1.Co to jest techniczne przygotowanie produkcji i jak się ono dzieli?

TECHNICZNE PRZYGOTOWANIE

PRODUKCJI

Przed przystąpieniem do budowy statku w stoczni, opracowuje się projekt i zawiera umowę z armatorem.

KONSTRUKCYJNE TECHNOLOGICZNE

PRZYGOTOWANIE PRZYGOTOWANIE

PRODUKCJI PRODUKCJI

Konstrukcyjne Przygotowanie Produkcji:

1.PROJEKT WSTĘPNY(założenia projektowe - ARMATOR, STOCZNIA )

2.PROJEKT KONTRAKTOWY

3.PROJEKT TECHNICZNY( KLASYFIKACYJNY)

4.PROJEKT ROBOCZY

2.Co zawiera projekt technologiczny budowy statku w podziale na projekt wstępny oraz techniczny i roboczy?

Równolegle z projektem konstrukcyjnym opracowuje się projekt technologiczny:

1. PROJEKT WSTĘPNY -

1-ustalenie miejsca i metody budowy.

2- podział sekcyjny kadłuba,

3- rozplanowanie procesu technologicznego w terenie

b) PROJEKT TECHNICZNY I ROBOCZY

1 - kolejność montażu i spawania sekcji płatowych, bloków i statku ( na pochylni, w doku, itp.)

2 - zakres i metody zbrojenia sekcji, wyposażenia bloków i statku przed wodowaniem i po wodowaniu,

3 - określenie pracochłonności wykonania statku

4 - wzorcowy harmonogram budowy statku,

5 - pełną dokumentację materiałową,

6 - dokumentację konstrukcyjną oprzyrządowań specjalnych,

7 - szereg szczegółowych instrukcji technologicznych.

3.Scharakteryzuj rodzaje procesów produkcyjnych w stoczni?

Rodzaje procesów produkcyjnych w Stoczni:

• podstawowe - celem ich jest przetwarzanie materiałów podstawowych w statek lub inne wyroby gotowe,

• pomocnicze - dające wyroby nie wchodzące w wyroby podstawowe, lecz warunkujące wykonanie tych wyrobów.

4.Na jakie procesy podstawowe dzielą się procesy produkcyjne w stoczni? Podaj krótką charakterystykę?

Procesy technologiczne- powodujące zmiany fizyczne i chemiczne materiałów wyjściowych.

Procesy naturalne - bez udziału siły roboczej

( wysychanie farby, sezonowanie odlewów, suszenie drewna,… itp.),

Procesy pracy- procesy realizowane z udziałem człowieka jako głównego wykonawcy procesu produkcyjnego.

W zależności od charakteru przemian:

• liniowe - przekształcenie formy lub układu - np. obróbka mechaniczna ,kucie itp.,

• rozdzielcze - np. cięcie,

• scaleniowe - montaż kadłuba, maszyny

• mieszane - gdy gotowe wyroby są rezultatem wielu rożnych procesów

5.Przedstaw i opisz podział procesu produkcyjnego technologicznego w stoczni?

Podział na dwa podstawowe procesy technologiczne:

1. Proces produkcyjny budowy kadłuba

2. Proces produkcyjny wyposażania statku.

6.Przedstaw podział technologicznego procesu budowy kadłuba na grupy faz i krótko opisz poszczególne fazy?

Proces technologiczny budowy kadłuba i wyposażenia dzielimy na:

- grupę faz przygotowawczych,

• grupę faz obróbczych,

• grupę faz prefabrykacyjnych,

• grupę faz montażowych.

Grupa faz przygotowawczych:

• prostowanie blach,

• oczyszczanie i wstępną konserwację blach i profili

• prace traserskie

Grupa faz obróbczych:

• znakowanie,

• cięcie gazowe i mechaniczne,

• gięcie,

• kryzowanie,

• prefabrykowanie usztywnień

Grupa faz prefabrykacyjnych:

• prefabrykowanie sekcji płaskich,

• prefabrykowanie sekcji zespołowych,

• prefabrykowanie bloków.

