biologiczne podstawy, uklad kostny, Budowa i rozw�j aparatu ruchu

Budowa i rozw�j aparatu ruchu - ukad kostny

Aparat ruchu skada si z:

ukadu kostnno - stawowego
ukadu miniowego

Og�lny rozw�j koci :

ko i chrzstka zbudowane s z tkanki cznej,
rozw�j koci odbywa si na podou chrzstnym lub cznotkankowym,
proces tworzenia koci rozpoczyna si w okresie ycia podowego a koczy po 25 roku ycia.

Tkanka chrzstna :

skada si z podoa (matrix) i kom�rek chrzstnych (chondrocyt6w),
podoe (matrix) stanowi el zawierajcy biaka poczone z wglowodanami (glikoproteidy)
midzy kom�rkami chrzstnymi jest substancja midzykom�rkowa skadajca si z w�kien kolagenowych tworzcych gst sie.
rodzaje tkanki chrzstnej :

chrzstka szklista : w okresie podowym stanowi zawizki wikszej czci szkieletu a u dorosych wystpuje w chrzstce nosa, tchawicy, oskrzeli, eber oraz pokrywa powierzchnie stawowe koci,
chrzstka w�knista : wystpuje w krkach midzykrgowych,
chrzstka sprysta wystpuje w drobnych chrzstkach krtani, maowin usznych w trbce suchowej.
Tkanka kostna :

tworzy szkielet,
peni funkcj :

podporow organizmu : tworzy szkielet,
osania narzdy wewntrzne,
bierze udzia w gospodarce mineralnej organizmu,
bierze udzia w wytwarzaniu krwinek czerwonych, biaych oraz pytek krwi
budowa koci :

skada si g�wnie z :

tkanki kostnej : nadaj ksztat koci,
szpiku kostnego,
chrzstki,
okostnej lub ochrzstna

w tkance kostnej najwaniejsza jest substancja midzykom�rkowa skadajca si z :

istoty podstawowej,
w�kien kolagenowych.

u dorosych osobnik�w tkanka kostna ma budow blaszkowat i dzieli si na :

istot zbit :

bardzo zwarty ukad blaszek kostnych,
wystpuj w niej kanay (kana osteonu) w kt�rych przebiegaj naczynia krwionone wnikajce do koci z okostnej.
kady kana otoczony jest kilkoma blaszkami w ksztacie cienkociennych rur uoonych wsp�rodkowo, cile ze sob zespolonych tworzcych osteon

istot gbczast :

utworzona jest z cienkich blaszek i beleczek kostnych krzyujcych si ze sob,
zasadniczym jej elementem strukturalnym jest oczywicie osteon kt�ry skada si :

z kilkunastu rurek o malejcej rednicy, umieszczonych jedna w drugiej tworzcych sie,
w sieci tej znajduj szpik kostny.

koci dugie zbudowane s :

istota zbita tworzy trzon i otacza jam szpikow,
istota ta gbczasta tworzy nasady koci,
w rodku koci wystpuje jama szpikowa wypeniona �tym szpikiem,
szpik �ty zbudowany jest z kom�rek tuszczowych i nielicznych kom�rek modocianych krwinek czerwonych.

koci paskie :

nie maj jamy szpikowej,
w istocie gbczastej znajduje si szpik czerwony,
szpik czerwony bierze udzia w produkcji krwinek czerwonych, biaych, pytek krwi

okostna :

jest bon w�knist,
skada si z dw�ch warstw :

zewntrznej : bogatej w w�kna kolagenowe i spryste,
wewntrznej rozrodczej bogat w kom�rki rozrodcze (osteoblasty), kt�re maj zdolno wytwarzania tkanki kostnej. Dziki temu ko moe wzrasta na grubo, a r�wnie odtwarza ubytki kostne.
ksztat koci : koci maj rony ksztat, dugo i wielko. Wyr�niamy nastpujce rodzaje koci :

koci dugie:

to g�wnie koci koczyn,
skadaj si z :

trzonu,
koca bliszego i dalszego,

koci paskie :

s wyduone w dw�ch kierunkach i bardzo znacznie spaszczone w kierunku trzecim
przykadowo zaliczamy do nich :

