Kalendarz dziejów reklamy i mediów

Różne określenia mediów

• Media

• Mass media

• Środki przekazu informacji

• Środki masowego przekazu informacji

• Publikatory

• Media papierowe - książki, gazety i czasopisma (prasa)

• Media elektroniczne - radio, TV, Internet

• Media zimne i gorące (Marschall McLuhan)

Przełomy w dziejach mediów

• 1456 pierwsza drukowana książka - Biblia Gutenberga (Niemcy)

• 1517 początek reformacji (Luter - Niemcy)

• 1609 pierwsza gazeta w Europie (Niemcy)

• 1650 pierwsza gazeta codzienna (Niemcy)

• 1710 pierwsza gazeta roznoszona po domach (Anglia)

• 1835 pierwsza agencja prasowa (Havas - Francja)

• 1839 pierwsza fotografia (Daguerre - Francja)

• 1873 pierwsza fotografia prasowa (USA)

• 1895 pierwszy film (bracia Lumiere - Francja)

• 1906 pierwsza audycja radiowa (USA)

• 1928 pierwszy stały program TV (USA)

Przełomy w dziejach mediów - drukowana książka

1456

pierwsza drukowana książka (Biblia)

Jana Gutenberga

Wzrost szybkości druku

I poł. XV wieku

45 osób - 200 tomów - 2 lata

II poł. XV wieku

2 osoby - 300 tomów - 2 tygodnie

I poł. XIX wieku

maszyna parowa - 300 tomów - 5 dni

II poł. XIX wieku

maszyna rotacyjna - 70 000 egz. gazety (30 str.) - 1 godz.

Wzrost nakładów książek

• Przez całe 100 lat (wiek XVI) wydane we Francji ok. 40 tysięcy egzemplarzy różnych tytułów książek.

• Dziś w ciągu roku (2002) wydaje się w samej tylko Polsce 67 milionów egzemplarzy różnych tytułów książek.

Przełomy w dziejach mediów - gazeta

• 1609 pierwsza gazeta (publikowana co tydzień) Dolna Saksonia (Niemcy)

• pierwsze gazety ogólnoinformacyjne i handlowe w Europie (Polska) i w Ameryce

• 1633 - pierwsza gazeta ogłoszeniowa (Francja)

Ewolucja drukarstwa…

• Pierwsze książki do 100 egz. jednego tytułu

• Rok 1468 (śmierć Gutenberga) - drukarnie w 9 miastach, m.in. w Moguncji, Strasburgu, Kolonii,, Rzymie, Bazylei, Pilznie

• Do roku 1500 - w 800 miastach: 1100 warsztatów drukarskich, 37 000 tytułów, łączny nakład 15-20 mln egz.

• Nakłady jednego tytułu do 2 000 egz.

• Od 1500 roku - 220 warsztatów drukarskich - drukarz wędrowny

• Najpierw upadek a potem wzrost drukarstwa spowodowany Reformacją a potem Oświeceniem

Pierwsza polska gazeta

Książka: wczoraj - dziś - jutro

• Dostępność - edukacja - czytelnictwo

• Wykształcenie - oświata - nauka

• Biblioteki

• Alfabety - analfabetyzm

• Analfabetyzm wtórny i funkcjonalny

• Myślenie - wyobraźnia - kreatywność

• Słownictwo

• Encyklopedie - leksykony - słowniki

Gazety w wieku XVII/XVIII

• Koniec XVII wieku w Polsce - 7 tygodników

• 1702 - pierwsze gazety w Rosji

• 1710 - pierwsza gazeta roznoszona do domu wydawana przez towarzystwo ubezpieczeniowe dla posiadaczy polis - Londyn

• 1710 - druk wielokolorowy

1785 - w Londynie ukazuje się - wychodzący do dziś - dziennik „The Times”

Pierwsze gazety

• 1605 Holandia

• 1609 Niemcy

• 1620 Anglia

• 1631 Francja

• 1645 Szwecja

• 1661 Polska

• 1690 Ameryka Północna

• 1702 Rosja

• 1719 Czechy

Z historii prasy <1>

• Za poprzednika prasy uważa się drukowane gazety ulotne

• Jedną z pierwszych gazet ulotnych był drukowany w 1493 roku przekład listu Krzysztofa Kolumba o odkryciu Ameryki.

XVII wiek centra prasy
Niemcy i Holandia <2>

• Rozwój gospodarczy - handel

• Istotna rola sporów na tle religijnym i społecznym

XVIII wiek : centra prasy
W. Brytania i Francja <3>

• Wielka Brytania - wpływ rewolucji przemysłowej i rządów parlamentarnych

• Francja - w okresie przedrewolucyjnym z prasy w celach propagandowych korzystała głównie opozycja

Prasa wiek XIX <4>

• Sprzyjający wpływ kształtowania się

) demokracji parlamentarnej

) ruchów narodowych

) rozszerzenia praw wyborczych

) upowszechnienia oświaty

) postępu technicznego w drukarstwie

• Rozwój prasy w USA

• Prasa w językach narodowych w Azji, Afryce oraz w języku angielskim w Australii.

Prasa wieku XX <5>

• Staje się przemysłem

• wielkie nakłady

• milionowe zyski

• rosnące wpływy polityczne

• Dla przykładu: w roku 1990 na świecie ukazywało się ponad 9220 gazet codziennych.

