Temat: Zanieczyszczenie hydrosfery.
Wstęp:
Zacznę od tego czym jest hydrosfera. Hydrosfera to jedna z geosfer, w jej skład wchodzą wody powierzchniowe (oceany, morza, jeziora, rzeki), wody znajdujące się pod ziemią oraz woda zgromadzona w atmosferze (para wodna) i lodowcach.
Źródła zanieczyszczeń:
Wiadomo, że woda na Ziemi odgrywa szczególną rolę. Przede wszystkim jest niezbędna do przebiegu wszystkich procesów życiowych. Poza tym, zmieniając swój stan skupienia, krąży między atmosferą, hydrosferą i litosferą. Woda stanowi źródło energii nie zanieczyszczające środowiska przyrodniczego, umożliwia transport rzeczny i morski ludzi oraz towarów. Wody słodkie stanowią zaledwie 3% wszystkich zasobów wodnych. Przy tak powszechnym zastosowaniu tej niezwykłej substancji, jaką jest woda, powinniśmy o nią dbać i racjonalnie ją wykorzystywać, ponieważ jej zasoby ciągle się zmniejszają. Niestety, intensywny rozwój przemysłu i rolnictwa oraz gospodarka komunalna stwarzają wiele zagrożeń dla ekosystemów wodnych.
Zanieczyszczenia hydrosfery spowodowane są:
· Przedostawaniem się do wód substancji odpadowych, powstałych podczas produkcji przemysłowej, występujących w postaci ciekłej, stałej i gazowej,
· Skażeniem wód metalami ciężkimi (ołowiem rtęcią, kadmem) stosowanymi w przemyśle,
· Gromadzeniem się dużych ilości resztek organicznych, co może przyśpieszyć zarastanie zbiorników wodnych (jezior, stawów),
· Chemizacją rolnictwa i leśnictwa poprzez świadome wprowadzanie do gleby substancji chemicznych w postaci nawozów sztucznych środków ochrony roślin,
· Zasoleniem wód śródlądowych, do którego przyczyniają się słone wody z kopalni węgla,
· Brakiem oczyszczalni ścieków, spływanie cieków bezpośrednio do rowów, potoków, rzek lub do gleby,
· Nie właściwie prowadzonymi melioracjami gruntów ornych,
· Nieracjonalnym korzystaniem z zasobów wodnych,
· Wyciekami ropy naftowej z platform wiertniczych lub z uszkodzonych tankowców,
· Zatapianiem opadów w oceanach,
· Zanieczyszczeniami termicznymi (podgrzanymi wodami) pochodzącymi z elektrowni,
· Przedostaniem się do wód gruntowych szkodliwych substancji a wysypisk śmieci.
Skutki:
W ekosystemach wodnych zmiany związane z zanieczyszczeniem środowiska pojawiają się gwałtownie po wypuszczeniu do rzeki trujących ścieków. Obserwujemy wtedy wymieranie ryb. Mimo, że straty spowodowane takimi zaniedbaniami są ogromne i widok martwych ryb przeraża nawet obojętnego na stan przyrody człowieka, to znacznie groźniejsze są zmiany wywołane w biologicznym będące skutkiem powolnego zatruwania zbiornika przez stały dopływ wód z zakwaszanych i zanieczyszczonych gleb. Bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia wody są łososie i płocie oraz raki, które giną, gdy zwiększa się jej zakwaszanie. Trzeba pamiętać, że złowiona w zanieczyszczonych woda ryba nie nadaje się do jedzenia, ponieważ jony metali mogłyby się gromadzić w tkankach człowieka i wywołać poważne uszkodzenia wielu, narządów.
Natomiast w wyniku intensywnego nawożenia pól uprawnych do zbiorników wodnych wraz z wodą spływając z pól dostają się liczne sole mineralne (np. fosforu, potasu, azotu). Związki te użyźniają zbiornik wodny, powodując silny rozwój glonów (tzw. zakwit glonów) i zmianę biocenozy, głównie stających wodach stających. Proces ten nazywa się eutrofizacją. Masowo występujące glony utrudniają wymianę gazową między atmosferą a wodą. W konsekwencji braku tlenu następuje wymieranie organizmów, gromadzenie się materii organicznej, co prowadzi do wypłacenia zbiornika i jego zarastania. Poza tym woda taka nie nadaje się do celów użytkowych.
Niszcząc życie w wodzie, człowiek zakłócił też proces jej samooczyszczania, czyli rozkładu substancji organicznych i pobierania mineralizowanych związków azotu i fosforu przez organizmy samożywne (producentów).
Przeciwdziałanie:
Zanieczyszczenia zatruwające hydrosferę można zmniejszyć:
· Skuteczniej oczyszczając ścieki, budując nowe oczyszczalnie i modernizując już istniejące,
· Ograniczając ilość zanieczyszczeń wprowadzanych do wód,
· Stosując wodo oszczędne technologie produkcji lub technologie o zamkniętych obiegach wody,
· Racjonalnie gospodarując wodą.
Ponadto w nowoczesnym oczyszczaniu ścieków stosuje się różne metody oczyszczania, w zależności od rodzaju zanieczyszczeń:
· Mechaniczne - polegające na oddzieleniu części stałych zanieczyszczeń na kratach, sitach lub przez sedymentację w osadnikach, gdzie opadają one na dno ( I stopień oczyszczania),
· Biologiczne - odbywa się przy udziale bakterii. Ścieki muszą być silnie napowietrzone. Podczas biologicznego oczyszczania ścieków zachodzi rozkład zwykłych związków organicznych, będących zanieczyszczeniami (II stopień oczyszczania),
· Chemiczne - stosowane w celu wyeliminowania występujących w wodzie zanieczyszczeń związkami mineralnymi, np. związkami fosforu ( III stopień oczyszczania). Metody chemiczne oparte są na procesach utleniania, redukcji, wytrącenia i zobojętniania.
Jednak pomimo skutecznych metod oczyszczania wiele zakładów przemysłowych skanalizowanych miast i wsi w ogóle nie ma oczyszczalni ścieków albo przepustowość istniejących oczyszczalni jest niewystarczająca. Zanieczyszczenia spływają do rzek, a następnie do mórz oceanów. Morze Bałtyckie łatwiej ulega zanieczyszczeniom, gdyż jest niewielkim i niemal zamkniętym morzem ( brak jest dużych wlewów oceanicznych). Dlatego szybciej zachodzi degradacja tego ekosystemu ( spadek zasolenia, obniżenie temperatury i gęstości wód głębinowych, eutrofizacja, deficyt tlenowy, wzrost stężenia siarkowodoru przy dnie). Te procesy negatywne wpływają na organizmy bentosowe.
Źródło: Internet