EKONOMIA INTERGRACJI EUROPEJSKIEJ
Integracja Europejska oznacza stopniową eliminacje granic ekonomicznych pomiędzy niepodległymi państwami; w wyniku tego procesu gospodarki integrujących się państw zaczynają funkcjonować jako jedna ciałość.
Sposoby interpretowania:
Dynamiczny-integracje ekonomiczną traktuje się jako proces, w ramach którego granice ekonomiczne między krajami są stopniowo eliminowane, dyskryminacja narodowa zostaje zniesiona, a samodzielnie poprzednio jednostki ekonomiczne stapiają się stopniowo w większą całość.
Statyczny- integracje ekonomiczną traktuje się jako stan, w którym gospodarstwa narodowe nie są już dłużej oddzielone przez granice ekonomiczne, ale funkcjonują już jako całość. Proces integracji ekonomicznej przeszedł przez wszystkie etapy i osiągnął swój cel.
Międzynarodowa integracja europejska-wytworzenie się, na podstawie wykształconej jednolitej struktury ekonomicznej, pewnego organizmu gospodarczego obejmującego grupę krajów. Służy ona celom:
Ekonomicznym- dobrobyt integrujących się krajów
Politycznym-utrzymanie pokoju, demokracji oraz poszanowanie praw człowieka
Etapy międzynarodowej integracji europejskiej:
Strefa wolnego handlu-likwidacja ceł i innych ograniczeń między krajami członkowskimi z równoczesnym zachowaniem przez te kraje autonomiczności celnej i handlowej w stosunkach z krajami spoza strefy
Unia celna-oznacza 1 etap ale jednocześnie zostaje wprowadzona wspólna zewnętrzna taryfa celna oraz następuje ujednolicenie polityki handlowej wobec krajów trzecich
Wspólny rynek- umożliwia swobodny przepływ dóbr i usług oraz czynników produkcji.
Unia ekonomiczna i monetarna-obejmuje wszystkie poprzednie etapy, a ponad to w jej ramach następuje pełna koordynacja lub unifikacja różnych dziedzin polityki gospodarczej; na tym etapie integracji możliwe jest wprowadzenie wspólnej waluty
Geneza integracji europejskiej:
Po II wojnie światowej dokonała się transformacja stosunków między krajami Europy Zachodniej. To niekwestionowany punkt zwrotny. Do integracji przyczyniły się uwarunkowania polityczne i gospodarcze. Uwarunkowania polityczne dotyczyły trzech dziedzin:
Ostatnia wojna uświadomiła że nacjonalizmy są receptą na wojny, które stałyby się masową destrukcją. Należy poszukiwać specyficznych rozwiązań, ponieważ obydwie wojny rozpoczęły się jako wojny europejskie.
Poczucie zagrożenia komunizmem spowodowało działania USA. Przejawiało się to w politycznym zobowiązaniu USA wolnych narodów. Z tego względu podpisano ekonomiczne wsparcie (Plan Marshalla 1948r) i pakt wojskowy, czyli Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego (NATO 1949r). W czasie zimnej wojny międzynarodowa równowaga sił przesunęła się ze stosunków europejskich na stosunki ZSRR-USA.
Aby zapobiec dalszym konfliktom, zamierzono wyłączyć ze struktury europejskiej Niemcy, dążąc do uzyskania kontroli nad ich gospodarką oraz nad przebiegiem demokratycznych reform.
W 1948r powstała pierwsza powojenna organizacja zachodnioeuropejska tj. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju.
W maju 1950r francuski minister spraw zagranicznych R.Schuman przedstawił projekt powołania do życia ponadnarodowego ugrupowania gospodarczego, które doprowadziłoby do powstania wspólnego rynku podstawowych surowców-węgla i stali. Belgia, Holandia, Francja, Luksemburg, RFN i Włochy podpisały 18 kwietnia 1951r. traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, zwany także traktatem Paryskim. Traktat został zawarty na 50 lat a wszedł w życie 25 lipca 1952r.