Początki prasy popularnej i elitarnej - połowa XIX wieku - USA

• William Hearst

• Żółte dziennikarstwo

• Podżeganie do wojny o Kubę

• Wszystkie chwyty dozwolone

• „Wy przyślecie zdjęcia, ja wywołam wojnę”

• Joseph Pulitzer

• Żółte dziennikarstwo

• Styl popularno-sensacyjny

• Zmiana pod koniec życia - szkoła, nagroda, zwrot ku dziennikarstwu elitarnemu

Prasa w liczbach <1>

• W 1824 roku w Paryżu było 12 dzienników z nakładem łącznym 60 tys. egzemplarzy.

• W 1977 było ich także 12, ale w nakładzie łącznym 4 mln egzemplarzy.

Prasa w liczbach <2>

• W 1970 na całym globie ukazywało się ok. 8 tysięcy dzienników z łącznym nakładem 320 mln egzemplarzy (dane Departamentu Informacji UNESCO).

• Na świecie żyło tymczasem ¾ miliarda analfabetów.

Prasa w liczbach <3>

• ¾ dzienników ukazujących się na świecie kupowali pod koniec lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku Europejczycy i Amerykanie wraz z Kanadyjczykami.

Ranking czytelnictwa prasy (dzienników)

• Szwecja

• Japonia

• Luksemburg

• Wielka Brytania

• Norwegia

• Szwajcaria

• Dania

• Niemcy

• USA

Ilość dzienników w językach światowych
(w zaokrągleniu)

USA - największy konsument papieru gazetowego

• USA zużywa ok. 60 światowej produkcji papieru gazetowego.

• Jeden amerykański dziennik „New Jork Times” zużywa go rocznie tyle, co wszystkie francuskie dzienniki przez miesiąc.

• Najbardziej rozwinięte kraje świata pochłaniały pod koniec lat siedemdziesiątych ub. wieku 75 % całej produkcji papieru gazetowego.

• Najwięksi jego producenci to Kanada, USA, Japonia, Finlandia, Wielka Brytania, Szwecja.

• Ameryka Łacińska, Azja i Afryka - 70 % ludzkości - korzystały z 10 % produkcji papieru gazetowego.

Nakłady gazet

• 6 tys. tytułów czasopism w Polsce, w Europie 20 razy więcej (120 tys. tytułów), w USA - 25 tys. tytułów.

• W 1977 były 23 dzienniki na świecie o jednorazowym nakładzie wyrażającym się siedmiocyfrową liczbą: „Asahi Shimbun” - Japonia ponad 10 mln, „Prawda” ZSRR - 8,4 mln, „Mainichi Shimbun” 7,6 - „Yomiuri Shimbun”- 7,3

• 15 miejsce zajmował chiński Dziennik Ludowy „Żenmin Żypao” - 2 mln egz.

Rosnące nakłady gazet

• Do XVIII wieku nakłady gazet (tygodników) nie przekraczały jednorazowo 2000 egzemplarzy

• Dzisiaj jeden tylko tygodnik amerykański „Time” drukowany jest w nakładzie 4 mln egzemplarzy.

• Polska - ponad 6200 tytułów gazet

• Europa - 120 tys. tytułów gazet

• Objętość - rekordzista New York Times USA 17 X 1965 (niedziela) - 946 stron, 3,5 kg wagi

Charakterystyka zmian w prasie

• Bardziej poręczna

• Modułowa

• Obrazowa

• Ekranowa

• Zyski z reklam

Przełomy w dziejach mediów - agencja prasowa

1835

pierwsza agencja prasowa HAVAS Francja

1848 USA (AP), 1851 Anglia (Reuters),

1853 Niemcy (Wolf), 1898 USA (UPA)

- obecnie ponad 100 agencji, a największa z nich to 33 miliony słów dziennie (400 słów to zadrukowana strona = 82500 stron A4 = 3750- stronicowa książka =II tomowy Leksykon PWN)

4 największe agencje prasowe
(AP, UPI, Reuters, AFP: 80 proc. informacji)

• Od połowy wieku XIX powstało ich do końca lat 70 XX w. około 250

• Do dziś utrzymało się około 100

• Uwaga: państw na świecie jest prawie 200

Przełomy w dziejach mediów
- fotografia prasowa

Wzrost szybkości obiegu informacji

Zmiany w rozwoju prasy
- jaka przyszłość?

• Przesunięcie centrów z Europy do USA

• Nowe profesje i specjalności: wydawcy - dziennikarze

• Nowy biznes - właściciele - magnaci prasowi

• Prasa i opcje polityczne

• Czwarta władza

• Prasa i rozrywka

• Reklama prasowa

Przyszłość prasy?

• Malejące czytelnictwo - mniej myślenia/więcej emocji

• Opiniotwórcza czy rozrywkowa?

• Dziennikarstwo śledcze

• Sensacja/ plotka/paparazzi

• Czwarta czy pierwsza władza?

• Prasa z dodatkami/ gadżety

• Prasa bezpłatna

• E-gazety

Cywilizacja druku?