Grupa faz montażowych:

• montaż kadłuba na placu montażowym,

• montaż kadłuba na pochylni,

• montaż kadłuba w doku.

7.Na jakie fazy można podzielić technologiczny proces wyposażania statku?

• grupa faz przygotowawczych (wykonanie odlewów, odkuwek, itp.)

• grupa faz obróbczych( elementy instalacji rurociągów, elementów ślusarskich , drewnianych, z tworzyw sztucznych, itp.),

• grupa faz prefabrykacyjnych (łączenie elementów w zespoły)

• grupa faz montażowych ( montaż maszyn i urządzeń, prace instalacyjne i wykończeniowe, próby)

8. Co to jest cykl budowy statku? Przedstaw strukturę cyklu budowy statku?

Czas kalendarzowy, w którym realizuje się proces produkcyjny wyrobu nazywa się cyklem produkcyjnym

9.Wymień czynniki wpływające na zapotrzebowanie na określony tonaż floty?

Przyczyny stałego zapotrzebowania na tonaż floty:

a) potrzeby transportowe handlu międzynarodowego:

• wynikające ze wzrostu liczby ludności,

• rozwoju gospodarczego poszczególnych krajów,

• wymiany towarowej zgodnej z rozwojem ekonomicznym

b) potrzeby eksploatacji mórz i oceanów:

• uprawianie rybołówstwa,

• kopalnictwa złóż surowcowych znajdujących się na dnie i pod dnem,

• instalacji różnorakich urządzeń technicznych (rurociągi, kable, itp.)

c) działań o charakterze militarnym

10.Na czym polega specyfika przemysłu okrętowego?

• Stocznie to zakłady produkcyjne silnie odczuwające konkurencje międzynarodową i podatne na wahania koniunktury.

• Ostra konkurencja międzynarodowa w dziedzinie techniki zmusza przemysł okrętowy (Stocznie i zakłady kooperujące) do wytwarzania jak najbardziej nowoczesnych i niezawodnych statków i innych obiektów oceanotechnicznych.

• Statki to największe w świecie obiekty transportowo- komunikacyjne ( o długości przekraczającej 300m i olbrzymiej nośności)

• Pracochłonność budowy statku przekracza niekiedy 1 mln, a nawet 2 mln rbg.

• Występuje różnorodność użytych materiałów.

• Jednostkowy charakter produkcji.

• Liczba statków tego samego typu w serii jest ograniczona do kilku/kilkunastu jednostek.

• Koszt budowy jest bardzo wysoki.

11.Podaj kryteria podziału stoczni na typy?

Podział Stoczni na typy wg następujących kryteriów:

• rodzaju produkcji - budujące nowe statki, remontowe, o produkcji mieszanej.,

• materiału stosowanego do produkcji- stocznie statków stalowych, drewnianych, z tworzyw sztucznych, żelbetonowych,

• przeznaczenia statków - stocznie morskie, śródlądowe, cywilne, wojenne,

• metody budowy i wielkości statków,

• wielkości zatrudnienia

12.Wymień czynniki warunkujące optymalna lokalizację stoczni?

Czynniki warunkujące optymalna lokalizację stoczni:

• rodzaj terenu - łatwo dostępny i odpowiedni pod zabudowę,

• wysokość i ukształtowanie terenu,

• szerokość i głębokość akwenu sąsiadującego ze stocznią,

• odpowiedni rodzaj gruntu do fundamentowania,

• bliskość portu i łatwość dostępu do otwartego morza,

• możliwości zaopatrzenia stoczni w energię,

• dogodność doprowadzenia linii kolejowych i drogowych,

• warunki klimatyczne,

• bliskość źródeł zaopatrzenia.

13.Jakie znasz schematy rozplanowania stoczni budującej nowe statki?

14. Jakie znasz schematy rozplanowania stoczni remontowych?

Rozplanowanie Stoczni Remontowej:

• Odmienne od stoczni budującej statki,

• Warsztaty kadłubowe:

- kadłubownia,

- spawalnia,

- konserwacyjno- malarski

• Wyposażeniowe:

- rurarski,

- silnikowy,

- maszynowy,

- elektryczny, itp..

