Część II

1. Rozwój Warszawy do roku 1600 roku

Ok. 1285 następuje lokalizacja Warszawy poza osadą, która traci na znaczeniu.

Rynek, osada Świętojańska, ul. Piwna z kościołem św. Marcina. Mazowsze było wówczas na peryferiach Królestwa Polskiego.

W 1343 r Warszawa stała się stolicą Mazowsza. Wisła płynie bardzo blisko skarpy. Wał wybudowano jako ochronę, z drugiej strony nie było fortyfikacji.

Wygląd narożnika rynku:

(lepsza ochrona rynku)

Tereny Pragi były najłatwiejsze do zagospodarowania.

Średniowiecze - Gród Jazdów, Gród Brudno.

Zaczyna się szybki rozwój Warszawy. Ma niewielki obszar, co jest powodem przeludnienia miasta. Rozpoczyna się budowa przedmieść. Jazdów zniszczony w XIII w. Rozbudowa Gradu Świętojańskiego i Czerskiego. Działki 360 m².

9x40

Powstaje wiele kościołów: Paulinów (XIV w.), św. Anny, Najświętszej Marii Panny (1411 - jedyny prawdziwie gotycki), drewniany św. Krzyża.

Rozbudowa Śródmieścia wzdłuż ul. Długiej, z kościołem św. Trójcy, okolice Genewskiej.

1408 - Warszawa zyskuje samorząd

1548 - Bona zamieszkuje Warszawę, dba o nią

1549 - sejmy, elekcje królów - Warszawa zyskuje na znaczeniu

Warszawa staje się dużym i prężnym miastem.

1564 - 14 tyś. mieszkańców

• Stara Warszawa - 168 domów - nie mogła się szybko rozrastać, bo nie było wystarczająco dużo wolnych terenów

• Nowa Warszawa - 204 domy

• Przedmieścia - 320 domów → p 10 latach 540 domów.

1568 - powstaje pierwszy stały most, funkcjonował ok. 30 lat.

XVI wiek - zbudowano Barbakan - gotycki z attyką renesansową

1580 - budowa wodociągu dla Starego Miasta

1600 - budowa wodociągu dla Nowego Miasta

1596 - przeniesienie stolicy do Warszawy - duże zainteresowanie miastem magnaterii. Zaczynają powstawać jurydyki - miasteczka będące własnością magnaterii, zakonów.

2. Rozwój Warszawy do 1800 roku

1603 - zniszczono pierwszy stały most na Wiśle

1607 - wielki pożar Warszawy. Rozpoczęto odbudowe po zniszczeniach. Budowano kamienice trzytraktowe (przed pożarem były dwutraktowe).

1596 - przeniesienie stolicy do Warszawy - duże zainteresowanie miastem magnaterii. Zaczynają powstawać jurydyki - miasteczka będące własnością magnaterii, zakonów. W XVII wieku powstało 26 jurydyk - były one konkurencją dla Starej Warszawy.

Powstaje wiele kościołów, np.:

• kościół Jezuitów na Starym Mieście przy Katedrze św. Jana (manierystyczny)

• kościół Dominikanów przy Freta (1608 - początek budowy).

Róg Miodowej i Długiej - budują się pijarzy

Senatorska - reformatorzy

XVII wiek - budowa kolumny Zygmunta przez Władysława IV

- powstaje arsenał (przed 55 rokiem)

Powstają wodociągi:

• 1580 Stare Miasto

• 1600 Nowe Miasto

• 1606 Zamek

W rozwijającym się mieście powstał problem zaopatrzenia w wodę, z tego powodu rozpoczęto budowę studni.

1621-1624 - budowa wałów w obawie przed Turkami

1657 - walki (Potop Szwedzki) - olbrzymie straty, największe na przedmieściach

• Krakowskie Przedmieście zniszczone w 58%

• Trębecka - 93%

• Długa 89%

• uszkodzono kolumnę Zygmunta

3 lata po walkach istniało tylko 63% budynków sprzed walk.

Do 1667 modernizowano 3 wjazdy do Warszawy: przez Krakowskie Przedmieście, Długą i Senatorską. Taka inwestycja segregowała miasto.

XVII wiek to upadek mieszczaństwa - Warszawa nie traci zbyt dużo dzięki inwestycjom magnatów.

Koniec XVII wieku - budowa barokowej siedziby Sobieskich w Wilanowie.

Powstaje Marylin (??) - targowisko dla towarów luksusowych i kupców zagranicznych

• 9700 m² - powierzchnia całości

• 5100 m² - powierzchnia dziedzińca

• blisko na Plac Teatralny i do Teatru Wielkiego)

I połowa XVIII w. - budowa osi saskiej

1743-1763 - działalność Komisji Brukowej - miała na celu uporządkowanie Warszawy, poprawienie jej stanu higienicznego. Dokonania:

1. wybrukowano Plac Trzech Krzyży, Nowy Świat, Świętojańską

2. założono przedsiębiorstwo oczyszczania miasta - samochody usuwały błoto, śmieci, zanieczyszczenia

3. na trasie wybudowano trzy mosty. Szereg rzeczek przepływało przez miasto

4. osuszono tereny np. na Placu Wareckim, gdzie wcześniej był staw. Kanały odwadniały znaczny teren Warszawy

5. przeprowadzono remonty i usprawniono starą sieć wodociągową

Czasy Stanisława Augusta - czasy manufaktur. Na terenie Warszawy dział szereg zakładów przemysłowych:

• fabryka karet - 60 pracowników

• mennica przy Bielańskiej - 40 pracowników

• cegielnia - do 38 robotników

Wielkość miasta:

1655 - 18 tyś. mieszkańców

1754 - 23 tyś. mieszkańców

1790 - 100 tyś mieszkańców (wzrost 4-5 krotny przez 40 lat)

W baroku powstał kanał Piaseczyński. Na jego przedłużeniu jest koryto Wisły.

Stanisław August:

• przebudowa Zamku

• budowa Łazienek

• budowa kościoła Ewangelickiego

• przebudowa kościoła św. Anny

• budowa kościoła św. Aleksandra

Powstanie wału Lubomirskiego. przekrój

W tamtym okresie Warszawa miała duży zasięg.

---