MIASTO- historycznie ukształtowany typ osiedla wyznaczony istnieniem konkretnej społeczności cząstkowej, skoncentrowanej na pewnym obszarze o odrębnej organizacji uznanej prawnie oraz wytwarzającej w ramach swojej działalności zespół trwałych urządzeń o specyficznej fizjonomii, która odzwierciedla odrębny typ krajobrazu.

URBANIZACJA- proces wzrostu liczby mieszkańców miast i osiedli miejskich względem ogólnej liczebności ludności obszaru znajdującego się w sferze aktywnego wpływu miast.

ASPEKTY URBANIZACJI:

-demograficzny

-ekonomiczny (wzrost czynników miastotwórczych w miastach na obszarach których dokonuję się uprzemysłowienia oraz wzroście liczby ludności zatrudnionej w zawodach poza rolnictwem, zamieszkałej w strefach przyległych do tych miast w stosunku do ludności wykonującej zawody rolnicze)

-przestrzenny (wzrost terenów mających miejski charakter zabudowy i zagospodarowania. Jest procesem kształtowania przestrzeni ekonomicznej według cech i funkcji miejskich)

-społeczny (zmiana w sposobie i stylu życia mieszkańców. Polega na przyjmowaniu miejskiego wzorca konsumpcji)

ETAPY ROZWOJU MIAST:

-urbanizacja (w centrum wzrasta gwałtownie liczba ludności w stosunku do obszarów zewnętrznych)

-suburbanizacja (rozszerza się strefa zewnętrzna. Charakteryzuje się szybszym przyrostem liczby ludności w obszarach zewnętrznych niż w centrum miasta. Ale cała aglomeracja ciągle wzrasta. Zaczyna tracić na znaczeniu centrum miasta.)

-dezurbanizacja (spadek ludności w fazie centralnej i również na obszarach zewnętrznych. Zmniejsza się aglomeracja jako całość. Przyczyny np. migracja ludności)

-reurbanizacja (faza odrodzenia miasta. Wszystko zaczyna się od początku.)

CZYNNIKI POWSTAWANIA MIAST:

-wewnętrzne i zewnętrzne

-planowe i żywiołowe

CZYNNIKI ROZWOJU MIAST:

-pierwotne (w Polsce przemysł)

-wtórne

-wytyczne miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

-decyzje lokalizacyjne

-uchwały deglomeracyjne (np. ograniczenie przemysłu)

SPOSOBY ROZWOJU MIAST:

-monocentryczny

-policentryczny

-złożony

MIERNIKI ROZWOJU MIAST:

-liczba mieszkańców (podstawowy miernik)

-stopa bezrobocia

-gęstość zaludnienia

-struktura zatrudnienia

-liczba dochodów / 1000 mieszk.

-dochody podatkowe / 1000 mieszk.

-inwestycje (krajowe i zagraniczne)

-liczba podmiotów gospodarczych / 1000 mieszk.

-PKB / mieszk.

-liczba studentów

PROGI ROZWOJU MIAST:

-progi przestrzenne (wynikają z ukształtowania terenu, warunków wodnych, istniejącego zagospodarowania terenu, możliwości rozwoju sieci infrastruktury technicznej)

-progi terenowo-strukturalne (wynikają z konieczności zmiany struktury istniejącego zagospodarowania i użytkowania terenu np. konieczność rozbudowy centrum)

-progi ilościowe (ograniczające nie zabudowę poszczególnych terenów, lecz wielkość miasta jako całości wynikające np. z niewydolności ujęć wodnych, oczyszczalni ścieków, przepustowości dróg i kolei łączących miasto z regionem)

RODZAJE MIAST:

-kryterium demograficzne

-k. siła przyciągania

-k. archeologiczne

-k. historyczne

-k. etniczne

-położenie topograficzne

-rozmieszczenie geograficzne

-z punktu widzenia gospodarczo-socjalnego

-według pełnionej funkcji w systemie osadniczym

FUNKCJE MIAST:

-funkcje zbioru miast

-funkcje każdego miasta

-rozmieszczenie funkcji w przestrzeni miasta

Każde miasto jest złożonym zjawiskiem, na które składają się trzy powiązane ze sobą elementy: urządzenia trwałe czyli zabudowania, grupa ludności, produkcja dóbr i ich konsumpcja.