koci sklepienia czaszki,
opatk,
ko biodrow,

koci kr�tkie :

wystpuj tam gdzie silna, masywna budowa czy si z ograniczon ruchomoci,
s one mniej wicej r�wnomiernie rozwinite we wszystkich trzech wymiarach,
zaliczymy do nich :

koci nadgarstka
koci stpu

koci r�noksztatne,
koci pneumatyczne

zawieraj przestrzenie wysane bon luzowa i wypenione powietrzem,
moemy do nich zaliczy :

ko sitow,
ko klinow,
ko szczkow,

waciwoci fizyczne koci :

masa koci u czowieka wynosi :

u mczyzny : ok. 12 kg,
u kobiety : ok. 10 kg,

koci s wytrzymae na rozciganie : 9-12 kG\mm²,
wytrzymao na ciskanie wynosi : 12,5 - 17 kG\mm²,
waciwoci biologiczne koci :

zdolno do regeneracji,
zdolno do przeszczepiania,
zdolno do dostosowywania si do warunk�w np.: w zakresie gruboci koci
Rozw�j koci czowieka w trakcie ycia.

rozwojowe ukadu kostnego moe przebiega:

na podou cznotkankowym (mezenchymatycznym),
na podou chrzstnym,
oba sposoby rozwoju cznotkankowy i chrzstny przeksztacaj si w faz kostn,
koci powstaj z trzeciego listka zarodkowego mezodermy,
okoo 8 tygodnia ycia podowego pojawiaj si pierwotne centra kostne,
w 3 miesicu ycia podowego pojawia si wikszo centr�w formowania p�niejszych koci i ten proces formowania koci trwa do urodzenia

rozw�j koci odbywa si dziki kom�rkom kociotw�rczym (osteoblastom),
s to kom�rki mezenchymatyczne,
cz si one swoimi wypustkami tworzc sieci,
wydzielaj biakow substancj podstawow (osteoid) zawierajca w�kna klejodajne,
w p�niejszym okresie w�knista istota przeksztaca si w istot zbit na skutek wydzielania soli wapnia tzw. pierwotne jdra kostnienia
cz kom�rek kociotw�rczych (osteoblast�w) zostaje uwiziona w istocie kostnej i staje si kom�rkami kostnymi (osteocytami),
w takiej postaci tkanka kostna jest widoczna jako blaszki i beleczki
r�wnoczenie nastpuje niszczenie tkanki kostnej przez kom�rki kociogrubne (osteoklasty),
powstaj jamki i zagbienia w koci zwane zatokami Howshipa, nastpuje tworzenie jamy szpikowej,
po urodzeniu nastpuj dalsze procesy mineralizacji koci :

na obydwu kocach koci dugich (nasady) powstaj wt�rne jdra kostnienia powodujc kostnienie tych czci koci
pomidzy nasad a trzonem koci utrzymuje si chrzstna pyta wzrostowa,
nastpuje w niej rozplem tkanki kostnej (zwikszanie liczy kom�rek) czyli wzrost koci na dugo,
zronicie chrzstki nasadowej i spojenie nasady w trzon stanowi zakoczenie porogresywnego rozwoju tkanki kostnej (16 - 25 rok ycia),
w ten spos�b koczy si rozw�j koci w organizmie czowieka,
nastpnie trwa proces przebudowy koci (kobiety do 28 roku ycia, mczyni do 30-32 roku ycia)

zmiana przekroju koci,
gruboci warstwy korowej,
zmiana gstoci koci zwizana z wymian soli mineralnych w tkank kostn,
w rozwoju czowieka nastpuje okres rzeszotnienia koci, kt�ry trwa do mierci osobnika :

stopniowy zanik istoty korowej,
zmniejszanie si masy i gstoci koci,
zmniejsza si czynno osteoblast�w,
Warunki niezbdne do prawidowego rozwoju ukadu kostnego:

odpowiednia dieta :

dostarczanie organizmowi odpowiedniej iloci biaek, tuszcz�w witamin oraz skadnik�w mineralnych (wapie, fosfor i magnez),
prawidowa praca ukadu wewntrzwydzielniczego: