-1-
Finansowanie działalności przedsiębiorstwa - słowniczek terminów
Aneks - Zmiana w umowie kredytowej. Zmiany powinny być dokonywane na piśmie.
Awal - Poręczenie weksla. Poręczyciel, avalista, odpowiada na równi z wystawcą weksla. Aval może dotyczyć tylko części lub całości sumy weksla.
Aval bankowy - poręczenie udzielane przez bank.
Bank apeksowy - Bank przekazujący bezpośrednim kredytobiorcom pożyczki i kredyty pochodzące z innego banku lub funduszu celowego.
Bank hipoteczny - Bank wyspecjalizowany w udzielaniu kredytów hipotecznych na cele budownictwa mieszkaniowego
i przemysłowego. Środki na finansowanie swojej działalności pozyskuje głównie z emisji hipotecznych listów zastawnych, ale także poprzez przyjmowane lokaty terminowe, emisję obligacji i zaciągane kredyty.
Beneficjent - Osoba fizyczna lub prawna, której udzielono kredytu albo na rzecz której została otwarta akredytywa, udzielona gwarancja, poręczenie itd.
Blokada środków na rachunku bankowym - rodzaj zabezpieczenia wierzytelności banku, najczęściej z tytułu udzielonego kredytu. Wierzyciel upoważnia bank do zablokowania na jego rachunku bankowym podanej kwoty oraz pobrania po upływie określonego terminu środków niezbędnych do pokrycia powstałej wierzytelności.
Cedent - Osoba przekazująca swoje prawa do czegoś lub wierzytelności komuś innemu.
Cesja - Przelanie praw wynikających z danej umowy na osobę trzecią w ubezpieczeniach oznacza zastrzeżenie, że wypłata odszkodowania zostanie dokonana nie ubezpieczonemu, lecz osobie (instytucji), na rzecz której dokonano cesji, np. cesji praw może zażądać bank w zamian za udzielenie kredytu.
Credit scoring - Metoda oceny zdolności kredytowej stosowana przy kredytach konsumpcyjnych. Polega na przyznawaniu wnioskodawcy punktów na podstawie jego danych osobistych i majątkowych.
Depozyt międzybankowy - pożyczka międzybankowa, w której jeden bank pożycza pieniądze drugiemu bankowi poprzez umieszczanie ich w depozycie, przy czym oprocentowanie i termin ustalane są z góry.
Factoring - Uzyskiwanie środków z tytułu należności poprzez ich sprzedaż osobom trzecim. Wyróżnia się faktoring
z prawem regresu i bez tego prawa. Stronami umowy prawnej w przypadku faktoringu są: faktor - instytucja wyspecjalizowana w faktoringu i przedsiębiorstwo, od którego faktor kupuje roszczenia.
Gwarancja - Zabezpiecza wykonanie przez dany podmiot, który zlecił udzielenie gwarancji, określonego zobowiązania wobec innego podmiotu beneficjenta gwarancji. Inaczej: poręczenie, pokrycie, zastaw. Rozróżnia się gwarancję osobistą, gwarancję rzeczową i gwarancję nieściągalną.
Gwarancja bankowa - Udzielona przez bank w formie umowy gwarancja spłaty zobowiązań przez zleceniodawcę gwarancji. Odpłatne udzielanie gwarancji jest czynnością bankową. Gwarancja przetargowa - udzielana uczestnikom przetargu w celu uniknięcia zamrożenia środków w postaci wpłaconej kaucji. Gwarancja spłaty kredytu - bank gwarantujący zobowiązuje się wobec innego banku do spłaty kredytu ze wszystkimi jego kosztami w przypadku nie wywiązania się zleceniodawcy z warunków umowy kredytowej. Inne rodzaje gwarancji bankowych: g. spłaty rat leasingowych, g. spłaty należności, g. zapłaty cła, g. zwrotu zaliczki, g. kontraktowe.
Gwarant - Osoba dająca gwarancję, poręczyciel.