W 1950r. pojawiła się inna francuska inicjatywa, dotycząca utworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej. Jednak ta propozycja zakończyła się niepowodzenie. Nie zyskał też poparcia projekt powołania Europejskiej Wspólnoty Politycznej.
W 1955r odbyła się międzynarodowa konferencja w Messynie. Powołano tam komitet rzeczoznawców - tzw. Komitet Spaaka. Przygotowany przez komitet raport stał się podstawą Traktatów Rzymskich, podpisanych 25 marca 1957r. Traktaty te powołały do życia Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) oraz Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom).
Państwa założycielskie w ramach EWG dążono do unii celnej. W traktacie zapisano ponadto stworzenie Wspólnego Rynku o swobodnym ruchu osób, usług i kapitału i podjęcie koordynacji i harmonizacji różnych polityk.
Euratom służył ułatwieniu powstania i rozwoju przemysłu związanego z energią jądrową.
Przez traktat o fuzji 8 kwietnia 1965r., który wszedł w życie 1 lipca 1967r. organu EWWiS, EWG i Euratomu uległy integracji tworząc Wspólnotę Europejską
Rada Unii
Rada Unii z siedzibą w Brukseli to organ kolegialny, składający się z przedstawicieli rządów państw członkowskich na szczebli ministrów. Funkcje przewodniczącego Rady sprawują kolejno przez 6 miesięcy członkowie Rady(minister spraw zagranicznych), a ustalani według porządku alfabetycznego oryginalnych nazw każdego kraju. Posiedzenia Rady są zwoływane z inicjatywy przewodniczącego lub na wniosek członka lub Komisji i odbywają się zazwyczaj raz w miesiącu w Brukseli lub w Luksemburgu.
Rada jest głównym organem decyzyjnym i legislacyjnym Wspólnot, który koordynuje ich politykę gospodarczą.
Kompetencje Rady:
Podejmowanie uchwał o różnym charakterze prawnym
Zapewnienie koordynacji ogólnej polityki gospodarczej państw członkowskich i ma prawo do podejmowania decyzji
Przed podjęciem uchwały Rada jest zobowiązana w wielu sprawach do zaciągnięcia opinii Komisji i Parlamentu Europejskiego oraz Komitetu Ekonomicznego i Społecznego
Sposoby podejmowania uchwał
Jednomyślnie -rozszerzenie składu członkowskiego, rewizja traktatów, stowarzyszenie państw trzecich, mianowanie członków Komisji, polityka zagraniczna, współpraca w dziedzinie sprawiedliwości
Kwalifikowaną większością głosów-utworzenie jednolitego rynku, polityki walutowej, technologicznej, socjalnej, ochrony środowiska.
Rada od 1 stycznia 1995 dysponuje 87 głosami gdzie zostały podzielone na:
10 głosów-Francja, RFN, Wielka Brytania, Włochy
8 - Hiszpania
5 - Belgia, Grecja, Holandia, Portugalia
4 - Austria, Szwecja
3 - Dania, Irlandia, Finlandia
2- Luksemburg.
Ograny Pomocnicze Rady Unii:
Komitet Stałych Przedstawicieli
Komitet Ekonomiczny i Społeczny
Komitet Walutowy
Specjalny Komitet Rolny
Komitet Energetyczny
Komitet Prezesów Banków Centralnych
Komitet Polityki Budżetowej
Sekretariat Generalny
Komisja Europejska
Składa się z 20 komisarzy po dwóch z Francji, Hiszpanii, RFN, Wielkiej Brytanii i Włoch i po jednym z pozostałych państw członkowskich. Są oni nominowani na czteroletnią kadencje. Na czele komisji stoi przewodniczący i sześciu wiceprzewodniczących, którzy pełnią tą funkcje przez 2 lata, lecz mogą one być powierzone ponownie.
