Chirurgia [CP2]
Nowoczesne techniki i biomateriały
Sprzęt chirurgiczny:
nożyczki chirurgiczne
imadła: matie, kohera
kohery: prosty, zakrzywiony (mają ząbki)
peany: bez ząbków na końcach
penseta: chirurgiczna (ma ząbki), anatomiczna (nie ma ząbków)
spinacz typu Bakchauza np. do upinania serwet
kleszczyk naczyniowy typu pean, kohera, mikulicza (mągą być także proste i zakrzywione)
igły de Szampa (z zagięciem bocznym): ostre, tępe (np. do zakłądania podwiązek)
cewniki typu: timana (na końcu główka), melatona (zakończony prosto), foleya (z balonem)
sondy np. do odsysania treści żołądkowej
sonda Sekstakena Blekmora (żylaki przełyku)
szpikulec do laparoskopii
statler okrężny - do zszywania tkanek
statler płaski (liniowy) - ma możliwość obracania
manipulatory do operacji laparoskopowych : mają różne końcówki np. mocne, z ząbkami, do trzymania, do koagulacji
igły: przebieg trójkątny, okrągły
materiały szewne
wchłanialne (kedbud chromowany - kiedyś, obecnie - dekson, wikryl)
niewchłanialne (jedwab, len - kiedyś, obecnie - włókna sztuczne: poliestrowy, polietylny)
nici: monofilowe - jednorodne, skręćane, splątane
wchłanialne - bo ulegają biodegradacji (wytrzymałość zwykle 3-4 tyg; różna)
szycie: z igłą atraumatyczną (igła z wtopioną nitką)
nici: rozmiary, grubości, długości - różne
igły: rozmiary, grubości, długości, kształty - różne
Nowoczesne techniki i biomateriały
staplery
pierścienie kompresyjne BAR
siatki chirurgiczne wchłanialne i niewchłanialne
protezy
nóż ultradźwiękowy
laser
laser argonowy
kriochirurgia
operacje laparoskopowe
diagnostyka doplerowska
STAPLERY
Staplery - zszywacze mechaniczne do zszywania tkanek; szew mechzniczny
jednorazowe
wielokrotnego użytku (zmienia się tylko wkład)
rodzaje
liniowe
okrężne
różne rozmiary i kształty
działanie - zbliżenie dwuch warstw tkanek, uchwycenie ich szczękami aparatu i zespolenie za pomocą zszywek
zszywki
tytanowe
platynowe
ze stali nierdzewnej
z włókna sztucznego (poliduoksan - PDS) - różny materiał; po pewnym czasie ulegają wchłonieniu
zalety
skracają zabieg
ułatwiają zabieg
wady
wysoka cena
zastosowanie: chir jamy brzusznej (przewód pokarmowy), torakochir, chir naczyniowa (staplery naczyniowe), chir laparoskopowa do zaciskania naczyń (klipsy zakładane przy użyciu klipsownicy)
PIERŚCIENIE KOMPRESYJNE BAR
Działanie: Dwa krążki które się łączą - zespalanie jelita cienkiego , grubego sposobem koniec do końca; na jeden pierścień jeden koniec jelita a na drugi pierścień drugi koniec jelita i zespolenie przez zatrzask, który ulega po pewnym czasie biodegradacji
Wada: wysoka cena
SIATKI CHIRURGICZNE
Wykonane z włókien
wchłanialnych (wikrylowe, celulozowe)
niewchłanialnych (poliestry, polietylen, polipropylen
wchłanialne - do tamowania krwawień miąższowych np. wątroby
niewchłanialne - operacje uzupełniania ubytku powłok (np. po operacji przepuklin)
Od strony brzusznej naszywa się taką siatkę
PROTEZY
Użycie: chirurgia naczyniowa (zastępowanie naczyń tętniczych), kardiochirurgia (zastępowanie zastawek serca), chirurgia kostna (zastępowanie stawów przez sztuczne stawy)
Różne: kształt, długość, grubość, pojedyncze, rozwidlone w kształcie litery V - w zależności od tego do czego będą użyte
Różnie produkowane:
dziane
tkane
splatane
gęste, szersze oczka (bardziej lub mniej przepuszczalne)
HYDROŻELE
Hydrożele - polimery hydrofilne (mają zdolność łączenia się z wodą, wówczas stają się miękkie i przezroczyste)
Użycie - opatrunki,trudno gojące się rany, owrzodzenia, wytwarzanie endoprotez np. sutka, jako soczewki kontaktowe;
NÓŻ ULTRADŹWIĘKOWY
Skalpel harmoniczny
Działanie: wykorzystuje się fale ultradźwiękowe pow 55 tyś Hz, które wytwarzane są w przetworniku, który jest w nasadzie noża. Później fale te są w fale mechaniczne (drgania), które udzielają się tkance przez co wytwarza się ciepło. To powoduje denaturację białka. Ciepło 80 - 100 0 C
Mniej uszkadza tkanki niż elektrokoagulacja.
