Paulina Karczewska
PRACA KONTROLNA
ŹRÓDŁA PRAWA ADMINISTRACYJNEGO
Źródłami prawa administracyjnego są te przepisy, które zawierają normy prawa administracyjnego.
Źródła prawa administracyjnego są zawarte w aktach normatywnych należących do różnych gałęzi prawa, ale podstawowe znaczenie mają akty normatywne należące do prawa administracyjnego i prawa konstytucyjnego. Istnieje wiele różnych klasyfikacji źródeł prawa administracyjnego. Istotny jest ich podział na dwie grupy: źródła prawa powszechnie obowiązującego (art. 87 Konstytucji) i źródła prawa wewnętrznego (art.98 Konstytucji).
W art.87 Konstytucja przyjęła zamknięty system źródeł prawa o powszechnie obowiązującym charakterze.
Źródłami takiego prawa są:
Konstytucja
Ustawy
Ratyfikowane umowy międzynarodowe
Rozporządzenia
Akty prawa miejscowego
Do źródeł prawa powszechnie obowiązującego zaliczyć należy akty zawierające generalne i abstrakcyjne normy, które tworzą, zmieniają lub uchylają prawa i obowiązki obywateli i osób prawnych. Ujmując krótko zawierają ogólnie obowiązujące uregulowania. Uregulowania te mogą dotyczyć obywateli i osób prawnych w ogóle, oczywiście określonych ich kategorii. Krąg adresatów norm prawnych zawartych w tych źródłach jest więc szeroki i dlatego należy je zaliczyć do źródeł prawa powszechnie obowiązującego.
Źródła prawa wewnętrznego tworzą odrębny układ norm prawnych, skierowanych nie do obywateli i osób prawnych, ale regulujących tylko stosunki wewnątrz samego aparatu administracji publicznej, skierowanych do adresatów stanowiących ogniwa, części składowe tego aparatu i stąd poddanych odrębnych sankcjom. O charakterze przepisu prawnego decyduje jednak jego nazwa, lecz jego treść, charakter w jakim występuje adresat normy prawnej oraz charakter sankcji. Zdarzyło się i może się zdarzyć, że pod nazwą przewidzianą dla przepisów wewnętrznych mieszczą się przepisy prawne zobowiązujące lub uprawniające obywateli, a więc przepisy prawa powszechnie obowiązującego. Chodzi jednak o ustalenie kryterium podziału przepisów prawnych, które pozwala dokonać podziału z punktu widzenia ich treści, a nie ze względu na formę.
KONSTYTUCJA
Najwyższe miejsce w hierarchii aktów prawotwórczych zajmuje w systemach prawa ustawowego konstytucja, czyli ustawa zasadnicza. Jest to akt normatywny parlamentu albo specjalnego organu przedstawicielskiego pochodzącego z wyboru (konstytuanty). W państwach federacyjnych obowiązują ponadto konstytucje stanowe albo republikańskie. Konstytucja jest zbiorem norm - zasad stanowiących fundament politycznego, społecznego i gospodarczego ładu w państwie. Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 r.
(Dz. U. nr 78, poz.483), uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe i zatwierdzona przez Naród w referendum 25 maja 1997 r. Jest ona najwyższym prawem Rzeczpospolitej Polskiej. Ustala podstawowe zasady ustroju politycznego i społeczno-gospodarczego państwa, strukturę i kompetencje naczelnych, centralnych i lokalnych organów państwa, a także zasady i treść stosunków między obywatelami i państwem. Konstytucja określa kompetencje Prezydenta RP, Rady Ministrów (Rządu), Prezesa Rady Ministrów oraz ustala pozycję ministrów i innych członków rządu oraz wojewodów i samorządu terytorialnego w systemie organizacji państwa. Przesądza ona o istnieniu samorządu terytorialnego. W zakresie administracji publicznej konstytucja określa przede wszystkim ustrój organów administracji publicznej, a także innych podmiotów wykonujących zadania administracji publicznej. Konstytucja określa także zadania i kompetencje wymienionych wyżej organów i podmiotów. Formułuje podstawowe zasady i formy działania wskazanych organów i innych podmiotów. W szczególności wskazuje, jakie akty normatywne są źródłami prawa. Konstytucja kreuje zasady kontroli administracji publicznej, w tym zaś zakresie formułuje także zasady prawa administracyjnego. Konstytucyjne określenie wolności i prawa człowieka i obywatela stanowi zarazem określenie granic dozwolonej ingerencji administracji publicznej w sferze tych wolności i praw. Zasadnicze znaczenie ma tutaj konstytucyjna determinacja przesłanek, ze względu na które granice owej dopuszczalnej ingerencji mogą być przekroczone przez ograniczenie w wyjątkowych przypadkach wolności i praw człowieka, gdy jest to konieczne dla bezpieczeństwa lub porządku publicznego dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te mogą być ustanawiane tylko w ustawie i nie mogą naruszać istoty wolności i praw człowieka i obywatela. Konstytucyjna regulacja wolności i praw człowieka i obywatela zakreśla zatem granice prawnej ingerencji administracji publicznej, ale zarazem otwiera możliwości przekraczania tych granic, to znaczy ingerowania w sferę wolności i praw człowieka i obywatela. Każdy, czyje prawo lub konstytucyjnie określona wolność zostały naruszone ma prawo wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego i zażądać zbadania przez ten Trybunał, czy ustawa (lub inny akt normatywny), na podstawie którego nastąpiła ingerencja w sferze wolności i praw człowieka i obywatela, jest zgodna z Konstytucją czy też nie. Konstytucja wskazuje, że idzie tu jedynie o ingerencje przyjmujące postać orzeczenia sądu lub organu administracji publicznej.
