Chemia kliniczna - W - 18.10.2010

Błąd dopuszczalny wg zmienności biologicznej

1. Błąd dopuszczalny

TE_A = (1,65 x CV_A) + ∆%_A

TE_A - dopuszczalny błąd całkowity

(1,65 x CV_A) - błąd precyzji

∆%_A - bład poprawności

2. Dopuszczalny błąd precyzji

CV_A = 0,5 x CV_W (poziom pożądany)

CV_A - współczynnik zmienności (określający dopuszczalny błąd precyzji)

CV_W - wsp.. zmienności wewnątrzosobniczej

3. Dopuszczalny błąd poprawności

∆%_A = 0,25 x √ CV_W x CV_m (poziom pożądany)

∆%_A - względna różnica (określa dop. bł. poprawności)

CV_W - wsp. zmien. wew.-osob.

CV_m - wsp. zmiennosci międzyosobniczej

4. Kryteria ustalenia błędu dopuszcz.

Dopuszczalny błąd:

• Wymagania minimalne

• Wymagania pożądane (najważniejszy w lab. rutynowym),

• Wymagania optymalne.

5. Kryteria ustalenia błędu dopuszcz.

Dopuszczalny błąd całkowity:

TE_A = (1,65 x CV_A) + ∆%_A

Dopuszczalny błąd pracy:

poziom minimalny	CVA	0,75 x CVW	∆%A	0,375 x (√ CVW x CVm )
p. pożądany	CVA	0,50 x CVW	∆%A	0,250 x (√ CVW x CVm )
p. optymalny	CVA	0,25 x CVW	∆%A	0,125 x (√ CVW x CVm )

6. Błąd laboratoryjny:

• Błąd przypadkowy → błąd precyzji,

• Bład systematyczny → błąd poprawności.

• Bład s. metody

• Błąd s. laboratoryjny

* Błąd przypadkowy + błąd systematyczny < błąd dopuszczalny

7. Błąd przypadkowy

Błąd powodujący niepowtarzalność wyników uzyskanych podczas wielokrotnego wykonania analizy w tym samym materiale, ta samą metodą.

Przyczyny b.p. → niepowtarzalność czynności analitycznych (pipetowanie, rozcieńczanie, inkubowanie, miareczkowanie, pomiar absorbancji).

8. Błąd przypadkowy - różnica pomiędzy wynikiem pomiaru a średnią nieskończonej liczby wyników tej samej wielkości mierzonej, wykonanych w warunkach powtarzalności.

• Odchylenie standardowe (bezwzględna miara błędu przypadkowego)

SD = pierwiastek z ∑(X- Xśrednie)²/n-1 [jednostka]

• Wsp. Zmienności (względna miara błędu przypadkowego)

CV = (SD * 100%) / Średnie [%]

• Błąd przypadkowy = 2 x CV (wyznaczony dla odtwarzalności)

9. Błąd przypadkowy

	Laboratorium A	Laboratorium B
Stężenie glukozy z surowicy	100 mg/dl	100 mg/dl
CV precyzji	3,5 %	1,5 %
Błąd przypadkowy (2 x CV)	7 %	3 %

Lab. A	Lab. B
100 mg/dl x 7% = 7 mg/dl X = 100 mg/dl ± 7% X = 93 - 107 mg/dl	100 mg/dl x 3% = 3 mg/dl X = 100 mg/dl ± 3% X = 97 - 103 mg/dl

Błąd przypadkowy - stęż. sodu w surowicy
Wynik pacjenta	147 mmol/l	147 * 2% = 3 mmol/l 147 ± 3 mmol/l = 144-150 mmol/l
Zakres wartości prawidłowych	135-145 mmol/l
Błąd przypadkowy	± 2 %

Stężenie hemoglobiny = 4%
	data	HGB (g/dl)	4%	HGB = 4%
Pacjent A	1.10	10,0	0,4 g/dl	9,6 - 10,4
		21.10	10,6	0,4 g/dl	10,2 - 11,0
Pacjent B	10.07	8	0,3	7,7 - 8,3
po transfuzji	11.07	9	0,4	8,6 - 9,4
po 3 miesiącach	06.10	11,5	0,5	11 - 12

Im ↓stężenie tym gorsza precyzja oznaczeń

10. Błędu przypadkowego nie można całkowicie wyeliminować, jedynie ↓ do pewnych granic (< od błędu dopuszczalnego).

11. Błąd systematyczny - wyraża różnicę pomiędzy wartością zmierzoną a wartością prawdziwą (=deklarowaną) (wynik lab. referencyjnego)

• błąd systematyczny (bezwzględny) ∆ = X średnie - X deklarowane [j]

• bład systematyczny (względny) ∆% = [(Xśr - Xdek)*100%]/Xdek [%]

1. Bład systematyczny metody - spowodowany małą czułością metody wobec oznaczanego składnika oraz interferencji chem. Niektórych związków obecnych w materiale biologicznym.

2. Błędu systematycznego metody nie można wyeliminować.

3. Bład systematyczny laboratoryjny - spowodowany niewłaściwą pracą w laboratorium i powoduje, że wyniki uzyskane w danym laboratorium różnią się w stały sposób od wartości prawidłowej.

4. Przyczyny błędu systematycznego laboratoryjnego:

• Nieprawidłowy wsp. Kalibracyjny (np. 552 zamiast 525),

• Nieprawidłowy sposób obliczenia wyników (np. nieuwzględnienie dodatkowego rozcieńczenia),

• Niewłaściwe przygotowany wzorzec,

• Zmiana właściwości odczynnika w czasie przygotowywania,

• Źle ustawiony przyrząd pomiarowy, np: (wadliwe wycechowanie przyrządu pomiarowego, powodujące błąd utrzymujący się na tym samym poziomie)

• Zmiana warunków pracy (np. przy przejściu z jednego spektrofotometru na drugi)

• Zlekceważenie jakiegoś szczegółu postępowania.

5. Błąd systematyczny laboratoryjny

-przygotowanie roztworu wzorcowego o stężeniu 100 mg/dl

Odważone 111 mg glukozy rozpuszczono w 100 ml H₂O.

Wartość wzorca określono jako 100 mg/dl (-10% błędu)

Rzeczywiste stężenie glukozy	Wartość odczytana względem wzorca
110 mg/dl	99 mg/dl
100	90
90	81
50	45

6. Błąd systematyczny laboratoryjny powinien być wykryty, określony i usunięty.

7. Próba odzysku

8. Próba odzysku - miarą odzysku jest różnica pomiędzy stężeniem próbki wzbogaconej (C) a stężeniem próbki pierwotnej (A) wyrażona jako procent wzbogacenia (B).

% odzysku = [(C_c - C_A)/C_B] x 100%

2

---