W zależności od tego który z elementów zostaje wyłoniony jako pierwszy powstają różne warianty typologii funkcjonowania miast:

-kryterium rodzajowe (administracyjno-polityczne, handlowe, przemysłowe, kulturalno-oświatowe, usługowe, rekreacyjne)

-funkcja dominująca i wyspecjalizowana

-funkcje miastotwórcze i uzupełniające (rozwój miasta)

-funkcje (grupa) egzogeniczne i endogeniczne

METODY BADANIA FUNKCJI MIAST:

-metoda wskaźników (np. liczba zatrudnionych w przemyśle)

-zatrudnienie w grupie miast

-metoda najmniejszego zapotrzebowania (ile najmniej trzeba zatrudnić w danym dziale)

CECHY MIAST METROPOLITARNYCH:

-zdolność do międzynarodowej współpracy zagranicznej (przyjmują pochodzące z zagranicy czynniki produkcji, inwestycje, siłę roboczą oraz towary i usługi)

-kreatywność na arenie międzynarodowej (działają w nich zagraniczne firmy, siedziby i filie międzynarodowe)

-zdolności eksportowe (eksportują czynniki produkcji: przedsiębiorstwa, banki i inne inwestycje)

-dostępność komunikacyjna (są bezpośrednio połączone siecią transportu i komunikacji z zagranicą, system autostrad, szybkich kolei)

-dostępność telekomunikacyjna

-rozwinięta infrastruktura obsługi biznesu

-medialność

-centrum wystawiennicze, kongresowe

-„markowość”

-rozwój public relations zagranicą

FUNKCJE MERTOPOLITARNE:

-polityczna

-duchowa

-administracyjna

-kulturalna

-naukowa

-turystyczna

-edukacyjna

-gospodarcza

-finansowa

-komunikacyjna

-informacyjna

(jako metropolie w Polsce: Trójmiasto, Szczecin, Warszawa, Kraków)

Metropolie światowe: Londyn, Paryż.

ŚRÓDMIEŚCIEM NAZYWAMY:

-historycznie wyodrębniony obszar

-usytuowany w środku układu komunikacyjnego

-o intensywnej i wielofunkcyjnej zabudowie

-z wyraźną przewagą usług

-największe skupisko miejsc pracy

CENTRUM MIASTA NAZYWAMY:

-usytuowany w granicach śródmieścia główny ośrodek usługowy miasta

-przystosowany do pełnienia funkcji obsługi miasta i jego strefy wpływów

-o strukturze umożliwiającej segregację funkcjonalną i ruchową

-o wyrazie architektonicznym nadającym mu rangę kulturotwórczą

FUNKCJE ŚRÓDMIEŚĆ:

-Handlowe ( koncentrują się głównie w rejonie środka układu w formie liniowej wzdłuż najważniejszych dróg. Występują one w parterach budynków, stwarzając w ten sposób wyraźnie handlowy charakter określonych części centrum)

-Usługowe ( występują one z reguły z innymi funkcjami, wpływając w sposób istotny na charakter poszczególnych części centrum. Odrębną grupę usług stanowią funkcje o charakterze kulturalnym, naukowym, leczniczym itp.)

-Administracyjne ( ich rozmieszczenie kształtuje się różnie w poszczególnych miastach.)

CECHY WSPÓŁCZESNEGO CENTRUM:

-Atrakcyjność

-Funkcjonalność

-Dostępność

-Ekonomia rozwiązań

-Elastyczność

-Kształtowanie centrów miast przemysłowych

---