Przez bezpośrednie stosowanie konstytucji należy rozumieć taki wyraz woli kompetentnego organu, który w sferze stosunków prawa publicznego lub prywatnego przy wyłącznym lub jednoczesnym wzięciu za podstawę normy konstytucyjnej ustala, że dany konkretny podmiot prawny jest do czegoś obowiązany lub do czegoś uprawniony albo, że znajduje się w określonej sytuacji prawnej.
Jednocześnie z faktu, iż Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczpospolitej Polskiej, wynika że postanowienia Konstytucji mają pierwszeństwo przed postanowieniami niższych aktów normatywnych w procesie stosowania prawa.
Oznacza to, że organ stosujący uznając jednoczesną niejednolitość regulacji konstytucyjnej i regulacji prawnej poza konstytucyjnej stosuje regulację konstytucyjną, chyba że ta odsyła go w wyznaczonym zakresie bezpośrednio do regulacji ustawowej.
Bezpośrednio stosować Konstytucje można:
Tylko w obszarze uregulowań konstytucyjnych
Tylko przy rozstrzyganiu o treści i zakresie tych obowiązków i uprawnień, które da się bezpośrednio i dostatecznie wyczerpująco normować przepisami Konstytucji
Tylko wtedy, gdy okoliczności faktyczne (prawne) sprawy zezwalają na bezpośrednie stosowanie konstytucyjnej normy
Konstytucja obowiązuje:
Przed wszystkimi organami wszystkich kompetentnych władz publicznych władzą ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą w zakresie stosowania prawa prywatnego, gdzie organ ma obowiązek uwzględnienia postanowień konstytucyjnych, a strona może skutecznie się na nie powołać.
Przed wszystkimi organami i pracownikami urzędów w obszarze realizacji i stosowania prawa publicznego.
Przed wszystkimi organami Ι i ΙΙ instancji, a także innymi organami kontrolnymi oraz nadzorczymi.
Konstytucja reguluje również funkcjonowanie samorządu terytorialnego. Zgodnie z Konstytucja samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej w ten sposób, że wykonuje zadania publiczne niezastrzeżone przez Konstytucję lub ustawy dla organów innych władz publicznych. Przysługującą mu na podstawie ustaw część zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Jedyną jednostką samorządu terytorialnego wymienioną w Konstytucji jest gmina, którą określono jako podstawową jednostkę samorządu terytorialnego. Inne jednostki samorządu terytorialnego: powiat i województwo nie zostały wymienione w Konstytucji, która zawiera jedynie zapis o tym, że inne jednostki samorządu określone będą w ustawie. Kolejne, ważne dla prawa administracyjnego przepisy Konstytucji odnoszą się do źródeł prawa.
Najważniejsze zapisy Konstytucji, które dotyczą prawa administracyjnego, odnoszą się m.in. do :
Wolności, praw i obowiązków człowieka i obywatela.
Sądów i trybunałów.
Organów kontroli państwowej i ochrony prawa.
Finansów publicznych.