• Era Gutenberga

• Epoka słowa - kształtowanie postaw racjonalistycznych

• Myślenie przyczynowo-skutkowe

• Powstanie klasy inteligenckiej

• Rewolucja naukowo-techniczna

Przyszłość druku - e-papier

Przełomy w dziejach mediów - fotografia

1839

pierwsza fotografia (Daguerre - dagerotyp - Francja)

Z historii fotografii

• 900 n.e. camera obscura Arabowie

• XVI w. używają jej malarze

• 1822 N. Niepce - pierwsze foto na płycie cynowej po 8 h naświetlania

• 1838/39 Niepce+ Daguerre - obraz na posrebrzanej płytce miedzianej

• 1839 Maksymilian Strasz - Kielce

• 1856 pierwsza fotografia prasowa

• 1860 zdjęcia z balonu

• 1885 zdjęcia na błonie fotograficznej

• 1891 teleobiektyw

• 1902 migawka

• 1935 lampa błyskowa

• 1947 Polaroid

Przełomy w dziejach mediów
- radio

• obecnie na świecie 20 tys. rozgłośni radiowych

• połowa w USA

• 213 w Polsce

Z historii radia

• 1886 Hertz fale radiowe

• 1895 Branly - Popow - Marconi (La Manche)

• 1899 głośnik

• 1906 USA: rozmowa na żywo

• 1907 dioda

• 1915 transmisja - Caruso

• 1916 odbiornik ze strojeniem częstotliwości

• 1917 mikrofon

• 1920 USA: program w ramówce

• 1924 sponsorowana audycja radiowa

• 1926 Polskie Radio

• 1926 radiostacji w Europie 123

• 1933 radio Hitlera

Przełomy w dziejach radia
- reportaż Wellesa

• 30 X 1938 (święto Halloween) USA radiowy (CBS) reportaż Orsona Wellesa o inwazji Marsjan (inspiracja - „Wojna światów” Herberta Wellsa z 1905 r.)

• panika w Nowym Jorku, psychoza strachu

• reportaż zapoczątkował badania wpływu mass mediów na społeczeństwo

Charaterystyka zmian w radiu

• Nisze (np. radio w samochodzie)

• Formatowanie (muzyczno-słowne, każda stacja inaczej)

• Dostosowanie czasu - ramówka ranna, wieczorna

• Zyski z reklam

Radio w statystyce

• USA : 10 700 stacji

• Europa : 9 000 stacji

• W. Brytania : 500 komercyjnych

• Niemcy : 200 komercyjnych

• Polska : 200 komercyjnych (rok 1998) -

78% Polaków słuchało radia przez minimum 15 minut dziennie (3 godz. 46 minut tygodniowo)

Radio i Hitler

• W lipcu 1944 Hitler pada ofiarą zamachu bombowego

• Jego przemówienie radiowe po zamachu zapobiega szerzeniu się buntu i przedłuża wojnę

Radio i Churchill

• Winston Churchill, brytyjski premier, przemawia w radiu podczas ataków niemieckich na Wielką Brytanię

Przełomy w dziejach mediów - film

1895

pierwszy film fabularny

bracia Lumiere, 28 grudnia pokazują w jednej z paryskich kawiarń „Wyjście robotnic z fabryki” (film jednominutowy) (patrz: RealPlayer)

- w roku 2000 powstało na świecie 4000 filmów fabularnych, połowa w Azji i Australii

Największe wytwórnie Hollywood (8)

Zasoby filmów fabularnych

• Jedna książka Leonarda Martina „Movie & video guide” zawiera opisy ponad 20 000 filmów.

• Leksykon Polskich Filmów Fabularnych (Wiedza i Życie 2000) zawiera ponad 1300 filmów.

• W roku 1912 wyprodukowano w USA 2 filmy. Rok później 12, jeszcze rok później 212.

• W Indiach w latach 1913 -1991 wyprodukowano ponad 25 000 filmów.

14=20 listopada 2008

• Warszawa 30 kin - 300 filmów

• 90 proc. to filmy USA

• GW „Co jest grane” polecała 65 filmów (w tym nieamerykańskie - 24)

Film reklamuje siebie

• Event

• Kult gwiazd

• Zwiastun

• Plakat

• Gadźety

• Fan-cluby

• Festiwale

• Nagrody

• Czasopisma

• Badania oglądalności/skuteczności

Festiwale filmowe w Europie

Film reklamowy jako oddzielny gatunek

• 1920 początki

• 1933 USA: sklepy ze strojami (kopiami) aktorów

• 1939 narodziny PP (product placement)

Z historii filmu

• 1895 Paryż 28 grudnia

• 1908/1910 z udziałem zawodowych aktorów

• 1908 polski film fabularny

• 1927 film dźwiękowy

• 1929 pierwszy Oscar

• 1935 kolorowy USA i kolorowany

• 1946 festiwal w Cannes

• 1951 kolorowy Kodak

• 1987 film zarabia 2x więcej na wideokasetach niż na produkcji

• 1989 Multiplex

Ile kosztuje reklama filmu?

• Najwięcej pieniędzy (procentowo) na reklamę filmu poszło na „Park Jurajski” (1993) Stevena Spielberga.

• Film kosztował 60 mln dolarów

• Jego reklama 68 mln dolarów

• Dochód z biletów 400 mln $

Wynalazki
przyspieszacze rozwoju mediów XIX w.