Zadania komisji:
Ocena Parlamentu Europejskiego
Nadzorowanie realizacji i wykonanie postanowień Traktatów Wspólnot oraz uchwał Rady
Inicjowanie polityki Wspólnot poprzez opracowanie i przekładanie Radzie i Parlamentowi projektów uchwał
Reprezentowanie interesów państw członkowskich i interesu wspólnotowego wobec Rady
Koordynowanie polityk wspólnot i zapewnienie ich spójności
Administrowanie funduszami Wspólnot
Negocjowanie umów międzynarodowych
Uchwały komisji są podejmowane większością głosów wszystkich jej członków, po ówczesnym skonsultowaniu się z radą. Komisja przedstawia coroczne sprawozdania z działalności Wspólnot Parlamentowi Europejskiemu.
Aparat administracyjny stojący do dyspozycji Komisji składa się z Dyrekcji Generalnych i Służb Specjalnych
Siedzibą Komicji Europejskiej i jej Sekretariatu Generalnego jest Bruksela
Parlament Europejski
Powołany na mocy umowy z 1957r. Do 1979r. w skład Parlamenty wchodzili parlamentarzyści wybierani zgodnie z procedurą ustaloną przez każde państwo. W 1992r. zwiększyła się liczba parlamentarzystów z 518 do 587. Są oni wybierani na pięcioletnią kadencję, przy czym poszczególne państwa mają określoną liczbę miejsc. Każdy deputowany dysponuje jednym głosem według swego uznania i nie może otrzymać instrukcji od państwa Wspólnot.
Pracami parlamentu kieruje przewodniczący i 14 wiceprzewodniczących, wybieranych na 2 i pół roku. Parlament zbiera się raz w roku na sesję zwyczajną. Mogą być także zwoływane sesje nadzwyczajne.
Kompetencje Parlamentu:
Sprawowanie kontroli nad działalnością Wspólnot.
Decydowania o budżecie administracyjnym i wydatkach nieobligatoryjnych.
Prawo do odrzucenia budżetu oraz do zgłaszania poprawek
Zgoda na przyjęcie nowych członków i zawarcia umów stowarzyszeniowych.
Udzielania zleceń Radzie Europejskiej
W sprawach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa przewodniczący Rady konsultuje się z Parlamentów o zapewnia że jego zdanie będzie wzięte pod uwagę.
Siedziba sekretariatu znajduje się w Luksemburgu, sesje Parlamentu odbywają się w Strasburgu, a jego poszczególne komitety pracują w Brukseli.
Trybunał Sprawiedliwości.
Trybunał stoi na straży prawa Wspólnot i dokonuje jego interpretacji.
W przypadku stwierdzenia naruszenia prawa przez państwo członkowskie Trybunał podejmuje odpowiednią decyzję.
Odpowiada na pytania skierowane przez sąd państwa członkowskiego
Kontroluje legalność aktów przyjętych przez Parlament, Radę oraz Europejski Bank Centralny. Rozpatruje wszelkie spory w ramach Traktatu, jeśli spór jest na mocy specjalnej umowy między stronami
W skład Trybunału wchodzi 13 sędziów i 6 rzeczników generalnych. Sprawują funkcję przez 6 lat, przy czym co 3 lata odnawia się połowa składu. Sędziowie wybierają ze swego grona Przewodniczącego na 3 lata z prawem reelekcji.
Trybunał Sprawiedliwości orzeka w sprawach:
Sporów między państwami członkowskimi
Wynagrodzenia szkód wyrządzonych przez funkcjonariuszy i instytucje Wspólnot
Jest sądem apelacyjnym w związku z niektórymi decyzjami Komisji.
Orzeczenie Trybunały jest ostateczne i obowiązkowe.
Trybunał Sprawiedliwości ma swą siedzibę w Luksemburgu.
Trybunał Obrachunkowy
Inaczej zwany Trybunałem Rewidentów Księgowych , powołany w 19774. W skład Trybunału Rewidentów wchodzi piętnastu członków, mianowanych na sześcioletnią kadencję przez Radę, po porozumieniu z Parlamentem.
Kontroluje rachunki dotyczące dochodów i wydatków Unii i jej instytucji
Potwierdza wobec Rady i Parlamentu zgodność z prawem i prawidłowość podstawowych transakcji
Bada czy dochody uzyskani w sposób prawidłowy
Pomaga Radzie i Parlamentowi w zakresie kontroli nad realizacją budżetu.
Rada Europejska
Decyduje o kierunkach rozwoju Unii Europejskiej. Składa się z szefów państw i rządów państw członkowskich Wspólnot oraz przewodniczącego komisji. Są oni wspomagani przez ministrów spraw zagranicznych oraz członka Komisji Europejskiej. Rada Europejska spotyka się co najmniej dwa razy w roku w stolicy państwa sprawującego w danym czasie przewodnictwo we Wspólnotach. Na forum Rady zapadają uchwały dotyczące stowarzyszenia krajów z UE lub przyjęcia nowych członków. Są to decyzje o charakterze politycznym a nie prawnym.
Sąd pierwszej Instancji
Powołany w 1988r. W jego skład wchodzi 15 sędziów, wybieranych jak w Trybunale.
Do jego kompetencji należą spory pomiędzy:
Wspólnotami a ich funkcjonariuszami
Komisją a przedsiębiorstwami i organizacjami, Dot. Uchwał o ograniczeniach produkcji węgla lub stali oraz kontroli cen.
Osobami fizycznymi i prawnymi a organami Wspólnot na tle prawa konkurencji
Komitet Regionów
Ma charakter doradczy. Składa się z reprezentantów organów regionalnych oraz lokalnych z krajów członkowskich Unii. Jego członkowie są niezależni
Komitet Konsumenta
Powołany w 2000r. Jego zadaniem jest doradzanie Komisji we wszystkich sprawach dotyczących ochrony konsumentów na szczeblu wspólnotowym.
PODSTAWOWE AKTY PRAWNE
Pierwotnym źródłem prawa we Wspólnotach Europejskich są traktaty założycielskie
Jednolity Akt Europejski
Został przyjęty 17 lutego 1986r. w Lusemburgu, początkowo przez 10 państw, Dania, Grecja i Włochy podpisały go 28 lutego. 1 lipca 1987r wszedł w życie. Jego myślą przewodnią było dążenie do stworzenia unii ekonomicznej i monetarnej
Traktat z Maastricht
Wszedł w życie 1 listopada 1993. W preambule określono kierunek Unii Europejskiej, opierający się na zasadach wolności, demokracji, poszanowania praw człowieka oraz rządów prawa. Jego główne zadania do realizacji budowy unii ekonomicznej i monetarnej było:
Pogłębienie się integracji europejskiej
Dokonanie postępu społecznego, ochrony środowiska i w innych dziedzinach
Realizowanie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa
Ustanowienie jednolitego obywatelstwa
Współpraca dotycząca wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych
Traktat z Amsterdamu
Przyjęty w dniach 16-18 czerwca 1997r. Składa się z 6 rozdziałów
Wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość
Składa się z dwóch podrozdziałów. Omówienie podstawowych praw i niedyskryminacji to najbardziej rozbudowany fragment traktatu. Wzmocnione zostały zapisy o wolności, demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych swobód oraz państwie prawa. Uzupełnieniem dotychczasowych artykułów są postanowienia o niedyskryminacji, równości kobiet i mężczyzn oraz ochronie praw osobistych w związku z przetwarzaniem i przekazywaniem danych
Drugi rozdział dotyczy sfery wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości Obejmuje rozłożenie na pięć At procesy ustanowienia obszaru swobodnego przemieszczania się a jego ostatecznym celem jest zniesienie kontroli granic wewnętrznych. Domeną współpracy pozostają dziedziny trzeciego filaru: zapobieganie przestępczości, zwalczanie rasizmu i ksenofobii. Państwa Unii podjęły też zobowiązania w sprawach przeznaczania środków na współpracę policyjną oraz sądową.
Unia i obywatele
Dotyczy on zatrudnienia, polityki społecznej, ochrony środowiska, ochrony zdrowia, ochrony konsumenta. Powołany zostanie Komitet Zatrudnienia, jako ciało doradcze Rady i Komisji. Do traktatu został włączony „Protokół socjalny”, dotyczący poprawy środowiska i warunków pracy, równouprawnienia kobiet i mężczyzn, integracji osób wyłączonych z rynku pracy.
W sprawach ochrony środowiska stworzono normy ekologiczne i dodatkowe przepisy uwzględniające specyfikę danego państwa, pod warunkiem, że nie stworzą przeszkód w funkcjonowaniu jednolitego rynku
Przyjęto postanowienia w kwasji ochrony zdrowia i konsumenta oraz dotyczące kultury walki z defraudacją, współpracy służb celnych, statusu terytoriów zamorskich i wyspiarskich, statusu telewizji publicznej i statystyki.
Obywatele mają dostęp do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady Unii i Komisji Europejskiej.
Skuteczna i spójna polityka zewnętrzna
Za domenę Unii została uznana wspólne polityka zagraniczna i bezpieczeństwa. Ustalono, że reprezentantem Unii w obszarze Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa ma być przewodniczący Rany UE.
Wprowadzono konstruktywne wstrzymanie się, od głosu, umożliwiające podejmowanie działań bez udziału nie zainteresowanego państwa członkowskiego. Decyzje o wspólnych strategiach będą zapadać większością kwalifikowaną, z wyjątkiem decyzji o działaniach obronnych. Komisja Europejska nie ma samodzielnego prawa do negocjacji międzynarodowych umów gospodarczych.
Instytucje Unii
Jeśli liczba nowych członków będzie większa od 5 to w skład Komisji będzie po jednym przedstawicielu państwa członkowskiego. Jeśli jednak będzie większa od 5 to co najmniej rok wcześniej postanowienia traktatu zostaną zrewidowane przez nową konferencje międzynarodową.
Zredukowano procedury decyzyjne Parlamentu Europejskiego.
W Radzie UE jednomyślność zastąpiono większością kwalifikowaną.
Zmieniono sposób powoływania i funkcjonowania Komisji Europejskiej. Jej członkowie będą powoływani w porozumieniu z Przewodniczącym Komisji. Umocniona została jego rola. Postanowiono też ściślej powiązać parlamenty krajowe z procesem decyzyjnym w UE.
Ściślejsza współpraca-elastyczność
Państwom zdecydowane na spieszenie integracji umożliwiono „pójście do przodu”, lecz inne kraje muszą wyrazić na to zgodę.
Uproszczenie i konsolidacja traktatów
Decyzja o rozszerzeniu Unii Europejskiej w ramach prac Konferencji Międzynarodowej
Otwarta została droga do podjęcia tego procesu. Komisja Europejska zobowiązała się przedstawić do połowy lipca 1997r opinii na temat złożonych wniosków o członkowstwo oraz na temat przyszłego rozwoju Unii. Rada Europejska zleciła Radzie ds. Ogólnych dokładne przeanalizowanie opinii Komisji oraz dokumentu Agenda 2000 i przedstawienie raportu. Na spotkaniu w Luksemburgu Rada Europejska podjęła niezbędne decyzje odnośne procesu rozszerzenia UE.
TEORETYCZNE ASPEKTY INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ
Krótkookresowe efekty strefy wolnego handlu
Efekt kreacji handlu-to ożywienie handlu międzynarodowego w wyniku liberalizacji wymiany, prowadzącej do zastąpienia produkcji krajowej przez towary z importu z krajów członkowskich wolnego handlu oraz unii celnej. Dochodzi do relokacji zasobów krajowych do bardziej efektywnych zastosowań.
Stosunek produkcyjny-Po utworzeniu ugrupowania integracyjnego miej efektywna produkcja została zastąpiona przez tańszą produkcję z krajów partnerskich. Dla producentów oznacza to stratę związaną ze zniesieniem wspierania ich relatywnie nieefektywnej produkcji krajowej i upadku tych produkcji. Dla całej gospodarki oznacza to wzrost efektywności produkcji
Stosunek konsumpcyjny-Zastąpienie dobra droższego, pochodzącego z produkcji krajowej przez tańsze z importu. Konsument może więc zakupić większą ilość dobra przy konkurencyjnych cenach.