Hipoteka - Ograniczone prawo rzeczowe, które umożliwia zaspokojenie roszczeń wierzyciela z obciążonej nieruchomości nawet wtedy gdy zmieni ona właściciela. W prawie polskim hipoteka funkcjonuje jako wpis do księgi wieczystej prowadzonej przez sąd rejonowy. Hipoteka zabezpiecza wierzycielowi pierwszeństwo dochodzenia swych praw do danej nieruchomości wpis do księgi wieczystej, np. czysta hipoteka oznacza, że nieruchomość nie jest obciążona długami.
Hipoteka kaucyjna - Hipoteka kaucyjna jest specjalną odmianą hipoteki. Zabezpiecza się nią wierzytelności o nieustalonej wysokości. Hipotekę wtedy ustanawia się do oznaczonej sumy. Hipoteka kaucyjna może zabezpieczać 2 rodzaje wierzytelności: o nie ustalonej wysokości, ale istniejących lub mogących powstać dopiero w przyszłości, albo roszczeń związanych z wierzytelnością hipoteczną, lecz nie objętych z mocy ustawy hipoteką zwykłą, lub z dokumentów zbywalnych przez indos nawet, gdy wysokość wierzytelności była z góry ustalona.
Inkaso - Egzekwowanie roszczeń, także sam dokument, który jest egzekwowany, np. weksel. Wyróżniamy następujące rodzaje inkasa: inkaso akceptacyjne, inkaso dokumentowe, inkaso eksportowe, inkaso finansowe, inkaso gotówkowe, inkaso gwarantowane, inkaso importowe, inkaso kasowe, inkaso proste.
Inkaso czeków bankierskich - Przyjęcie czeku i przekazanie do banku wystawcy w celu zapłaty.
Karencja - Odłożenie w czasie spłaty kredytu w części kapitałowej lub odsetkowej pozwalająca na lepsze gospodarowanie kapitałem. Podwyższa jednak koszt kredytu jest to okres następujący zwykle bezpośrednio po zaciągnięciu kredytu okres, w którym spłata kapitału lub kapitału i odsetek jest odroczona na mocy umowy kredytowe, a więc od udzielenia kredytu do terminu płatności pierwszej raty kapitałowej.
Konwersja zadłużenia - Zamiana zadłużenia na inną formę zadłużenia, np. poprzez wydłużenie terminu spłaty albo na inną formę zobowiązania, np. zobowiązanie do zakupu maszyn czy technologii (stosowane w ochronie środowiska).
Kredyt - Przekazanie kapitału (przeważnie pieniężnego) przez wierzyciela (kredytodawcę) dłużnikowi (kredytobiorcy) na ustalonych warunkach. Dla dłużnika otrzymanie kredytu oznacza powstanie zobowiązania. Jako wynagrodzenie za kredyt, dłużnik musi zwykle płacić procent. Istnieją dwie podstawowe formy kredytu: kredyt towarowy i kredyt bankowy. Kredyt w ROR jest na ogół krótkoterminowy, przyznawany bez prowizji banku i bez udziału poręczycieli. Odsetki bank zazwyczaj potrąca z konta.
-2-
Kredyt bankowy - Umowa, w której bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie określoną kwotę środków pieniężnych,a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w umówionych terminach oraz do zapłaty prowizji od przyznanego kredytu. Jest to umowa nienazwana w prawie cywilnym, a pewne jej elementy są określone w Prawie Bankowym. Udzielanie kredytów jest jedną z czynności bankowych.
Kredyt ciągły w rachunku rozliczeniowym - Rodzaj kredytu udzielonego prywatnemu klientowi może mieć stałe saldo debetowe, a spłacona część kredytu może być ciągle ponownie podejmowana. Maksymalne saldo debetowe ustalone jest za pomocą limitu i wysokości rat spłacanych co miesiąc.
Kredyt na (w) rachunku bieżącym - Rodzaj krótkoterminowego kredytu obrotowego udzielanego bezpośrednio w rachunku bieżącym. Na dobro tego rachunku zapisuje się wpływy danego podmiotu, a w ciężar rachunku - wydatki. Rachunek może mieć saldo debetowe oznaczające zadłużenie lub saldo kredytowe czyli nadwyżkę środków własnych.