• 1826 fotografia

• 1845 telegraf

• 1846 drukarska maszyna rotacyjna

• 1873 maszyna do pisania

• 1876 telefon

• 1887 gramofon

• 1888 ręczny aparat fotograficzny

• 1895 kamera filmowa

Przyszłość filmu - tricki, roboty, symulacje komputerowe, eliminacja aktorów

Przełomy w dziejach mediów - telewizja

1928

pierwszy stały program TV w USA

- obecnie w samych USA jest 100 całodobowych kanałów z kilkoma tysiącami programów

Przełomy w dziejach telewizji
Kennedy kontra Nixon

• 1960 - debata Johna F. Kennedy'ego z Richardem Nixonem przez radio (zdaniem radiosłuchaczy Nixon wypadł lepiej).

• W tym samym roku ta sama debata transmitowana jest przez telewizję - ogląda ją więcej ludzi niż radiosłuchaczy. Widzowie są w większości za Kennedym, który wygrywa potem wybory i zostaje prezydentem.

Z historii telewizji

• 1927 Nowy Jork - Waszyngton eksperyment

• 1929 pierwsza stacja nadawcza w USA

• 1946 TV w Wielkiej Brytanii

• 1950 masowa produkcja telewizorów

• 1952 polska TV

• 1956 pierwsze programy kolorowe w USA

• 1961 548 stacji TV na świecie; 60 mln telewizorów

• 1974 pierwszy prywatny satelita TV

Tempo rozwoju TV w Polsce

• 1958 - 85 tys. abonentów

• 1968 - 3,4 mln

• 1974 - 6,1 mln

• 1980 - 8 mln

• 1991 - 11,3 mln

Nowe gatunki TV

• Telenowele /seriale

• Talk-showe

• Podglądacze (big brother)

• Teleturnieje

• Debaty z udziałem publiczności

• Relacje na żywo

• Programy interwencyjne

• Dzieniki całodobowe tvn24, CNN

• Programy interaktywne (np.. Linia specjalna)

• „Wejścia” prezenterów - gwiazdorstwo

Zalety i wady RTV

ZALETY

• Uatrakcyjnienie programów (dynamika, scenografia, tempo)

• Gwiazdy i osobowości

• Większa rola badań i opinii

• Podejście ekonomiczne (oglądalność, zysk)

• Ramówki - prime time

WADY

• Obniżenie jakości i gustów (poszukiwanie masowego odbiorcy)

• Brutalizacja/seks

• Reality shows

• Telenowele

• Powierzchowność

• Przerost formy nad treścią

Telewizja na świecie obecnie

• W USA - kilkaset stacji telewizyjnych - 100 kanałów krajowych

• W Europie w krajach UE po kilka kanałów TV publicznej oraz kilkanaście w rodzimym języku (tłumaczenia) oraz dostęp do telewizji satelitarnej obcojęzycznej

• Jednorazowo ten sam program telewizyjny ogląda czasem połowa planety (np. olimpiadę)

Charakterystyka zmian w TV

• Satelitarna

• Kablowa

• Stacje tematyczne

• Info 24h

• Telewizja sformatowana (streaming) do Internetu, do telefonów komórkowych

• Zyski z reklam

Pozytywne skutki rozwoju TV

• Okno na świat

• Globalna wioska

• Edukacja - kultura - język

• Tożsamość narodowa

• Aktywność obywatelska

• Przyspieszenie cywilizacyjne

• Nowy rodzaj percepcji

• Film

• Skojarzenia

• Obrazy

Kennedy kontra Nixon - rok 1960 pierwsza w historii debata transmitowana przez TV

1952 - początek TV w Polsce

Przełomy w dziejach reklamy - telewizja

Oferta programowa TV w Polsce

• Plaforma „n” (ITI) - 75 kanałów

• UPC - 100 kanałów

• ASTER - 80 kanałów

• Cyfrowy POLSAT - 60 kanałów

Unia Europejska wyłącza sygnał analogowy TV w 2012 roku

Przyszłość telewizji - cyfryzacja

Przyszłość telewizji - trójwymiarowość

Przyszłość TV? holografia

Przełomy w dziejach mediów - Internet

• 1980 powstanie pierwszej komercyjnej, ogólnodostępnej sieci na świecie

• 1991 początki Internetu w Polsce

• 2007 liczba domen w Polsce przekroczyła 1 milion

Internet

• Pod koniec ubiegłego wieku 400-500 mln stron www (nie licząc zakładek i odnośników!)

• W internetowym katalogu Biblioteki Kongresu Stanów Zjednoczonych znajduje się 12 mln tytułów

Przełomy w dziejach Internetu <1>

• 1957 ZSRR umieszcza Sputnika na orbicie

• 1958 - ARPA (Advanced Research Project Agency), agencja w Departamencie Obrony USA dla uzyskania przewagi technologicznej w Zimnej Wojnie, rozpoczyna prace nad siecią komputerową odporną na atak jądrowy

• 1964 - Paul Baran z Rand Corporation tworzy koncepcję sieci opartej na wymianie pakietów, (części) przesyłanej informacji, oznaczonej m.in. adresem docelowym

• 1970 - Wysłanie pierwszego e-maila

• 1971 - ARPANET łączy 23 komputery, dwa lata później sięga do Europy

• 1974 - Pojawia się słowo ,,Internet''

• 1977 - Powstają protokoły TCP i IP

• 1984 - Tysiąc komputerów w Internecie

• 1985 - Pojawia się termin cyberspace (w powieści Neuromancer W. Gibsona)