15.Przedstaw podstawowy podział materiałów stosowanych do budowy kadłuba w Stoczni:

Rodzaje materiałów stosowanych do budowy kadłuba w Stoczni:

• podstawowe i dodatkowe - wykorzystywane bezpośrednio w procesach produkcji

• pomocnicze - wykorzystywane do nadania produktom pracy dodatkowych właściwości

• uzupełniające - paliwo, części zapasowe, odpady

16.Jakie podstawowe wymagania muszą spełniać materiały stosowane do budowy i remontów statku?

Materiały stosowane do budowy i remontów statków podlegają nadzorowi przez TK ( w Polsce PRS. S.A.).

Wymagania w stosunku do materiałów określają Przepisy Klasyfikacji i Budowy Statków Morskich część IX - Materiały i spawanie.

Materiały, które za względu na skład chemiczny i własności mechaniczne nie odpowiadają warunkom określonym w Części IX, podlegają w każdym przypadku odrębnemu rozpatrzeniu przez PRS.

17. Jakie materiały w budowie statków objęte są nadzorem przez Towarzystwa Klasyfikacyjne?

W budowie kadłuba nadzorem objęte są materiały wchodzące w skład:

• kadłuba,

• mechanizmów i urządzeń maszynowych,

• kotłów parowych i zbiorników ciśnieniowych,

• wyposażenia okrętowego,

• rurociągów okrętowych.

18.Jakie cechy powinien posiadać materiał na konstrukcję kadłuba dużych statków morskich?

• statyczne własności wytrzymałościowe,

• odporność na pękanie zmęczeniowe,

• odporność na kruche pękanie,

• odporność na pękanie lamelarne,

• niską podatność na korozję,

• łatwe przetwarzanie

• niski koszt.

19.Przedstaw charakterystyki stali okrętowych do budowy kadłuba?

20.Jak wpływa stan naprężeń, szybkość obciążenia i temperatura na własności mechaniczne stali? Naszkicuj odpowiednie wykresy?

21.Jakie znasz próby technologiczne badania stali okrętowych?

Próba zginania

22.W jaki sposób składujemy materiały stalowe w stoczni?

Materiały hutnicze po nadejściu do stoczni składowane są w magazynach.

Dzielimy jena dwie grupy:

BLACHY i PROFILE.

BLACHY - wielkość składu uzależniona jest od wielkości produkcji, wielkości zapasu materiałowego utrzymywanego w stoczni, rodzaju składowania materiału i liczby używanych w stoczni typowielkości (typoformatu) blach.

Ilość składowanych materiałów na danej powierzchni magazynowej uzależniona jest od metody składowania.

Istnieją dwa rodzaje składowania blach:

• w stertach

• w stojakach

Składy są z reguły otwarte w celu umożliwienia naturalnego procesu odpadania zgorzeliny pod wpływem warunków atmosferycznych.

Składowanie w stojakach

Składowanie w stertach

PROFILE - przy składowaniu profili należy rozróżnić profile o dużych i małych przekrojach. Profile o dużych przekrojach mogą być składowane na dźwigarach podobnych do stosowanych przy składowaniu blach w stertach. Profile o małych przekrojach składowane są w stojakach

23.Przedstaw etapy wytwarzania konstrukcji kadłuba?

• obróbka wstępna

• prefabrykacja profili i drobnych elementów

• obróbka

• prefabrykacja węzłów

• prefabrykacja sekcji płatowych

• prefabrykacja sekcji przestrzennych

• montaż bloków

• montaż kadłuba

24.Na czy polega obróbka wstępna w stoczni w procesie budowy kadłuba? Wymień typowe stanowiska pracy wchodzące w skład ciągu obróbki wstępne?

Obróbka wstępna polega na wykonaniu pewnych wstępnych operacji przed obróbką właściwą. Odbywa się ona na ciągu obróbki wstępnej na którym zlokalizowane są następujące stanowiska pracy: prostowania, oczyszczania ze zgorzeliny, okresowego zabezpieczania materiału przed korozją, trasowania i obcinania większych zapasów. Transport materiału między stanowiskami odbywa się za pomocą transporterów rolkowych. Operacje obróbki wstępnej przeprowadzane są bezpośrednio przed podaniem materiału do hali obróbki.