USTAWA
W hierarchii aktów prawnych kolejne miejsce po Konstytucji zajmują ustawy-przepisy zawarte w ustawach muszą być zgodne z Konstytucją. Normy prawne zawarte w ustawach, obok norm prawnych zawartych w Konstytucji, stanowią podstawę działania administracji publicznej i określają obszar jej działania. Ustawa to akt prawodawczy (generalnie-abstrakcyjny) uchwalony w Polsce przez Sejm za zgodą Senatu. Wszystkie akty podustawowe powinny być z nimi zgodne.
Konstytucja reguluje jedynie najbardziej doniosłe sprawy obywateli i państwa i nie może zawierać szczegółowych norm prawnych dotyczących funkcjonowania administracji publicznej, dlatego normy takie zawarte są w ustawach. Ustawy mogą regulować wszystkie ze spraw, które nie są uregulowane w Konstytucji. Jednak niektóre ze spraw mogą być regulowane wyłącznie ustawą.
W myśl art. 120 Konstytucji „Sejm uchwala ustawy zwykłą większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów, chyba że Konstytucja przewiduje inną większość.”
Sejm jest jedynym organem w naszym państwie, który ma prawo uchwalania ustaw. Inicjatywa ustawodawcza przysługuje posłom, Senatowi, Prezydentowi Rzeczpospolitej i Radzie Ministrów. Ponadto inicjatywa ustawodawcza przysługuje co najmniej 100 000 obywateli mających prawo wybierania do Sejmu (art. 118 ust. 1 i 2 Konstytucji). Według regulaminu Sejmu poselskie projekty ustaw mogą być wnoszone przez komisję sejmową lub co najmniej 15 posłów podpisujących Sejmowi projekt ustawy, przedstawiając skutki finansowe jej wykonania. Projekt ustawy składa się w formie pisemnej na ręce Marszałka Sejmu. Do projektu dołącza się uzasadnienie, które powinno wyjaśnić potrzebę i cel wydania ustawy. Gry projektu ustawy wnosi Senat, Prezydent, Rada Ministrów lub komisja sejmowa, uzasadnienie projektu powinno zawierać stwierdzenie o zgodności projektu ustawy z prawem.
Sejm rozpatruje projekt ustawy w trzech czytaniach. Prawo wnoszenia poprawek do projektu ustawy w czasie rozpatrywania go przez Sejm przysługuje wnioskodawcy projektu, posłom i Radzie Ministrów. Marszałek Sejmu może odmówić poddania pod głosowanie poprawki, która uprzednio nie była przedłożona komisji. Wnioskodawca może wycofać projekt ustawy w toku postępowania ustawodawczego w Sejmie do czasu zakończenia drugiego czytania projektu (art. 119 Konstytucji).
Uchwaloną ustawę Marszałek Sejmu przekazuje Marszałkowi Senatu i Prezydentowi. W ciągu 30 dni Senat może:
Ustawę przyjąć bez zmian
Uchwalić poprawki
Uchwalić odrzucenie ustawy w całości.
Jeżeli Senat w ciągu 30 dni od dnia przekazania ustawy nie podejmie
stosownej uchwały, ustawę uznaje się za uchwaloną w brzmieniu przyjętym
przez Sejm (milczenie Senatu oznacza więc przyjęcie ustawy).
Uchwaloną przez Sejm i Senat ustawę Marszałek Sejmu przedstawia Prezydentowi RP do podpisu. Prezydent może:
Podpisać ustawę w ciągu 21 dni od dnia przedstawienia i zarządzić jej ogłoszenie w Dzienniku Ustaw RP
Wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o zbadanie zgodności ustawy z Konstytucją
Nie wystąpić do Trybunału Konstytucyjnego, lecz z umotywowanym wnioskiem, przekazać ustawę Sejmowi do ponownego rozpatrzenia (może skorzystać z prawa veta).
Z punktu widzenia prawa administracyjnego do najważniejszych spraw, które muszą być uregulowane ustawami, należą:
Podział terytorialny państwa;
Zadania publiczne samorządu terytorialnego;
Tryb rozpatrywania petycji, wniosków i skarg przez organy władzy publicznej;
Zakres i formy zabezpieczenia społecznego;
Warunki i zakres udzielania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych;
Udzielanie pomocy osobom niepełnosprawnym w zabezpieczaniu egzystencji, przysposobieniu do pracy oraz komunikacji społecznej;
Sposób wykonywania obowiązku szkolnego;
Warunki udzielania indywidualnej pomocy finansowej i organizacyjnej dla uczniów i studentów;
Ochrona praw lokatorów;
Zakres ochrony konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi;
Zakres obowiązku służby wojskowej;
Zasady odpowiedzialności za spowodowanie pogorszenia stanu środowiska;
Zasady i tryb ogłaszania aktów normatywnych;
Zakres działania ministrów kierujących działem administracji rządowej;
Tryb powoływania i odwoływania oraz zakres działania wojewodów;
Źródła dochodów jednostek samorządu terytorialnego;
Zasady i tryb wyborów oraz odwoływania organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego;
Organizacja Trybunału Konstytucyjnego oraz tryb postępowania przed Trybunałem;
Organizacja Trybunału Stanu oraz tryb postępowania przed Trybunałem i rodzaj kar orzekanych przed Trybunałem Stanu;
Zasady i tryb działania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Rzecznika Praw Obywatelskich i Najwyższej Izby Kontroli;
Gromadzenie i wydatkowanie środków finansowych na cele publiczne;
Zasady i tryb nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości, udziałów lub akcji oraz emisja papierów wartościowych przez Skarb Państwa, Narodowy Bank Polski lub inne państwowe osoby prawne;
Zasady i tryb zaciągania pożyczek oraz udzielanie gwarancji i poręczeń finansowych przez państwo;
Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków;
Zasady i tryb opracowania projektu budżetu państwa, a także zasady i tryb wykonywania ustawy budżetowej;
Organizacja i zasady działania Narodowego Banku Polskiego oraz zasady powoływania i odwoływania jego organów.
RATYFIKOWANE UMOWY MIĘDZYNARODOWE
Konstytucja z 1997r. jest pierwszą konstytucją, która reguluje zagadnienia skuteczności norm prawa międzynarodowego w polskim prawie wewnętrznym, a więc również w prawie administracyjnym. O tej kwestii przesądzają art. 2 Konstytucji stanowiący, że Polska jest demokratycznym państwem prawnym oraz art. 9 według którego „ Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego”. Art. 87 ust. 1 Konstytucji zalicza ratyfikowane umowy międzynarodowe do źródeł prawa powszechnie obowiązującego.
Umowa międzynarodowa jest to wspólne, zgodne oświadczenie podmiotów prawa międzynarodowego, które tworzy prawo, a więc uprawnienia i obowiązki tychże podmiotów. Stronami umów są najczęściej państwa. Oprócz państw ius tractatuum w ograniczonym zakresie mają także inne podmioty (głównie organizacje międzynarodowe, podmiotami są także Stolica Apostolska, strona wojująca itp.). Umowy te mogą mieć różne nazwy, a ich zakres może obejmować różne dziedziny. W Polsce umowy międzynarodowe są ratyfikowane przez Prezydenta za uprzednią zgodą parlamentu wyrażoną w ustawie i które są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw, mają moc prawną ustawy. Jednakże w przypadku, „jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową” , umowa ta ma pierwszeństwo przed ustawą. Prawo rozstrzygania o zgodności ustaw z tymi umowami należy do Trybunału Konstytucyjnego. Umowy ratyfikowane bez upoważnienia ustawy w przypadku kolizji norm „ustępują” swą skutecznością ustawie, ale mają „pierwszeństwo” przed innymi aktami prawodawczymi. Ratyfikacja umowy międzynarodowej oznacza, że państwo przyjmuje na siebie obowiązek jej przestrzegania.
Wiele z umów międzynarodowych dotyczy spraw z zakresu administracji publicznej. Są to np : umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, umowy dotyczące transportu, telekomunikacji czy ochrony środowiska.
ROZPORZĄDZENIA
Rozporządzenia są aktami normatywnymi wydawanymi na podstawie upoważnień ustawowych przez organy władzy wykonawczej. Rozporządzenia jako źródła prawa stanowią przejaw prawodawstwa delegowanego, dekoncentracji prawotwórstwa. Wydawane są na podstawie upoważnień ustawowych o charakterze specjalnym bądź generalnym. W hierarchii źródeł prawa rozporządzenia zajmują pozycje niższą niż ustawa, chociaż podobnie jak ustawa zawierają normy prawne powszechnie obowiązujące.
Rozporządzenia jako akty normatywne stanowią istotne źródło prawa administracyjnego. Rozporządzenia mogą wydawać wyłącznie organy wskazane w Konstytucji. Tymi organami są:
Prezydent RP,
Rada Ministrów,
Prezes Rady Ministrów,
Minister kierujący działem administracji rządowej,
Przewodniczący komitetu określonego w ustawie i powołanego w skład Rady Ministrów,
Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji.
