojowych”(2) 

Art. 13. 1. W sferze użyteczności publicznej województwo może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjne, a także może przystępować do takich spółek.

2. Poza sferą  użyteczności publicznej województwo może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne oraz przystępować do nich, jeżeli działalność spółek polega na wykonywaniu czynności promocyjnych, edukacyjnych i wydawniczych służących rozwojowi województwa. 
 

65 

Normy materialne 

• ustanawiają wzajemne obowiązki i uprawnienia obywateli oraz dzierżycieli władzy publicznej (organów administracji)

• ich adresatami są co do zasady podmioty spoza struktury administracji

• gdy konkretyzacja normy (realizacja prawa) następuje przez wydanie aktu, określają organy właściwe do jego wydania (norma komentencyjna), a także jego treść (konkretne praw i obowiązki imiennie określonych osób - norma materialnoprawna)

• gdy prawa i obowiązki powstają z mocy (samej) ustawy (norma sankcjonowana), ustalają skutki nieprzestrzegania takich norm (norma sankcjonująca)

66 

Norma materialna 

Art. 29.ustawy - Prawo wodne

1. Właściciel gruntu, o ile przepisy ustawy nie stanowią inaczej, nie może:

      1) zmieniać stanu wody na gruncie, a zwłaszcza kierunku odpływu znajdującej się na jego gruncie wody opadowej ani kierunku odpływu ze źródeł - ze szkodą dla gruntów sąsiednich;

      2) odprowadzać wód oraz ścieków na grunty sąsiednie.

3. Jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie wpływają  na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może, w drodze decyzji, nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń zapobiegających szkodom 
 

67 

Normy merytoryczne (związane) 

Nakazują lub zakazują  adresatom normy zachowywać się w opisanych nimi okolicznościach w określony przez nie sposób.

Jeżeli są adresowane do organów administracji publicznej, wiążą je w pełny sposób, nie pozostawiając możliwości wyboru 

68 

Norma merytoryczna - „związana” 
(adresowana do administrowanego) 

Art. 7. 1. Organizator zgromadzenia publicznego zawiadamia organ gminy w taki sposób, aby wiadomość o zgromadzeniu dotarła nie później niż na 3 dni, a najwcześniej 30 dni przed datą zgromadzenia.

2. Zawiadomienie powinno zawierać  następujące dane:

1. imię, nazwisko, datę urodzenia i adres organizatora oraz nazwę i adres osoby prawnej lub innej organizacji, jeżeli w jej imieniu organizuje on zgromadzenie,

2. (…)

Norma merytoryczna - „związana” 
(adresowana do organu administracji) 

Art.105 ustawy o pomocy społecznej: (…)

5. Decyzję administracyjną  zmienia się lub uchyla na niekorzyść strony bez jej zgody w przypadku zmiany przepisów prawa, zmiany sytuacji dochodowej lub osobistej strony, pobrania nienależnego świadczenia (…).  
 

70 

Norma blankietowa 

 wskazuje jedynie jakie czynności lub akty mają/mogą być podjęte przez organ, nie określa natomiast, w jakich okolicznościach mogą być podjęte albo wskazują okoliczności, w jakich mają/mogą być podjęte akt lub czynność, nie określają natomiast ich treści (na czym mają polegać).

 umożliwiają organowi uwzględnienie wartości i interesów celowo niezdefiniowanych w przepisach prawnych przewidujących podjęcie aktu lub czynności, nie zwalniając jednak z kierowania się ogólnymi normami wyznaczającymi jego cele i zadania

Norma blankietowa 

• Art. 36 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami:

1. Pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków wymaga:

      1) prowadzenie prac konserwatorskich, restauratorskich lub robót budowlanych przy zabytku wpisanym do rejestru;

      2) wykonywanie robót budowlanych w otoczeniu zabytku;(…)

3. Pozwolenia, o których mowa w ust. 1, mogą określać warunki, które zapobiegną  uszkodzeniu lub zniszczeniu zabytku. 
 
 
 

Norma uznaniowa 

• określają okoliczności, w jakich organ administracji może wydać akt lub podjąć czynność opisaną normą przepisem prawa

• potocznie za normy (przepisy) uznaniowe uważa się te reguły zachowania, w których albo potencjalna treść aktu, albo okoliczności, w jakich może bądź musi być on podjęty, opisane są za pomocą pojęć niejednoznacznych (interes publiczny, zagrożenie bezpieczeństwa, uzasadnione względy itp.)