25.Wymień główne zadania walcowania blach i profili?

Zadaniem walcowania jest:

• usunięcie nierówności na blachach, powstałych w skutek nierównomiernego stygnięcia blach po walcowaniu na gorąco w hutach i odkształceń powstałych w czasie transportu i przeładunku,

• usunięcie reszty naprężeń wewnętrznych, powstałych przy walcowaniu na gorąco,

• wykruszenie części zgorzeliny, która odstała od blachy w okresie przebywania na wolnym powietrzu.

Walcowanie blach odbywa się poprzez kilkakrotne przepuszczenie blachy przez walce..

26.Na czym polega oczyszczanie blach i profili? Jakie znasz metody oczyszczania?

Oczyszczanie blach i profili

Po procesie walcowania zostaje jeszcze część zgorzeliny, należy ją usunąć w następującymi metodami:

• metody mechaniczne (piaskowanie, śrutowanie, szczotki, skrobaki, młoty udarowe),

• metody chemiczne - trawienie (za pomocą kwasu siarkowego lub kwasu solnego).

• metody termiczne (płomień acetylenowo-tlenowy, elektroindukcyjne, sezonowanie).

Metody chemiczne stosowane są bardzo rzadko ponieważ:

• wymagają przeszkolonego personelu,

• wymagają neutralizowania i odprowadzania ścieków z wanien,

• nie można stosować do gotowych konstrukcji,

• powierzchnia po trawieniu nie jest najlepsza pod względem przyczepności farb,

• pozostałości kwasów mają ujemny wpływ na powłoki ochronne.

Metody usuwania zgorzeliny:

• sezonowanie

• mechaniczne

• chemiczne

• termiczne

27.Jakie znasz standardy przygotowania powierzchni do malowania?

Standard przygotowania powierzchni do malowania:

• SIS 05 5900 (ISO 8500-1)

• Sa3 (white metal)

• Sa2.5 (near white metal)

• Sa2 (commercial blast)

28.Jak oceniamy i badamy stan przygotowania powierzchni do malowania?

Oceniane właściwości( wymagania i metody):

1. Wygląd powierzchni

- wolna od pęcherzy, łusek, rozwarstwień, dopuszczalna głębokość łusek do 0,5 mm .

Metoda: nieuzbrojonym okiem z 25 cm przy świetle w dziennym lub żarówce 100W.Głębokośc wgnieceń - suwmiarka, lub specjalistycznym przyrządem do badania wżerów.

Oceniane właściwości( wymagania i metody):

2. Stopień przygotowania - nie niżej niż Sa 2.5

Metoda - wizualna wg wzorców.

3. Profil powierzchni -

ścierniwo kuliste - 70 μm; ścierniwo ostrokątne - 100 μm.

Metoda - stykowa, ruchowa, przez porównanie

4. Stopień odpylenia - wg wzorca

5. Obecność zatłuszczenia- nie dopuszcza się.

29.Przedstaw podział statku na umowne części składowe?

30.Jak dzielimy sekcje konstrukcyjne kadłuba statku?

Sekcje konstrukcyjna dzielimy na :

• sekcje płatowe (płaskie) -składające się z prostego płata poszycia wspartego odpowiednia konstrukcja usztywniającą,

• sekcje przestrzenne - składające się z pasa obłowego wspartego odpowiednia konstrukcją usztywniającą, wymagające odpowiednich łóż montażowych zapewniających zachowanie właściwego kształtu,

• sekcje zespołowe - złożone z kilku sekcji płatowych, obejmujące wycinek przestrzenny kadłuba, jak np.. Dno podwójne,

• bloki - składające się z szeregu sekcji płatowych lub zespołowych, obejmujących wycinek kadłuba na całej jego szerokości i wysokości, jak blok dziobowy, rufowy, blok siłowni, blok nadbudówki itp..

Poszczególne rodzaje sekcji powiązane są ściśle z etapami budowy

Elementy konstrukcje kadłuba posiadają:

• różnorodną wielkość,

• zróżnicowany obrys,

• zróżnicowany kształt.

