Koszt wytworzenia produktu, księgowość rachunkowość


Magdalena Wilk

Joanna Cierlińska

Monika Chwasta

Koszt wytworzenia produktu - po nowelizacji ustawy o rachunkowości

Nowelizacja ustawy, z dnia 29 września 1994 roku, o rachunkowości, która wejdzie w życie z początkiem przyszłego roku, wprowadziła nowe zasady wyceny zapasów-materiałów, towarów i produktów. Zmieniono przede wszystkim pojęcie kosztu wytworzenia, co powoduje konieczność zmiany sposobu ewidencji księgowej i kalkulacji kosztów produkcji. Ogólna zasada wyceny nie uległa zmianie, a zatem nadal produkty wycenia się w koszcie wytworzenia nie wyższym od ceny ich sprzedaży netto na dzień bilansowy.

Zgodnie z nowym zapisem (art. 28 ust. 3) za koszt wytworzenia produktu należy uznać koszty pozostające w bezpośrednim związku z danym produktem oraz uzasadnioną część kosztów pośrednich związanych z wytworzeniem danego produktu. Do uzasadnionej, odpowiedniej do okresu wytworzenia produktów, części kosztów pośrednich zalicza się zmienne koszty pośrednie produkcji oraz tę część stałych pośrednich kosztów produkcji, które odpowiadają poziomowi tych kosztów przy normalnym wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.

Ustawa do kosztów bezpośrednich zalicza:

Ogólnie można stwierdzić, że koszty bezpośrednie to te, które można wprost przypisać indywidualnemu produktowi.

Kolejną kwestią związaną z kosztem wytworzenia produktu jest podział kosztów pośrednich na zmienne i stałe. Podział ten rozpatrywany jest z punktu widzenia zachowania się składników tych kosztów w zależności od zmiany w stopniu wykorzystania zdolności produkcyjnej jednostki lub wydziału, a więc w zależności od zmiany wielkości produkcji.

Jako przykładowe pośrednie koszty zmienne można wymienić:

Jako koszty stałe można zaś wymienić:

Należy jednak zauważyć, że podział ten jest subiektywny i zależy od specyfiki i skali działalności poszczególnych jednostek. Zasady podziału pośrednich kosztów wytworzenia na koszty zmienne i stałe powinny być określone w Zakładowym Planie Kont.

Kolejna trudność wiąże się z wyodrębnieniem stałych kosztów pośrednich, które odpowiadają normalnemu wykorzystaniu zdolności produkcyjnych.

Ustawodawca definiuje normalny poziom wykorzystania zdolności produkcyjnych jako przeciętną, zgodną z oczekiwaniami w normalnych warunkach, wielkość produkcji za daną liczbę okresów lub sezonów, przy uwzględnieniu planowanych remontów.

W art. 28 ust. 3 wymienione są również koszty, które nie mogą być zaliczone do kosztów wytworzenia. Są to:

Ponadto znowelizowana ustawa, wzorem Międzynarodowych Standardów Rachunkowości (MSR), dopuściła możliwość zwiększenia kosztów wytworzenia o koszty obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu finansowania produktów w okresie ich wytworzenia i związanych z tym różnic kursowych, pomniejszonych o przychody z tego tytułu. Jest to jednak możliwe tylko i wyłącznie w przypadkach uzasadnionych niezbędnym i długotrwałym przygotowaniem towarów lub produktów do sprzedaży bądź długim okresem wytworzenia.

W związku ze zmianą definicji kosztu wytworzenia zmianie ulega technika kalkulacji kosztu jednostkowego.

Wchodząca w życie 1 stycznia 2002 r. metoda ustalania kosztu wytworzenia zmusza do stosowania rozwiązań łączących w sobie ideę tradycyjnego, systematycznego rachunku kosztów pełnych z rachunkiem kosztów zmiennych.

Technika kalkulacji kosztu jednostkowego według nowych zasad w zasadzie nie różni się, gdy chodzi o stosowane procedury, metody i odmiany kalkulacji, od techniki kalkulacji sporządzanej w ramach rachunku kosztów pełnych (stosowanej dotychczas). Główną różnicę stanowi natomiast zakres i szczegółowość kalkulacji.

Nadal, więc można przeprowadzać kalkulację przy wykorzystaniu metod:

Zastosowanie określonej metody i odmiany jest podyktowane specyfiką jednostki, jej produkcji oraz innej działalności.

Mimo, iż metody kalkulacji pozostają takie same, szerszy ich zakres i większa szczegółowość sprawia, że mogą one dostarczyć cennych informacji do podejmowania korzystnych decyzji organizacyjno-ekonomicznych, zwłaszcza na krótsze okresy. Dostarczone dane wspomagają między innymi dokonywanie wyboru optymalnych relacji pomiędzy:

w celu określenia możliwości osiągnięcia najkorzystniejszego wyniku finansowego.