Efekt przesunięcia handlu- zmiana dotychczasowych kierunków handlu. Oznacza zastąpienie dostaw od producentów z krajów trzecich przez dostawy od producentów z krajów partnerskich wolnego handlu lub unii celnej.
Dodatkowe efekty
Efekt ekspansji handlu-obniżenie cen rynkowych
Efekt zmniejszania kosztów
Efekt podziału - to korzyści rozłożone między konsumentami a producentami
Efekt nieprawidłowej specjalizacji
Efekt zniekształcenia handlu-odchylenie od pożądanej w strefie struktury obrotów między partnerami
Wynik działania związany z relokacją zasobów w strefie wolnego handlu jest osłabiany przez unię celną. Wiąże się to z braku konsekwencji w ujednoliceniu zewnętrznej taryfy ochronnej
Nadwyżka efektu kreacji nad efektem przesunięcia handlu powodują wzrost dobrobytu ekonomicznego. Korzyści z utworzenie wtedy wolnego handlu są tym większe im:
Im większe są różnice w kosztach wytwarzania między krajami członkowskimi, a mniejsze w krajach trzecich
Im większy udział stanowi handel ugrupowania integracyjnego
Im większe kraje
Im wyższe są cła między krajami członkowskimi a niższe z krajami trzecimi
Im bardziej konkurencyjne i komplementarne są kraje
Terms of trade-relatywne ceny dóbr eksportowanych do importowanych, określone warunkami wymiany międzynarodowej
Zmiany TOT oznaczają on zmianę w dotychczasowych proporcjach rozdziału korzyści między wszystkich partnerów integracyjnych. Zwraca uwagę na korzyści przypadające krajom o małych gospodarkach, które nie zostają zmuszone do przeprowadzania adaptacji struktury swojej produkcji zgodnie z układem korzyści komparatywnych. Efekt terms of trade w uni celnej zmusza kraje trzecie do obniżenia cen towarów eksportowanych do krajów unii. Im mniejsza elastyczność krzywej podaży zagranicznej tym większe są korzyści krajów unii. Im lepsza pozycja ekonomiczna w handlu międzynarodowych tym większe są korzyści ze wzrostu terms of trade. Im wyższa wysokość taryfy celnej tym mniej korzystnie kształtuje się terms of trade w stosunku do reszty świata. Zmiany terms of trade mogą prowadzić się do odwrócenia dotychczasowych kosztów i wykształcenia nowych kierunków specjalizacji.
Długookresowe wprowadzenia strefy wolnego handlu i unii celnej w świetle teorii integracji
A.Balassa wskazuje że istnieje pozytywne korelacja między rozwojem gospodarki europejskiej oraz wzrostem poziomu wymiany wewnątrzgałęziowej w wymiany wewnątrz firm.
Efekt oszczędności ze wzrostu skali produkcji związany jest z integracją rynku towarowego wewnątrz unii celnej i strefy wolnego handlu oraz z obniżeniem kosztów jednostkowych wyniku wzrostu wolumenu produkcji. Dalsze korzyści wynikają z racjonalizacji produkcji.
Efekt stłumienia handlu-wypieranie ze swojego rynku dotychczasowych dostawców z kraju i z krajów trzecich.
Inne efekty to: wzrost PNB, wpływ efektu kreacji i przesunięcia handlu oraz przyciąganie dodatkowych nakładów inwestycyjnych.
Zdaniem J.Pelmansa wzrostu technicznej efektywności jest spowodowane zwiększoną konkurencją. W. Molle uważa, że przedsiębiorstwa które ponoszą koszty związane z adaptacją powinny być objęte systemem kompensat. Wymienia także korzyści z integracji:
Wewnętrzne:
Wzrost wielkości przedsiębiorstw i możliwości ich ekspansji
Łatwiejszy dostęp do kapitału
Racjonalne wykorzystanie siły roboczej
Zwiększenie działalności innowacyjnej
Produkowanie większej ilości bardziej konkurencyjnych produktów
Zewnętrzne
Lepsza pozycja na rynku
Wzrost wymiany technologicznego know-how
Teoria integracji rynku usług
Integracji rynku usług towarzyszy tworzenie się zagranicznego oddziału w wyniku podjęcia bezpośredniej inwestycji. Podstawą zmiany jest także tworzenie globalnej infrastruktury informacyjnej. Rozwój handlu drogą elektroniczną czyli electronic commerce.