W związku z tym materiał , z którego są wykonywane, jest poddawany określonym procesom technologicznym, składających się z różnych uszeregowanych operacji obróbczych.

31.Co to jest grupa technologiczna( grupa obróbcza)? Wymień możliwe podziały elementów konstrukcji kadłuba na grupy obróbcze?

Grupa technologiczna (grupa obróbcza) to elementy konstrukcji poddawane temu samemu lub podobnemu procesowi technologicznemu

Grupa technologiczna- grupa obróbcza.

Instrukcja stoczniowa:

Grupa obróbczą jest wyodrębniona materiałowo część konstrukcji obejmująca jedną lub więcej sekcji z jednej grupy konstrukcyjnej w jednym rejonie statku

32.Co to jest prefabrykacja? Jakie rodzaje prefabrykacji stosujemy w stoczniach?

Prefabrykacja - montaż pojedynczych elementów konstrukcyjnych w zespoły, zwane sekcjami, przy jednoczesnym ich trwałym łączeniu przed zamontowaniem w całość

Prefabrykacja w procesie budowy statku dziel się na:

1. wstępną,

2. sekcji płatowych,

3. sekcji zespołowych,

4. bloków.

33.Czym kieruje się konstruktor dokonując podziału kadłuba na bloki, sekcje, itp. I jakie cele poprzez ten podział chce zrealizować?

Podział kadłuba na bloki, sekcje zespołowe, sekcje płatowe ustala konstruktor w porozumieniu (uzgodnieniu ) technologiem.

Podział kadłuba jest rezultatem analizy:

• Konstrukcji i wytrzymałości statku,

• Zunifikowanie wymiarów blach i profili( programy walcowania hut),

• Infrastruktury technicznej stoczni ( w tym urządzeń transportowych i dźwigowych),

• Ilości złącz spawanych wykonywanych w pozycji przymusowej,

• Zakresu prac wyposażeniowych,

• Wielkości budowanej serii,

• Analizy ekonomicznej.

Inne kryteria i cele podziału sekcyjnego, tak aby:

1. ograniczyć ilość spawanych złącz poprzez zastosowanie maksymalnych formatów blach i profili walcowanych i giętych zamiast spawanych,

2. wymiarowanie spoin było zgodne z wymaganiami wytrzymałościowymi, bez ich nieuzasadnionego zwiększania,

3. rozplanowywać złącza spawane tak aby można było wykorzystywać maksymalnie spawanie automatyczne,

4. środek ciężkości sekcji powinien znajdował się blisko środka geometrycznego.

5. linia gięcia płyt giętych była blisko jednej z krawędzi, co ułatwia obróbkę, transport, składowanie

34.Wymień typowe elementy składowe sekcji płaskiej wchodzącej w skład kadłuba statku i przedstaw schematycznie na szkicu sposób jej prefabrykacji?

35.Przedstaw na szkicu Ciąg sekcji płaskiej oraz wymień i zaznacz stanowiska wchodzące w jej skład? Jakie urządzenia wchodzą w skład ciągu sekcji płaskich?

1. Stanowisko montażu i spawania płatów.

2. Stanowisko oczyszczania z powłok
malarskich ochronnych miejsc pod
montaż usztywnień pierwszej i drugiej
grupy oraz trasowanie ich położenia.

3. Stanowisko montażu usztywnień I grupy,
wyposażone w siłowniki hydrauliczne
dociskające usztywnienia do poszycia.
Stanowisko wyposażone jest w głowicę
do wykonywania spoin sczepnych.

4. Stanowisko spawania usztywnień
I grupy (ciągłych). Spoina pachwinowa ciągła
lub przerywana. Wykonywana
przelotowo tzn. od końca do końca usztywnienia.

5. Stanowisko montażu usztywnień
II grupy. Wyposażone w siłowniki
hydrauliczne dociskające
usztywnienia do poszycia

6. Stanowisko spawania usztywnień II grupy
wyposażone w automaty (półautomaty) do spawania
spoin pachwinowych (różnymi metodami MIG/MAG).

