Prof. dr hab. Tomasz Maruszewski

Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej

Psychologia procesów poznawczych

Wykład 8. Pamięć II

Pamięć semantyczna i epizodyczna (Tulving, 1972; 1985).

Cechy	Pamięć epizodyczna	Pamięć semantyczna
Informacje
Źródło	Czyste doznania zmysłowe	Rozumienie faktów i zjawisk
Jednostki	Zdarzenia, epizody	Fakty, idee, pojęcia
Organizacja	Czasowa	Pojęciowa
Odniesienie	Ja	Świat
Kryterium prawdziwości	Przekonanie osobiste	Zgodność społeczna
Operacje
Kodowanie	Bezpośrednie, sensoryczne	Symboliczne
Kodowanie czasowe	Występuje; bezpośrednie	Brak; pośrednie
Afekt	Odgrywa większą role	Odgrywa mniejszą rolę
Możliwość wyprowadzania wniosków z odebranych informacji	Ograniczona	Bogata
Zależność od kontekstu	Wyraźna	Słaba
Wrażliwość	Duża	Mała
Dostęp	Dowolny, kontrolowany przez jednostkę	Automatyczny
Pytania uruchamiające proces wydobycia	Kiedy? Gdzie?	Co?
Konsekwencje wydobycia informacji	Zmiana systemu	System pozostaje niezmieniony
Mechanizm wydobycia	Synergia	Rozwijanie
Przywoływane doświadczenie	Zapamiętana przeszłość	Zaktualizowana wiedza
Określenie sposobu wydobycia	Pamiętam	Wiem
Pojawienie się w rozwoju osobniczym	Późne	Wczesne
Amnezja wczesnodziecięca*	Występuje	Nie występuje
Sposoby wykorzystywania
Przydatność dla wykształcenia	Brak	Bardzo istotna
Ogólna przydatność	Niezbyt duża	Znaczna
Programy inteligencji sztucznej	Wątpliwa	Doskonała
Związek z inteligencją człowieka	Niezwiązana	Związana
Dowody empiryczne	Zapominanie	Analiza języka
Zadania laboratoryjne	Odtwarzanie specyficznych epizody	Wiedza ogólna
Świadectwo w sądzie	Dopuszczalne; świadkowie	Niedopuszczalne; możliwe tylko w przypadku orzeczenia biegłego
Podatność na amnezję	Możliwa	Niemożliwa

1. Modele pamięci semantycznej (Collins i Quilian, 1968)

1. Sieć składa się z węzłów i połączeń między nimi.

2. Węzły reprezentują pojęcia, a połączenia relacje między pojęciami

3. Istnieją dwa rodzaje relacji: przynależności do zbioru i posiadania pewnych cech

4. Sieć nie ma modelu realistycznego, a jest tylko modelem intelektualnym.

5. Sieć ma strukturę hierarchiczną

6. Sieć realizuje zasadę ekonomii poznawczej, tj. każda informacja występuje tylko raz w sieci.

Przykład sieci:

Główna metoda badawcza: Weryfikacja prawdziwości zdań opisujących zależności wewnątrz sieci. Im dłuższą drogę trzeba przebyć w sieci, tym więcej czasu to zabiera.

2. Model rozprzestrzeniającego się pobudzenia i bliskości skojarzeniowej (Collins, Loftus)

1. Cała wiedza ludzka nie ma charakteru taksonomicznego

2. Relacje między węzłami są bogatsze.

3. Szybkość weryfikacji zależy od odległości skojarzeniowej

4. Sieć ma charakter wielowymiarowy.

5. Ponieważ ten sam atrybut może zostać zapisany w różnych miejscach sieć traci właściwość dbałości o zachowanie ekonomii poznawczej.

3. Pamięć epizodyczna. Reprezentacja w pamięci epizodycznej musi odzwierciedlać

1. kolejność zdarzeń

2. relacje przyczynowo-skutkowe

3. hierarchiczną organizację zdarzeń (9 zdarzeń można uporządkować na 720 sposobów)

4. Sieci semantyczne przedstawiające reprezentacje zdarzeń (Norman, Rumelhart)

macha ogonem

pies

biega

karmi mlekiem młode

śpiewa

jest żółty

ma dziób

lata

oddycha

je

szczeka

ssak

kanarek

ptak

zwierzę

Lumpi

zwierzę

czarny

pudel

pies

ssak

kot

kominiarz

przypływ gotówki

adresat

czynność

sprawca

<Marysię>

pocałował

<Janek>

adresat

czynność

sprawca

<Marysi>

dał

<Janek>

obiekt

<kwiaty>

---