Upoważnienie do wydania rozporządzenia powinno określać organ właściwy
do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do uregulowania.
Rozporządzenia są określane jako akty wykonawcze do ustaw, ponieważ
zawierają one normy prawne, które pozwalają na wykonywanie ustaw.
Przepisy zawarte w rozporządzeniach powinny dotyczyć zagadnień
uregulowanych w ustawie, w której zawarte jest upoważnienie do wydania
rozporządzenia. Rozporządzenia zawierają szczegółowe normy prawne
dotyczące zakresu spraw uregulowanych w sposób ogólny w ustawach.
Organ mający kompetencję do wydania rozporządzenia nie może przekazać
swych kompetencji innemu organowi (tzw. zakaz subdelegacji) ani zaniechać
wydania tzw. rozporządzenia obligatoryjnego. Badanie konstytucyjności i
legalności rozporządzeń należy do Trybunału Konstytucyjnego; w pewnym
zakresie kontrola ta przysługuje także sądom i Radzie Ministrów.
Lista organów upoważnionych do stanowienia wykonawczego prawa
powszechnie obowiązującego jest więc wąska i zamknięta.
AKTY PRAWA MIEJSCOWEGO
Źródłem powszechnie obowiązującego prawa o ograniczonym terytorialnie
zasięgu są akty prawa miejscowego. Obowiązują one na obszarze działania
organów, które je ustanowiły. Zakres swobody lokalnego prawodawcy jest
szerszy niż w przypadku rozporządzenia. Konstytucja nie wymaga, by były
to stanowione wyłącznie akty „w celu wykonania ustawy” i na podstawie
zawartego w niej „szczegółowego” upoważnienia, a jedynie „na podstawie
i w granicach upoważnień zawartych w ustawie”. Nie wskazuje też
konkretnego podmiotu upoważnionego do ich stanowienia ani formy prawnej
tych aktów. Stwierdza jedynie, że stanowienie prawa miejscowego należy do:
Organów samorządu gminnego;
Organów samorządu powiatowego;
Organów samorządu województwa;
Terenowych organów administracji rządowej.
Legalność prawa miejscowego kontroluje Naczelny Sąd Administracyjny
oraz Prezes Rady Ministrów (akty wojewody).
Akty prawa miejscowego można podzielić na: akty pochodzące od organów
państwa i pochodzące od organów samorządu, a także na:
Akty zawierające statuty,
Akty zawierające przepisy wykonawcze, tj. akty
wydawane na podstawie upoważnień szczegółowych,
Akty zawierające przepisy porządkowe, wydawane na
na podstawie upoważnień generalnych.
Wśród statutów szczególne znaczenie mają statuty jednostek zasadniczego
podziału terytorialnego kraju, których mieszkańcy tworzą z mocy prawa
wspólnoty samorządowe, a więc: statut województwa, statut powiatu i statut
gminy.
Statut województwa uchwala sejmik województwa w formie uchwał, które
obowiązują na terenie całego województwa lub jego części po uzgodnieniu z
Prezesem Rady Ministrów.
Statut powiatu uchwala rada powiatu, z tym że powinien on być zgodny z
wzorcowym statutem powiatu określonym przez Ministra Spraw Wewnętrznych
w rozporządzeniu.
Statut gminy uchwala rada gminy.
Akty zawierające przepisy wykonawcze to np. uchwały dotyczące podatków i
opłat lokalnych.
Akty zawierające przepisy porządkowe to: rozporządzenie porządkowe
wojewody, uchwała rady powiatu (w przypadku nie cierpiącym zwłoki: zarządzenie zarządu powiatu), uchwały rad gmin (a gdy wymaga to natychmiastowego załatwienia: zarządzenie zarządu gminy).
Przepisy porządkowe nie mogą być wydawane, gdy dana materia jest uregulowana w ustawach lub innych aktach powszechnie obowiązujących.
Akty zawierające przepisy porządkowe (zarządzenia) wydają też dyrektorzy urzędów morskich, jeśli jest to niezbędne dla ochrony środowiska morskiego.
ŹRÓDŁA PRAWA WEWNĘTRZNEGO
Na prawo charakterze wewnętrznym składają się normy obowiązujące jedynie wewnątrz organów władzy publicznej. Można nimi nakładać obowiązki i ustanawiać uprawnienia w stosunku do jednostek organizacyjnie podległych organowi wydającemu akty normatywne tego prawa. Formalnymi źródłami prawa wewnętrznego są na przykład uchwały (Rady Ministrów) i zarządzenia takich organów, jak ministrowie i Prezydent RP. Zarządzenia mogą być wydawane wyłącznie na podstawie ustaw. Ustawy związane z funkcjonowaniem administracji publicznej dopuszczają również inne źródła prawa wewnętrznego, np.: wytyczne, polecenia, statuty, okólniki czy regulaminy.
