Ekonomia sektora publicznego (trzy definicje)

-Sektor publiczny (GUS) – zbiór wszystkich państwowych i komunalnych osób prawnych, osób nie posiadających osobowości prawnej, jednostek organizacyjnych podległych organowi władzy publicznej.

-Stan własności skarbu państwa, lub jednostek samorządu terytorialnego, i podmioty które nie stanowią własności wymienionych osób prawnych to podlegają władzy państwowej.

-Według ustawy o finansach publicznych to:

• Organy władzy publicznej (administracji rządowej, kontroli państwowej, ochrony prawa, sądy i trybunały, jednostek samorządu terytorialnego i ich związki),

• Jednostki budżetowe,

• Fundusze celowe,

• Państwowe szkoły wyższe,

• Jednostki badawczo – rozwojowe,

• Zakłady opieki medycznej (publiczne, samodzielne),

• ZUS, KRUS i ich oddziały,

• Państwowa akademia nauk,

• Państwowe lub samorządowe jednostki prawne utworzony w odrębnych ustawach.

Sektor publicznych finansów

- administracja centralna, jst, fundusze celowe.

Finanse:

-stosunki ekonomiczne wynikające z gromadzenia i wydawania pieniędzy,

-zasoby pieniężne, stan majątkowy.

Podział finansów:

Finanse publiczne:

-finanse państwa i samorządu terytorialnego obejmują gromadzenie środków publicznych oraz ich rozdysponowanie.

Finanse gospodarstw domowych:

-pochodzą z pracy zarobkowej i zasiłków; decyzje finansowe gosp. Domowych dotyczą przede wszystkim struktury i wysokości wydatków konsumpcyjnych.

Finanse przedsiębiorstw:

-związane ze sposobami pozyskiwania kapitału np. kredyt, z wyceną aktywów, z ograniczeniami ryzyka działalności inwestycyjnych, z dokonywaniem konsolidacji kapitału, ze sposobami oceny stanu finansowego przedsiębiorstwa.

Finanse banków:

-realizowane min przez udzielone kredyty, pozyskane depozyty, kredyty zaciągnięte na rynku międzybankowym i w banku centralnym, inwestycje, stopy procentowe, prowizje, dywidendy właścicieli.

Finanse ubezpieczeń:

-sposoby gromadzenia i wydatkowania pieniędzy przez podmioty sektora ubezpieczeń, realizowane przez wpływy ze składek ubezpieczeniowych i wypłaty odszkodowań; zarządzanie nimi wymaga szczególnego podejścia do problematyki ryzyka.

System finansowy państwa:

-zbiór norm prawa finansowego, zasad gosp. Finansowej, instytucji, których zadaniem jest gromadzenie, dzielenie i wydatkowanie zasobów pieniężnych państwa.

Ogniwa systemu finansowego:

System budżetowy:

-ogół norm prawnych oraz struktur organizacyjnych, regulujących funkcjonowanie budżetu państwa i jednostek samorządu terytorialnego.

System bankowy:

-instytucje bankowe i normy prawne regulujących zasady działania banków (cel-wprowadzenie pieniądza w obieg, nadzór nad nim)

System ubezpieczeń:

-podmioty związane z ubezpieczeniami i normy prawne regulujące zasady ich działania; reguluje tworzenie, podział, organizacje funduszy ubezpieczeniowych, których cel to ochrona ubezpieczeń i wypłat odszkodowań.

System finansowy podmiotów gospodarczych:

-regulacja gromadzenia i wydatkowania środków pieniężnych, którymi dysponują podmioty gospodarcze.

System finansowy ludności:

-określa źródło pochodzenia finansów w gosp. Domowych i sposoby ich wydatkowania.

Ekonomia

-nauka no najefektywniejszym podziale zasobów między nieograniczone potrzeby. Ekonomia analizuje problemy: „co wytwarzać?, jak wytwarzać i dla kogo wytwarzać?”.