Szereg ograniczeń wchodzenia na rynek:
Ograniczenia ilościowe
Udziały w rynkach zarezerwowanych dla producentów krajowych
Subsydia i zalecenia rządowe
Kontrola transferu środków płatniczych
Wymagania dot. kwalifikacji, techniczne
Powody ochrony krajowych przedsiębiorstw usługowych:
Znaczenie strategiczne
Czasowa ochrona rozwijających się od podstaw przedsiębiorstw usługowych, które mogą skutecznie konkurować z firmami zagranicznymi mającymi ugruntowaną pozycję
Polityka ekonomiczna
Podnoszenie prestiżu państwa
Kontrola kluczowych technologii
Ochrona dóbr publicznych
Teoria wspólnego rynku
Liberalizacja rynku czynników produkcji
wzajemna relacja pomiędzy rynkiem dóbr i rynkiem czynników produkcji w fazie tworzenie wspólnego rynku.
Usunięcie przeszkód w przepływie kapitału w wyniku integracji rynków sprawia, że właściciele kapitału mogą go przesuwać z kraju, gdzie przynosi on relatywnie niski dochód, do kraju gdzie stopa procentowa jest niższa. W rezultacie doprowadzi to do wyrównania przychodu od kapitału w obu krajach na tym samym poziomie, a zatem do wyrównania ceny kapitału. W wyniku tego procesu będzie wzrastał dobrobyt, mierzony PNB. W przypadku liberalizacji zmieni się proporcja między dochodami płacowymi a dochodami od kapitału. Jednym z korzyści liberalizacji jest efekt restrukturyzacyjny, efekt kreacji oraz przesunięcia strumieni kapitału. Minusem może być przestrzenna koncentracja kapitału.
Teoria BIZ (teoria międzynarodowej produkcji) bada zależności między procesami integracji a przepływem kapitału na etapie unii celnej oraz wspólnego rynku. Wykorzystano model Stoplera-Samuelsona-Lancastera, który wywnioskował, iż zastosowanie wspólnej taryfy będzie podnosiło realną cenę czynnika produkcji. Zależności między handlem i bezpośrednimi inwestycjami mogą mieć charakter komplementarny
Model zbudowany przez Molle`a i Morcinka uwzględnia handel jako czynnik stymulujący strumienie bezpośrednich inwestycji.
4 typy inwestycji według Yannopolusa
Defensywne inwestycje zastępujące import-jego przyczyną jest generowanie przewag lokalizacyjnych w wyniku przegrupowania taryf a motywem jest chęć utrzymania udziału w rynku
Ofensywne inwestycje zastępujące import- są rezultatem dynamicznych efektów unii celnej, ujawniających się w postaci rosnącej stopy wzrostu gospodarczego. Motywami jest wykorzystanie rosnącego popytu i otwierania się nowych rynków.
Inwestycje reorganizacyjne- są rezultatem presji generowanej przez efekt kreacji handlu. Oznacza to konsolidację aktywności produkcyjnej przedsiębiorstw transnarodowych w mniejszej liczbie filii lub oddziałów
Inwestycje zracjonalizowane- wywołane dynamicznymi efektami w postaci obniżki kosztów w średnim i długim okresie oraz korzyściami z tytułu wzrostu efektywności.
