Opracowanie zagadnień z Górnictwa Ogólnego

Podział skał ze względu na genezę:

a)Magmowe:

-głębinowe

-wylewne

b)Osadowe

-okruchowe

-chemiczne

-organiczne

c)Metamorficzne

Definicja rozciągłości:

rozciągłość pokładu jest to kierunek, jaki wyznacza krawędź przecięcia stropu lub spągu pokładu z dowolną płaszczyzną poziomą.

Definicja kierunku zapadania warstw:

Jest to kierunek wyznaczany przez linie prostopadłą do kierunku rozciągłości pokładu i leżącą w płaszczyźnie pokładu.

Podział zaburzeń w pierwotnej budowie pokładu:

a)Ciągłe:

-fałdy

-zmiana grubości

b)zaburzenia nieciągłe:

-uskoki

-zmycie pokładu

-rozszczepienie

Rysunek pułap, spodek, ociosy, strop, spąg

Podział wyrobisk ze względu na przeznaczenie

-poszukiwawczo-badawcze

-udostępniające

-przygotowawcze

-wybierkowe

-specjalne

Opracowanie zagadnień z Górnictwa Ogólnego

Definicja szybu:

Szyb jest to pionowe wyrobisko udostępniające, którego przekrój poprzeczny jest większy od 15m2, długość jest większa od 200m a kąt nachylenia większy od 45 stopni.

Definicja dukli:

Dukla- pionowe wyrobisko udostępniające prowadzone w skałach zwięzłych bez obudowy.

Definicja przekopu

Przekop- poziome wyrobisko udostępniające prowadzone w skale płonnej, w kierunku

równoległym do generalnej rozciągłości warstw.

Przekop kierunkowy-(wg prof. Chudka) Wyrobisko korytarzowe drążone z głownej przecznicy równolegle lub prawie równolegle do rozciągłości pokładów aż do granic obszaru górniczego.

Definicja przecznicy

Przecznica - poziome wyrobisko udostępniające prowadzone w skale płonnej, w kierunku

prostopadłym do generalnej rozciągłości warstw.

Przecznica polowa - przecznica prowadzona z przekopu kierunkowego w celu udostępniania

pokładów w danym polu, stanowiąca główną drogę transportową dla tego pola.

Podział wyrobisk przygotowawczych

a)Poziome

-chodniki

b)Pochyłe

-dowierzchnie (pochylnie, upadowe)

-chodniki badawcze;

Definicja chodnika:

Chodnik - poziome wyrobisko przygotowawcze prowadzone w złożu w kierunku zbliżonym do rozciągłości pokładu. Nachylenie chodnika nie przekracza 5°.

Definicja dowierzchni:

Dowierzchnia - wyrobisko przygotowawcze prowadzone w złożu, łączące dwa punkty na

rożnych wysokościach.

-upadowa - urobek prowadzony z dołu do góry;

-pochylnia - urobek prowadzony z dołu do góry;

Podział wyrobisk wybierkowych:

a)ściany

b)ubierki

-systemy filarowo - zabierkowe

-systemy długich zabierek

c)zabierki

d)komory

Opracowanie zagadnień z Górnictwa Ogólnego

Co to jest urabialność?

Urabialność - podatność skały na oddzielenie jej części od calizny. Określa ilość pracy potrzebnej do urobienia jednostki objętości skały.

Wymienić rodzaje urabialności:

-strzelnicza

-wiertnicza

-wrębowa

-laboratoryjna

Klasyfikacja urabialności wg Protodiakonowa:

Klasa	Opis	f
I	Węgle bardzo łatwo urabialne	<0,4
II	Węgle łatwo urabialne	0,4 - 0,8
III	Węgle średnio urabialne	0,8 - 1,4
IV	Węgle trudno urabialne	1,4 - 2,4
V	Węgle bardzo trudno urabialne	>2,4

Współczynnik f to wartość wytrzymałości na ściskanie podzielonej przez 10.

Cechy górniczego materiału wybuchowego:

-moc;

-wrażliwość;

-poręczność;

-stałość składu chemicznego;

-bezpieczeństwo wobec pyłu węglowego i metanu;

Podział wybuchów ze względu na prędkość:

-deflagracja (powolne wypalanie i wytapianie się MW)

-eksplozja: prędkość do 1000m/s

-detonacja: prędkość od 1500m/s do 8000m/s

Podział materiałów wybuchowych ze względu na bezpieczeństwo:

Rodzaj MW	Kolor	Miejsce stosowania
Skalne	Czerwony	Skały płonne
Węglowe	Niebieski	Węgiel z pyłem węglowym i metanem do 0,5%
Metanowe	Kremowy	Węgiel z pyłem węglowym i metanem do 1,0%
Metanowe specjalne	Kremowy z czarnymi paskami	Węgiel z pyłem węglowym i metanem do 1,5%

Opracowanie zagadnień z Górnictwa Ogólnego

Podział obudów ze względu na rodzaj pracy:

-podpierająca;

-podtrzymująca;

-odgradzająca;

-izolująca;

-spinająca (obudowa kotwiowa);

-obudowa podporowo-kotwiowa;

Wymień cechy, jakie powinien spełniać system eksploatacji:

-bezpieczeństwo pracowników;

-ochrona warstw nadległych i powierzchni;

-najwyższa wydajność i najniższe koszty;

-najniższe straty kopaliny użytecznej(wybrać pokład "do czysta";

-rentowność prowadzonej eksploatacji;

Rodzaje stropów:

-fałszywy - jest to cienka warstwa 0,4-0,8m zbudowana ze skał słabych ,które opadają do wyrobiska zaraz po odsłonięciu