Kredyt dla przedsiębiorstw - Kredyt udzielony w ramach kredytowania małych i średnich przedsiębiorstw. Może służyć finansowaniu inwestycji w środki produkcji (maszyny, środki transportu, inwentarz, przebudowy, goodwill) i/lub rozszerzeniu kapitału zakładu. Kredyt dla przedsiębiorstw powinien być gwarantowany przez państwo.
Kredyt dyskontowy - Udzielany przez bank kredyt, którego zabezpieczeniem są weksle. Od kwoty udzielonego kredytu bank potrąca odsetki, zwane dyskontem, których wysokość zależy od kwoty wpisanej na wekslu oraz terminu pozostającego do jego wykupu.
Kredyt hipoteczny - To rodzaj kredytu zabezpieczony hipoteką. Kredyty mieszkaniowe ze względu na długi termin trwania umowy kredytowej są z reguły zabezpieczane hipoteką nieruchomości. To również kredyt przeznaczony na zakup nieruchomości takiej jak dom i mieszkanie, zabezpieczony tą nieruchomością, o stałym oprocentowaniu, o długim okresie amortyzacji.
Kredyt inwestycyjny - Kredyt przeznaczony na zakup tzw. dóbr inwestycyjnych zwykle udzielany jest w postaci pożyczki.
Kredyt konsumpcyjny - Kredyt oferowany przez banki lub firmy udzielające takich kredytów jednostkom lub gospodarstwom domowym w celu finansowania codziennych wydatków, zakupów trwałych wyrobów konsumpcyjnych, samochodów i dokonywania inwestycji.
Kredyt kupiecki - Kredyt udzielany kupującemu bezpośrednio przez sprzedawcę. Odbywa się bez pośrednictwa banku. W praktyce jest odroczeniem zapłaty za otrzymane towary lub usługi.
Kredyt lombardowy - Kredyt udzielany pod zastaw ruchomości, w tym głównie papierów wartościowych, towarów, metali szlachetnych. Kredyt lombardowy banku centralnego - kredyt pod zastaw papierów wartościowych, udzielany bankom komercyjnym przez bank centralny. Kredyt lombardowy banku komercyjnego - udzielany osobom fizycznym lub prawnym. Na czas trwania umowy kredytowej bank przejmuje zastawioną ruchomość, a w przypadku niewywiązania się klienta ze spłaty nabywa możliwość sprzedaży zastawu.
Kredyt odnawialny - (rewolwingowy) umożliwia dokonywanie spłat części lub całości kredytu w okresie trwania umowy kredytowej i ponowne zadłużanie się do wysokości przyznanego kredytu.
Kredyt ratalny - Kredyt konsumpcyjny spłacany zazwyczaj w okresie od 1 do 3 lat, przeznaczony na zakup towarów konsumpcyjnych, artykuły gospodarstwa domowego trwałego użytku czy pojazdy samochodowe.
Kredyty preferencyjne - Udzielanie kredytów na określone rodzaje działalności, korzystniejszych wobec określonej grupy kredytobiorców pod względem ogólnych warunków umowy, oprocentowania, harmonogramu spłat lub innych warunków kredytowania (np. możliwość zastosowania karencji w spłacie kapitału, stosowania prolongaty w spłacie części albo całości zadłużenia kapitału lub odsetek).
Limit kredytowy - Maksymalna wysokość kredytu, którą może dysponować kredytobiorca.
Linia dyskontowa - Limit kredytowy przyznawany przez bank klientowi, który do oznaczonej wysokości może dyskontować w danym banku weksle w okresie obowiązywania umowy o linię dyskontową. Mogą być dwa rodzaje: linia odnawialna (każda wpłata na rachunek bieżący powoduje odnowienie limitu) i nieodnawialny (każda wartość zdyskontowanego weksla pomniejsza kwotę limitu przyznanego do wykorzystania).
