Czynniki determinujące:klimat,ukształtowanie terenu,genetyka,

mentalność,środowisko Biologiczne podstawy życia społecznego:

wyprostowana sylwetka,rozwinięty mózg i aparat mowy,popęd płciowy,

długi okres rozwoju człowieka,rozwinięte kończyny górne Potrzeby

człowieka:a)biologiczne:potrzeba zaspokojenia głodu i picia,prokreacji,

fizjologii b)psychiczne:duchowe,wiedzy,matrialne,bezpieczeństwa,

miłości i samorealizacji Socjalizacja-polega na nabywaniu umiejętności

związanych z życiem w społeczeństwie 1faza socjalizacji:pierwotna-

przyswajanie norm zasad przez naśladownictwo(okres dzieciństwa),

2 faza:wtórna-samodzielne kształtowanie własnej osobowości(okres

dojrzałego życia) Typy więzi społ.:więzi naturalne-wspólne pochodzenie

(rodzina),więzi zrzeszeniowe-tworzone są na zasadzie dobrowolności ludzi

należących do organizacji(stowarzyszenia) więzi stanowione-są narzucone

z zewnątrz(więzienie) Zbiorowość społ.-zespół ludzi w którym wytworzyła

się i utrzymują więź społ.:a)para-najmniej liczna forma zbiorowości społ.

b)krąg społ. lub gropa-zbiorowość powstająca w wyniku styczność społ.

lub wspólnych zainteresowań.Grupa społ.:-co najmniej 3 osoby połączone

więziami społ.posiadająca wspólne cele,potrzeby i odrębności odróżniające

ją od innych grup społ.:a)wielkość grupy:mała(klasa),duża(szkoła) b)typ

więzi:pierwotne(rodzina),wtórne(partia polityczna) c)członkostwo:

ekskluzywne(dla wybrańców),ograniczone(stosują mniej surowe kryteria

przyjęć),inkluzywne(dla wszystkich) d)stopień sformalizowania:formalne

(organizacje polityczne),nieformalne(subkultura młodzieżowa)e)grupy

celowe-tworzone dla realizacji określonych zadań(komisja śledcza) f)ludność

wiejska i miejska.Rodzina- najpowszechniejsza i najstarsza forma życia

społecznego.Stanowi podstawę istnienia społecznego.Przykłady:

a)funkcja prokreacyjna-pozwala na zaspokojenie emocjonalno-rodzicielskich

potrzeb współmałżonków oraz na biologiczne przetrwanie społeczeństwa

b)funkcja seksualna-forma wsółżycia płciowego c)funkcja ekonomiczna-

pozwala na zaspokojenie materialnych potrzeb rodziny d)socjalizacyjna

e)opiekuńczo-zabezpieczająca-polega na zapewnieniu środków do życia oraz

sprawowania opieki nad chorymi członkami rodziny f)stratyfikacyjna-polega

na nadaniu przez rodzinę pozycji społ.g)rekreacyjna-polega na zaspokojeniu

potrzeby odpoczynku h)kulturowa-zapoznanie dzieci z dziedzictwem

kulturowym Patologia społ.-zachowanie jednostek lub grup niezgodnie z

obowiązującymi normami i wartościami danej kultury.Naród-jest

zbiorowością terytorialną o określonym składzie etnicznym,wytworzoną w

procesie dziejowym jako wspólnota o podłożu gospodarczym,politycznym

Czynniki na powstanie narodów:a)wspólne terytorium-jest pods.warunkiem

formowania się narodów,więź emocjonalna z krajem b)wspólne pochodzenie

etniczne-wartości wyróżniające ich np. naród,język,zwyczaje,obyczaje

c)wspólna organizacja polityczna-ułatwia przekształcenie się zbiorowości w

naród,państwo wyznacza jednolite zasady,cele d)integracja gospodarcza-

wspólnota interesów e)integracja społeczna-polega na przeobrażeniu się

luźnych grup społ. w dużą zbiorowość f)wspólna kultura-czynniki narodotwórcze:literatura,muzyka,malarstwo Patriotyzm-postawa

poszanowania i miłowania ojczyzny,wypełnienie konstytucji,płacenie

podatków przestrzegania prawa Nacjonalizm-ideologia i postawa społ-polit.

w której główną wartością jest naród.kultywuje przekonanie o wyższości

własnego narodu Kosmopolityzm-„obywatel świata”postawa społ-polit.,

która opiera się na założeniu że ojczyzną człowieka jest cały świat;prowadzi

do zaniku patriotyzmu Ksenofobia-„stach przed obcym”postawa niechęci,

wrogości wobec ludzi obcych rasowo,religijnie lub etnicznie;wiąże się z

nacjonalizmem Szowinizm-bezkrytyczny stosunek do własnego narodu,nie

dostrzega jego wad.prowadzi do nietolerancji i dyskryminacji Rasizm-

wartość człowieka zależy od jego rasy.są rasy lepsze i gorsze.rzekoma

nierówność ras ludzkich.Społeczeństwo-samowystarczalna forma życia

zbiorowego ludzi,których łączy np.wspólne terytorium,wartości kulturowe.

Charakterystyczne dla członków takiego społ.jest poczucie odrębności w

stosunku do innych zbiorowości.3 podst.elementy społeczeństwa:a)struktura

społeczeństwa b)kultura danego społ. c)obiektywne warunki bytu danej

zbiorowości-np.trytorium,fauna i flora,warunki ekonomiczne w jakich

rozwija się dane społ. Struktura społ.-zbiorowość(grupy,kręgi społ.) grupy

zawodowe.Koncepcje struktury: a)koncepcja interakcyjna-(Herbert Blumer)

proces oraz układ porozumień między jednostkami b)konfliktowa-(Karol

Marks) społeczeństwo składa się z wzajemnie zwalczających się klas społ.

c)teoria funkcjonalno-strukturalna-(Herbert Spencer) społeczeństwo jest

całością składającą się z wzajemnie zależnych elementów dzięki czemu

możliwe jest funkcjonowanie i rozwój zbiorowości.Elementy struktury społ:

a)struktura demograficzna-skład społeczeństwa pod względem liczebności,

wieku,płci i zdolności do pracy b)klasowa-jest wyrazem różnic społ.

c)warstwowa-zbiorowość złączona wspólnym statusem społecznym

d)zawodowa-hierarchia społeczna uznania dla zawodów i ich przydatności

Normy społeczne:a)normy prawne-zasady zachowania się oparte na

przepisach prawnych(kara:mandat,więzienie) b)normy religijne-dotyczą one

tylko osób danego wyznania,są ograniczone(np.Bóg-dekalog) c)moralne-

zasady zachowania się oparte na ocenach i wartościach moralnych

d)obyczajowe-nawyki zachowania się,rytuały lub sposby ubierania się

Podstawy o istotnym znaczeniu dla życia społ.:a)uczciwość b)korupcja

c)odwaga cywilna d)słowność i prawdomówność e)punktualność

Wrażliwości społeczne(empatia)-zdolność uczciwego utożsamienia się z

inną osobą Sprawiedliwość-zasada moralna domagająca się poszanowania

praw innych,właściwego podziału dóbr moralnych,równości szans Problemy

moralne:a)aborcja-zabieg przerwania ciąży b)eutanazja-zabójstwo człowieka

nieuleczalnie chorego na jego żądanie c)prawa jednostki-prawa chronione

przez system prawny i normy etyczne danego kraju d)korupcja-białe koperty

e)nie tolerancja-np.rasizm f)prawa zwierząt-np.znęcanie się nad zwierzętami

---