Zarządzenia - są aktami normatywnymi nie mającymi waloru źródeł powszechnie obowiązującego prawa Rzeczpospolitej Polskiej. Mają one bowiem charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjne podległe organowi wydającemu zarządzenia. Zarządzenia są wydawane tylko na podstawie ustawy. Oznacza to, ustawa powinna określać wyraźnie organ upoważniony do stanowienia aktów normatywnych w formie ustawy praw, wolności i obowiązków obywateli, nie mogą regulować spraw dotyczących prawną osób fizycznych i prawnych nie powiązanych z normodawcą szczególnym stosunkiem organizacyjnego podporządkowania. Zarządzenia nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów, które nie są organizacyjnie związane z normodawcą. Zarządzenia nie mogą ani zastępować aktów normatywnych o mocy powszechnej ani też modyfikować ich treści, sensu i znaczenia. Rygory stawiane zarządzeniom mają szczególne znaczenie w sytuacji, gdy przedmiot zarządzeń określony jest w aktach ustawowych w sposób ogólny. Zarządzenia mogą być wydawane przez Prezydenta RP, Prezesa Rady Ministrów, ministrów, przewodniczących określonych w ustawach komitetów, państwowe, terenowe organy rządowej administracji zespolonej i niezespolonej oraz organy zakładów administracyjnych.
Uchwały - to z reguły akty normatywne kolegialnych organów administracji publicznej. Wśród tego typu aktów normatywnych wyróżnia się w szczególności uchwały Rady Ministrów, a poza uregulowaniem konstytucyjnym także uchwały kolegialnych centralnych organów administracji publicznej, uchwały organów samorządu terytorialnego zaliczane do aktów prawa miejscowego, uchwały kolegialnych organów zakładów administracyjnych. Jedynie niektóre z wymienionych wyżej typów uchwał stanowią źródła powszechnie obowiązującego prawa Rzeczpospolitej Polskiej. Charakter taki mają np. uchwały organów samorządu terytorialnego kwalifikowane jako akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Nie mają charakteru źródeł powszechnie obowiązującego prawa Rzeczpospolitej Polskiej wydawane w sprawach indywidualnych uchwały Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.
Większość uchwał to akty normatywne mające charakter wewnętrzny i obowiązujące tylko jednostki organizacyjne podległe organowi podejmującemu uchwałę. Samodzielność w kształtowaniu treści uchwał zawsze musi się mieścić w granicach konstytucji i ustaw i nie może tych granic przekraczać.
Warunkiem wejścia w życie uchwał jest ogłoszenie w oficjalnym organie promulgacyjnym Dzienniku Urzędowym Rzeczpospolitej Polskiej „Monitor Polski”, w dziennikach urzędowych ministerstw, w wojewódzkich dziennikach urzędowych, przez rozplakatowanie obwieszczeń w miejscach publicznych, w inny sposób miejscowy czy też zwyczajowo przyjęty, a także przez ogłoszenie w prasie, radiu czy telewizji.
Regulaminy i statuty - są to akty normatywne, w których reguluje się wewnętrzny ustrój i funkcjonowanie jednostek organizacyjnych administracji publicznej (także niepublicznej). Przedmiotem regulacji są tu w szczególności podziały pracy, zakres czynności, układy zależności organizacyjnych, zasady wewnętrznej koordynacji działań, często także kwestie kontroli wewnętrznej. Akty normatywne o charakterze regulaminów i statutów stanowią zawsze jakąś postać prawa ściśle wewnętrznego, jednakże nieautonomicznego wobec konstytucji, ustaw i innych aktów powszechnie obowiązujących. Ich bezsporną funkcją jest wyeliminowanie swobody i dowolności w zakresie organizacji i funkcjonowania jednostek organizacyjnych administracji publicznej. Regulaminy i statuty podobnie jak wszystkie akty normatywne administracji publicznej muszą mieć podstawę ustawową, mieścić się w granicach prawa powszechnie obowiązującego. Typowym przykładem mogą być statuty i regulaminy urzędów administracyjnych, które regulują szczegółową organizację i szczegółowy tryb pracy urzędów.