• 1987 - 10 tysięcy komputerów w Internecie

Przełomy w dziejach Internetu <2>

• 1988 - ,,Internetowy Robak'' (Internet Worm), napisany przez doktoranta uniwersytetu Cornell program, zdolny do samodzielnego powielania się przez Internet dzięki błędom w zabezpieczeniach systemów, paraliżuje Sieć na kilka dni

• 1989 - Tim Berners-Lee tworzy HTML - język Światowej Pajęczyny. 100 tysięcy komputerów w Internecie

• 1990 - Pierwsze w Polsce połączenie z EARN (European Academic and Research Network) -- 18 lipca

• 1991 - Internet w Polsce: pierwszy zachowany ślad to wysłana 23 sierpnia z Hamburga odpowiedź na e-mail

• 1992 - 1 mln komputerów w Internecie

• 1993 - Pierwszy serwer WWW w Polsce ( www.fuw.edu.pl)

• 1996 - 10 mln komputerów w Internecie

• 1998 - sto tysięcy komputerów podłączonych do Internetu w Polsce

„Odkrycia” Internetu

• Hipertekst

• Blogi

• Czaty

• Fora

• Sieci społecznościowe

• Podcasty

• Komunikatory

• Linki do źródeł zasobów

• Nagrania wideo

• Wikipedie

• Sklepy

• E-gazety

• Giełdy i aukcje

Hipertekst

• 5 stycznia 1965 r., w liście informującym College Community o sponsorowaniu przez Faculty Science Club na Vassar College wykładu Teda Nelsona (twórcy projektu Xanadu) prawdopodobnie po raz pierwszy pada termin hipertekst.

Gra w klasy Julio Cortazara

• Prawdopodobnie najbardziej znany na świecie przykład powieści hipertekstowej w wydaniu papierowym.

• Ukazała się ona w czasie, gdy Douglas Engelbart i Ted Nelson dopiero co tworzyli techniczne i teoretyczne podwaliny pod systemy hipertekstowe.

Wnioski z historii mediów

• Żaden rodzaj mediów nie doprowadził do śmierci poprzednika ale do jego rozwoju

• Media zdobyły kluczową pozycję w kulturze, polityce, rozrywce

• Reklama zdobyła w mediach dominującą pozycję i bez niej media nie mogłyby się utrzymać

• Nowe wynalazki i udoskonalenia przyspieszają rozwój mediów i zmieniają ich oblicze

• Przyspieszenia są coraz większe - wszystko zmienia się szybciej

• Każdy prawie przełom został dostrzeżony długo po jego wystąpieniu

• Czy zauważymy gdy nadejdzie kolejny?

Media - długość życia

• 550 lat - drukowane książki

• 400 lat - tygodniki

• 300 lat - gazety codzienne

• 165 lat - fotografia

• 155 lat - agencje prasowe

• 105 lat - film/kino

• 85 lat - radio

• 70 lat - telewizja

• 25 lat - Internet

Ery mediów (wg Gobana-Klasa)

• 1. znaków i sygnałów

• 2. pisma

• 3. druku

• 4. telekomunikacji

• 5. komputera (telekomputera)

Mediamorfozy Rogera Fiedlera

• Mediamorfoza - ewolucja mediów jako powiązanej całości

• Trzy domeny mediów: komunikowanie - rozgłaszanie - dokumentowanie

• Medialne drzewo

Mediamorfozy (9)

• pismo

• druk jako obieg wiedzy

• propaganda i informacja dla mas

• ikonosfera dla mas

• muzyka i słowo dla mas

• łączność dla mas

• ucyfrowienie mediów

• sieciowanie mediów

• mobilność medialna

Epoka druku
kontra
epoka audiowizualna?

• Kształtowanie postaw emocjonalnych

• Nie tyle zrozumienie świata, co jego przeżycie

• Liczy się wszystko, co dostarcza przeżyć:

• medytacja

• sztuka

• seks

• narkotyki

• reklama

Ewolucja nośników

• Ryty na skałach/nagrobkach

• Malowidła jaskiń

• Gliniane tabliczki

• Kora drzew

• Malowidła i napisy na desce (ikony)

• Papirus (z łodygi rośliny)

• Pergamin

• Papier z miazgi drzewnej

• Walec woskowy (dźwięk)

Ewolucja nośników -

• Płótno (baner)

• Mur

• Drzwi świątyni (kościoła)

• Malowidło na desce

• Ulotka papierowa

• Afisz naklejany

• Okno sklepowe

• Słup ogłoszeniowy

• Bilboard

• Pojazdy

• Towary

• Firmy

• Reklama żywa - człowiek

• Ramka w gazecie

• Film reklamowy w kinie

• Spot radiowy

• Klip telewizyjny

• Reklama w Internecie

• na wszystkim

Zasada mediamorfozy

Media nie giną - one się przekształcają - Roger Fiddler 1997

• Understanding New Media, Pine Forge Press, Thousand Oaks, USA

Ogólne tendencje zmian w mediach wg Goban-Klas „Przyszłość mediów masowych” 1/2008 Komitet 2000+ PAN