7. Stanowisko odstawcze, na którym dokonujemy:
spawania węzłówek, zaślepień, uchwytów, odbioru
sekcji

36.Jakie rodzaje transportu są stosowane w stoczniach w magazynach materiałów hutniczych oraz w procesach obróbki, oraz prefabrykacji sekcji płaskich i przestrzennych?

- dźwigi kolejowe

- suwnice w wysięgnikiem obrotowym

- suwnica na estakadach

- dźwig wieżowy

- dźwig mostowy

- suwnica z wysięgnikiem

- dźwig portalowy z chwytakami elektromagnetycznymi

37.Przedstaw poznane metody i sposoby budowy sekcji przestrzennych kadłuba?

Metody montażu kadłuba w płaszczyźnie wzdłużnej

a - piętrowa; b - piramidalna; c - wyspowa; d - blokowa

38.Wymień i naszkicuj metody montażu kadłuba statku?

Metoda piętrowa:

Rejon I - poszycie denne i sekcje dna podwójnego,

Rejon II - grodzie i poszycie burt do pokładu grodziowego oraz pokład grodziowy, itp..

Itd. -numeracja rejonów odpowiada kolejności montażu, co ułatwia planowanie zaopatrzenia i realizacje prac.

Metoda blokowa - blok jest jednocześnie rejonem statku (kadłuba).

Metoda piramidalna - jak na rysunku. Numeracja odpowiada kolejności montażu

39.Co to jest rejon budowy i do jakich celów pojęcie to wprowadza się w procesie budowy statku?

40.Wodowanie -definicja, rodzaje wodowania.

Wodowanie - przemieszczanie jednostki pływającej z lądu na wodę po zakończeniu jej budowy lub remontu.

Wodowanie

• jest jedną z najważniejszych operacji technologicznych procesu budowy statku - w niektórych przypadkach, nie można jej powtórzyć ani zatrzymać w dowolnej chwili

• może się odbyć najwcześniej z chwilą ukończenia prac kadłubowych zapewniających pływalność i wystarczającą wytrzymałość wzdłużną i miejscową.

Obecnie stosowane metody wodowania:

1. Spłynięcie kadłuba statku z jego podbudowy wskutek:

1. pogrążania podbudowy w wodzie o niezmiennym poziomie,

2. podniesienie zwierciadła wody przy niezmiennym poziomie podbudowy

2. Wodowanie pod wpływem składowej siły ciężkości działającej równolegle do torów powodującej ruch kadłuba statku w kierunku:

1. wzdłużnym do jego osi,

2. poprzecznym do jego osi.

Ad.1

a) - pogrążanie podbudowy w wodzie o niezmiennym poziomie:

1- za pomocą doku pływającego,

2- za pomocą wyciągów poprzecznych i wzdłużnych,

3- za pomocą dźwigu,

4- za pomocą podnośnika ( synchroliftu)

b) - podniesienie zwierciadła wody przy niezmiennym poziomie podbudowy :

1 - za pomocą doku suchego

Ad. 2

1. za pomocą pochylni wzdłużnej,

2. za pomocą pochylni poprzecznej.

41.Wodowanie wzdłużne - rozkład sił, warunek wodowania samoczynnego.

Okresy wodowania:

I - od ruszenia statku do chwili wejścia

stępki do wody

K = T - B = D s (sin β - f s cos β)

β = bardzo małe sin β ≈ tg β

cos β ≈ 1

K = D s (tg β - f s)

Jeżeli: tg β > f s

samoczynne wodowanie

Jeżeli: tg β ≤ f s

należy użyć spychacza

II - od chwili wejścia stępki do wody

do obrotu rufy

D s x d = W x w +R x r

III - od rozpoczęcia obrotu do zejścia

kozła dziobowego z KP

D s x d = W x w

IV - od zejścia koła dziobowego z KP

do zatrzymania statku

42.Wodowanie poprzeczne- typy wodowania.

- bez zeskoku

- z zeskokiem

- z małym zeskokiem

- po torze obrotowym

43.Wodowanie przy pomocy wyciągu.

44.Wodowanie przy pomocy synchroliftu.

13

---