FARMAKOLOGIA
WYKŁAD 9
LEKI ZNIECZULAJĄCE
Leki znieczulająće:
związki porażające wybiórczo zakończenia i włókna nerwów czuciowych
mają wspólny cel: osłabienie reakcji, zniesienie świadomości aktualnych zdarzeń, zwiotczenie mięśni szkieletowych
Wyróżniamy 2 grupy leków:
leki znieczulające ogólnie
środki znieczulające miejscowo
1. Leki znieczulające ogólnie
→ premedytacja (zniesienie lęku) → pochodne beznodiazepiny: diazepam
zmniejszenie wydzielania odruchów z nerwu błędnego (antagoniści muskaryny) → zapobiegają ślinieniu i wydzielaniu w oskrzelach
po operacji (przeciwwymiotne): droperidol
zniesienie bólu (opioidowe leki przeciwbólowe)
→ wziewne środki znieczulające:
podtlenek azotu, halotan, izofluran, enfluran, desfluran, sewofluran
→ związki dożylne:
barbiturany, tiopental
niebarbiturany: propofol, ketamina, etomidat
Znieczulenie ogólne:
powoduje uczucie nieobecności związane z odwracalną utratą świadomości
hamuje pobudliwość wszystkich tkanek łącznie z neuronami OUN, mięśnia sercowego, mięśni gładkich, mięśni prążkowanych
Mechanizm działania:
zmiana przepływu jonowego (spadek napływu Na, wzrost wypływ K)
wiązanie z powierzchnią białek np. kanałów jonowych i hamowanie ich czynności
2. Leki znieczulające miejscowo
blokują napięciowo-zależne kanały sodowe
podwyższają odwracalnie prób pobudliwości zakończeń nerwowych
znoszą uczucie bólu
rozszerzają drobne naczynia tętnicze
Zastosowanie:
chirurgia
znieczulenia diagnostyczne
blokady nerwowe
RODZAJE ZNIECZULEŃ
Powierzchniowe - kokaina, lidokaina, laryngologia, urologia, okulistyka
Nasiękowe (infiltracyjne)
Przewodowe → do pnia nerwu i splotu nerwowego
Rdzeniowe → do kanału kręgowego
Krzyżowe - położnictwo, ginekologia, urologia
PODZIAŁ ŚRODKÓW MIEJSCOWO ZNIECZULAJĄCYCH
Pochodzenia naturalnego
→ kokaina
laryngologia, okulistyka
alkaloid, liście roślin (Peru, Boliwia)
Indianie peruwiańscy - zwyczaj żucia liści
Stan: pobudzenia, zwiększenie wysiłku fizycznego, złagodzenia uczucia głodu, pragnienia i snu, pobudza układ współczulny, wzrost ciśnienia, pobudza OUN, znosi uczucie smaku i węchu, rozszrzenie źrenic, rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli, suchość w jamie ustnej
długotrwałe używanie doprowadza do: zmian psychicznych, urojeń prześladowczych, omamów wzrokowych i słuchowych, pobudzenie z następującą depresją
Pochodzenia syntetycznego
→ pochodne kwasu para-aminobenzoesowego
Prokaina (działanie: 1 godzina), nie wchłania się z błon śluzowych, dobrze rozprzestrzenia się tkankach, nie pobudza układu współczulnego
Chloroprokaina - lepiej rozprzestrzenia się w tkankach, skuteczniej blokuje nerwy, silniej i dłużej działa
Ksylokaina = Lidokaina - we wszystkich rodzajach znieczulenia
Środki drażniące zakończenia czuciowe
Mentol (składnik olejku miętowego) - wrażenie zimna, łagodzi świąd
Kamfora (z drzewa kamforowego) - rozgrzewający w nerwobólach
Kapsaicyna (w owocach papryki) - silne przekrwienie i podrażnienie tkanek, w neuralgiach i bólach stawowych, wpływa degenerująco na neurony czuciowe
Leki znieczulające działają słabiej w obrębie tkanki, w której toczy się proces zapalny, np. ból zęba pochodzenia zapalnego (niższe pH = obniżenie zdolności penetracji)
Powikłania po znieczuleniu:
zaburzenia ze strony OUN - niepokój, gadatliwość, drżenia, wymioty, stany lękowe, splątanie, w ciężkich przypadkach drgawki i porażenie oddechu
zaburzenia ze strony serca - ujemne działanie inotropowe, dromotropowe, batmotropowe
reakcje alergiczne - skurcz oskrzeli, wstrząs anafilaktyczny