• Komercjalizacja informacji

• Film, radio, muzyka, TV - kultura jako towar

• Rynek medialny areną konkurencji

• Wolny rynek w formę wolnej areny

• Degeneracja w cywilizację kłótni

• Dominacja do przewagi w sporze

• Koncentracja i umiędzynarodowienie organizacji medialnych

• Sensacjonalizacja

Podział mediów na elitarne i popularne

• Prestiżowe dzienniki o długiej tradycji

• Społeczno-polityczne tygodniki/miesięczniki

• Telewizyjne programy publicystyczne

• Telewizyjne programy informacyjne

• Fakty oddzielone od komentarzy

• Rzetelne źródła informacji

• Dzienniki Tabloidy

• Tabloidalne stacje lub programy TV

• Język spekulacji, domysłów, plotek

• Niejasne źródła informacji

• Pomieszanie informacji z komentarzami i opiniami

Medialne formaty ulegają konwergencji

• Media mogą być używane wszędzie

• Mogą być rozpowszechniane zewsząd

• Są hiperlokalne

• Są adresowalne

• Mają wbudowane wyszukiwarki i odnośniki

• Są łatwo i tanio przekształcane i powielane

Informacje twarde i miękkie

• Polityka

• Biznes

• Wydarzenia międzynarodowe

• Wszystko pozostałe - jak w Teleexpressie (ciele z dwiema głowami)

Miękkich coraz więcej - Patterson z Harvard University

• Dziś (Magdalena Rittenhouse - Tabloidyzacja telewizji orężem w walce o widza Nowy Jork, Onet.pl - 15 luty 2008) 60 proc. materiałów nie dotyczy spraw ważkich z punktu widzenia interesu publicznego

• 2001 - 50 proc. miękkich

• 1980/1981 - 35 proc. miękkich

• Między 1980 a 2001 odsetek wiadomości kryminalnych wzrósł z 11 proc. do 26 proc.

• Tematy miękkie, konsumenckie są atrakcyjniejsze z punktu widzenia reklamodawców

• W TV z uwagi na reklamodawców trwa walka o każdą parę oczu - James Hamilton, politolog z Uniwersytetu Duke'a

Koncentracja i właściciele mediów

• koncerny prasowe (multimedialne) - np.News Corporation

• Springer, G+J, Bauer, Passauer (Niemcy)

• Hachette-Filipachi (Francja-Włochy)

• Orkla (Norwegia)

• Magnaci prasowi (USA - np..Gordon-Bennet)

Reklama - ery - długość życia

• Przedmarketingowa 5 000 lat

• Informacji masowej 250 lat

• Badań 50 lat

• Internetu 20 lat

Reklama ogółem 1977

• USA wydały na reklamę 26 mld dolarów (tyle ile na program Apollo - lot na Księżyc - i tyle ile na wojnę w Wietnamie)

• w Niemczech Zachodnich na reklamę wydano 6,8 mld dolarów

• w Japonii na reklamę 2,6 mld dolarów

• 60 proc. wpływów z reklam zainkasowały media - prasa, radio i TV

Ery reklamy: co się stało pomiędzy?

• Połowa XVIII wieku

• Połowa XIX wieku

• Lata 90-te XX wieku

Ery reklamy: co się stało pomiędzy?

• połowa XVIII wieku

• połowa XIX wieku

• lata 90-te XX wieku

Ery reklamy: co się stało pomiędzy?

• połowa XVIII wieku

• połowa XIX wieku

• lata 90-te XX wieku

Ery reklamy: co się stało pomiędzy?

• połowa XVIII wieku

• połowa XIX wieku

• lata 90-te XX wieku

Najstarsze formy reklamy
kramarska i targowa

• Szyld

• Afisz

• Zapowiadacz uliczny

• Emblemat cechowy (gmerk)

• W Pompejach znaleziono 1600 afiszów i szyldów

Dwie formy reklamy

Pośrednia

Afisze, ogłoszenia prasowe, szyld

Bezpośrednia

Pozwala zapoznać klienta z towarem przez jego obejrzenie

Dzieje reklamy bezpośredniej

• Ważna ekspozycja towaru - na straganie, w sklepie, w składzie

• Od XVII wieku gdy zaczęto produkować szkło taflowe do okien - także w oknie sklepowym

• Okna sklepowe najpierw tylko w dni powszednie - zakaz na niedziele do początków XIX wieku

• Pierwsze ekspozycje okienne chaotyczne, potem w oszklonych skrzynkach

• Manekiny, żywe modelki, kompozycje, konkursy na wystawy sklepowe, przedmioty w ruchu, odświętne zmiany dekoracji, dekoracje okolicznościowe, szkoły i studia z dekoracji sklepowych

Przełomy w dziejach reklamy - gazeta reklamowa

• 1836

pierwsza gazeta reklamowa (Francja)

Reklama ery druku

• Ulotka

• List kupiecki

• Afisz

• Plakat

• Reklama prasowa

• Pierwsza ulotka reklamowa - Leopold Lauber 1450 dotyczyła wydrukowanej przez niego książki

• XIX wiek prasy - reklamy najpierw w specjalnych pismach ogłoszeniowych, potem w czasopismach politycznych, a następnie w dziennikach

Rozwój ogłoszeń prasowych

• Najpierw oficjalne, suche, beznamiętne informacje o oferowanych towarach i usługach

• Druga połowa wieku XIX - pierwsze ogłoszenia zachwalające towary i zachęcające do zakupu, ozdabiane niekiedy realistycznymi rysunkami