Linia kredytowa - Określa maksymalną wysokość środków stawianych przez bank do dyspozycji klienta, który zobowiązuje się do ich spłaty po upływie określonego terminu. Bank nie może oczekiwać regularnej spłaty tego kredytu, ponieważ wykorzystanie linii może się zmieniać w czasie.
List hipoteczny - Papier wartościowy imienny lub wystawiony na okaziciela, którego podstawę emisji stanowią kredyty banku hipotecznego.
Nominalna stopa procentowa - Jest to stopa procentowa umowna lub deklarowana.
Odroczenie terminu płatności - Udzielane przez bank powszechne odroczenie płatności na prośbę dłużnika, który
w danej chwili nie może dotrzymać swoich zobowiązań, ale spodziewa się, że w przyszłości będzie to możliwe.
W międzyczasie odsetki nadal narastają.
Odsetki - Cena, która jest wypłacana wierzycielowi (klientowi banku) przez dłużnika (bank) w zamian za udostępnienie na uzgodniony okres czasu określonej ilości pieniędzy. Odsetki są dla banku kosztem pozyskania obcych kapitałów (np. depozytów bankowych) przez zaciągnięcie zobowiązań, bądź też przychodem wynikającym z udostępnienia przez bank kapitałów (np. kredytów), powodującym powstanie należności.
Odsetki karne - Odsetki przysługujące wierzycielowi za nieterminowe regulowanie przez dłużnika zobowiązań wynikających z umowy.
Odsetki narastające - Procent, który z upływem czasu narósł, ale nie jest jeszcze płatny. Odsetki narastające (procent narastający) od obligacji rozliczane są przy sprzedaży.
-3-
Operacja dyskonta - Polega na zakupie przez bank weksla przed terminem jego płatności, z potrąceniem przez bank wynagrodzenia (zwanego tu dyskontem).
Opłata manipulacyjna - Jednorazowa prowizja, która czasami dołączana jest do rachunku przy udzielaniu kredytu na rachunku bieżącym lub przy pożyczce.
Oprocentowanie stałe - Wynagrodzenie za udostępnienie środków finansowych obowiązujące niezmiennie przez cały okres trwania spłaty kredytu.
Oprocentowanie zmienne - Wynagrodzenie za udostępnienie środków finansowych, którego wysokość może się zmienić w czasie trwania spłaty kredytu w wyniku powstania okoliczności przewidzianych w umowie kredytowej.
Poręczenie cywilne -W oparciu o przepisy Kodeksu Cywilnego (art.876-887 K.c.) w umowie poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał.
Pożyczka - Umowa, na mocy której pożyczkodawca stawia określoną kwotę lub rzecz do dyspozycji pożyczkobiorcy,
a ten zobowiązuje się do jej zwrotu po upływie określonego terminu. W odróżnieniu od kredytu pożyczka udzielana jest bez wskazania konkretnego celu.
Pożyczka gotówkowa - Pożyczka zazwyczaj w wysokości pewnego minimum, z reguły maksymalnie do 12 miesięcy, z oprocentowaniem ustalonym dla całego terminu objętego pożyczką. Pożyczoną sumę podejmuje się jednorazowo i również jednorazowo należy ja spłacić z końcem terminu umowy.
Pożyczka lombardowa - Pożyczka udzielana pod zastaw papierów wartościowych oraz wartościowych przedmiotów o charakterze użytkowym, jak biżuteria, obrazy.
Prolongata - Przedłużenie terminu płatności zadłużenia krótkoterminowego w przypadku instrumentów ryzyka pieniężnego i jego refinansowanie nowym instrumentem.
Promesa kredytowa - Przyrzeczenie udzielenia kredytu na określonych warunkach po spełnieniu przez kredytobiorcę wymagań formalnych.
