Fizjoterapia
„Jeśli troszczymy się o ciało ludzkie, o
chorego człowieka, jeśli spotykamy się z
ludzkim cierpieniem, to zawsze wobec nas
staje cały człowiek. I to co może najbardziej zagrażać
Waszej pracy, to jest pomniejszenie widzenia
człowieka, widzenia ciała - bez duszy.”
Karol Wojtyła
Rodowód fizjoterapii
Konfucjusz w swym systemie filozoficznym zwrócił uwagę na związek między odpowiednim ułożeniem ciała a uzyskiwanymi efektami profilaktycznymi i leczniczymi. Także starohinduska joga widziała w ćwiczeniach gimnastycznych i oddechowych środek do osiągnięcia równowagi psychofizycznej i lepszej wydolności organizmu. W Europie jako pierwszy Hipokrates zalecał stosowanie gimnastyki obok codziennej higieny i prawidłowej diety. Rzymski lekarz Asklepiades w terapii stosował masaże i kąpiele. W starożytnym Rzymie Galen pisał o wpływie gimnastyki na rozwój ciała.
Pojęcie
Fizjoterapia to dział medycy klinicznej stosujący uznane przez naukę metody przyrodolecznictwa do rehabilitacji oraz do leczenia uzupełniającego farmakologię i leczenie operacyjne. Wymaga ścisłego współdziałania lekarzy specjalistów. Zabiegi fizjoterapeutyczne wykonuje się na zlecenie lekarza przy ścisłej współpracy z nim w trakcie leczenia czy rehabilitacji metodami fizjoterapii.
Na czym polega?
Fizjoterapia polega na wywołaniu fizjologicznych reakcji tkanek za pomocą bodźców fizycznych i chemicznych, pochodzących od naturalnych tworzyw uzdrowiskowych.
Cele
Usunięcie procesów chorobowych lub ich następstw i zapobieganie im;
Zapobieganie nowotworom i postępowi choroby;
Możliwie najdalej idące przywrócenie zdrowia i jego utrwalenie;
Zwalczanie bólu, stanów zapalnych;
Poprawa trofiki;
Zwiększenie odporności ogólnej i zapobieganie zakażeniom;
Usprawnianie mechanizmów regulujących układy krążenia, oddychania, przemiany materii;
Usprawniani czynności poszczególnych narządów i całego organizmu;
Poprawa zdolności reagowania całego organizmu na bodźce lecznicze;
Ewentualnie przygotowanie do operacji i rehabilitacja po niej;
Rehabilitacja po chorobach, urazach i wadach wrodzonych.
Zasady fizjoterapii
Nie zaczyna się zabiegów fizjoterapeutycznych bez uprzedniego badania lekarskiego.
Zabiegi fizjoterapeutyczne wykonywać należy wg zaleceń lekarza.
Zabiegi nie zastępują leczenia farmakologicznego czy operacyjnego - są postępowaniem uzupełniającym leczenie metodami klinicznej medycyny.
Zabiegi fizjoterapeutyczne wykonuje się w seriach - po kilka zabiegów na serię.
Dawka zabiegu powinna być tak duża, jak to jest konieczne i tak mała, jak tylko to możliwe.
Dawka zabiegu musi być przystosowana do indywidualnej wrażliwości pacjenta.
Kierowanie właściwego chorego do właściwego uzdrowiska i we właściwym czasie.
Główne składniki fizjoterapii
Fizykoterapia
Masaż leczniczy
Kinezyterapia
Działy fizjoterapii
Wodolecznictwo
Balneoterapia
Klimatoterapia
Aerozoloterapia
Ultrasonoterapia
Światłolecznictwo
Elektroterapia
Medycyna uzdrowiskowa
Metody fizjoterapeutyczne ze względu na rodzaj stosowanej energii
Mechanoterapia
Elektroterapia
Magnetoterapia
Termoterapia
Fototerapia
Aerozoloterapia
Klimatoterapia
Balneoterapia
Leczenie i rehabilitację uzdrowiskową
Zastosowanie
Stanowi jedynie uzupełnienie leczenia prowadzonego metodami zachowawczymi i operacyjnymi.