Makroekonomia:

-bada współzależność zjawisk i procesów zachodzących w skali całej gospodarki

Mikroekonomia:

-bada indywidualne decyzje konsumentów i przedsiębiorstw i ich funkcjonowanie.

Ekonomia pozytywna:

-opisuje rzeczywistość gospodarczą, wykrywa występujące w niej prawidłowości, nie opiniuje.

Czynniki produkcji:

• Ludzki (umiejętności, wiedza, energia),

• Kapitałowy (Kapitał rzeczowy i finansowy),

• Zasoby naturalne (ziemia , surowce naturalne),

• Przedsiębiorczość (umiejętność zaangażowania posiadanych zasobów w najlepszy sposób).

Koszt utraconych możliwości (koszt alternatywny):

-ograniczoność czynników produkcji zmusza do dokonywania wyborów ekonomicznych, każdy wybór oznacza konieczność rezygnacji z innych, alternatywnych rozwiązań ponoszenia kosztu tego wyboru.

Rynek:

-ogół transakcji kupna i sprzedaży dóbr i usług oraz zespół warunków w jakich one przebiegają.

Rodzaje rynku:

• Ze względu na zasięg terytorialny (lokalny, regionalny, krajowy, międzynarodowy),

• Ze względu na podmiot transakcji (rynek towarów i usług, kapitału, pracy, ziemi).

Popyt:

-ilość dobra jaką nabywamy, jaką ludzie są gotowi zakupić w określonym czasie.

Prawo popytu:

-wzrost ceny danego dobra powoduje spadek zapotrzebowania na to dobro.

Podaż:

-ilość dobra oferowana do sprzedaży na rynku w określonym czasie.

Prawo podaży:

-wzrost cen danego dobra zachęca producentów do zwiększenia oferowanej ilości tego dobra.

Równowaga rynkowa (cena równowagi):

-cena przy której wielkość popytu na dane dobro zrównuje się z wielkością jego podaży.

Ceny minimalne i maksymalne:

-cena minimalna – cena ustalona przez rząd poniżej której dany towar nie może być sprzedawana, jest ona zawsze wyższa od ceny równowagi rynkowej,

-cena maksymalna – cena ustalona przez rząd powyżej której dany towar nie może być sprzedawany, jest ona zawsze niższa od ceny równowagi rynkowej.

Czynniki wpływające na zróżnicowanie elastyczności cenowej popytu, (Elastyczność cenowa - mierzy siłę reakcji popytu na zmiany cen danego dobra):

-niezbędność danego dobra dla konsumentów (im bardziej niezbędne tym mniej elastyczny popyt),

-dostępność substytutów danego dobra,

-udział wydatków na dane dobro w budżecie konsumenta,

-czas dostosowań konsumenta do zmiany cen.

Miary elastyczności dochodowej, (Elastyczność dochodowa – mierzy siłę reakcji popytu na zmiany dochodów realnych ludności):

-jeżeli rosną dochody ludności wzrasta popyt na dobra normalne i luksusowe a maleje na dobra niższego rzędu,

-jeżeli maleją dochody maleje popyt na dobra normalne i luksusowe a rośnie na dobra niższego rzędu.

Prawo Engla:

-w miarę wzrostów dochodu ludności zmniejsza się procentowy udział wydatków na żywność i dobra niższego rzędu.

Elastyczność mieszana popytu:

-mierzy reakcję popytu na dobro „A” a na zmianę ceny dobra „B”, ma znaczenie w przypadku dóbr substytucyjnych i komplementarnych.

Elastyczność cenowa podaży:

-określa reakcję podaży na zmianę ceny danego dobra.

Podaż elastyczna:

-gdy produkt może w krótkim czasie zwiększyć wielkość dostaw towarów na rynku.

Podaż nieelastyczna:

-gdy zwiększenie dostaw na rynek wymaga długiego czasu.