Chata za wsią
"Chata za wsią" to powieść J. I. Kraszewskiego, należąca do jednej z najpoczytniejszych jego książek. Należy do grupy powieści ludowych. Powstała w 1852 roku. Pierwodruk jej maił miejsce w "Bibliotece Warszawskiej"
w latach 1853-1854. Wydana została w Petersburgu w latach 1854-1855. Fabułę stanowią tragiczne dzieje małżeństwa Cygana Tumrego i chłopki Motruny: mimo zawziętej walki o zapewnienie bytu sobie i żonie konsekwentna dyskryminacja dziewczyny przez rodzinę i całą społeczność wiejską doprowadza do skrajenej nędzy i samobójstwa Cygana; do klęski przyczynia się obojętność dworu, którego reprezentantem jest zblazowany dziedzic, zakochany w pięknej Cygance Azie. Szczęśliwe, acz mało prawdopodobne zakończenie przydał natomiast autor sielance wyidealizowanej córki Tumrych, Marysi, i szlachcica czynszowego.Powieść odznacza się daleko posuniętym realizmem w odmalowaniu obyczaju cygańskiego i chłopskiego oraz mentalności chłopskiej. Takie jej cechy jak ciemnota, chciwość czy zawziętość tłumaczy trafnie pisarz warunkami społecznymi.