Przewłaszczenie na zabezpieczenie, przewłaszczenie powiernicze - w prawie cywilnym forma zabezpieczenia rzeczowego, polegająca na tym, iż dłużnik przenosi na wierzyciela własność swej rzeczy z równoczesnym zobowiązaniem wierzyciela do przeniesienia własności tej rzeczy z powrotem na dłużnika po zaspokojeniu wierzytelności. Umowa taka przewiduje, że wierzyciel będzie korzystał z rzeczy tylko w sposób określony w umowie. Na gruncie polskiego prawa orzecznictwo dopuszcza tę formę zabezpieczenia co do rzeczy ruchomych. Przewłaszczenie na zabezpieczenie jest natomiast niedopuszczalne co do nieruchomości, gdyż przyjmuje się, że kryje w sobie przeniesienie własności nieruchomości z zastrzeżeniem warunku i terminu - co wg polskiego kodeksu cywilnego jest niedopuszczalne.
Redyskontowanie - Odsprzedaż weksla zakupionego przez banki komercyjne w \"operacji dyskonta\"@\"operacja dyskonta\" do banku centralnego przed terminem płatności weksla. Bank centralny dyskontuje weksel po stopie redyskontowej ustalanej przez Radę Polityki Pieniężnej.
Refinansowanie - Wcześniejsza spłata istniejącego kredytu i zastąpienie go nowym kredytem, zwykle na korzystniejszych warunkach, a często ze zrestrukturyzowanymi terminami spłaty, celem udzielenia pomocy kredytobiorcom w trudnej sytuacji finansowej.
Remburs - Rodzaj krótkoterminowego kredytu w handlu zagranicznym, udzielanego przez bank eksporterowi (sprzedawcy) po przedłożeniu przez niego dokumentów spedycyjnych (potwierdzających wysłanie towaru) i weksla trasowanego, w którym zobowiązuje odbiorcę (importera) do zapłacenia wymienionej w nim kwoty.
Rolowanie - Spłacanie wcześniej zaciągniętego kredytu następnym kredytem.
Ryzyko kredytowe - Aktywne - niebezpieczeństwo odmowy spłaty kredytu i odsetek przez kredytobiorcę.
Pasywne - wynika z możliwości dysponowania przez bank środkami do prowadzenia akcji kredytowej.
Sola weksel - Weksel własny wystawiony w jednym egzemplarzu.
Stopa dyskontowa - Stopa, po której banki komercyjne przyjmują do podmiotów gospodarczych weksle do dyskonta.
Stopa oprocentowania kredytu lombardowego - Kredyt lombardowy jest udzielany przez bank centralny bankom komercyjnym na bardzo krótkie terminy (kilkudniowe) pod zastaw papierów wartościowych (bony skarbowe, obligacje rządowe, weksle). Kredyt lombardowy jest narzędziem wspierania i regulowania bieżącej płynności płatniczej banków komercyjnych. Stanowi on tylko przejściową pomoc i dlatego powinien być w zasadzie spłacony w ciągu trzech miesięcy. Obecnie banki mogą zaciągać w NBP kredyt lombardowy na każdy dzień w dowolnej wysokości. Kwota kredytu jest ograniczona jedynie portfelem wolnych papierów wartościowych banku, skorygowanym odpowiednim współczynnikiem.
Stopa redyskonta weksli - Kredyt redyskontowy - bank centralny odkupuje od banków komercyjnych weksle, które zostały przez nie uprzednio zdyskontowane. Bank komercyjny może przedstawić weksel do redyskonta w banku centralnym jeżeli chce zwiększyć swoją płynność, aby następnie zwiększyć akcję kredytową. Bank centralny aby zachęcić bądź zniechęcić banki komercyjne do operacji redyskontowania weksli, a przez to wpłynąć na zdolność udzielania kredytów, może podwyższać lub obniżać stopę redyskonta weksli. Znaczenie polityki redyskontowej banku centralnego polega przede wszystkim na tym, że: podwyższenie stopy procentowej służy jako ostrzeżenie dla podmiotów gospodarczych, że bank centralny może zastosować także inne instrumenty polityki pieniężno-kredytowej, aby osiągnąć wyznaczone cele podwyższenie stopy redyskontowej wpływa pośrednio na wzrost kosztów kredytów udzielanych przez banki komercyjne oddziałuje restrykcyjnie na całość akcji kredytowej systemu bankowego.
-4-