Teoria unii ekonomicznej i monetarnej
Do podstawowych celów, które kraje członkowskie powinny osiągać w unii ekonomicznej i monetarnej zalicza się osiągnięcie stabilizacji kursów walutowych i zrównanie stóp inflacji
Korzyści z unii ekonomicznej i monetarnej:
Poprawa efektywności funkcjonowania rynków dóbr, usług, kapitału i pracy
Wzrost ogólnej stabilności gospodarczej, mającej wpływ ma wzrost obrotów międzynarodowych
Poprawa jakości usług finansowych, redukcja dalszych kosztów transakcyjnych\
Eliminacja kosztów informacyjnych
Poprawa alokacji zasobów w sektorach produkcji oraz usług finansowych
Przyspieszenie wzrostu gospodarczego
Koszt integracji wiąże się z 2 problemami:
Problem akceptacji przez kraje członkowskie wspólnego wskaźnika inflacji, które może wpłynąć na ujawnienie poziomu bezrobocia i wystąpienia kosztów społecznych
W przypadku wystąpienie zakłóceń w gospodarkach państw członkowskich słabsze ekonomicznie kraje mają ograniczone przystosowanie się do nich. Wynika to z braku możliwości zastosowania tradycyjnych narzędzi krajowej polityki gospodarczej.
Koszty integracji monetarnej są mniejsze, gdy gospodarka kraju ma charakter otwarty.
Modyfikacja swobodnego przepływu towarów w ramach jednolitego rynku wewnętrznego
Urzeczywistnienie swobody przepływu towarów stało się możliwe po przełamaniu trzech barier: administracyjnych, technicznych, fiskalnych.
Zniesienie barier administracyjnych:
Wprowadzono Jednolity Dokument Administracyjny i nastąpiła koordynacja ustawodawstwa:
Rozwiązanie dotyczące opłat wyrównawczych wynikających z różnic kursowych
Ujednolicenie norm sanitarnych dla przewoźników zwierząt i roślin
Ujednolicenie norm bezpieczeństwa pojazdów
liberalizacji oraz ostatecznego zniesienia systemu kontynentów transportowych
Zniesienie barier technicznych:
Każdy artykuł wyprodukowany legalnie i dopuszczony do sprzedaży może być również sprzedawany w innym państwie członkowskim. Zasady te przyjęte zostały przez Komisję EWG. Standardy europejskie na opracowaniach Międzynarodowej Organizacji do Spraw Standaryzacji (ISO) i Międzynarodowej Komisji Elektrotechnicznej opracowywano w ciągu kilku lat.
Zniesienie barier fiskalnych
Zniesieni różnic fiskalnych pomiędzy państwami członkowskimi było warunkiem funkcjonowania jednolitego Wspólnego Rynku. Funkcjonowały odmienne stawki podatkowe lecz ich rozpiętość zmniejszyła się do 6%. Wprowadzano system opierające się na podstawowej i obniżonej stawki procentowej. Dążono do zrównania systemu fiskalnego wewnątrz kraju z systemem w obrocie zagranicznym. Umożliwi to osiągnięcie korzyści
umożliwi rozszerzenie zakresu i ilości przeprowadzanych transakcji handlowych
uprości formalności podatkowe
usunie okazję do przestępstw podatkowych.
W maju 1989 Komisja EWG przyjęła zmiany, dotyczące większej elastyczności zmian podatkowych:
Do końca 1992 państwa musiały się dopasować w podatkach pośrednich
Próby rozwiązań problemów socjalnych włącznie z zachowaniem obniżonej stopy podatkowej od 4-9%.
Większa elastyczność stawki podatku konsumpcyjnego
Harmonizacja podatków akcyzowych.
Podatki akcyzowe Komisja podzieliła na 4 grupy
Podatki, które można zharmonizować
Nie będą harmonizowane, gdyż nie mają wpływu na wymianę towarową.
podlegają uchyleniu
Efektami harmonizacji są:
Minimalne stawki akcyzowe na produkty ropy naftowej, niektóre alkohole i wyroby tytoniowe
Przyjęcie projektów dyrektyw z tego zakresu
Zatwierdzenie decyzji w sprawie obrotu i kontroli towarów akcyzowych - 1 stycznia 1993
Odrębne postanowienie dotyczą Grecji, Luksemburgu i Hiszpanii
Podatki pośrednie w odniesieniu do obywateli
Od 1 stycznia 1993r. została zniesiona kontrola celna osób prywatnych.
Podatki pośrednie w odniesieniu do przedsiębiorstw