Historia afisza

• W dużych ilościach wraz z rozwojem reklamy prasowej

• W Polsce pierwsze w XVIII wieku

• Pierwszy polski plakat reklamowy - Piotr Stachiewicz na Powszechną Wystawę Krajową we Lwowie

• Pierwsi twórcy plakatu to także artyści - Teodor Axentowicz, Juliusz Kossak, Józef Mehoffer, Stanisław Wyspiański

Prasa informacyjno-reklamowo-bulwarowa
początek: lata 30. XIX wieku

• USA: The New York Sun (od 1833 - pierwsze relacje policyjno-sądowe), The World, The New Jork World (1883, Pulitzer ), The New York Tribune, The New York Morning Journal (1895, Hearst)

• Francja: Le Presse (1836), Le Petit Journal (1863)

• Anglia: Daily Mail (1896)

Nowe formy reklamy - giełdy, targi, wystawy

• Giełdy > cena negocjowana w codziennych notowaniach

• Targi > ceny ujednolicone, prezentacja próbek towarów by obniżyć koszt ekspozycji - pierwsze 1894 Lipsk

• Wystawy > pokazanie produktów nie masowych ale nowych i najdoskonalszych - pierwsza światowa 1851 Londyn - potem Paryż, Wiedeń, Filadelfia

Reklama w systemie promocji

• Promocja - wszelkie działania informacyjno-nakłaniające, które mają się przyczynić do wzrostu popytu

• Marketing - jego istotą jest obserwacja rynku i podporządkowanie wszelkich działań w sferze produkcji i obrotu towarowego zdobyciu klienta oraz pobudzeniu i rozwijaniu jego potrzeb

• Reklama - część promocji stanowiącej element marketingu - (definicja Amerykańskiego Stowarzyszenia Marketingu - Jolanta Lux i Anna Michalska: Reklama - podręcznik dla szkół handlowych średnich i policealnych - Warszawa 1997) wszelka płatna forma nieosobowego przedstawiania i popierania towarów, usług lub idei przez określonego nadawcę

Elementy marketingu 4P

Przełomy w dziejach reklamy

• 1841 Filadelfia N.W. Ayer & Son

- pierwsza amerykańska agencja reklamowa (działa do dziś)

Z historii marki

• 1873 Levis

• 1892 Coca-Cola

• 1895 Rover (rowery)

• 1899 Mercedes

• 1900 Renault

Najsilniejsze marki na świecie

• Microsoft (ponad 62 mld dolarów)

• General Electric

• Coca-Cola

• China Mobile

• Marlboro

• Wal-Mart

• Google

• IBM

• Citybank

• Toyota (ponad 30 mld dolarów)

Z historii reklamy w Polsce

• Wiek XVIII - pierwsze reklamy książek (Poczta Królewiecka, Nowiny Polskie)

• 1762 - pierwsza gazeta ogłoszeniowa Warszawskie Ekstraordynaryjne Tygodniowe Wiadomości, wydawana przez Michała Grolla

• 1907 - pierwszy podręcznik reklamowy Kraków

• 1919 - w Warszawie powstaje Polska Agencja Telegraficzna, która z czasem otrzymuje rządowy monopol na druk państwowych ogłoszeń

• 1926 - na wydziale architektury Politechniki Warszawskiej powstaje pracownia grafiki użytkowej

• 1926-1939 - Polskie Radio nadaje reklamy w godzinnych programach „Chwilka radiowa” i „Rozmaitości”

• 1933 - w Warszawie powstaje Koło Artystów Grafików Reklamowych

• 1957 - utworzenie Biura Reklamy Polskiego Radia (rok później także TV)

• 1975 - pierwsza reklama Coca-Coli w Polsce

• 1990 - pierwsze oficjalne reklamy kantorów wymiany walut

Przełomy w dziejach
reklamy kinowej

• Kult gwiazd i naśladownictwo

• Product placement

• Reklamy słowne w filmach

• Czasopisma filmowe

• Plakaty filmowe

• Zwiastuny

• Fotosy

• Eventy z udziałem gwiazd

REKLAMA RADIOWA

Swoiste cechy radia

• Wiadomości

• Muzyka

• Spotkania w studio

• Relacje na żywo

• Słuchowiska

• Transmisje bezpośrednie

• Badania słuchalności

• Okna reklamowe

• Taniość - dostępność - zasięg

• Główne medium krajów ubogich

• Sugestywność (Welles, Hitler, Ruanda)

• Kobiety - wrażliwość głosowa

• Reklama

• Tuba propagandowa

• Szybki przekaz (patrz: klęski żywiołowe)

Zjawiska towarzyszące
rozwojowi radia/TV

• Nowe formy przekazu

Ramówka+ prime time

• Czasopisma z wykazem programów

TV Guide, Antena

• Osobowości RTV

• Spikerzy

• Prezenterzy

• Sprawozdawcy

• Wydawcy

• Badania

• Słuchalności

• oglądalności

• Reklamy

• Okna programowe

• Spoty

Reklama w mediach w praktyce

• PRASA

• RADIO

• TV

Kulturowe skutki rozwoju mediów

• Dyfuzja: mieszanie się kultur

- przebijanie się kultur silniejszych ekonomicznie i lepiej promowanych (amerykańska, anglosaska)