-bezpośredni - strop zbudowany ze skał kruchych, łatwo przechodzących w zawał, które opadają albo załamują się bezpośrednio po usunięciu obudowy (jest to jak najbardziej korzystny strop)

-zasadniczy - jest to strop zbudowany ze skał mocnych i zwięzłych, trudno przechodzących w zawał, które załamują się w postaci dużych bloków skalnych

Klasyfikacja skał stropowych według W. Budryka:

Klasa I	Strop bezpośredni stanowią skały kruche, łatwo rabujące się o miąższości większej 0d 5-krotnej grubości wybieranego pokładu
Klasa II	Strop bezpośredni stanowią skały kruche, łatwo rabujące się o miąższości mniejszej od 5-krotnej grubości wybieranego pokładu
Klasa III	Strop bezpośredni stanowią skały sztywne, trudno rabujące się lub też nad pokładem zalega strop zasadniczy w postaci grubej warstwy skał mocnych
Klasa IV	Skały stropowe mają zdolność uginania się i osiadania na spagu bez załamywania się (skały plastyczne i uwarstwione)

Podział systemów eksploatacji ze względu na rodzaj wybierania i kształt wyrobisk.

1. Odkrywkowe

2. Otworowe

3. Podziemne

a) Ubierkowe

- systemy ubierkowo-filarowe

- systemy ścianowe

b) Zabierkowe

- systemy filarowo-zabierkowe

- systemy długich zabierek

c) Komorowe

d) Pośrednie

Opracowanie zagadnień z Górnictwa Ogólnego

Podział wyrobisk ze względu na sposób kierowania stropem:

a) zawałowe

- z zawałem pełnym

- z zawałem częściowym

b) podsadzkowe

- z podsadzką sucha pneumatyczną

- z podsadzką sucha sypaną

-z podsadzką hydrauliczną

c) z ugięciem stropu

d) z ochroną stropu

Wymienić gazy szkodliwe i podać ich działanie na człowieka:

- Azot - nie jest szkodliwy, ale wypiera tlen

- Tlenek węgla - trujący

- Tlenki azotu - silnie trujące

- Dwutlenek węgla - dusząco wypiera tlen z powietrza, powyżej 5 % jest lekko trujący

- Dwutlenek siarki - trujący

- Siarkowodór - trujący

- Metan - ogranicza zawartość tlenu

Kategorie zagrożenia metanowego:

Kategoria I	Do pierwszej kategorii zagrożenia metanowego zalicza się pokłady lub ich części jeżeli stwierdzono występowanie metanu pochodzenia naturalnego w ilości 0,1 do 2,5m^3/Mg, w przeliczeniu na czystą substancję węglową.
Kategoria II	Do drugiej kategorii zagrożenia metanowego zalicza się pokłady lub ich części jeżeli stwierdzono występowanie metanu pochodzenia naturalnego w ilości od 2,5 do 4,5m^3/Mg, w przeliczeniu na czystą substancję węglową
Kategoria III	Do trzeciej kategorii zagrożenia metanowego zalicza się pokłady lub ich części jeżeli stwierdzono występowanie metanu pochodzenia naturalnego w ilości od 4,5 do 8m^3/Mg, w przeliczeniu na czystą substancję węglową
Kategoria IV	Do czwartej kategorii zagrożenia metanowego zalicza się pokłady lub ich części jeżeli stwierdzono występowanie metanu pochodzenia naturalnego w ilości powyżej 8m^3/Mg, w przeliczeniu na czystą substancję węglową lub wystąpił nagły wpływ metanu albo wyrzut metanu i skał.

Cechy metanu:

Metan CH4 - gaz gnilny. Jest gazem bezbarwnym, bezwonnym, bez smaku, lżejszy od powietrza. Przy stężeniu od 4,3% do 15% (przy minimalnej zawartości tlenu 12%) tworzy mieszaninę wybuchową. Przy stężeniu powyżej 15% tworzy mieszaninę palną. Temperatura zapłonu 650^oC. Temperatura wybuchu 1500^oC.

Cechy niebezpiecznego pyłu węglowego:

-lotny;

-stężenie obłoku 50-1000 g/m3

-zawartość części palnych >12%

-rozdrobnienie

Opracowanie zagadnień z Górnictwa Ogólnego

Definicja tąpnięcia wg Sałstowicza:

Tąpnięcie jest to zjawisko nagłych i gwałtownych zawałów wyrobisk górniczych, którym

towarzyszą pewne zjawiska (m. in. akustyczne). Skala tego zjawiska jest bardzo szeroka.

Przyczyną jest przekroczenie przez naprężenia doraźnej wytrzymałości skał. Decydującą role

odgrywa tu akumulacja energii. Część tej energii zużywana jest na pokonanie oporów ruchu,

część zamieniana jest na energię kinetyczną rozpadu.

Rodzaje deformacji terenu:

a) Ciągłe

- Niecki obniżeniowe pełne

- Niecki obniżeniowe niepełne

b) Nieciągłe

- progi eksploatacyjne

- uskoki

- osuwiska

- leje

Wzór na maksymalne obniżenie terenu i wartości parametru 'a' dla poszczególnych

systemów eksploatacji.

Wmax = a * g,

gdzie a - współczynnik osiadania, g - grubość eksploatowanego pokładu lub warstwy

Sposób kierowania stropem	Wartość współczynnika 'a'
Z zawałem	0,7-0,9
Z podsadzką suchą układaną pasami	0,6
Z podsadzką suchą pełną	0,5
Z podsadzką suchą pneumatyczną	0,3
Z podsadzką hydrauliczną	0,1-0,3

---