Głębokość koagulacji (skalpel harmoniczny) - zależy od czasu ucisku - 0,5 mm/sek
Nóz ultradzwiękowy
Użycie: Przydatny szczególnie w chirurgii wątroby.
Działanie: uszkadzając tkankę wątrobową rónocześnie resorbuje (odsysa) tkankę odsłaniając naczynia i można je wówczas podwiązać
Zaleta: zmniejsza krwawienia.
URZĄDZENIE LIGASURY
Działanie: wykorzystuje energię dipolarną (elektrokoagulację dwubiegunową) i ucisk mechaniczny. Koaguluje i stapia tkanki i zamyka naczynia. Jeśli zaciśniemy tkanki następuje stopienie po dwuch stronach i przecięcie po środku
Użycie: naczynia 7 mm (duże), operacje chirurgiczne jamy brzusznej, urologia, proktologia (zwłaszcza żylaki odbytu)
LASERY
Działanie: wykorzystują energię świetlną (bardzo mocno skupioną wiązkę tej energii). Gdy styka się z tkanką wytwarza ciepło i powoduje koagulację tkanek.
Rodzaje:
argonowy (penetracja do 1 mm; użycie: okulistyka, skóra powierzchowna)
neodymonowy (penetracja głębsza do 4 mm)
Użycie: usówanie zmian nienowotworowych, przednowotworowych, zaopatrzenie krwawień, (bardzo szerokie zastosowanie)
Temperatura - bardzo wysoka, rzędu kilkuset 0 C
Lasery mogą być używane w kontakcie z tkanką lub bezkontaktowo.
KRIOCHIRURGIA
Działanie: polega na zamarzaniu ograniczonego obszaru tkanek. Czynnik zamrażający może działać na tkanki:
bezpośrednio
pośrednio - przez ściankę sondy
W wyniku bardzo szybkiego oziębienia tkanek w temp -20 do -190 0 C następuje martwica tkanek, która jest następstqem odwodnienia tkanek, denaturacji białka, uszkodzenia komórek.
Najczęściej stosuje się metodę pośrednią zakończoną krioaplikatem (sondą - od 3 mm do 5 cm, różnego kształtu i wielkości), a najczęściej używany do zamrażania jest ciekły azot
Użycie: dermatologia, urologia, neurochirurgia, proktologia (także w przypadku żylaków przełyku), otolaryngologia.
Zamrażanie tkanek ma działanie p/bólowe, dlatego kriochirurgię wykorzystuje się także w leczeniu bólu nie reagującego na standardowe metody - postępowanie łagodzące w bólach.
OPERACJE LAPAROSKOPOWE
Chirurgia moałoinwazyjna - nie otwiera się szeroko powłok. Robi się małe nacięcia przez które wprowadza się trokary a przez trokary wprowadza się manipulatory. Trzeba wytworzyć odmę, brzuch musi być rozdmuchany - podanie CO2 pod kontrolowanym ciśnieniem, zwykle 12 - 16 mmHg przy pomocy igły Waresa.
Przez trokar w okolicy pępka wprowadza się kamerę i pod kontrolą wzroku robi się następne nacięcia i wprowadza kolejne trokary
Najczęściej stosowane w : usówaniu pęcherzyka żółciowego (cholecystektomia), usóanie wyrostka robaczkowego (apendektomia), przepukliny pachwinowe.
Większość zabiegów można wykonać w sposób laparoskopowy.
BADANIE DOPLEROWSKIE
Działanie: wykorzystanie fal ultradźwiękowych która mają zdolność do przenikania tkanki i odbijają się od powierzchni granicznych (czyli różnej gęstości).
Wykorzystuje się zjawisko Doplera - efekt Doplera: jeżeli nadajnik i odbiornik fal w stosunku do siebie znajdują się w stosunku do siebie w ruchu, zmienia się częsotliwość odbieranych fal (częstotliwość fal zależy od ruchu)
Użycie: przepływy Doplerowskie - badanie prędkości, kierunku przepływu
Źródło fal ultradźwiękowych jest stałe i nie porusza się, ruchome są krwinki.
Jeżeli krwinki płyną do sondy - częstotliwość zwiększa się
Jeżeli płyną od sondy - częstotliwość zmniejsza się
Rodzaje: od kieszonkowych aparatów po bardzo skomplikowane
Sygnał doplerowski można przetworzyć na:
graficzny
dźwiękowy
Badanie ciśnienia krwi np. nad kostką (w miejscu gdize ciężko jest zbadać RR)
Wskaźnik kostka - ramię:
1 lub więcej - ...
poniżej 0,9 - zwężenie naczynia
Dopler Duplex - połączenie obrazowania i kierunku i prędkości przepływu
Dopler Duplex Color - obraz kodowany kolorem; ocena przepływu, jego kierunku, szybkości, czy nie ma zwężeń naczynia; przydatne w badaniu serca, naczyń (w kardiologii)
Krew tętnicza - krew płynie do sondy i częstotliwość wzrasta; kolor czerwony
Krew żylna - krew płynie od sondy i częstotliwość spada; kolor niebieski
Sonda pod kątem 45 0 do badaniego naczynia
4