• Upodabnianie się: kultur, idei, stylów

- uniwersalizacja (Mc Donalds)

- standaryzacja (te same filmy, książki, tematy, przeboje, mody, idole)

Kulturowe skutki rozwoju reklamy

• Coraz skuteczniejsza/badania

• Na wszystkich możliwych nośnikach

• Utrwala stereotypy i kreuje nowe

• Manipuluje

- podprogowa

- neuromarketingowa

- spersonalizowana

• Reklama społeczna

RTV Europa+USA

• W. Brytania: BBCx5, 500 komercyjnych, TV BBC x4, 15 TV komercyjnych

• Francja: radio: 5 programów, TVx 3 programy,prwywatne TV 3 (C+, TFI, M6)

• Niemcy : 12 stacji radia pubicznego (+sieć regionalnych), 200 komercyjnych, TV x3 (ARD, ZDF), 100 TV komercyjnych (RTL-VIVA, SAT1, PRO7)

• Włochy: 5x radio publiczne, 3x TV publ. RAI, 3x komerc TV Berlusconiego + 8 innych

• USA : radio i TV siec NBC+CBS+ABC (10 000 stacji) oraz TV prywatnych ponad 1000 stacji (rok 1980)

RTV na świecie - spis zagadnień

• Statystyka

• Struktura własnościowa

• Kalendarium

• Skutki społeczne

• Reklama

• Zasięg

• Ogólnokrajowy

• Regionalny

• lokalny

• Sieciowy

• Częstotliwości/moce nadawcze

• Znaczenie/siła głosu i obrazu

• Gatunki

• Kierunki rozwoju

• Regulacje prawne

• Terminologia

RTV świat - struktura

Przełomy w dziejach reklamy - Internet

Era chrześcijańska - od narodzenia Chrystusa

• Zwana też erą dionizyjską od Dionizego Małego, uczonego mnicha żyjącego w VI wieku, który ją wyliczył

• Służyła do rachuby lat naszej ery, czyli po narodzinach Chrystusa

• Od końca XVIII wieku zaczęto wg niej liczyć również lata przed naszą erą, czyli przed narodzinami Chrystusa. Nie uwzględniono przy tym faktu, że przy takim systemie musi być rok „0”

Era - system ustalania roku pierwszego

• Era olimpiad - od przypuszczalnej daty pierwszy igrzysk olimpijskich, lipca 776 pne - stosowali ją starożytni Grecy, przyjmując 4-letni cykl między olimpiadami

• Era od założenia Rzymu - od mitycznej daty - 753 pne

• Era żydowska - od hipotetycznej daty stworzenia świata, czyli wg tradycji od 3760 r. pne

Kalendarze i lata

Co się bada? …

• ile kostek lodu wkłada przeciętnie konsument do szklanki z Coca-Colą (3,2)

• jaką temperaturę C-C preferuje (2 stopnie C)

• ile procent Amerykanów woli, by papier toaletowy odwijał się nad rolką (68 proc.)

• ilu ludzi na świecie ma problemy z łupieżem (co czwarty)

• ile samochodów rocznie kupują w USA kobiety (co trzecia)

• jakie marki samochodów intuicyjnie preferują kobiety (o opływowych kształtach bo dają im poczucie bezpieczeństwa)

• jaką trasę pokonuje klient w supermarkecie

• na jakiej części bilboardu zatrzymuje wzrok najdłużej

Polska: wydatki na reklamę

• 1994 - 1 mld złotych

• 2000 - 8 mld złotych

• 2002 - 10 mld złotych

• 2004 - 12 mld złotych

Polski tort reklamowy

Wydatki reklamowe w polskich mediach
(w mld zł)

Rośnie wartość reklamy w Internecie

• W 2011 r. polski rynek reklamy będzie wart ponad 10 mld zł, a branża ta najszybciej będzie rozwijać się w Internecie.

• W 2009 r. wydatki na reklamę w sieci w Polsce wzrosną o 23,7 proc., a w 2010 r. - o 27,9 proc.

• Głównym zagrożeniem dla reklam internetowych jest możliwość ich blokowania poprzez aplikacje.

• Opcja taka standardowo dostępna jest już w większości przeglądarek internetowych.

Cechy reklamy w mediach <1>

• AIDA (attention, interest, desire, action) - formuła planowania reklamy

• Kształtowanie powszechnej postawy konsumenckiej

• Konsumpcja jako forma nabywania osobowości

• Kryptoreklama - ukryta reklama o charakterze dziennikarskim

• Kreowanie sztucznych potrzeb

• Przedkładanie wartości materialnych nad duchowe

• Reklama handlową wersją propagandy

Cechy reklamy w mediach <2>

• Reklamuje: usługi, towary, marki, styl życia, idee

• Struktura reklam medialnych jest odwzorowaniem dawnego mitu i bajki ludowej

• Media masowe jako przedsiębiorstwa produkcyjne

• Media na użytek reklamodawców tworzą nowy towar: publiczność, którą można sprzedać agencjom reklamowym

• Konsumtariat - nowa klasa społeczna

Przyszłość reklamy i mediów
- świat nowych pojęć

• Cyfryzacja

• Interaktywność

• Konwergencja

• Personalizacja

• Multimedialność

• Formatyzacja

• Homogenizacja kultury

• Globalizacja

• Koncentracja kapitału

---