Metody fizjoterapii pobudzają i usprawniają fizjologiczne naturalne mechanizmy samoobrony i zdrowienia organizmu, działają one na przyczyny chorób ale również aktywizują organizm do
walki z nimi. Są one pośrednim
działaniem leczniczym - efekty ich
działania występują po pewnym
czasie, mimo to są niezastąpione.
Fizjoterapię stosujemy:
w chorobach układu nerwowego, układu krążenia, układu oddechowego, przewodu pokarmowego;
w chorobach skóry, nosa, uszu gardła krtani
W chorobach przemiany materii;
po rekonstrukcji więzadeł krzyżowych, operacyjnym usunięciu krążka kręgowego lub jego fragmentu;
po zszyciu zerwanego ścięgna Achillesa;
Działanie fizjoterapii
Określony bodziec wywołuje w organizmie określoną reakcję. Odpowiednio dobierając rodzaj bodźca można wywołać różne reakcje lub grupy reakcji, np.: wydzielanie pewnych substancji biochemicznych powodujących określone reakcje organizmu pod wpływem bodźców cieplnych lub świetlnych. Ruch z oporem powoduje zwiększenie siły mięśni, a odpowiednio aplikowany ruch bierny określonego stawu, oprócz działania lokalnego, ma działanie odruchowe, wpływające na odległe od niego obszary ciała. Nasz organizm posiada wbudowane możliwości walki z chorobą. Czasami jednak nie potrafi w pełni z nich korzystać. Niektóre zabiegi z zakresu fizjoterapii usprawniają te procesy, lub wyzwalają dodatkowe, wspomagając naturalne możliwości organizmu.
Mechanizmy działania zabiegów fizjoterapeutycznych
Miejscowe - w skórze i odpowiednio w błonach śluzowych i w mięśniach: zmiany naczynioruchowe, zwiększenie dostaw tlenu, substratów energetycznych, czynnościowych.
Ogólne - (na drodze humoralnej i nerwowej): zmiana i usprawnienie funkcji poszczególnych układów narządów, poprawa wydolności ogólnej i odporności.
Skutki działania zabiegów terapeutycznych
Wywołanie przez pojedynczy zabieg krótkotrwałej zmiany czynności komórek, tkanek lub narządów;
Reakcja w postaci adaptacji czynnościowej i morfologicznej po serii zabiegów.
Gdzie prowadzi się fizjoterapię?
Istnieje pewna ilość samodzielnych, prywatnych gabinetów fizjoterapii. Prywatne centra medyczne posiadają działy fizjoterapii. Większość przychodni rejonowych lub przyszpitalnych dysponuje działami fizjoterapii ponieważ w leczeniu ambulatoryjnym, fizjoterapia najczęściej wykorzystywana jest w
rehabilitacji narządu ruchu,
zwane są one oddziałami lub
zakładami rehabilitacji a
pracujący w nich specjaliści
rehabilitantami.
Wykształcenie fizjoterapeutów
Fizjoterapeuci w Polsce są absolwentami pomaturalnych szkół medycznych lub studiów magisterskich na wydziałach rehabilitacji ruchowej AWF. W ostatnich latach, w Polsce, coraz więcej wydziałów fizjoterapii powstaje również przy akademiach medycznych oraz innych uczelniach. Najczęściej dają one możliwość zdobycia wykształcenia na poziomie licencjatu. W najbliższych latach, w związku z koniecznością dostosowania systemu kształcenia do wymagań UE, planuje się stopniowe zamykanie dwuletnich, pomaturalnych szkół medycznych o kierunku fizjoterapia.
Bibliografia:
http://www.ravopt.phg.pl/fizjoterapia.htm
A. Straburzyńska - Lupa, G. Straburzyńska, Fizjoterapia, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2003.
R. Ossowski, Teoretyczne i praktyczne podstawy w rehabilitacji, Wyd. Uczelnie Wyższe Szkoły Pedagogicznej, Bydgoszcz 1999.
K. Szawłowski (red.), Rehabilitacja: podstawy diagnostyki funkcjonalnej, usprawniania leczniczego i reintegracji społecznej : opracowanie zbiorowe, Wyd. Akademia Medyczna w Gdańsku, Gdańsk 1998.