Stosowanie “połączonego” rachunku zdecydowanie wzbogaca kalkulację oraz wyniki analizy działalności i stanowi wygodne narzędzie zarówno bieżącego kierowania jednostką, jak i wyznaczania strategicznych kierunków rozwoju.

Zaletą stosowania nowego rachunku kosztów wytworzenia jest również uniemożliwienie firmom przerzucenia kosztów niegospodarności, czyli niepełnego wykorzystania zdolności produkcyjnych, na wyroby.

Ponadto postanowienia znowelizowanej ustawy zbliżają nasze sposoby ewidencji księgowej i kalkulacji kosztów produkcji do Międzynarodowych Standardów Rachunkowości.

Mimo wielu zalet nowe rozwiązania mają także wady i niosą ze sobą wiele trudności. Jednym z głównych problemów jest niewątpliwie ustalenie poziomu “normalnej” produkcji. Oprócz czysto technicznych niedogodności związanych z pomiarem i szacowaniem, wymaga to wszechstronnej wiedzy i kwalifikacji kadry finansowej oraz ścisłej współpracy działu księgowości z innymi działami.

Drugim aspektem nastręczającym trudności jest podział kosztów na stałe i zmienne.

Znane są różne metody tego podziału, a między innymi:

Najbardziej zrozumiałymi dla praktyków służb księgowych i produkcyjnych są metody: księgowa i studiów technologicznych (inżynierski pomiar technologiczny).

Metoda księgowa polega na odpowiedniej selekcji (kwalifikacji) księgowanych operacji na podstawie poszczególnych dokumentów . Metoda studiów technologicznych charakteryzuje się zaś ścisłym związkiem z technologią, techniką i organizacją produkcji. Zastosowanie jej umożliwia dość dokładne ustalenie kosztów stałych i zmiennych dla każdej z faz lub operacji procesu technologicznego i jego efektów (produktów).

Osoba dokonująca takich podziałów musi posiadać dużą praktykę oraz wszechstronną znajomość rozliczeń procesu technologicznego, organizacji produkcji oraz poziomu, struktury i celu ponoszenia kosztów. (Co, jak wiemy, w praktyce jest bardzo rzadkie.)

Ponadto są to metody pracochłonne i w dużym stopniu subiektywne.

Stosowanie zaś metod statystycznych i matematycznych wymaga biegłej znajomości elementów i formuł wyższej matematyki, statystyki matematycznej i ekonometrii oraz zastosowania techniki komputerowej. (A to jest jeszcze mniej spotykane.)

Ogólnie można stwierdzić, że wprowadzenie nowych zasad kalkulacji kosztu wytworzenia wiąże się z poniesieniem dodatkowych nakładów: pieniężnych i pracy.

Należy również wziąć pod uwagę nie przygotowanie większości średnich i małych przedsiębiorstw do wprowadzenia zmian, jak również nie zrozumienie ich sensu.

Przykład

W jednostce gospodarczej na wydziale produkcji podstawowej koszty poniesione w 3 pierwszych miesiącach roku obrotowego kształtowały się w sposób następujący: 32 000 zł, 33 000 zł, 34 000 zł, i przepracowano odpowiednio: 8 000 mg, 10 000 mg i 12 000 mg.

Rozliczenie kosztów wydziałowych według obecnie obowiązującej ustawy

W obecnie stosowanym prawie bilansowym nie ma obowiązku podziału kosztów wydziałowych na zmienne i stałe, dlatego też stosowany jest rzeczywisty wskaźnik narzutu kosztów wydziałowych dla całych kosztów wydziałowych. Oznacza to, że poniesione koszty wydziałowe będą rozliczane na produkt według klucza, uwzględniającego rzeczywiste rozmiary maszynogodzin.

Styczeń

Luty

Marzec

Koszty wydziałowe

32 000 zł

33 000 zł

34 000 zł

Maszynogodziny

8 000 mg

10 000 mg

12 000 mg

Narzut w zł/mg

4 zł/mg

3,30 zł/mg

2,83 zł/mg

Rozliczenie kosztów wydziałowych według znowelizowanej ustawy

Chcąc dokonać rozliczenia kosztów wydziałowych, niezbędne jest dokonanie podziału kosztów na zmienne wydziałowe i stałe wydziałowe, jak również podanie normalnego wykorzystania zdolności produkcyjnych. Normalna zdolność produkcyjna wydziału wynosi 10 000 mg miesięcznie, a koszty podzielono w sposób następujący:

Styczeń

Luty

Marzec

Koszty wydziałowe

32 000 zł

33 000 zł

34 000 zł

*zmienne

16 000 zł

17 000 zł

18 000 zł

*stałe

16 000 zł

16 000 zł

16 000 zł

Wykorzystując zapisy znowelizowanej ustawy w poszczególnych miesiącach narzut kosztów zmiennych wydziałowych na produkt wyniesie:

Styczeń

Luty

Marzec

Koszty zmienne

16 000 zł

17 000 zł

18 000 zł

Maszynogodziny

8 000 mg

10 000 mg

12 000 mg

Narzut w zł/mg

2 zł/mg

1,70 zł/mg

1,50 zł/mg

Narzut kosztów wydziałowych na produkt w poszczególnych miesiącach:

Styczeń

Luty

Marzec

Koszty stałe

16 000 zł

16 000 zł

16 000 zł

Maszynogodziny

10 000 mg

10 000 mg

10 000 mg

Narzut w zł/mg

1,60 zł/mg

1,60 zł/mg

1,60 zł/mg

Łączny narzut kosztów wydziałowych na produkt w poszczególnych miesiącach:

Styczeń

Luty

Marzec

Koszty zmienne

2 zł/mg

1,70 zł/mg

1,50 zł/mg

Koszty stałe

1,60 zł/mg

1,60 zł/mg

1,60 zł/mg

Narzut w zł/mg

3,60 zł/mg

3,30 zł/mg

3,10 zł/mg

Zestawienie wyników przeliczeń wg przepisów starej i nowej Ustawy:

Wyszczególnienie

Styczeń

Luty

Marzec

Do 31.12.01

Od 01.01.02

Do 31.12.01

Od 01.01.02

Do 31.12.01

Od 01.01.02

Koszty wydziałowe zmienne

16 000

16 000

17 000

17 000

18 000

18 000

Koszty wydziałowe stałe

16 000

12 800

16 000

16 000

16 000

19 200

Ogółem koszty wydziałowe rozliczone

32 000

28 800

33 000

33 000

34 000

37 200

Odchylenia

3 200 (Dt)

-

-

3 200 (Ct)

Jak widać w marcu miało miejsce lepsze wykorzystanie zdolności produkcyjnych, natomiast w styczniu gorsze. Ustawodawca przewidział taką sytuację, zastrzegając iż koszty będące konsekwencją nie wykorzystanych zdolności produkcyjnych i strat produkcyjnych nie mogą być zaliczane do kosztów wytworzenia produktu.

PYTANIA I PROBLEMY DYSKUSYJNE:

0x08 graphic
0x08 graphic
KOSZT WYTWORZENIA PRODUKTU

KOSZTY BEZPOŚREDNIE UZASADNIONA CZĘŚĆ

KOSZTÓW POŚREDNICH

bezpośrednio z produkcją ZMIENNE KOSZTY CZĘŚĆ STAŁYCH

z doprowadzeniem produktów do które odpowiadają poziomowi

postaci i miejsca, w jakim tych kosztów przy normalnym

znajdują się w momencie wyceny wykorzystaniu zdolności produkcyjnych

KOSZTY POŚREDNIE

ZMIENNE, np.:

  • energia napędowa maszyn i urządzeń

  • konserwacje i remonty maszyn i urządzeń

  • materiały na cele ruchu

  • amortyzacja narzędzi i sprzętu

  • transport wewnętrzny

STAŁE, np.:

  • amortyzacja maszyn, urządzeń, budynków i budowli danego wydziału

  • ogrzewanie, oświetlenie, utrzymanie czystości

  • zarządzanie wydziałami - płace nadzoru

  • czynsze, dzierżawy, ubezpieczenia, podatek od nieruchomości

  • konserwacje i remonty budynku

  • bhp, szkolenia pracowników

  • kontrola jakości







Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
319 (B2006) Koszt wytworzenia produktów na własne potrzeby jednostki
663 Koszt wytworzenia produktów w firmie produkcyjno handlowej
LISTA PŁAC BEZ TAJEMNI1, księgowość rachunkowość
0 Działalność wytwórcza [produkcyjna]
Ewidencja księgowa a rachunek przepływów pieniężnych(1)
koszt wytworzenia
BLEDY KSIEGOWE, Rachunkowość
ks energi i tel, księgowość rachunkowość
Obowiązki związane z wypłatą dywidendy, księgowość rachunkowość
KOSZTY I PODATKI OD DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ, księgowość rachunkowość
7 Techniczny koszt wytworzenia 3
ANALIZA PROGU RENTOWNOŚCI, Zarządzanie i inżynieria produkcji, Semestr 6, Rachunek kosztów dla inżyn
KALKULACJA PRODUKTÓW PRACY, Rachunkowość
Błędy księgowania1, Rachunkowość
Rachunkowość zarządcza – Ćwiczenia, ekonnomia, księgowość, Rachunkowość, Rachunkowość zarządcza
Lista płac bez tajemnic, księgowość rachunkowość
Dowody ksiegowe, rachunkowosc II

więcej podobnych podstron