73 

Norma uznaniowa 

Art. 89 ustawy o pomocy społecznej

7. Przyznania pomocy pieniężnej na usamodzielnienie i pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki można odmówić́ w przypadku, gdy:

1)  istnieje uzasadnione przypuszczenie, że pomoc pieniężna zostanie wykorzystana niezgodnie z celem, na jaki została przyznana;

Normy kauzalne  

 Normy kauzalne upoważniają  lub zobowiązują organy administracji publicznej do ustanawiania, w okolicznościach faktycznych opisanych w części hipotetycznej normy, opisanych przepisem prawa uprawnień lub obowiązków indywidualnie określonych osób, bądź też do dokonywania zmian w tym zakresie (np. odwołanie lub ograniczenie obowiązku, wstrzymanie, pozbawienie lub rozszerzenie uprawnienia itp.).  
 

74

Normy finalne 

 W przypadku norm skonstruowanych nie kauzalnie, lecz finalnie, rolę okoliczności upoważniających lub zobowiązujących do wydania aktu o treści przewidzianej przepisem prawa spełnia cel, dla którego osiągnięcia dany akt ma zostać wydany.

 Część  norm finalnych pozostawia organowi także samodzielne określenie treści podejmowanego aktu.  
 

75

76 

Normy prawa procesowego (1) 

regulują tok czynności podejmowanych przez organy określone prawem ustrojowym w celu realizacji norm prawa materialnego, a w tym:

- wydawanie i kontrolowanie decyzji administracyjnych i innych aktów indywidualnych,

- tok czynności podejmowanych w celu przymusowego wykonania decyzji administracyjnych

77 

Normy prawa procesowego (2) 

• normy postępowania administracyjnego

• normy postępowania ogólnego

• normy postępowania skargowo-wnioskowego

• normy postępowania kontrolnego

• normy postępowania sądowoadministracyjnego

Prawo administracyjne a inne gałęzie i dziedziny prawa 

1) Prawo administracyjne a prawo cywilne:

•  od zastosowania normy prawa administracyjnego przez organ administracji publicznej prawo może uzależniać podjęcie czynności cywilnoprawnej, bądź też nawiązanie, zmianę lub rozwiązanie (wygaśnięcie) istniejącego stosunku cywilnoprawnego między dwoma podmiotami tego prawa (pośredni wpływ prawa administracyjnego na stosunki cywilnoprawne)

Pośredni wpływ prawa administracyjnego na stosunki cywilnoprawne 

1)Zlecenie umowne przez j.s.t. prowadzenia dps uzależnione jest od uzyskanego wcześniej zezwolenia na prowadzenie dps

2) Legalne nabycie (zbycie) amunicji i broni palnej zależy od posiadania przez nabywcę i zbywcę  pozwolenia na broń i pozwolenia na handel bronią

3) wynajem lokali gminnych poprzedzić  musi określenie przez radę gminy zasad wynajmowania lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy

4) art. 182 ust. 3 PZP przewiduje konieczność uzyskania zgody Prezesa UZP na zawarcie umowy przed rozpatrzeniem protestu wniesionego przez uczestnika przetargu

Bezpośredni wpływ prawa administracyjnego na stosunki cywilnoprawne 

• Zastosowanie normy prawa administracyjnego przez organ administracji spowoduje powstanie, zmianę  lub ustanie regulowanego prawem cywilnym stosunku między dwoma podmiotami :

1)wywłaszczenie nieruchomości i inne akty nacjonalizujące

2) nadanie prawa własności jednostce

3) przekształcenie użytkowania wieczystego nieruchomości w prawo własności

4) przyznanie odszkodowania

5) zezwalenie przedsiębiorcy na założenie i przeprowadzenie na nieruchomości, należącej do innej osoby, urządzeń służących przesyłaniu energii elektrycznej, wody, gazu etc

6) przyznanie zasiłku, dotacji czy innego świadczenia pieniężnego 
 

Wykonywanie administracji w formach prawa cywilnego 

• Umowy o wykonywaniu zadań  j.s.t. (partnerstwo publiczno-prywatne)

• Zamówienia publiczne

• Umowy o współpracy z ngo

- są przedmiotem uregulowań  zaliczających się równocześnie do prawa administracyjnego i prawa cywilnego 
 

Prawo administracyjne a prawo konstytucyjne 

• Prawo administracyjne jest konkretyzacją norm prawa konstytucyjnego - 

• Przepisy konstytucyjne (także traktatów międzynarodowych i aktów organizacji międzynarodowych, którym RP przekazała część swoich kompetencji prawotwórczych) są częścią prawa administracyjnego, o ile spełniają kryteria, od których uzależnia się zaliczenie normy do tej gałęzi prawa

Prawo administracyjne  
a prawo karne 

• Narauszenie norm prawa administracyjnego może być powodem ukarania przez sąd w sprawie karnej:

• przez osobę prywatną - np. w prawie budowlanym, prawie ochrony środowiska, prawie ochrony przyrody

• przez osobę piastującą funkcje

w administracji - przestępstwa urzędnicze

---